Συντάκτης: Γιάννης Ριζόπουλος

Break-Throo στις εναλλακτικές μεθόδους πληρωμών

Posted on by Γιάννης Ριζόπουλος

Η ζωή μας, είτε το θέλουμε-είτε όχι, περνάει κάθε μέρα όλο και περισσότερο από offline σε online mode. Ο υπολογιστής και κυρίως το smartphone γίνονται ο ενδιάμεσος για κάθε δραστηριότητά μας, στη δουλειά και στο σπίτι, το «παράθυρο» και η «πόρτα» στον κόσμο όλο. Οι πληρωμές δεν θα μπορούσαν να αποτελέσουν εξαίρεση.

«Το κοινό είναι έτοιμο να αποδεχτεί καινούργιες λύσεις, ψάχνοντας ψηφιακές (κυρίως mobile) εμπειρίες στις πληρωμές, όπως και σε ό,τι άλλο κάνουν στην καθημερινότητά τους», τονίζει ο Σωτήρης Συρμακέζης, ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα πρόσωπα στην Ελλάδα στον χώρο της ψηφιακής τραπεζικής, μιλώντας στο Digital Finance με αφορμή την ίδρυση της Throo, μιας εταιρείας πληρωμών, που έχει πλέον μπει στην τελική ευθεία και σε λίγες εβδομάδες (υπολογίζεται να είναι live ως το τέλος του χρόνου) θα προσφέρει τις υπηρεσίες της στην Ελλάδα. Για να προσθέσει ότι «τo open banking μας ανοίγει το δρόμο και βοηθάει πολύ.

Η πανδημία εξοικείωσε τους πάντες με τον ψηφιακό τρόπο ζωής και στην οικονομία, παρότι υπάρχουν ακόμα δυσκολίες που χρειάζονται εξομάλυνση.

Οι συνθήκες είναι ώριμες, χρηματοδότηση για startups υπάρχει άφθονη και άμεσα διαθέσιμη, με τις fintech να παίρνουν τη μερίδα του λέοντος (20%) από τα VC…

Ειδικά δε στην Ελλάδα, υπάρχει το Ταμείο Ανάκαμψης, που αναμένεται να ενισχύσει ακόμα περισσότερο την οικονομία, καθώς μεγάλο τμήμα του οδεύει στον ψηφιακό μετασχηματισμό».
Η συζήτησή μας με τον Σωτήρη Συρμακέζη κράτησε ώρα πολλή – δόθηκαν στοιχεία, αναλύθηκαν καταστάσεις, παρουσιάστηκε η διεθνής εμπειρία και η ελληνική πραγματικότητα, για να καταλήξουμε, στο τέλος, στην περιγραφή της λύσης της Throo, με εκτενείς αναφορές στο οικοσύστημα που δημιουργεί και τους (πολλούς) ανθρώπους που τη στηρίζουν: τον συν-ιδρυτή Πάνο Ζέππο (Chief Product Officer – συνεργάτη και συνοδοιπόρο του CEO, Σωτήρη Συρμακέζη από το 2005 στην Πειραιώς, τη Eurobank και την Praxia), τους δυο συναδέλφους τους στο business, τον CTO με τους τρεις developers, και τις εξωτερικές συνεργασίες για το branding, το design, την πλατφόρμα, το Anti-money Laundering, το Banking-as-a-Service και, βέβαια, τα νομικά θέματα.

Το πρόβλημα των εμπόρων
Το πρόβλημα που έχουν οι έμποροι είναι ότι πληρώνουν μεγάλα ποσά σε προμήθειες, όταν οι καταναλωτές κάνουν συναλλαγές με κάρτες Visa ή Mastercard. Ο λόγος είναι ότι μεσολαβούν πολλές «στρώσεις» – τράπεζες, εκδότες, εταιρείες πληρωμών, εταιρείες POS, η Apple, η Google και το Viber με τα Pay συστήματά τους, που κάθε μια επιβαρύνει τη συναλλαγή με το δικό της μικρό αρχικά, αλλά μεγάλο σωρευτικά κόστος. Αν η αγορά γίνεται online, από eShop, ο αγοραστής είναι, επίσης, υποχρεωμένος να αποδεχτεί Strong Customer Authentication, για επιβεβαίωση της ταυτότητάς του από την τράπεζα, με ανταλλαγή μηνυμάτων σε πραγματικό χρόνο. Στατιστικές του 2021 έδειξαν ότι το 29% των προσπαθειών ταυτοποίησης αποτυγχάνει, ο καταναλωτής εγκαταλείπει το καλάθι του και, επομένως, την αγορά…

Η μετακίνηση από μετρητά σε κάρτες «ακριβαίνει» χρόνο με το χρόνο (10% διεθνώς – 25% στην Ελλάδα, πέρυσι), επομένως αυξάνει σημαντικά το κόστος για τον έμπορο. Αν προστεθεί το κόστος των POS, που πλέον χρεώνονται, το λογισμικό των eShop που θέλει τη φροντίδα του, αλλά και οι ηλεκτρονικές απάτες που καλά κρατούν (1,5 δις €, σε ετήσια βάση στην Ευρώπη), το φορτίο είναι βαρύ και ενδεχομένως να γίνει βαρύτερο, τα αμέσως επόμενα χρόνια. Επιπλέον, τα συστήματα loyalty των τραπεζών ανήκουν σ’ αυτές, προωθούν τη χρήση των καρτών τους και ασχολούνται κυρίως με τις μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις, όχι με τις μικρότερες οι οποίες αναγκάζονται να καταφύγουν σε απαρχαιωμένες μεθόδους, με χαρτάκια, σφραγιδούλες, καρτούλες με barcode κλπ. Δεν υπάρχει κοινή πλατφόρμα, που να εξυπηρετεί τους πάντες. Ακόμα, στα marketplaces, οι έμποροι επιβαρύνονται με προμήθεια άνω του 10% και πολλοί (όπως έδειξε μεγάλη έρευνα που κάναμε σε 200 εμπόρους και 400 καταναλωτές, εξάγοντας πολλά χρήσιμα στοιχεία) θα χαρούν να δώσουν αυτό το ποσοστό στον πελάτη, για να ξανάρθει και να αγοράσει περισσότερα.

Η εμπειρία του πελάτη
Ο καταναλωτής, από την πλευρά του, είτε δεν κερδίζει κάτι, είτε κερδίζει κάτι ελάχιστο, πληρώνοντας με χρεωστικές. Για να έχει νόημα η ανταμοιβή, πρέπει να χρησιμοποιήσει πιστωτικές κάρτες, ωστόσο οι πληρωμές με αυτές αποτελούν πλέον μικρό ποσοστό του συνόλου των πληρωμών. Επίσης, στο eCommerce πρέπει να μοιραστεί προσωπικά του στοιχεία (την κάρτα) με τρίτους, κάτι που αυξάνει το αίσθημα ανασφάλειας, αλλά και να περάσει τη διαδικασία του Strong Customer Authentication (δηλαδή notification/mobile banking ή χρήση username, password, SMS κ.ο.κ.).
Οι συναλλαγές στο Internet με κάρτες ήταν πάντα αδύναμες, καθώς φτιάχτηκαν για τον φυσικό κόσμο πριν από επτά δεκαετίες και δεν μπορούν να ανταποκριθούν πλέον στις σύγχρονες ανάγκες του ηλεκτρονικού εμπορίου. Οι κάρτες έχουν γίνει retrofitted για να χρησιμοποιηθούν στο Internet κι αυτό φαίνεται ξεκάθαρα στα κενά ασφάλειας που τις διέπουν, γεγονός που οδηγεί στην επινόηση μεθόδων όπως το SET πριν από 20 χρόνια, το 3D-Secure πριν 10 και το SCA πριν από 3. Άρα, η εμπειρία του πελάτη δεν είναι ό,τι καλύτερο, παρά τη σημαντική βελτίωση που έφεραν το Apple Pay και το Google Pay – όμως, ούτε μ’ αυτά «παίρνεις κάτι πίσω» ή έχεις παραπάνω πληροφορίες για τις συναλλαγές σου… Επίσης, η αποστολή χρημάτων -κάτι που σήμερα το κάνεις είτε με έμβασμα, είτε μέσω των πολλών υλοποιήσεων του IRIS- έχει σημαντικό κόστος.

Θεωρούμε (και μαζί μας πολλοί άλλοι) ότι οι κάρτες δεν έχουν πια λόγο ύπαρξης – πλησιάζει το τέλος τους κι εμείς τοποθετούμαστε από νωρίς σ’ αυτό το θέμα… Ήδη περνάνε στο κινητό, απ’ όπου μπορείς να πληρώσεις μέσα από τα κάθε λογής Pay, αλλά και στα wearables. Ο έμπορος μπορεί, επίσης, να δέχεται πληρωμές στο κινητό του χωρίς τερματικό, ή με ένα εκτυπωμένο σε χαρτάκι QR Code, όπως γίνεται στην Κίνα, σ’ όλες τις χώρες της ΝΑ Ασίας, στη Βραζιλία, σε αρκετές χώρες της Ευρώπης, αλλά και στην Αμερική…

Από τη θεωρία στο οικοσύστημα
Στο Throo όλα γίνονται μέσω του κινητού τηλεφώνου: ο καταναλωτής κατεβάζει μια εφαρμογή, που εγκαθιστά στη συσκευή ένα wallet (ψηφιακό πορτοφόλι), ισοδύναμο στην πράξη με κανονικό τραπεζικό λογαριασμό (δεν τον λέμε έτσι, καθώς δεν είμαστε τράπεζα, αλλά electronic money distributor), διαθέτοντας κανονικό IBAN. Το wallet τού επιτρέπει να κάνει πληρωμές και μεταφορές, όμως παράλληλα του δίνει πολλές άλλες δυνατότητες, όπως να βλέπει τις συναλλαγές του, τους εμπόρους απ’ όπου αγόρασε, ποιοι από αυτούς τρέχουν καμπάνιες, σε ποιους έχει λαμβάνειν cash back για να το αξιοποιήσει κ.ο.κ. Ο έμπορος, πάλι, για να δεχτεί πληρωμές, έχει μια αντίστοιχη εφαρμογή που μοιάζει με POS: γράφει το ποσό που πρέπει να εισπραχθεί και παράγει ένα QR Code, το οποίο σκανάρει ο καταναλωτής για να πληρώσει. Εναλλακτικά, μπορεί να έχει ένα εκτυπωμένο QR Code και να δέχεται με αυτό πληρωμές, ή να εμφανίζει το QR Code στην ιστοσελίδα του, για να το σκανάρει ο αγοραστής.

Ουσιαστικά, φτιάχνουμε ένα καινοτόμο οικοσύστημα retail, το οποίο έχει στον πυρήνα του την εναλλακτική μέθοδο πληρωμής και περιφερειακά πολλά άλλα οφέλη, όσον αφορά στο loyalty και το marketing. Το μόνο που χρειάζεται να κάνει ο αγοραστής, είναι να κατεβάσει την εφαρμογή και να δώσει mail και αριθμό κινητού, για να αποκτήσει το wallet του, το οποίο μπορεί να γεμίσει με έμβασμα από την τράπεζά του – σύντομα θα αξιοποιηθεί και το open banking (μέσω payment initiation) για ανάληψη από την τράπεζα. Ανάλογη είναι η διαδικασία εγγραφής και για τον έμπορο, μόνο που αυτός πρέπει να καταθέσει (άπαξ) τα «χαρτιά» του – ευτυχώς, πολλά από αυτά είναι ήδη ψηφιοποιημένα, στο gov.gr- για να πάρει μια εφαρμογή που θα μετατρέψει το κινητό του σε POS, θα εκτυπώσει κάποια QR Codes και θα κατεβάσει ένα plug-in, για να εισάγει την πληρωμή στην ιστοσελίδα του.

Αμφίδρομη πλατφόρμα
Κτίσαμε μια πλατφόρμα η οποία έχει τους καταναλωτές από τη μια πλευρά και τους εμπόρους από την άλλη. Οι πρώτοι πληρώνουν τους δεύτερους χωρίς κάρτες – οι δεύτεροι δέχονται τις πληρωμές κι έχουν τη δυνατότητα, αν θέλουν (εμείς, πάντως, τους ενθαρρύνουμε), να δώσουν ένα cash back στους πελάτες τους. Μπορεί, π.χ. να επιστρέψει το 5% ή το 10% της αξίας της συναλλαγής, με τη διαφορά (που δεν υπάρχει ακόμα στην Ελλάδα) ότι το cash back που παίρνει ο πελάτης ως επιβράβευση της πιστότητάς του, μπορεί να το ξοδέψει μόνο στον ίδιο έμπορο που του το έδωσε αρχικά. Στα συστήματα loyalty των τραπεζών, ο καταναλωτής μπορεί να χρησιμοποιήσει το cash back όπου εκείνος θέλει. Έτσι, ένα μικρό κατάστημα μπορεί μεν να δίνει, αλλά να μην παίρνει τίποτα πίσω – συνήθως ξοδεύονται σε καύσιμα και σουπερμάρκετ. Θα μπορούσε να ισχύσει και το αντίστροφο, αλλά αυτό δείχνει η πράξη… Να πούμε εδώ ότι οι σχετικές έρευνες έχουν δείξει ότι το cash-back είναι η πλέον αποτελεσματική μέθοδος reward / loyalty σε σχέση με points κ.λπ.

Στη δεύτερη φάση της πλατφόρμας, οι έμποροι θα μπορούν είτε να κάνουν προσφορές στους καταναλωτές για συγκεκριμένο λόγο και χρόνο, είτε να ζητούν από εμάς να τους στήσουμε στοχευμένες καμπάνιες (όπως θα έκαναν με Google Ads). Αυτό το έχουμε ήδη συζητήσει με εκπροσώπους της αγοράς και τους αρέσει πολύ, όπως επίσης τους αρέσει η ιδέα να «κρύψουν» για τους καταναλωτές ένα “κουπόνι” cash-back, που θα εμφανιστεί όταν αυτοί κατεβάσουν την εφαρμογή! Μπορούν μ’ αυτό τον τρόπο να τραβήξουν πολλούς πελάτες και, βεβαίως, να πετύχουν περισσότερες πωλήσεις με πολύ μικρότερο κόστος σε σύγκριση με τις υφιστάμενες καμπάνιες, δεδομένου ότι η μεν στόχευση μπορεί να είναι ακριβέστατη, το δε κόστος marketing απόλυτα συνδεμένο με το conversion.

Το Throo μπορεί να χρησιμοποιηθεί οπουδήποτε χρειάζεται πληρωμή μέσω υπολογιστή ή κινητού, αλλά και στον φυσικό κόσμο (κατάστημα ή courier), με πολύ απλές διαδικασίες, με τον καταναλωτή να αξιοποιεί (αν είναι διαθέσιμο) κάποιο cash back ή προσφορά, από την πλευρά του εμπόρου, μέσω μόνο της κλειστής (άρα ιδιαίτερα ασφαλούς) πλατφόρμας. Επίσης, με τη χρήση του, μπορείς να στείλεις εύκολα και άμεσα χρήματα από άτομο σε άτομο, ενώ στις μελλοντικές δυνατότητες θα περιληφθούν η διαχείριση του συνόλου των εξόδων, αλλά και η ανταλλαγή cash back μεταξύ φίλων, ώστε να διευκολύνονται ακόμα περισσότερο οι αγορές.

Πάνος Ζέππος, συνιδρυτής Throo

Η αντιπρόταση του Throo
Πίσω από τη δημιουργία του Throo βρίσκεται η αφαίρεση όλων των σημερινών στρώσεων, άρα και του συνδεδεμένου μ’ αυτές κόστους. Τα μόνα που μένουν, είναι το κινητό που έχει ο έμπορος (ή το e-shop του ή απλά ένα εκτυπωμένο QR Code στην περίπτωση των μεγάλων retailers) κι εκείνο του αγοραστή, με μια εφαρμογή το καθένα, τα οποία λειτουργούν στο πλαίσιο μιας πληρωμής «κλειστού βρόχου» (closed loop). Η συναλλαγή έχει πολύ μικρό κόστος για τον πρώτο (0,5% κατά μέγιστο κι ακόμα μικρότερο, κατά περίπτωση) και μηδενικό για τον δεύτερο. Η χρέωση στον έμπορο είναι απλούστατη και εντελώς διαφανής, χωρίς ‘ψιλά γράμματα’, κρυμμένες χρεώσεις, υποπεριπτώσεις κ.λπ. Για παράδειγμα, όταν χρησιμοποιηθεί cash-back από τον καταναλωτή, η προμήθεια υπολογίζεται στο μειωμένο ποσό ενώ, στην περίπτωση refund, όχι μόνο δεν επιβάλλουμε χρεώσεις, αλλά επιστρέφεται κι η προμήθεια που είχε παρακρατηθεί αρχικά. Οι μεταφορές μεταξύ καταναλωτών είναι εντελώς δωρεάν και εκτελούνται σε πραγματικό χρόνο.

Ο έμπορος θα έχει, επίσης, στη διάθεσή του μια πλατφόρμα marketing που προσφέρει διαχείριση της πιστότητας των πελατών του, διαφήμιση (καθώς οι καταναλωτές θα βλέπουν πάντα τους εμπόρους που συμμετέχουν), δυνατότητα να τρέχει καμπάνιες, αναλυτικές πληροφορίες και online διαχείριση για τις πληρωμές του, καθώς και πληρωμές σε πραγματικό χρόνο. Ο πελάτης, πάλι, εξασφαλίζει ψηφιακή εμπειρία υψηλού επιπέδου, την οποία αναζητούν οι Millennials και η Generation Z (πρώτος στόχος οι ηλικίες 18-40), και βέβαια το cash back, τις προσφορές και το μηδενικό κόστος μεταφοράς χρημάτων. Όλα αυτά, με πολύ εύκολη και ασφαλή εγγραφή, πανεύκολη ανέπαφη και οικολογική χρήση για κάθε πληρωμή, χωρίς PIN και αποδείξεις και χωρίς να μοιράζεις προσωπικά σου στοιχεία…

Μάλιστα, ενώ κάθε κάρτα αντιστοιχεί με έναν λογαριασμό σε μια τράπεζα, στο Throo ο χρήστης θα μπορεί (μέσω του open banking) να έχει πρόσβαση σε όλους τους λογαριασμούς του σε όλες τις τράπεζες της Ευρώπης. Όλοι θα είναι προσβάσιμοι μέσα από την εφαρμογή και απλώς θα επιλέγεις από ποιόν να πληρώσεις ή να στείλεις κάπου χρήματα, άμεσα. Ο έμπορος εισπράττει, επίσης, άμεσα, αντί της σημερινής «χρονοκαθυστέρησης» που μπορεί να φτάσει τις αρκετές ημέρες. Όσο για την αμφισβήτηση μιας συναλλαγής, αρκεί το πάτημα του κουμπιού Refund για διόρθωση και αποκατάσταση. Αυτά είναι τα καλά του «κλειστού βρόχου», που εντάσσεται στις εναλλακτικές μεθόδους πληρωμών, δηλαδή όσων λειτουργούν χωρίς κάρτες, από τις οποίες αποσπούν με ταχύ ρυθμό μερίδιο αγοράς.

Η έξοδος στην αγορά…
Η έξοδος στην αγορά, στη βασική μορφή “πληρώνω – παίρνω cash-back”, θα γίνει πριν από τις γιορτές… Η πρότασή μας, στην οποία αρχικά επενδύσαμε πολλά προσωπικά χρήματα, έχει ήδη λάβει χρηματοδότηση από επενδυτές (πρόκειται για επιφανείς επιχειρηματίες με ομίλους εισηγμένων εταιρειών λιανικής και εκατομμύρια πελάτες) και προετοιμάζεται πλέον η σύνδεση του Throo με το οικοσύστημα αυτών των εταιρειών, με εφαρμογή τόσο στις online δραστηριότητες, όσο και στα φυσικά καταστήματά τους. Επίσης, υπάρχει ανοικτό κανάλι επικοινωνίας της Throo με IT εταιρείες και digital agencies, οι οποίες στήνουν eShops, αλλά και με την ευρύτερη αγορά, από πετρελαϊκές μέχρι coffee shops, η οποία δείχνει ανοικτή και έτοιμη να δοκιμάσει τη νέα (και επωφελή οικονομικά για τους εμπόρους και τους franchisees) εναλλακτική λύση πληρωμών.

Η επόμενη μέρα
Ανταγωνισμός υπάρχει βεβαίως στην Ευρώπη, αλλά η επιτυχία των αντίστοιχων πλατφορμών περιορίζεται σε συγκεκριμένες χώρες, με τα δικά μας σύνθετα χαρακτηριστικά να συγκεντρώνουν τα πιο σημαντικά πλεονεκτήματά τους και να προσφέρουν σημαντική προστιθέμενη αξία. Όσο για το μέγεθος της αγοράς, οι πληρωμές με κάρτες πλησίασαν τα 45 δις €, το 2021 στην Ελλάδα. Αν χρεώνεις (συντηρητικά) προμήθεια 1%, μιλάμε για 450 εκατ. τα οποία πληρώνουν ετησίως οι έμποροι. Σε βάθος πενταετίας, πάμε εύκολα πάνω από 3 δις €, με την μέση ετήσια αύξηση στο 15% που σίγουρα θα έχουμε τα επόμενα χρόνια. Όλα αυτά μπορούν να μειωθούν ως και 30%, σαν κόστος των εμπόρων, με λύσεις όπως το Throo. Η δυνατότητα που υπάρχει και η δυναμική της λύσης είναι φανερή. Στα υπέρ των καρτών παραμένει το παγκόσμιο δίκτυό τους, βεβαίως, καθώς οι εναλλακτικές μέθοδοι κινούνται ακόμα σε εθνικό επίπεδο.

Όμως, τα πράγματα αλλάζουν: στη ΝΑ Ασία, οι χώρες «ενώνουν» τις μεθόδους πληρωμής τους π.χ. το Βιετνάμ με την Ταϊλάνδη, η Σιγκαπούρη με την Ινδονησία και έπεται συνέχεια. Απώτερος στόχος παραμένει η μείωση του κόστους και το γεγονός ότι όλες στηρίζονται στο QR Code βοηθάει στο bypassing των καρτών, μέσω της νέας ψηφιακής πλατφόρμας των κινητών.

Όταν οι πλατφόρμες αρχίσουν να ενώνονται (κάτι εύκολο, καθώς ζούμε στην οικονομία των APIs), θα μπορείς με τη μέθοδο μιας χώρας να πληρώνεις στην άλλη. Οι πρώτες προσπάθειες ένωσης έχουν ήδη αρχίσει… Εμείς, θα ξεκινήσουμε μεν στην Ελλάδα, αλλά δεν θα μείνουμε εδώ – θα βγούμε σύντομα εκτός, κινούμενοι αρχικά σε χώρες της Κεντρικής & Ανατολικής Ευρώπης. Να σημειώσω, βέβαια, ότι απευθυνόμαστε σε όλους τους κατοίκους σχεδόν όλων των χωρών του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου, κάτι που έχει τη σημασία του σε μια χώρα η οποία υποδέχεται περίπου 20 εκ. τουρίστες από αυτές τις χώρες κάθε χρόνο…

Διαχείριση κινδύνων στο νέο κόσμο

Posted on by Γιάννης Ριζόπουλος

Το Risk Management & Compliance Conference της Boussias και της PRMIA για τον τραπεζικό τομέα, που πραγματοποιήθηκε στις 8 Ιουλίου με φυσική παρουσία (έπειτα από τρία χρόνια) και μεγάλη επιτυχία στους φιλόξενους χώρους του ξενοδοχείου Divani Caravel, εστίασε στους υφιστάμενους και τους νέους κινδύνους (Market-driven, Operational, Non-Performing Loans, Credit, Digital Transformation Risks) καθώς και στην αυτοματοποίηση της Συμμόρφωσης για Βιώσιμη Ανάπτυξη.

Κι όπως θα ανέμενε κανείς, κοινή ήταν η παραδοχή απ’ όλους τους ομιλητές ότι βασική προτεραιότητα παραμένει η κατ’ αρχήν αναγνώριση και «ταυτοποίηση» των -αυξημένων λόγω πληθώρας εποχικών και μη λόγων- κινδύνων, πριν περάσουμε στην καθαυτή αντιμετώπιση.

Ενώ, παράλληλα, επισημάνθηκε ότι το καθεστώς αβεβαιότητας λόγω των διαδοχικών κρίσεων (οικονομική, υγειονομική, γεωπολιτική κι έπεται συνέχεια) κρύβει μεν πολλούς κινδύνους, αλλά ταυτόχρονα και ευκαιρίες για όσους τις διακρίνουν και τις αδράξουν.

Οι δράσεις και αντιδράσεις της μονίμως ευμετάβλητης αγοράς, ο συνεχιζόμενος ψηφιακός μετασχηματισμός σε πολλαπλά επίπεδα, οι κυβερνοαπειλές που πολλαπλασιάζονται, η εντεινόμενη κλιματική αλλαγή σε συνδυασμό με την παρούσα ακόμα πανδημία, ο καίριος και σε πολλές περιπτώσεις καταλυτικός ρόλος που παίζει ολοένα περισσότερο η ψηφιακή τεχνολογία στην καθημερινότητά μας, αλλά και η χρεία ελέγχου της, όλα αποτελούν παράγοντες (και συγχρόνως μεταβλητές) στην εξίσωση που καλούνται να επιλύσουν τόσο ο συγκεκριμένος χώρος, όσο και η κοινωνία στο σύνολό της, καθ’ οδόν προς τη βιώσιμη ανάπτυξη, η οποία παραμένει ο πάγιος (πλην, ανέφικτος για την ώρα) στόχος.

Οι τρεις ενότητες του συνεδρίου -που συντόνισε ο δημοσιογράφος Παναγιώτης Μαρκέτος και είχε ως κύριους χορηγούς την ΕΥ, τη Moody’s Analytics και τη SAS) εστίασαν στο σημερινό και μελλοντικό τοπίο, όσον αφορά στη διαχείριση κινδύνων και τη συμμόρφωση προς τους κανόνες (Overview of the current & future Risk & Compliance Landscape), στη βελτίωση του ελέγχου των κινδύνων με στόχο τη λειτουργική αριστεία (Risk Monitoring Leverage towards Operational Excellence), καθώς και στις τεχνολογίες αιχμής οι οποίες προσφέρουν λύσεις για την αντιμετώπισή τους και τη συμμόρφωση προς το ισχύον πλαίσιο, όπως η αυτοματοποίηση ροών και η έξυπνη διαχείριση δεδομένων (High-Tech & Cutting-Edge Technologies empowering Risk, Regtech & Suptech Solutions – Automating flows, Intelligent Data management).

Γιώργος Νασούλης, General Manager / Group CDO, Τράπεζα Πειραιώς
«Κύριος σκοπός μας είναι το συνέδριο αυτό να αποτελέσει έναν χώρο όπου θα συγκεντρώνονται όλα τα στελέχη, έχοντας τη δυνατότητα ανταλλαγής απόψεων, εμπειριών, τεχνογνωσίας και προβληματισμών, οι οποίοι σχετίζονται με τους τομείς της διαχείρισης κινδύνων και της συμμόρφωσης στους ευρύτερα χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς. Ένα συνέδριο που, με τη δική σας συνδρομή και συμμετοχή, αποτελεί θεσμό, έχει αποκτήσει τον δικό του χώρο, έχει το δικό του κοινό και, φυσικά, το δικό του αναγνωρίσιμο στίγμα».

Μιχαήλ Χαραλαμπίδης, Chief Risk Officer, Ελληνικό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, Regional Director, PRMIA Greece Chapter
«Σ’ αυτό το γεμάτο προκλήσεις, αβεβαιότητα και διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον, το ελληνικό χρηματοπιστωτικό σύστημα καλείται για μια ακόμα φορά να επιδείξει τις απαιτούμενες αντοχές αλλά και καινοτόμες ιδέες για την αντιμετώπιση και αυτής της κρίσης. Ήδη, μετράμε πάνω από 10 χρόνια διαδοχικών κρίσεων, στις οποίες η κοινωνία, η οικονομία, αλλά και το τραπεζικό σύστημα έχουν επιδείξει σημαντικότατες αντοχές. Εκτιμώ ότι το σημερινό συνέδριο μέσω των ομιλητών και των πάνελ θα αποπειραθεί να δώσει κάποιες απαντήσεις (στα ζητούμενα της εποχής) ή ακόμα κι αν δεν τα καταφέρει, τουλάχιστον θα προωθήσει τον σχετικό προβληματισμό».

Γεώργιος Σαραντόπουλος, Associate Partner, Business Consulting, EY
«Η τάση είναι η σταδιακή χρησιμοποίηση νέων δεδομένων στην ανάπτυξη των υποδειγμάτων, τα οποία προέρχονται (ενδεικτικά) από εσωτερικές πηγές (δηλ. δεδομένα συναλλαγών, καταθέσεων, πληρωμών, εμβασμάτων κλπ.) ή εξωτερικές (πχ. δεδομένα open banking, δεδομένα κλιματικού – περιβαλλοντικού κινδύνου, όπως εκπομπές CO2, πιστοποιητικά ακινήτων, στοιχεία κατανάλωσης ενέργειας, δεδομένα για την εκτίμηση του social risk κλπ.). Επίσης, και πληροφορίες σε μορφή κειμένου από transcripts, newsfeeds πχ. μέσω websites, αλλά κι από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης».

Κώστας Λογοθέτης, Head of Credit Risk Management, Senior Director, Τράπεζα Πειραιώς
«Είναι ουσιώδους σημασίας η ανάπτυξη ενός συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης, δηλ. της αναγνώρισης ανοιγμάτων υψηλού κινδύνου, από πελάτες που έχουν υψηλή πιθανότητα να επιδεινωθεί η πιστοληπτική τους διαβάθμιση το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα. Σημαντικό θέμα, προκειμένου να διατηρήσουμε το επίπεδο των μη-εξυπηρετούμενων δανείων στο επιθυμητό επίπεδο και να αποτρέψουμε αυτά, αλλά και τις νέες ανάγκες για cost of risk. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με συγκεκριμένο πλαίσιο μεθοδολογιών και governance, που θα οδηγούν στην προληπτική και αποτελεσματική διαχείριση τέτοιων ανοιγμάτων, με καθαρά βήματα και accountable stakeholders».

James Partridge, Senior Director, Risk Solutions Practice, Moody’s Analytics
Οι κανονισμοί για το ESG είναι αποσπασματικοί και η διαχείρισή τους δύσκολη: διαφορετικές χώρες έχουν διαφορετικούς στόχους, όσον αφορά στο δικό τους αποτύπωμα άνθρακα, ενώ δίνουν και διαφορετικές ερμηνείες, με αποτέλεσμα να υιοθετούν διαφορετικούς κανονισμούς, για να υποστηρίξουν τους δικούς τους στόχους. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την ύπαρξη τεράστιας διαφοροποίησης σ’ ό,τι αφορά στο πλαίσιο μετρήσεων για ESG, αφού χρησιμοποιούνται διαφορετικές παράμετροι και κανόνες – πολύ μεγάλο μπέρδεμα, το οποίο εκτείνεται και στα δεδομένα τα οποία υποστηρίζουν τους στόχους καθεμιάς. Ως εκ τούτου, η έλλειψη διαφάνειας, καθώς υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τρόπο για να μετρήσεις κάτι, όπως πχ. οι βιώσιμες επενδύσεις, δυσχεραίνει τη σύγκριση των επιδόσεων. Πάντως, σ’ ό,τι αφορά στους κανονισμούς στον χώρο του ESG και μάλιστα, σε σχέση με την κλιματική αλλαγή, οι Ηνωμένες Πολιτείες βρίσκονται μπροστά, αξιοποιώντας με σωστό τρόπο τα data analytics…

Δημήτρης Στασινόπουλος, Resilience & Data Governance Director, Priority
Η πρότασή μας αφορά στον ψηφιακό μετασχηματισμό, την αυτοματοποίηση του risk management, καθώς επίσης -για να έχουμε μια περισσότερο ολιστική προσέγγιση- του governance και του compliance. Υπάρχουν σύγχρονες πλατφόρμες λογισμικού με λύσεις για όλους τους τύπους οργανισμών, ανεξαρτήτως μεγέθους. Τα οφέλη για τον Risk Manager, είναι ό,τι θα περίμενε κανείς από ένα σύγχρονο λογισμικό: έξυπνες οθόνες, dashboards, οι οποίες δίνουν συνοπτική εικόνα προς κάθε ενδιαφερόμενο (εποπτική αρχή, επιθεωρητή, τη διοίκηση κλπ.), με δυνατότητα alerts και notifications, action lists με εκκρεμότητες και, βεβαίως, ακριβές reporting. Φυσικά, προβλέπουν διασύνδεση με τις άλλες υπηρεσίες της εταιρίας (compliance, audit, governance) και αξιοποιούν όλο το διαθέσιμο υλικό, για τακτικό επανυπολογισμό του ρίσκου.

Βασίλης Μπούκας, Associate Partner, McKinsey & Company
Παρότι πολλές τράπεζες έχουν πλέον ξεκινήσει το «ταξίδι» τους στο digital lending, αυτές που το κάνουν καλά, προσφέρουν τρία βασικά πράγματα: 1. Εξασφαλίζουν (στην ιστοσελίδα τους) μια πολύ απλή και σχεδόν ενστικτώδη εμπειρία στον πελάτη 2. Έχουν σχεδόν μηδενικό χρόνο λήψης απόφασης, ειδικά για τα μικρότερα, retail δάνεια, αλλά και μονοψήφιο αριθμό ημερών για τα πιο περίπλοκα ή και corporate προϊόντα. 3. ενσωματώνουν καινοτομικές λύσεις στη διαδικασία λήψης αποφάσεων (Decision innovation), κάτι που έχει να κάνει με τα μοντέλα που «χτίζουμε» και τα στοιχεία που λαμβάνει υπόψιν του το σύστημα.

Κατερίνα Κόνιαρη, Principal, Head of Risk Management | Financial Services, Grant Thornton
Αν κοιτάξουμε προσεκτικότερα στο εσωτερικό των τραπεζών και στα οικονομικά τους στοιχεία, αναμένονται σημαντικότατες επιπτώσεις σε θέματα παρακολούθησης επιτοκιακού κινδύνου, κινδύνου αγοράς και γενικότερα μείωσης κάποιων κερδών, όσο βρίσκεται εν εξελίξει ο πόλεμος. Σε συνδυασμό με τα ειδικότερα χαρακτηριστικά κάθε τράπεζας και το χαρτοφυλάκιό της, όσον αφορά και στις επιπτώσεις από την αύξηση των επιτοκίων, αξίζει να σημειωθούν οι πολύ θετικές επιδόσεις που παρουσίασαν μεγάλες -ευρωπαϊκές κυρίως- τράπεζες, μέσα από συναλλαγές hedging – αποτελέσματα που, δυστυχώς, δεν είναι εύκολο να επαναληφθούν στο μέλλον.

Θεόδωρος Αθανασόπουλος, CEO, Cepal Group
Αυτό που σταδιακά γίνεται για τα «κόκκινα» δάνεια, ακολουθεί μια πορεία, από πλευράς εποπτών, για τη σταθερότητα του τραπεζικού συστήματος. Έχουμε κάνει κάποια βήματα, που είναι η μείωση των «κόκκινων» δανείων από τις τράπεζες, η δημιουργία εξειδικευμένων εταιριών προκειμένου να μην υπάρχει σύγκρουση συμφερόντων και, στη συνέχεια, μια σειρά νομοθετικών και εποπτικών αλλαγών, οι οποίες επηρεάζουν την εξέλιξη των δανείων. Όσον μας αφορά σαν χώρα, αυτό που πρέπει να δούμε πολύ σοβαρά (ερευνώντας πώς θα προσαρμοστεί ο Ευρωπαίος επόπτης σ’ αυτό), είναι τι θα γίνει με το μέρος των δανείων που έχουν βγει εκτός τραπεζικού συστήματος, έχουν περάσει από διαδικασία αναδιάρθρωσης και πλέον είναι «πράσινα». Πόσο γρήγορα και με ποιο τρόπο αυτά θα μπορέσουν σταδιακά να ενταχθούν στο τραπεζικό σύστημα κι αν θα μπορέσουν οι τράπεζες να είναι ένας εκ των δυνητικών αγοραστών τέτοιων πακέτων.

Φωτεινή Ιωάννου, General Manager, Troubled Assets Unit, Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος
Κοιτώντας μπροστά και με δεδομένο ότι έχουμε πλέον ένα νέο πλαίσιο -το νέο πτωχευτικό, που το κύριο σημείο του και η καινοτομία την οποία φέρνει στο περιβάλλον μας είναι ο νέος εξωδικαστικός, ένα εργαλείο που όλοι μας (των servicers περιλαμβανομένων, καθώς αυτοί κυριαρχούν στο οικοσύστημα των μη-εξυπηρετούμενων), θα πρέπει να δούμε πώς μπορούμε να το αξιοποιήσουμε όσο γίνεται περισσότερο. Πήρε πολύ χρόνο να σχεδιαστεί το νέο πλαίσιο και συνεργαστήκαμε πολύ στενά με το υπουργείο και τους νομικούς, για να φτιαχτεί η πλατφόρμα. Δεν είμαστε ακόμα εκεί που θα θέλαμε, όσον αφορά στην αποτελεσματικότητα του εξωδικαστικού, δεν έχουμε ακόμα να δείξουμε πολλά πράγματα, αλλά ξεπεράσαμε τις παιδικές ασθένειες, σε θέματα πλατφόρμας, data, συνεργασίας κλπ. κι έχουμε μπροστά μας μια πολύ μεγάλη ευκαιρία να χρησιμοποιήσουμε το νέο πλαίσιο για να δώσουμε βιώσιμες λύσεις στους δανειολήπτες, ικανοποιώντας τις ανάγκες τους προς όλους τους πιστωτές.

Θεόδωρος Μαθηκολώνης, Deputy CEO, Qquant
Θα πρέπει να υπάρξει -όπως συνέβη και στην Ιταλία- αυστηρότερο πλαίσιο στη δημιουργία της δευτερογενούς αγοράς. Ο «Ηρακλής» κατάφερε και δημιούργησε μια νέα αγορά, με νέους παίκτες – εμφανίζονται νέοι επενδυτές, με άλλο προφίλ, που θέλουν να πάρουν κομμάτια στη δευτερογενή αγορά, αλλά είναι σημαντικό να ξαναδούμε τα κριτήρια απόδοσης υπό άλλο πρίσμα, διότι υπάρχει ανησυχία κατά πόσο όλες αυτές οι τιτλοποιήσεις θα δημιουργήσουν στο μέλλον πρόβλημα, ακόμα και στην ίδια την κυβέρνηση…

Μαρία Βέργη, General Manager Commercial Restructuring Solutions, Intrum Hellas
Η κουλτούρα πληρωμών στην Ελλάδα ήταν για πολλά χρόνια θέμα: ο μέσος χρόνος αποπληρωμής για νοικοκυριά και επιχειρήσεις, ακόμα και πριν από την κρίση χρέους, ήταν σαφώς μεγαλύτερος από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, μπήκαμε με αυξημένες ημέρες πίστωσης κι αυτό συνεχίστηκε τα επόμενα χρόνια. Από το ’19 τα νοικοκυριά «μαζεύτηκαν», αλλά όχι οι επιχειρήσεις που μάλιστα διέγραφαν υψηλό ποσοστό των εμπορικών τους απαιτήσεων, διπλάσιο του ευρωπαϊκού ΜΟ, πλήττοντας την ανταγωνιστικότητά τους. Το ’21, όμως, παρατηρήσαμε σημαντικότατη βελτίωση στα νοικοκυριά, αλλά πλέον και στις επιχειρήσεις, που προσπαθούν να τηρήσουν τους όρους και να γυρίσουν σελίδα…

Χρήστος Αδάμ, Group CRO, Eurobank
Η γεωπολιτική κρίση της Ουκρανίας έχει φέρει αρκετές αλλαγές στο μακρο- περιβάλλον, με βασικότερο πρόβλημα το θέμα του πληθωρισμού που έχει σπάσει παγκοσμίως όλα τα ρεκόρ και στην Ελλάδα έχει αισίως ξεπεράσει το 10%. Το μεγαλύτερο πρόβλημα στο τραπεζικό σύστημα είναι το asset quality και τι επιπτώσεις θα έχει η αύξηση του πληθωρισμού και η ακρίβεια, αλλά και τι θα γίνει με τα επιτόκια. Το ενθαρρυντικό είναι ότι, στα αποτελέσματα του πρώτου πενταμήνου, οι τράπεζες έδειξαν πως δεν έχουν επηρεαστεί, καθώς όλη αυτή την περίοδο είχαν οργανωθεί και «οχυρωθεί» πολύ καλά, αντίθετα με όσα έλεγαν οι ‘Κασσάνδρες’…

Σπύρος Ανδρονικάκης, Group CRO, Alpha Bank
Το πρόβλημα της συγκέντρωσης κινδύνου, που μας απασχολεί όλους, πρέπει να το ξεχωρίσουμε σε δυο επίπεδα: σε κλάδους και σε μεγάλους ομίλους. Η χρήση των κεφαλαίων από το Ταμείο Ανάκαμψης & Ανθεκτικότητας προσθέτει άλλον έναν πιστωτή στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα, που μειώνει την έκθεση, κι αυτός είναι τα χρήματα που μπαίνουν στη χώρα. Το τυπικό σχήμα, που όλοι ξέρουμε, είναι 40-40-20 (ΕΕ-τράπεζες-ίδια κεφάλαια). Υπάρχει, επίσης, από τις τράπεζες η όρεξη να κοινοπρακτούν τα δάνεια, μοιράζοντας τον κίνδυνο μεταξύ τους. Τέλος, υπάρχουν πλέον αποπληρωμές δανείων απ’ όλες τις τράπεζες, άρα ο κίνδυνος συγκέντρωσης μειώνεται.

Γιάννης Σταμούλης, Executive General Manager – Group CRO, Τράπεζα Πειραιώς
Θωρώ ότι μπαίνουν τα θεμέλια και οι ισχυρές βάσεις για θετικές προοπτικές ανάπτυξης. Φυσικά, οι προκλήσεις λόγω πληθωριστικών πιέσεων παραμένουν και λαμβάνονται διάφορα πολιτικά μέτρα για να ενισχυθούν οι οικονομίες μέσω επιδοτήσεων, ώστε να μετριαστεί ο αντίκτυπος σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Όλες οι τράπεζες δημοσιεύσαμε ισχυρά οικονομικά αποτελέσματα, συμπεριλαμβάνοντας σχέδια χρηματοδότησής τους, καθώς η ανάπτυξη αυξάνει την επενδυτική διάθεση και γενικότερα τη ζήτηση για δανεισμό. Το τραπεζικό σύστημα είναι έτοιμο να ανταποκριθεί σ’ αυτή την πρόκληση.

Ιωάννης Βαγιωνίτης, Chief Risk Officer, Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος
Η κλιματική αλλαγή και οι κίνδυνοι που προκύπτουν από τις αλλαγές στις κλιματικές συνθήκες έχουν έρθει πολύ έντονα στο προσκήνιο και πραγματικά αποτελούν προτεραιότητα σε επίπεδο κρατών – εποπτών – επιχειρήσεων και, βέβαια, τραπεζών. Τι θα κληθούμε να αντιμετωπίσουμε τα επόμενα χρόνια; Οι οικονομίες θα πρέπει να μεταβούν σε χαμηλές εκπομπές άνθρακα κι αυτό είναι κίνδυνος και ευκαιρία μαζί, τόσο για τις επιχειρήσεις, όσο και για τις τράπεζες. Η σημαντική επίδραση που ενδέχεται να έχουν στην πραγματική οικονομία οι φυσικές καταστροφές είναι άτι που πρέπει να αντιμετωπίσουμε, γιατί θα έρθει! Η Εθνική έχει ήδη συμπεριλάβει τον κλιματικό κίνδυνο στο risk taxonomy…

Alessandra Villa, SAS EMEA Business Solutions Leader-Banking Risk
Ιδιαίτερη σημασία (στη διαχείριση του κύκλου δανεισμού) έχει η διαχείριση του ίδιου του πελάτη. Πρέπει να προβλέψεις τις επόμενες κινήσεις του, οπότε πρέπει να στηθεί ένα σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης, αλλά και να προετοιμαστούν τα πιθανά σενάρια για τη διαχείριση των προβλημάτων και την ανάκτηση των απωλειών, με υπολογισμό των σωστών ποσοστών και βέλτιστη σχεδίαση των αναγκαίων ενεργειών. Σ’ όλα αυτά, είναι σημαντική η βοήθεια της τεχνολογίας στην εκτίμηση της κατάστασης, με τον συσχετισμό των πληροφοριών από διάφορες πηγές και των σχετικών δεδομένων (χάρη και στο open banking), για τη δημιουργία μιας κατά το δυνατόν ολοκληρωμένης εικόνας του πελάτη που θα διευκολύνει τη λήψη αποφάσεων αυτοματοποιημένα και, ει δυνατόν, σε πραγματικό χρόνο.

Παναγιώτης Τακόπουλος, Partner, Financial Services Advisory, PwC Greece
Το ESG βρίσκεται στην κορυφή της ατζέντας, είναι ο «νέος ψηφιακός μετασχηματισμός» -αν τον δούμε κι αυτόν ως «νέα κανονικότητα»- τρέχοντας παράλληλα με εκείνον που υλοποιούν οι τράπεζες, οι οποίες περνούν στη νέα εποχή, έχοντας «καθαρίσει» τους ισολογισμούς τους, έχοντας κάνει όλες τις οργανικές και μη-οργανικές κινήσεις για ρευστότητα και κερδοφορία και θέλοντας πλέον να δουν πώς θα ανταπεξέλθουν καλύτερα στην επόμενη ημέρα.

Φώτης Παναγιωτόπουλος, Financial Services Strategy & Consulting Lead, Accenture
Τα δεδομένα αποτελούν τον βασικό καταλύτη τόσο για τον σχεδιασμό της ευρύτερης ESG στρατηγικής και των συστημάτων μέτρησης της αποδοτικότητας, όσο και για τον σχεδιασμό και υλοποίηση των πυλώνων αυτής, όπως ο σχεδιασμός ενός βιώσιμου λειτουργικού μοντέλου για βελτιστοποίηση του κόστους λειτουργίας, ο σχεδιασμός νέων βιώσιμων προϊόντων και υπηρεσιών με στόχο την περαιτέρω ανάπτυξη και η επαύξηση των μοντέλων διαχείρισης κινδύνων, με νέα ESG κριτήρια, ταυτόχρονα με την υλοποίηση νέων κανονιστικών απαιτήσεων, όπως πχ. τα stress tests της ΕΚΤ για τον κλιματικό κίνδυνο.

Ian Bell, CEO, Prime Collateralized Securities (PCS)
Υπάρχει μια νέα μορφή κεφαλαιακής κρίσης -πολύ πρόσφατη- την οποία βιώνουμε όχι ως αποτέλεσμα οικονομικών δυσκολιών, αλλά ως αποτέλεσμα ρυθμιστικών επιταγών. Όλα πηγαίνουν καλά, εκτός του ότι έχουμε τις διαδοχικές «Βασιλείες» μαζί με πολλούς ακόμα κανονισμούς, οι οποίοι επιβάλλουν αλλαγές στην κεφαλαιακή δομή των τραπεζών, στο πλαίσιο της εποπτείας της αγοράς. Η δεύτερη κρίση που ζούμε, έχει να κάνει αποκλειστικά με τις αυξανόμενες ρυθμιστικές απαιτήσεις…

Καθ. Γεώργιος Σκιαδόπουλος, Καθηγητής Queen Mary Univ. London & Πανεπιστήμιο Πειραιώς – Διευθυντής, Institute of Finance & Financial Regulation
Οι προκλήσεις, όσον αφορά στους κλιματικούς κινδύνους, είναι αρκετές, καθώς πρόκειται για ένα πολυδιάστατο πρόβλημα, τόσο από πλευράς φυσικών κινδύνων (όπως οι φυσικές καταστροφές), όσο και μεταβατικών κινδύνων (ως αποτέλεσμα της μετάβασης σε μια οικονομία χαμηλού αποτυπώματος άνθρακα) Για την αντιμετώπισή τους υιοθετούνται νόμοι και κανόνες (πχ. ο ρυπαίνων πληρώνει) και παράλληλα, δρομολογούνται αλλαγές στη χρησιμοποιούμενη τεχνολογία – οι αυτοκινητοβιομηχανίες, για παράδειγμα, περνούν από Hi σε Low-Carbon λύσεις. Ενώ, μια άλλη μεγάλη πρόκληση είναι πως η σχετική με ESG ratings πληροφόρηση, δεν είναι καθόλου ξεκάθαρη.

Μαριαλένα Αθανασοπούλου, Ειδική Γραμματέας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, Υπουργείο Οικονομικών
Το πιο σημαντικό επίτευγμα των τελευταίων ετών δεν είναι μόνο οι κυβερνητικές πρωτοβουλίες, αλλά το γεγονός ότι όλοι οι παράγοντες στο τραπεζικό σύστημα -οι πιστωτές, το υπουργείο- μπορούν να κάθονται και να συζητούν τα προβλήματά τους. Αυτός είναι ένας από τους λόγους πως έχουν γίνει βαθιές αλλαγές, τα τελευταία χρόνια, κι έχει δημιουργηθεί ένα πολύ θετικό κλίμα στο οποίο όλοι μας -και ειδικά η εθνική οικονομία, αλλά και το τραπεζικό σύστημα- βρίσκονται σε μια πάρα πολύ καλή κατάσταση.

Δρ. Τάσος Αναστασάτος, Chief Economist Ομίλου, Eurobank – Πρόεδρος Επιστημονικού Συμβουλίου, Ελληνική Ένωση Τραπεζών
Πολλές οικονομίες της Δύσης έχουν χαρακτηριστικά πολύ υψηλού χρέους, δημόσιου και ιδιωτικού. Ο πληθωρισμός είναι ο πιο «αναίμακτος» τρόπος να διαβρωθεί η αξία του χρέους. Φοβάμαι ότι δεν πρόκειται, λοιπόν, να βιαστούν να τον μειώσουν τόσο οι Κεντρικές Τράπεζες, όσο και οι χαράσσοντες πολιτική…

Δρ. Παναγιώτης Καπόπουλος, Chief Economist, Διευθυντής Οικονομικών Μελετών & Ανάλυσης, Alpha Bank
Στις αγορές κεφαλαίου, ο πληθωρισμός και η άνοδος των επιτοκίων έχει προεξοφληθεί σε μεγάλο βαθμό – αν πάμε σε σενάριο στασιμοπληθωρισμού, θα έχουμε κλάδους που θα πληγούν με μεγαλύτερη απώλεια κερδοφορίας. Όσο για τις χώρες-αδύναμους «κρίκους» που έχουν χαμηλή πιστωτική διαβάθμιση (της Ελλάδας συμπεριλαμβανομένης), κάθε περίπτωση είναι διαφορετική αλλά όλες μοιράζονται τρία σημεία από τα οποία εξαρτώνται: την εξέλιξη των επιτοκίων, το πόσα ελλείμματα θα κάνεις στηρίζοντας τους πολίτες και το ύψος του ονομαστικού ΑΕΠ.

Δρ. Νικόλαος Μαγγίνας, Επικεφαλής Οικονομολόγος, Εθνική Τράπεζα Ελλάδος
Όσον αφορά στον πληθωρισμό, βιώνουμε την απόλυτη καταιγίδα… από την ανάποδη! Είχαμε μια γρήγορη αναθέρμανση της οικονομίας, που μας έκανε να νομίσουμε ότι είναι προσωρινός και μπορεί να αποκλιμακωθεί ώστε το β’ εξάμηνο του ’22 να είχαμε ακόμα και αρνητικό πληθωρισμό, όμως, από τον Φεβρουάριο τα πράγματα άλλαξαν ριζικά – η κρίση στην Ουκρανία δείχνει να μονιμοποιεί κάποια πράγματα, στο σκέλος της ενέργειας, αλλά ταυτόχρονα υπογραμμίζει ότι κάποιες διαταραχές στην παγκόσμια τροφοδοτική αλυσίδα έχουν δημιουργήσει νέες ζώνες εμπορίου, στο πλαίσιο μιας βίαιης αναδιάταξης.

Δρ. Μιχαήλ Μητσόπουλος, Διευθυντής, Τομέας Επιχειρηματικού Περιβάλλοντος & Ρυθμιστικών Πολιτικών, ΣΕΒ
Γίνονται μεταρρυθμίσεις και έχουν ενταχθεί πολύ σημαντικά έργα στο Ταμείο Ανάκαμψης. Αν συνεχίσουμε τις μεταρρυθμίσεις σ’ αυτόν τον χώρο – έργα πχ. στα ενεργειακά δίκτυα, υποστήριξη της παραγωγής κλπ. η λίστα είναι τεράστια και υπάρχει στον χάρτη του κυβερνητικού έργου- με την αποφασιστικότητα που έχουμε δει τα τελευταία χρόνια, με τα κενά του puzzle να συμπληρώνονται, τότε πραγματικά μπορούμε να δούμε μια Ελλάδα που δεν την περιμέναμε, που παράγει – αρκεί να αδράξουμε την ευκαιρία!

Ηλίας Ξηρουχάκης, CEO, Ελληνικό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας
Η ραγδαία βελτίωση της ποιότητας των στοιχείων ενεργητικού (των τεσσάρων συστημικών τραπεζών) συνεχίζει να μας εκπλήσσει θετικά, όπως αυτή απεικονίζεται μέσω του σημαντικά χαμηλότερου κόστους κινδύνου, που στο τέλος του ’22 και του ’23 αναμένεται να φτάσει τις 60-70 μονάδες βάσης -από 350 και 360, στο πρόσφατο παρελθόν- ανάλογα με την ταχύτητα απορρόφησης και τα επίπεδα κάθε τράπεζας. Παραμένουμε αισιόδοξοι και -σύμφωνα με ισχυρές δεσμεύσεις των διοικήσεών τους προς το επενδυτικό κοινό- αναμένουμε να εμφανιστεί αυξημένη κερδοφορία από οργανική δραστηριότητα το επόμενο χρονικό διάστημα…

Γιάννης Τσαβδαρίδης: Ο τελευταίος των «παλιών» στην τραπεζική Πληροφορική

Posted on by Γιάννης Ριζόπουλος

Σαράντα χρόνια (1982-2022) συνεχούς θητείας στην τραπεζική Πληροφορική, δεν είναι καθόλου αμελητέα υπόθεση, αν υπολογίσουμε την «πτητικότητα» που χαρακτηρίζει τον χώρο. Κι όμως, αυτόν ακριβώς τον άθλο πέτυχε ο Γιάννης Τσαβδαρίδης, που ολοκλήρωσε πριν από λίγους μήνες την καριέρα του ως CIO και CDO στη Συνεταιριστική Τράπεζα Ηπείρου, παραμένοντας πλέον ως σύμβουλος. «Είμαι ο τελευταίος από τους ‘παλιούς’ επικεφαλής Τεχνολογίας. Τα έχω δει όλα και πάντα κάνω συγκρίσεις με την εποχή που ξεκίνησα – βλέπω, ας πούμε, πως οι δυνατότητες στο κινητό μου σήμερα, είναι πολύ περισσότερες από εκείνες των μεγάλων υπολογιστών που είχαμε το ’82…», τονίζει.

Με σπουδές Computer Science και MBA, πολύπειρος προγραμματιστής, αναλυτής και υπεύθυνος Πληροφορικής στην Τράπεζα Κεντρικής Ελλάδος, την Εγνατία, την ΤBank (βλέπε Ασπίς Bank) και, τέλος, τη Συνεταιριστική Ηπείρου, αναλογίζεται σήμερα τι του έφερε κάθε μια: «Αν μπορούσα να πω τι είδους εμπειρία ήταν για μένα κάθε τράπεζα στην οποία εργάστηκα, η Εγνατία ήταν το ‘σχολείο’, η Ασπίς το ‘πανεπιστήμιο’ και η Ηπείρου το ‘διδακτορικό’, καθώς είχαμε περισσότερα να φτιάξουμε κι εκεί έκανα την περισσότερη έρευνα…»

Those were the days
Κι όπως για τον καθένα μας το σχολείο αποτελεί τον πιο σημαντικό παράγοντα ωρίμανσης, αυτό συνέβη και στον Γιάννη Τσαβδαρίδη στην Εγνατία, αφού «οι λύσεις Πληροφορικής της ήταν, για εκείνα τα χρόνια, πρωτοποριακές! Για παράδειγμα, η Εγνατία έκανε το πρώτο eBanking στην Ελλάδα, στα μέσα της δεκαετίας του ‘90 – επίσης, είχε εφαρμόσει αυτοματοποιημένες διαδικασίες απομακρυσμένης έκδοσης καταναλωτικών και στεγαστικών δανείων. Οι έμποροι αυτοκινήτων έκαναν αιτήσεις για αγορές με δάνειο που εγκρίνονταν ηλεκτρονικά αυθημερόν, χωρίς καν να περάσει ο πελάτης από το κατάστημα – βοηθούσε, βέβαια, το γεγονός πως μεγαλομέτοχος ήταν ο Θεοχαράκης, που ήθελε να διευκολύνονται οι πωλήσεις, οπότε σε μισή ώρα είχες δάνειο… Το μεγαλύτερο κομμάτι της Εγνατίας, ήταν η καταναλωτική πίστη. Πέρα από αυτό, όμως, ήταν και το όραμα των επικεφαλής, αγαπούσαν την τεχνολογία κι έτσι αυτοματοποιήσαμε πάρα πολλές διαδικασίες»…

«Αυτή η εμπειρία με βοήθησε όταν πήγα στην Ασπίς, όπου επίσης φτιάξαμε αρκετά…
Για παράδειγμα, ήταν η πρώτη τράπεζα παγκοσμίως που σήκωσε online τις υπογραφές των εξουσιοδοτημένων στελεχών της, οι οποίες έπρεπε να μοιράζονται στις τράπεζες-συνεργάτες ανά τον κόσμο, μέσω κωδικών και Internet, αντί για δείγμα υπογραφής σε χαρτί ή CD… Πολύ καινοτομικό για εκείνη την εποχή.

Όταν ήμουν στην Ασπίς, πάλι, (αλλά σε συνεργασία με άλλη εταιρεία) σχεδίασα το project του ηλεκτρονικού παραβόλου – ως πρόταση στον τότε ΓΓΠΣ, Χάρη Θεοχάρη, το οποίο καθιερώθηκε τελικά το 2009. Έρευνες είχαν δείξει πως το κράτος θα γλύτωνε 80 εκ. € ετησίως από τη χρήση του»

«Στη Συνεταιριστική Ηπείρου το περιβάλλον ήταν εντελώς διαφορετικό. Ήταν μια σημαντική πρόκληση για μένα -επειδή κι από χαρακτήρα μ’ αρέσει η δημιουργικότητα- να κάνω πράγματα τα οποία ξεφεύγουν από την πεπατημένη. Η Πληροφορική ήταν ακόμα στα σπάργανα… το ’11, όλη η τράπεζα είχε ένα email account. Μέσα σε 2-3 χρόνια, κάναμε re-engineering και αλλάξαμε σχεδόν τα πάντα – αυτοματοποιημένες διαδικασίες, ηλεκτρονικά, email κλπ. Στην πορεία, η Ηπείρου έγινε η πρώτη τράπεζα που λειτούργησε video customer service, δηλ. video banking.
Οι υποδομές μας δεν ήταν τέτοιες, όπως άλλων τραπεζών, αλλά κάναμε την προσπάθεια και αρκετοί είχαν τότε ενδιαφερθεί για τη λύση μας».

‘Kάτι κάνουν στην τεχνολογία’
«Το 2017 φτιάξαμε, επίσης, το τηλε-ραντεβού, θέλοντας να εξυπηρετήσουμε τους πελάτες που βρίσκονταν μακριά από την έδρα μας, στα Ιωάννινα – εκεί ήμουν κι εγώ, για 11 χρόνια, καθώς ήταν επιλογή μου να αλλάξω τρόπο ζωής… Αυτή ήταν σημαντική εξέλιξη, καθώς η πανδημία (κατά τύχη) μας βρήκε έτοιμους. Με έναν οργανισμό μικρό και ευέλικτο, τόσο σε αποφάσεις όσο και σε διαδικασίες, δεν αντιμετωπίσαμε προβλήματα… Άλλωστε, στα καταστήματά μας είχαμε ήδη εγκαταστήσει Αυτόματα Σημεία Πληρωμών (APS), για πληρωμές λογαριασμών με ενσωματωμένο POS για συναλλαγές κλπ. που σχεδιάσαμε και υλοποιήσαμε στο σύνολό τους μόνοι μας, η τετραμελής πλην εξαιρετική ομάδα μου, καθώς ο οργανισμός δεν μπορούσε να κάνει μεγάλες επενδύσεις. Ειδικά σε έναν τομέα ο οποίος εξελίσσεται ραγδαία, παρακολουθούσαμε και δεν μέναμε πίσω!»

«Τρέξαμε πολλές καινοτομίες και καταφέραμε όταν κάποιος λέει ‘Τράπεζα Ηπείρου’, το πρώτο που του έρχεται στο μυαλό να είναι ότι “εκεί κάτι κάνουν στην τεχνολογία”… Είχαμε, μάλιστα, ως στενό συνεργάτη και κύριο προμηθευτή τη (τοπική) Natech (σσ. συν-δημιουργό με την Πειραιώς της πρώτης ελληνικής neobank) που μας βοήθησαν και τους βοηθήσαμε πολύ, καθώς εκεί βρήκαμε επίσης ανθρώπους με όραμα… Ήταν πάντα δίπλα μας, στην υλοποίηση των ιδεών μας. Βέβαια, δύσκολα βρίσκεις πλέον άτομα με κατάλληλες γνώσεις στα Γιάννενα, καθώς έχουν εγκατασταθεί στην περιοχή αρκετές εταιρείες και η ζήτηση είναι μεγάλη».

Σε συνεχή εγρήγορση
«Η εξέλιξη της τεχνολογίας όλα αυτά τα χρόνια είναι ραγδαία, αλλάζοντας δραματικά τη λειτουργία όλων των οργανισμών και ειδικά των τραπεζών, οι οποίες είχαν αρκετές γραφειοκρατικές διαδικασίες που μπορούσαν να αλλάξουν, γι’ αυτό τα τελευταία 15-20 χρόνια βλέπουμε συνεχώς αλλαγές. Πριν καν ολοκληρώσουμε τις πρώτες, έρχονται κι άλλες, είμαστε συνεχώς σε εγρήγορση: από τα extraits περάσαμε στο eBanking, ήρθαν τα POS, μπήκαν πολλές λειτουργίες πάνω στα ΑΤΜ, αναλήψεις, καταθέσεις, πληρωμές, μεταφορές ποσών, ακόμα και αίτηση για δάνειο ή κάρτα μπορείς να κάνεις, έγιναν κι αυτά σημεία πώλησης»… «Με τη μείωση του προσωπικού, γεννήθηκε στις τράπεζες η ανάγκη να βάλουν συστήματα μέσα στο κατάστημα, για να εξυπηρετήσουν τους πιο φιλικούς με την τεχνολογία πελάτες. Κι όσους δεν είναι, τους ωθούν να τα χρησιμοποιήσουν. Επίσης, για να μειώσουν κόστος, οι τράπεζες αλλάζουν διαδικασίες και διώχνουν σε άλλες εταιρίες υπηρεσίες όπως οι κάρτες – βλέπουμε μια μετεξέλιξη στη λειτουργία του τραπεζικού ιδρύματος – δίνουν με χαρά το acquiring, ενώ πριν από 10-15 χρόνια κάτι τέτοιο θα ήταν αδιανόητο! Οι τράπεζες μετατρέπονται πλέον σε συμβουλευτικά σημεία -ήδη το βλέπουμε σε ευρωπαϊκές χώρες, σταδιακά θα το δούμε και σ’ εμάς. Μπαίνεις σ’ ένα κατάστημα και βλέπεις μόνο ένα άτομο στην υποδοχή, που σε κατευθύνει σε συγκεκριμένο στέλεχος – τα γκισέ με πολλούς εργαζόμενους τελείωσαν, θα αντικατασταθούν από μηχανήματα και αυτοματοποιημένες διαδικασίες, όπως οι βιντεοκλήσεις και η υπογραφή των “χαρτιών” ηλεκτρονικά».

Ο ρόλος του κράτους
«Βοηθάει σ’ αυτό πολύ και η εξέλιξη του κράτους – έχουν μπει πλέον πολλές ηλεκτρονικές συναλλαγές στο gov.gr, το κράτος έχει κάνει σημαντικά βήματα προς αυτή την κατεύθυνση κι αυτό ανοίγει δρόμους, γενικότερα. Θυμάμαι το 2004-5, σε μια επιτροπή της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών αναρωτιόμασταν πώς θα μπορούσαν οι τράπεζες να ανταλλάσσουν μηνύματα, όταν δεν υπήρχε μεσολαβητής, πχ. η ΔΙΑΣ – οραματιζόμασταν έναν κρατικό μηχανισμό, ο οποίος θα εγγυόταν για την υπογραφή σου, όπως τώρα το gov.gr.

Η ανάγκη μας έκανε να προχωρήσουμε με πολύ γρήγορα βήματα σε όλα αυτά… Άλλο παράδειγμα, η επικαιροποίηση στοιχείων στην τράπεζα – παλιά είχαμε τη χαρτούρα, τώρα γίνεται αυτόματα».

«Και το μόνο σίγουρο είναι ότι δεν έχουμε δει τίποτα ακόμα, αφού έχουμε μπροστά μας το open banking, που θα μας δίνει απεριόριστες δυνατότητες αντλώντας από άλλες τράπεζες και παρουσιάζοντας όλους τους λογαριασμούς σου και άλλα οικονομικά στοιχεία στο eBanking σου… Βεβαίως, όλες αυτές οι εξελίξεις δημιούργησαν έναν σημαντικό τομέα της Πληροφορικής, εκείνον της ασφάλειας. Παλιότερα, στο προστατευμένο “καβούκι” μας, δεν μας απασχολούσε ιδιαίτερα, όμως, όσο ανοιγόμαστε, τόσο ανοίγεται κι αυτός ο τομέας – πεδίο δόξης λαμπρό για τα παιδιά που ασχολούνται με την ασφάλεια των πληροφοριακών συστημάτων! Όσο η τεχνολογία αλλάζει τον χώρο μας, τόσο αυξάνουν και οι κίνδυνοι… Μέχρι σήμερα δεν έχουμε δει κάτι τραγικό, αλλά όλοι είμαστε προσεκτικοί και υποψιασμένοι!»

«Οι εξελίξεις δεν σταματούν εδώ – έχει ανοίξει η όρεξη στον κόσμο και νέες ιδέες έρχονται να προστεθούν καθημερινά πχ. πώς μπορώ να συγκεντρώσω τα στοιχεία μου στο κινητό μου, να μη χρειάζεται να δίνω ούτε κωδικούς για να βλέπω τις πληροφορίες που θέλω. Ήδη σήμερα βλέπω ταυτότητα και δίπλωμα… αύριο ίσως τους λογαριασμούς και τις μετοχές μου, συγκεντρωμένα σε ένα σημείο. Μ’ όλες αυτές τις ιδέες δημιουργούμε ένα οικοσύστημα το οποίο τρέχει με ιλιγγιώδεις ταχύτητες, χάρη και στο cloud – άλλη ανατροπή, παλαιότερα δεν είχαμε την ανάγκη να βγάλουμε τα δεδομένα μας “έξω”, σε κάποιον εξωτερικό server»…

Η νέα κανονικότητα
«Κάνουμε σημαντικές αλλαγές στην τράπεζα – κάναμε μια μελέτη με την Accenture, με αντικείμενο τι πρέπει να αλλάξουμε σε διαδικασίες και τεχνολογίες, τα επόμενα τρία χρόνια – έχουμε ξεκινήσει αυτά που θέλουμε και τρέχουμε κάποια έργα ψηφιακού μετασχηματισμού, πολύ σημαντικά για τον οργανισμό – ουσιαστικά δίνουμε τις κάρτες μας και τα POS μας σε ένα καινούργιο πάροχο, φεύγοντας από τη SIA. Η αμέσως επόμενη κίνηση, είναι να βελτιώσουμε ακόμα περισσότερο -αξιοποιώντας ‘ρομποτάκια’- τις αυτοματοποιημένες εσωτερικές διαδικασίες της τράπεζας.
Περνάμε σε ψηφιακές υπογραφές για εσωτερική χρήση, αλλά και σε πελάτες μας, όπως στα POS, στις συμβάσεις για δάνεια κλπ. Επίσης, διερευνούμε καλύτερες λύσεις για τις τεχνολογικές μας υποδομές (θα θέλαμε, ιδανικά, το data center μας να φύγει εκτός) και πώς θα γυρίσουμε τις εφαρμογές που έχουμε στο cloud και, βέβαια, θέλουμε να βελτιώσουμε την τεχνολογία μας όσον αφορά στην ασφάλεια των πληροφοριακών συστημάτων».

«Ήμασταν η πρώτη συνεταιριστική τράπεζα που είχε Security Operations Center (SOC), με τη συνεργασία της Netbull, πλέον Adacom, και συνεχίζουμε να βελτιώνουμε το eBanking και το mBanking μας. Αναπτύσσουμε δε, αυτόν τον καιρό, συνεργασίες με ιδρύματα πληρωμών απ’ όλο τον ευρωπαϊκό χώρο (δυο κυπριακά, ένα φινλανδικό κι ένα ελληνικό) στα οποία παρέχουμε πρόσβαση σε συναλλαγές SEPA εντός της ευροζώνης. Ο λόγος της επιλογής -όπως μας είπαν κι εκείνοι- είναι ότι αφενός ξεχωρίζουμε σαν μικρομεσαία τράπεζα, έχοντας σημειώσει σημαντική εξέλιξη στην τεχνολογία, αφετέρου παίρνουμε άμεσα τις αποφάσεις μας. Αυτό δίνει στην τράπεζα προστιθέμενη αξία, από οικονομικής πλευράς, αυξάνοντας τον κύκλο εργασιών της, με νέες υπηρεσίες που δεν είχαμε κατά νου».

Η επόμενη ημέρα
«Όσον αφορά εμένα, επειδή είναι δύσκολες εποχές και πολλοί άνθρωποι στις ΜμΕ δεν έχουν τον χρόνο και τη διάθεση να ασχοληθούν με τον ψηφιακό μετασχηματισμό, προσπαθώ πλέον αξιοποιώντας και τα σχετικά προγράμματα να βοηθήσω συμβουλευτικά με την εταιρεία μου, ΒΙΤ360, όσους το επιθυμούν…

Όσον αφορά στο banking, θεωρώ ότι θα δούμε σύντομα περισσότερες αλλαγές πχ. το Blockchain μια αναδυόμενη τεχνολογία, στην Ελλάδα βρίσκεται ακόμα σε νηπιακό επίπεδο. Η Τεχνητή Νοημοσύνη είναι ένας άλλος τομέας, που «ακουμπάει» τις τράπεζες – η εξέλιξη της τεχνολογίας είναι τέτοια που τις υποχρεώνει να συνυπάρξουν με τις fintech, προκειμένου να βελτιώσουν τις διαδικασίες τους και να υλοποιήσουν τέτοια έργα. Ένα καλό παράδειγμα, είναι η ψηφιακή τράπεζα που ετοιμάζει η Πειραιώς με τη Natech, στοχεύοντας στο νεότερο ηλικιακά κοινό. Πάντως, γενικά, το περιβάλλον στον τραπεζικό χώρο είναι ακόμα ρευστό – πόσες θα υπάρχουν; ποια θα είναι η μετεξέλιξή τους; Βλέπουμε ήδη κάποιες εξαγορές και συγχωνεύσεις. Ας είμαστε έτοιμοι για εξελίξεις!»

Σε ανα-γνωρίζω από την όψη…

Posted on by Γιάννης Ριζόπουλος

Η πανδημία, από την οποία δεν έχουμε ακόμα απαλλαγεί, έχει ήδη συνδεθεί με τη γεωμετρική αύξηση των περιπτώσεων identity και financial fraud, καθώς οργανισμοί και επιχειρήσεις χρειάστηκε -προκειμένου να εξυπηρετήσουν τους καταναλωτές-πελάτες τους- να παρέχουν ψηφιακά σχεδόν το σύνολο των υπηρεσιών τους, με κύριο πυλώνα το eBanking. Μόνο στην Ελλάδα το πρώτο 9μηνο του 2021 χάθηκαν 40 Μ€, ενώ στο Ηνωμένο Βασίλειο έχει υπολογιστεί ότι χάνονται κάθε ώρα 28.000 στερλίνες, λόγω identity fraud και account takeover.

Η κακόβουλη δραστηριότητα σε θέματα κυβερνοασφάλειας δίνει σχεδόν σε καθημερινή βάση πρωτοσέλιδα, στα οποία μεγάλο ποσοστό έχει να κάνει με τον διαρκώς αυξανόμενο αριθμό συναλλαγών που γίνεται μέσω υπολογιστών, αλλά κυρίως -κι εκεί το πρόβλημα οξύνεται περισσότερο- μέσω smartphones. Για τις τράπεζες και τους παρόχους πληρωμών, η χρήση βιομετρικών μεθόδων αναγνώρισης είναι μονόδρομος, καθώς προσφέρει πολύ μεγαλύτερη ασφάλεια από την παραδοσιακή μέθοδο του ΡΙΝ. Άλλωστε, αυτή επιβάλλεται πλέον κι από το ευρωπαϊκό πλαίσιο ηλεκτρονικών πληρωμών PSD2, με την καθιέρωση της ισχυρής ταυτοποίησης του πελάτη-χρήστη, το Strong Customer Authentication. Το SCA απαιτεί από τις τράπεζες να ζητούν πιο ισχυρή απόδειξη της ταυτότητας ενός πελάτη όταν πραγματοποιεί μια διαδικτυακή πληρωμή. Συγκεκριμένα, ζητεί συνδυασμό δύο παραγόντων της ταυτότητας του καταναλωτή – κάτι που γνωρίζουν (όπως το PIN), κάτι που κατέχουν (όπως ένας καταχωρισμένος αριθμός κινητού τηλέφωνου) ή κάτι που αποδεικνύει ποιος είναι ο χρήστης (όπως πχ. το δακτυλικό αποτύπωμα και η αναγνώριση προσώπου – Face ID).

Δράσεις και αντιδράσεις…
Όμως, αν η χρήση του δακτυλικού αποτυπώματος ή της αναγνώρισης προσώπου μπορεί να γίνει (όχι πάντα εύκολα) ανεκτή για λόγους ασφαλείας, η κατάχρηση (κι έχουν ήδη διαπιστωθεί αρκετές) έχει ξεσηκώσει ως τώρα κάμποσες θύελλες. Για παράδειγμα, η ρυθμιστική αρχή επί θεμάτων προσωπικού απορρήτου στην Αυστραλία ερευνά εις βάθος τους λόγους που γνωστά πολυκαταστήματα συλλέγουν ‘faceprints’ των πελατών τους, θεωρώντας ότι κάτι τέτοιο δεν είναι αναγκαίο (reasonably necessary). Βέβαια, η Αυστραλία παραμένει και σήμερα η μόνη δημοκρατική χώρα στον κόσμο, όπου επιτρέπεται η χρήση αναγνώρισης προσώπου για λόγους προφύλαξης απέναντι στην COVID-19…

Από την άλλη, στα καθ’ ημάς, είναι πολύ «φρέσκο» ακόμα το υψηλό πρόστιμο ύψους 20 εκ. € το οποίο επέβαλε η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού χαρακτήρα στην αμερικανική εταιρία Clearview AI τιμωρώντας τις «παρεμβατικές πρακτικές» της. Με την ίδια απόφαση, η ΑΠΔΠΧ απαγορεύει στην εν λόγω εταιρία -που πουλάει τη βάση Face ID δεδομένων της σε κάθε ενδιαφερόμενο- να συλλέγει και να επεξεργάζεται προσωπικά δεδομένα υποκειμένων ευρισκομένων στην ελληνική επικράτεια, με χρήση μεθόδων αναγνώρισης προσώπου, ενώ την καλεί να διαγράψει αμέσως όσα δεδομένα έχει ήδη συγκεντρώσει. Η καταγγελία αυτών των πρακτικών είχε γίνει τον Μάιο του 2021 από οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών (στην Ελλάδα, από τη HomoDigitalis) και υψηλά πρόστιμα επιβλήθηκαν επίσης σε Ιταλία (20 εκ. €) και Βρετανία (7,5 Μ£).

Παρόλα αυτά, ο βιομετρικός έλεγχος ταυτότητας παραμένει για την ώρα η ασφαλέστερη μέθοδος που διατίθεται στην αγορά, όπως τονίζουν στο πλαίσιο αυτού του Special Report, δυο μεγάλες ελληνικές τράπεζες -η Eurobank και η Attica Bank- με τον CEO μιας πολλά υποσχόμενης startup, της Quadible, να δίνει τη δική του, εναλλακτική λύση στο θέμα της ταυτοποίησης.

Μπρίκου Νάνσυ, Υποδιευθύντρια Διεύθυνσης οργάνωσης, Attica Bank
Η ακριβής και αξιόπιστη ταυτοποίηση και επαλήθευση της ταυτότητας αποτελεί προϋπόθεση για την εξατομικευμένη παροχή ηλεκτρονικών υπηρεσιών υψηλής αξίας, η οποία πρέπει να βασίζεται σε ένα περιβάλλον που παρέχει προστασία από πιθανή κλοπή ταυτότητας (identity theft) και γενικότερα από την απάτη

Απόλυτος ο έλεγχος με τα βιομετρικά
Τη θέση της Attica Bank στο θέμα των βιομετρικών και γενικότερα στην κάλυψη των αναγκών από πλευράς ταυτοποίησης και ασφάλειας ιδιαίτερα στο mobile banking, εξέφρασαν η Νάνσυ Μπρίκου, Υποδιευθύντρια Διεύθυνσης Οργάνωσης, και η Λέντη Ντούνη, Υποδιευθύντρια Διεύθυνσης Πληροφορικής & Ψηφιακής Τεχνολογίας της τράπεζας, απαντώντας στις ερωτήσεις μας για τα προβλήματα, τις προκλήσεις και -τελικά- τις λύσεις που αυτή έχει προκρίνει και υλοποιεί.

Ποιες είναι οι σύγχρονες ανάγκες ταυτοποίησης και ασφάλειας;

Με το διαδίκτυο να διαδραματίζει ολοένα και πιο σημαντικό ρόλο στη ζωή μας και τον ψηφιακό μετασχηματισμό να αναδιαμορφώνει κάθε δραστηριότητα, η ανάγκη να επαληθεύσουμε ποιοι είμαστε, έχει αναδείξει την σημαντικότητα της ψηφιακής ταυτότητας. Η ψηφιακή ταυτότητα είναι το διαδικτυακό ισοδύναμο φυσικών εγγράφων, όπως δελτία αστυνομικής ταυτότητας, άδειες οδήγησης και διαβατήρια. Αποτελεί την ηλεκτρονική λύση για την ταυτοποίηση πολιτών και επιχειρήσεων με σκοπό την υποστήριξη χρήσης υπηρεσιών ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, υπηρεσιών ηλεκτρονικής τραπεζικής και άλλων ψηφιακών υπηρεσιών από διάφορες κατηγορίες επιχειρήσεων. Ο στόχος της ψηφιακής ταυτότητας είναι να μπορεί να γίνει η επαλήθευση της ταυτότητας των ατόμων με ασφαλή τρόπο ο οποίος αποτρέπει την πλαστογράφηση, ενώ παράλληλα να προστατεύει το απόρρητο και τις προσωπικές τους πληροφορίες.

Η ακριβής και αξιόπιστη ταυτοποίηση (identification) και επαλήθευση (authentication) της ταυτότητας των πολιτών που ζητούν την εκτέλεση μιας ηλεκτρονικής συναλλαγής αποτελεί προϋπόθεση για την εξατομικευμένη παροχή ηλεκτρονικών υπηρεσιών υψηλής αξίας, η οποία πρέπει να βασίζεται σε ένα περιβάλλον που παρέχει προστασία από πιθανή κλοπή ταυτότητας (identity theft) και γενικότερα από την απάτη.

Λέντη Nτούνη, Υποδιευθυντρια Διεύθυνσης πληροφορικής & ψηφιακής τεχνολογίας, Attica Bank
Η ασφάλεια είναι το μεγαλύτερο όφελος των βιομετρικών τεχνολογιών. Οι κωδικοί πρόσβασης και τα PIN μπορούν να κλαπούν, αλλά είναι εξαιρετικά δύσκολο να κλαπεί ένα βιομετρικό αναγνωριστικό που βασίζεται πχ. σε σάρωση αποτυπώματος, αναγνώριση ίριδας ή προσώπου

Πώς μπορεί ο βιομετρικός έλεγχος ταυτότητας να υποστηρίξει την ασφάλεια ψηφιακής ταυτότητας;

Ο όρος βιομετρικός έλεγχος αναφέρεται στην αυτοματοποιημένη αναγνώριση ενός ανθρώπου, βάσει των χαρακτηριστικών της φυσιολογίας ή της συμπεριφοράς του. Ένα βιομετρικό σύστημα είναι στην ουσία σύστημα αναγνώρισης προτύπων, που εξακριβώνει την ταυτότητα του ατόμου καθορίζοντας την αυθεντικότητα ενός συγκεκριμένου βιολογικού του χαρακτηριστικού.
Τα χαρακτηριστικά βιομετρικής αναγνώρισης βασίζονται σε:

  • χαρακτηριστικά φυσιολογίας – για την ώρα, εύκολα μπορούν να μετρηθούν δακτυλικά αποτυπώματα, γεωμετρία χεριών, γραφή, πρόσωπα, ίριδες, αμφιβληστροειδής και φωνή
  • χαρακτηριστικά συμπεριφοράς όπως αναγνώριση υπογραφής, ανάλυση πληκτρολόγησης, ανάλυση βηματισμού.

Δεδομένου ότι τα παραπάνω βιομετρικά στοιχεία είναι μοναδικά για κάθε άτομο και είναι αδύνατο να πλαστογραφηθούν, η βιομετρία θεωρείται ένας γρήγορος και αξιόπιστος τρόπος αναγνώρισης και εξακρίβωσης της ταυτότητας ατόμων. Τα βιομετρικά στοιχεία κερδίζουν πλέον την αποδοχή των κύριων αγορών αναγνώρισης παγκοσμίως, σε αντίθεση με τις παραδοσιακές πρακτικές που βασίζονται σε χρήση σχετικών διαπιστευτηρίων (π.χ. όνομα χρήστη και μυστικού κωδικού πρόσβασης) ή/και PIN, οι οποίες εμφανίζουν μεγάλο κίνδυνο παραβίασης.

Ποια τα κύρια πλεονεκτήματα των βιομετρικών λύσεων;

Η ασφάλεια είναι το μεγαλύτερο όφελος των βιομετρικών τεχνολογιών. Οι κωδικοί πρόσβασης και τα PIN μπορούν να κλαπούν, αλλά είναι εξαιρετικά δύσκολο να κλαπεί ένα βιομετρικό αναγνωριστικό, που βασίζεται π.χ. σε σάρωση δακτυλικού αποτυπώματος, αναγνώριση ίριδας ή προσώπου.

Η τεχνολογία του βιομετρικού ελέγχου ταυτότητας χρησιμοποιείται με επιτυχία σε έξυπνα τηλέφωνα και tablet από πολλά χρόνια κι έχει αποδειχθεί εύκολη στη χρήση, βολική και αξιόπιστη. Αυτή η τεχνολογία, μπορεί να κρατήσει το κλειδί για την ανάπτυξη εξαιρετικά ασφαλών ψηφιακών ταυτοτήτων, εξαλείφοντας τον κίνδυνο παραβίασης δεδομένων. Για παράδειγμα, αντί τα ευαίσθητα προσωπικά μας δεδομένα να αποθηκεύονται στο cloud, θα μπορούσαν να κρυπτογραφούνται και να αποθηκεύονται με ασφάλεια σε μια έξυπνη κάρτα που θα ξεκλειδώνει με χρήση βιομετρικών στοιχείων. Αυτό σημαίνει, ότι ο καθένας μας θα έχει τον απόλυτο έλεγχο της ψηφιακής του ταυτότητας.

Η χρήση βιομετρικής τεχνολογίας παρέχει μια μέθοδο ελέγχου ταυτότητας που είναι ασφαλής, γρήγορη, βολική και εξαιρετικά ευέλικτη, καθιστώντας την ιδανική για χρήση ως διεθνώς αξιόπιστη απόδειξη ψηφιακής ταυτότητας. Στο μέλλον, όπου θα κυριαρχήσει η τεχνητή νοημοσύνη (ΑΙ) και το Διαδίκτυο των Πραγμάτων (IoT), η βιομετρική ταυτοποίηση όχι μόνο θα τερματίσει τον μακρύ κατάλογο των κωδικών πρόσβασης και των ονομάτων χρηστών που θα πρέπει να ανακαλούμε στη μνήμη μας, αλλά θα τροποποιήσει επίσης την παραδοσιακή ταυτοποίηση μέσω φυσικών εγγράφων.

Ποιες είναι οι λύσεις που προσφέρονται στην αγορά και ποιες είναι οι προκλήσεις και οι λεπτές γραμμές που καλούνται να διαχειριστούν οι οργανισμοί;

Οι πιο διαδεδομένες βιομετρικές λύσεις για αναγνώριση ταυτότητας περιλαμβάνουν:

  • Αναγνώριση δακτυλικών αποτυπωμάτων: Είναι η πιο γνωστή βιομετρική μέθοδος ελέγχου ταυτότητας. Εκτός από πρακτικές εφαρμογές, όπως η ασφάλεια smartphone, η τεχνολογία αναγνώρισης δακτυλικών αποτυπωμάτων χρησιμοποιείται από καιρό στα διεθνή αεροδρόμια για την προστασία των συνόρων και τις υπηρεσίες δημόσιας ασφάλειας.
  • Αναγνώριση προσώπου: Πρόκειται για ανέπαφη μορφή βιομετρικού ελέγχου ταυτότητας, που απαιτεί κατάλληλο φωτισμό και τοποθέτηση κάμερας για να είναι επιτυχής. Η αναγνώριση προσώπου περιλαμβάνεται πλέον στα νεότερα μοντέλα έξυπνων τηλεφώνων ως μέθοδος ασφαλείας για το ξεκλείδωμα της συσκευής και χρησιμοποιείται ευρύτατα, όπως και η αναγνώριση δακτυλικών αποτυπωμάτων, σε τραπεζικές εφαρμογές.
  • Αναγνώριση Ίριδας: Έχει αρχίζει πλέον να περιλαμβάνεται στα smartphones ως τρόπος ασφαλούς πρόσβασης στη συσκευή, καθώς είναι μια εξαιρετικά πλούσια σε δεδομένα φυσική δομή και περιέχει ένα μοτίβο που είναι μοναδικό για κάθε άτομο και πρακτικά αδύνατο να αναπαραχθεί. Επιπλέον, επειδή τα μάτια είναι ‘αυτοκαθαριζόμενα’ και η λήψη εικόνας πραγματοποιείται χωρίς φυσική επαφή, οι μετρήσεις είναι εξαιρετικά ακριβείς και αξιόπιστες.
  • Αναγνώριση Φωνής: Λειτουργεί με τον εντοπισμό συγκεκριμένου φωνητικού αρχείου δεδομένων, γνωστού και ως “Φωνητικό αποτύπωμα”. Ο τρόπος ομιλίας κάθε ατόμου είναι διαφορετικός, γεγονός που καθιστά τη φωνή ένα ακόμα πολύτιμο στοιχείο αναγνώρισης.

Τα τελευταία χρόνια, αναπτύσσονται συστήματα που κάνουν χρήση πολλαπλών βιομετρικών πηγών αναγνώρισης (πολυβιομετρικά συστήματα), προκειμένου να αντιμετωπιστούν μειονεκτήματα που μπορεί να εμφανίζουν λύσεις βασισμένες σε ένα βιομετρικό χαρακτηριστικό. Καθώς o τομέας της βιομετρικής ταυτοποίησης εξελίσσεται ραγδαία, οι οργανισμοί έρχονται αντιμέτωποι με την πρόκληση να σχεδιάζουν καινοτόμα προγράμματα και να επενδύουν σημαντικά ποσά στην έρευνα για ενσωμάτωση των βιομετρικών λύσεων στις υπηρεσίες τους.

Επιπλέον, οι συνεχείς αλλαγές στη νομοθεσία για τη διαχείριση των βιομετρικών στοιχείων τους υποχρεώνουν να διαθέτουν εξειδικευμένα στελέχη που θα επικαιροποιούν τις πολιτικές προστασίας προσωπικών δεδομένων και θα διενεργούν μελέτες αντικτύπου κινδύνου (DPIA), δεδομένου ότι οι «πράξεις επεξεργασίας βιομετρικών στοιχείων» ενδέχεται να ενέχουν υψηλό κίνδυνο για τα δικαιώματα και τις ελευθερίες των φυσικών προσώπων.

Πού βρίσκουμε τις πιο χαρακτηριστικές εφαρμογές;

Τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και οι πάροχοι υπηρεσιών πληρωμών είναι από τους τομείς που ιστορικά ανησυχούν ιδιαίτερα για την ασφάλεια και για την αποφυγή της απάτης και απώλειας χρημάτων. Σ’ αυτό το πλαίσιο, έχουν ήδη αρχίσει να επενδύουν σε μεγάλο βαθμό στα βιομετρικά συστήματα, προκειμένου να προσφέρουν ασφάλεια και μια περισσότερο απρόσκοπτη εμπειρία στους πελάτες τους.

Οι υπηρεσίες που διαθέτουν μέσω των έξυπνων συσκευών (smartphones και tablets) οι περισσότερες ελληνικές τράπεζες -μεταξύ αυτών και η υπηρεσία Attica mobile της Attica Bank- ενσωματώνουν βιομετρικά στοιχεία (δακτυλικό αποτύπωμα, αναγνώριση προσώπου) για την αναγνώριση ταυτότητας του χρήστη. Σύμφωνα με έρευνα της Visa στην Ελλάδα, υπάρχει αυξημένη ζήτηση από τους καταναλωτές για βιομετρικές πληρωμές, καθώς θεωρούνται περισσότερο ασφαλής τρόπος συναλλαγής σε σύγκριση με τις παραδοσιακές μεθόδους. Ποσοστό 91% θεωρεί ότι η αναγνώριση δακτυλικού αποτυπώματος είναι η ασφαλέστερη μέθοδος ταυτοποίησης, ακολουθούμενη από τη σάρωση της ίριδας του ματιού.

Οι απαιτήσεις της Ευρωπαϊκής Οδηγίας για τις Υπηρεσίες Πληρωμών 2 (PSD2) για Ισχυρή Ταυτοποίηση του Πελάτη (SCA) έχουν οδηγήσει τα βιομετρικά στοιχεία να είναι ακόμα περισσότερο δημοφιλή στις υπηρεσίες πληρωμών και τα ευρήματα πρόσφατων ερευνών δείχνουν ότι όλο και περισσότεροι πελάτες αναζητούν τράπεζες οι οποίες διαθέτουν βιομετρικό έλεγχο ταυτότητας.

Όλγα Χαραλαμπίδη, επικεφαλής τομέα ψηφιακών καναλιών, Eurobank
Η τεχνολογία δεν είναι κάτι στατικό. Είναι ένας δυναμικός τομέας διαρκούς εξέλιξης των παροχών και υπηρεσιών που προσφέρονται στους χρήστες. Εμείς αξιοποιούμε μεθόδους που διατίθενται από τις έξυπνες συσκευές και τις ενσωματώνουμε στις εφαρμογές μας κατόπιν προσεκτικής αξιολόγησης

Κρίσιμη η διαρκής ενημέρωση
Η Eurobank, από την πλευρά της, επισημαίνει -διά στόματος της Όλγας Χαραλαμπίδη, επικεφαλής του Τομέα Ψηφιακών Καναλιών του ομίλου- την κρίσιμη σημασία της διαρκούς ενημέρωσης των πελατών–χρηστών των υπηρεσιών της, με στόχο την ευαισθητοποίησή τους για τους πανταχού παρόντες και διαρκώς αυξανόμενους κινδύνους. Η δική τους εγρήγορση, σε συνδυασμό με τα εξελιγμένα και συνεχώς επικαιροποιούμενα βιομετρικά και μη συστήματα της τράπεζας, αποτελούν το καλύτερο αντίμετρο στη δράση των επιτήδειων.

Στα ψηφιακά κανάλια της Eurobank υπάρχουν διαθέσιμες στους πελάτες σας πάνω από 1800 διαφορετικές συναλλαγές, άρα το θέμα του αποτελεσματικού Security μάλλον είναι εκ των ων ουκ άνευ – Πώς διασφαλίζετε την ταυτοποίηση / επαλήθευσή τους;

H ταυτοποίηση των πελατών μας, που χρησιμοποιούν τα ψηφιακά κανάλια, διενεργείται βάσει των πιο εξελιγμένων και σύγχρονων μεθόδων της αγοράς σε επίπεδο εμπειρίας και χρηστικότητας. Εξυπακούεται πως είναι πλήρως συμβατά με τις εκάστοτε κανονιστικές απαιτήσεις όπως η Ευρωπαϊκή Οδηγία PSD2 (κανονισμός ΕΕ 2018/389) για τα νέα πρότυπα ισχυρής ταυτοποίησης πελάτη και η Πράξη Εκτελεστικής Επιτροπής της Τράπεζας της Ελλάδας σχετικά με την ηλεκτρονική ταυτοποίηση κατά την εξ αποστάσεως έναρξη συνεργασίας (digital onboarding). Αξιοποιώντας τη δυναμική της σύγχρονης τεχνολογίας, παρέχουμε στους χρήστες των καναλιών μας σύγχρονα μέσα ισχυρής ταυτοποίησης: Βιομετρικά χαρακτηριστικά (Τouch ID και Face ID) και ειδοποιήσεις (push notifications) στο Eurobank Mobile app για την έγκριση συναλλαγών και video κλήσεις στο άνοιγμα λογαριασμού νέου πελάτη, τα οποία προσφέρουν υψηλό επίπεδο ασφάλειας μαζί με μια ικανοποιητική εμπειρία χρήσης.

Ταυτόχρονα, βέβαια, έχουμε θέσει σε λειτουργία σύγχρονα συστήματα αποτροπής της απάτης (anti-fraud systems) τα οποία αναπροσαρμόζονται διαρκώς από τα έμπειρα στελέχη μας και αναβαθμίζονται καθώς εξελίσσονται, δυστυχώς, και οι μορφές απάτης κατά των πελατών μας.

Ομοίως, προσφέρετε και πολλά «πορτοφόλια» (Apple – Google – Garmin Pay και έπεται συνέχεια) για ανέπαφες συναλλαγές που, εκτός από λειτουργικές, πρέπει να είναι και ασφαλείς. Ποιες μεθόδους χρησιμοποιείτε; Τις είχατε εξαρχής ή τις υιοθετήσατε σταδιακά;

Η τεχνολογία δεν είναι κάτι στατικό. Είναι ένας δυναμικός τομέας διαρκούς εξέλιξης των παροχών και υπηρεσιών που προσφέρονται στους χρήστες. Εμείς, αξιοποιούμε μεθόδους που διατίθενται από τις έξυπνες συσκευές (smart watches, smart phones) και τις ενσωματώνουμε στις εφαρμογές μας, κατόπιν προσεκτικής αξιολόγησης. Για παράδειγμα, η διάθεση βιομετρικών μεθόδων ταυτοποίησης ξεκίνησε με το αποτύπωμα του δακτύλου κι έτσι ήταν η πρώτη μέθοδος που ενσωματώσαμε, κατόπιν διατέθηκε το FACE ID το οποίο ακολούθως ενσωματώθηκε και στην εφαρμογή μας κ.ο.κ. Βασικός κανόνας παραμένει, φυσικά, ότι όλες μας οι κινήσεις, αναπροσαρμογές και αλλαγές πρέπει να είναι σε απόλυτη συμμόρφωση με τις εκάστοτε κανονιστικές απαιτήσεις

Τι έχει δείξει η ως τώρα εμπειρία σας; Υπάρχουν προβλήματα; Τα συστήματά σας έχουν δεχθεί σοβαρές επιθέσεις; Έχουν αντέξει; Πόσο συχνά επικαιροποιούνται;

Είναι πολύ σημαντικό να επισημάνουμε ότι η διεθνής εμπειρία και το ιστορικό από διάφορα περιστατικά απάτης τα οποία έχουν καταγραφεί, δείχνει πως οι απατεώνες επικεντρώνονται κυρίως στο πώς θα μπορέσουν να ξεγελάσουν και να εξαπατήσουν τους πελάτες. Πολύ λιγότερο εστιάζουν στην επιδίωξη να παραβιάσουν ή να «χακάρουν» το σύστημα μίας τράπεζας, όχι μόνο εντός Ελλάδας αλλά και παγκοσμίως, καθώς τα χρηματοπιστωτικά συστήματα διαθέτουν πολύ ισχυρούς μηχανισμούς άμυνας, οι οποίοι επικαιροποιούνται διαρκώς. Σε αυτό το πλαίσιο, είναι απολύτως κρίσιμη η διαρκής ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των πελατών από τις τράπεζες σε συνεργασία με τα θεσμικά όργανα, προκειμένου να είναι σε εγρήγορση και να μπορούν να εντοπίζουν απλά, πολλές φορές, τεχνάσματα που χρησιμοποιούν διάφοροι επιτήδειοι, ποντάροντας κυρίως στην αντίδραση της στιγμής από τα υποψήφια θύματα. Για παράδειγμα μια συχνή μορφή επιχειρούμενης απάτης είναι να ζητά κάποιος το pin μιας κάρτας. Καμία τράπεζα δεν θα ζητούσε κάτι τέτοιο. Αυτό είναι ένα απλό παράδειγμα, υπάρχουν πολλά ακόμη. Ως Eurobank προσπαθούμε να συμμετέχουμε ενεργά στη διαρκή προσπάθεια ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης των πελατών, τόσο με μεμονωμένες δράσεις, όσο και με τη συμμετοχή μας σε πρωτοβουλίες της Ελληνικής Ένωσης Τράπεζων.

Η εφαρμογή σας για κινητά (Eurobank mobile app) έχει να επιδείξει πολύ θετική ανταπόκριση (4,7 στο App Store – 4,6 στο Google Play) εκ μέρους του κοινού. Σ’ ό,τι αφορά στο θέμα της αναγκαίας ταυτοποίησης, τι προτιμούν οι χρήστες μεταξύ βιομετρικού και pin; Υπάρχουν κάποιοι που φοβούνται το πρώτο;

Πραγματικά, τα ποσοστά ικανοποίησης που δηλώνουν οι πελάτες μας σε διάφορες μετρήσεις είναι από τα καλύτερα της αγοράς. Οι θετικές τους αξιολογήσεις αποτελούν επιβράβευση αλλά και κίνητρο για να συνεχίσουμε να προσφέρουμε ολοένα και περισσότερες χρηστικές και πάντα ασφαλείς ψηφιακές εμπειρίες. Στο θέμα των προτιμήσεων αναφορικά με την ισχυρή ταυτοποίηση, οι περισσότεροι πελάτες μας αυτή τη στιγμή προτιμούν τη συνδυαστική χρήση e-Banking και Eurobank Mobile app για την εκτέλεση των συναλλαγών τους, η οποία τους επιτρέπει να επιβεβαιώνουν και να εγκρίνουν μια συναλλαγή που εκτελούν από τον υπολογιστή τους μέσω του Eurobank mobile app. Ωστόσο, αυξάνεται διαρκώς, τείνοντας μάλιστα σταδιακά να γίνει και επικρατούσα, η μερίδα των πελατών που χρησιμοποιούν αποκλειστικά το Eurobank Mobile app για τις συναλλαγές τους. Αυτοί προτιμούν τη χρήση των βιομετρικών μεθόδων που διαθέτει η εκάστοτε συσκευή τους, για την ισχυρή ταυτοποίησή τους

Έχετε βραβευθεί πολλάκις για τις καινοτομικές λύσεις σας – μόλις πέρυσι αναδειχθήκατε Digital Bank of the Year στα «δικά μας» Digital Finance Awards – πόσο θεωρείτε ότι μετράει σ’ αυτές τις επιτυχίες, το θέμα της ασφάλειας;

Είναι γεγονός ότι λαμβάνουμε πολύ συχνά σημαντικές βραβεύσεις. Θα μου επιτρέψετε να προσθέσω ακόμη μια τέτοια διάκριση, καθώς φέτος βραβευτήκαμε για μια ακόμα χρονιά κι από το διεθνούς κύρους Global Finance ως The Best Consumer Digital Bank in Greece for 2022 και The Best Corporate Digital Bank in Greece for 2022! Οι βραβεύσεις αυτές συνήθως αντικατοπτρίζουν το υψηλό επίπεδο των παρεχόμενων ψηφιακών υπηρεσιών, την πληθώρα συναλλαγών και δυνατοτήτων, την εμπειρία χρήσης και τη διάθεση χρηστικών εργαλείων που θέτουμε στην ευχέρεια των πελατών μας. Κοινός παρονομαστής σε όλα αυτά είναι προφανώς η ασφάλεια, η οποία πρέπει να προσφέρεται με τρόπο τέτοιο που να προκαλεί εμπιστοσύνη στον χρήστη, να τον καθησυχάζει και να τον προειδοποιεί για ύποπτες συμπεριφορές κι όλα αυτά με την ελάχιστη δυνατή παρείσδυση στο ψηφιακό του ταξίδι. Είναι ξεκάθαρο πως δεν μπορούμε να μιλούμε για υψηλή ποιότητα υπηρεσιών αν δεν έχουμε ασφαλείς συναλλαγές.

Η ώρα της συμπεριφορικής ταυτοποίησης

Οι συνήθεις μέθοδοι βιομετρικής ταυτοποίησης κερδίζουν -εξ ανάγκης, τουλάχιστον- συνεχώς έδαφος, όμως, η εμπειρία για τον χρήστη δεν είναι πάντα η καλύτερη, τόσο από ψυχολογικής, όσο και από πρακτικής πλευράς.

Στην πρώτη περίπτωση, ο χρήστης νιώθει (άλλος σε μεγαλύτερο, άλλος σε μικρότερο βαθμό, ανάλογα με την ευαισθησία του σ’ αυτά τα θέματα) ότι μοιράζεται προσωπικά στοιχεία –το πρόσωπό του ή το δακτυλικό του αποτύπωμα- σε κάθε συναλλαγή. Στη δεύτερη και ειδικά στην αναγνώριση προσώπου, η πρόσβαση δεν είναι πάντα εφικτή, πχ. ανάλογα με το αν φοράει γυαλιά ή όχι, αν έχει κάποια αλλαγή (πχ. αδυνάτισε, μαύρισε στις διακοπές ή άφησε γένια) στο πρόσωπό του, κλπ.

Η Quadible, μια startup με έδρα το Λονδίνο αλλά με ελληνικές ρίζες, έρχεται να προσφέρει μια διαφορετική, εναλλακτική προσέγγιση σ’ αυτό το πρόβλημα κι ο ιδρυτής και CEO της εταιρείας, Niklas Παλαγγιάς, την περιγράφει στο Digital Finance.

Τι καινούριο κομίζει η λύση της Quadible;

H Quadible φέρνει την εποχή της συνεχούς ταυτοποίησης του χρήστη, με βάση τη συμπεριφορά τους και μόνο. Του παρέχει έτσι πολύ μεγαλύτερη ασφάλεια καθ’ όλη τη διάρκεια της πρόσβασής του στο Internet banking και όχι μόνο, καθώς επίσης και πολύ καλύτερο επίπεδο εμπειρίας, αφού δεν χρειάζεται να κάνει απολύτως τίποτα για να ταυτοποιηθεί. Η λύση μας συνδυάζει περισσότερα από 18 μοναδικά χαρακτηριστικά της συμπεριφοράς του, όπως το πώς κινείται, πώς χρησιμοποιεί την συσκευή του, τα χαρακτηριστικά της ίδιας της συσκευής, τα βιομετρικά του, αλλά και οι συνήθεις συναλλαγές του.

Ποιο είναι το βασικό πλεονέκτημά της;

Η Quadible είναι το μοναδικό σύστημα που εισάγει έναν δυναμικό (self-compensating) και διαρκή έλεγχο ταυτότητας, βασισμένο σε πολύ-βιομετρικές παρατηρήσεις, οι οποίες χρησιμεύουν για να μάθει τις συνήθειες και τη συμπεριφορά του χρήστη. Στο πλαίσιο αυτής της προσέγγισης, προσφέρει μια ασφαλέστερη και φιλική προς τον χρήστη λύση, σε χαμηλότερη τιμή. Ο συνδυασμός των πολλών διαφορετικών συμπεριφορικών παρατηρήσεων επιτρέπει τη μείωση των σφαλμάτων και την αύξηση της ακρίβειας, που πλησιάζει το 100%. Επιπλέον, βελτιώνει την εμπειρία του χρήστη, καθώς το BehavAuth (η «καρδιά» της λύσης) μαθαίνει και επιβεβαιώνει διαρκώς την ταυτότητά του, χωρίς εκείνος να χρειαστεί να κάνει κάτι. Οι υφιστάμενες λύσεις παρουσιάζουν ευπάθειες σε θέματα ασφαλείας, έχουν υψηλό επίπεδο λαθών, δεν είναι φιλικές προς τον χρήστη, καθώς ζητούν συγκεκριμένες ενέργειες εκ μέρους του, και τέλος δεν του επιτρέπουν να έχει τον πλήρη έλεγχο των προσωπικών δεδομένων του.

Η λύση σας έχει δοκιμαστεί στην πράξη;

Επικεντρωμένη στον τραπεζικό τομέα και ειδικά στον τομέα των πληρωμών, η Quadible έχει ήδη υπογράψει ως πρώτο πελάτη έναν Πάροχο Πληρωμών κι έχει καταλήξει σε συμφωνία με μια συνεταιριστική Τράπεζα. Παράλληλα, έχει πραγματοποιήσει επιτυχημένες πιλοτικές δράσεις με συστημικές Τράπεζες και ασφαλιστικές εταιρίες στην Ελλάδα, τη Γαλλία και την Ισπανία. Έχει, επίσης, εξασφαλίσει επένδυση ύψους 1,4 Μ€ από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για περαιτέρω ανάπτυξη του προϊόντος και επέκτασή του σε νέους κλάδους και τομείς, όπως το smart manufacturing, τα forensics και η διαχείριση των συνόρων. Τέλος, η εταιρεία έχει συνάψει στρατηγική συνεργασία με τη Microsoft, μέσω του προγράμματος IPcosell, με σκοπό την ενίσχυση των πωλήσεων και της cloud υποδομής της για την ανάπτυξη της πλατφόρμας.

Θανάσης Ναυρόζογλου: Από τα Γιάννενα στον κόσμο όλο, με όχημα την καινοτομία

Posted on by Γιάννης Ριζόπουλος

Η NATECH είναι μια ιδιαίτερη περίπτωση εταιρείας. Σεμνό και ταπεινό το ξεκίνημα, οικογενειακή υπόθεση η ίδρυσή της, αλλά σπουδαίες οι καταβολές του παρελθόντος και φιλόδοξα τα σχέδια για το μέλλον, που έχουν ήδη αρχίσει να υλοποιούνται. Πυκνή η αφήγηση του Θανάση Ναυρόζογλου και ελάχιστες οι δικές μου παρεμβάσεις, περισσότερο τυπικού χαρακτήρα οι ερωτήσεις μου – απλώς αφορμές για να προχωρήσουμε παρακάτω… Και, κάπως έτσι, περάσαμε από τα Γιάννενα και τις συνεταιριστικές τράπεζες στις πολλές εγκαταστάσεις ανά τον κόσμο, στη συνέργεια με την Πειραιώς που ξάφνιασε και τις μεγάλες επενδύσεις που χτυπάνε την «πόρτα» της, έτοιμες να χρηματοδοτήσουν τα σχέδια για εξάπλωση στην Αμερική…

Ο επιμένων Γιαννιώτικα…
Τη NATECH την ιδρύσαμε το 2003, στα Γιάννενα, με σκοπό να εξυπηρετήσει τις μηχανογραφικές ανάγκες των πιστωτικών συνεταιρισμών και των μικρών συνεταιριστικών τραπεζών, που δραστηριοποιούνταν στην Ελλάδα. Είναι η μετεξέλιξη μιας παλαιότερης εταιρείας, που είχε δημιουργήσει ο πατέρας μου κι έκανε κατ’ αποκοπήν κάποια έργα με συνεταιριστικές τράπεζες, αλλά η NATECH στήθηκε μ’ αυτό ως κύριο σκοπό… Οι γονείς μου ήταν έλληνες μετανάστες στην Αμερική – ζούσαμε στη Νέα Υόρκη κι εργάζονταν στο χώρο της Πληροφορικής, ο πατέρας Ηλεκτρ. Μηχανικός και η μητέρα προγραμματίστρια. Ήρθαμε από εκεί το ’84, εγώ σπούδασα Μηχανικός Η/Υ στην Πάτρα και μαζί με τον αδελφό μου, που σπούδασε Οικονομικά (σήμερα είναι ο CFO της NATECH) ξεκινήσαμε όλοι μαζί τη νέα εταιρεία – η οικογένεια ελέγχει και σήμερα περίπου το 90%.

Αναπτύξαμε, με στόχο να δώσουμε λύσεις στους συνεταιρισμούς και τις μικρές τράπεζες, την πρώτη γενιά της τραπεζικής εφαρμογής που κάλυπτε όλο το εύρος των λειτουργικών αναγκών τους. Όμως, όσο μπαίνεις στο παιχνίδι, τόσο αλλάζεις, εξελίσσεσαι, βλέπεις νέες ανάγκες. Έτσι, πολύ σύντομα, το 2007, αρχίσαμε να σχεδιάζουμε τη νέα γενιά του συστήματος. Οι ελληνικές συνεταιριστικές είχαν αποφασίσει τότε, να αποκτήσουν ενοποιημένη μηχανογραφική πληροφόρηση – μπήκαμε στη λογική να φτιάξουμε νέο σύστημα, πιο σύγχρονο, που να «βλέπει» την ευρωπαϊκή αγορά, να υποστηρίζει κι άλλα πράγματα… Ήλθαν οι εξελίξεις, το 2009 με την κρίση, και η ενοποίηση δεν προχώρησε, όμως πρακτικά κατέληξαν όλοι να έχουν το δικό μας σύστημα.

Μοναδική τεχνολογία
Για να φτιαχτεί ένα τραπεζικό σύστημα, ένα core banking, χρειάζονται περίπου 7-12 χρόνια… Παγκοσμίως υπάρχουν περίπου 35 κατασκευαστές. Εμείς κάναμε την πρώτη μεγάλη συμφωνία με ξένο πάροχο το ’18. Ξένους πελάτες είχαμε και νωρίτερα, όμως τότε ήρθε η Ziraat, η μεγαλύτερη τουρκική τράπεζα και μια από τις μεγαλύτερες στον κόσμο, που αποφάσισε να βάλει -έπειτα από διεθνή διαγωνισμό, τον οποίο κερδίσαμε- τη δική μας λύση στο κατάστημά της στην Ελλάδα. Εκεί άλλαξε πρακτικά η πορεία μας – σκεπτόμασταν πλέον μεγαλύτερους οργανισμούς!

Τυποποιήθηκαν τα πράγματα, βελτιώθηκαν οι διαδικασίες. Είχαμε (κι ακόμα έχουμε) μια μοναδική τεχνολογία ως εταιρεία: το σύστημά μας δεν χρειάζεται το λεγόμενο «κλείσιμο ημέρας». Στις τράπεζες, στο τέλος της ημέρας ή λίγο μετά τα μεσάνυκτα, ενοποιούνται τα οικονομικά αποτελέσματα από διάφορα ετερογενή συστήματα και παράγεται ο λεγόμενος ισολογισμός. Αυτό γίνεται παγκοσμίως, όταν οι τράπεζες βγαίνουν offline -δηλ. παύουν να λειτουργούν τα κλασικά κανάλια εξυπηρέτησης και μένουν ανοικτά πχ. μονάχα τα ψηφιακά, mobile και web banking. Εμείς δεν χρειάζεται να κάνουμε κάτι τέτοιο, καθώς το σύστημά μας έχει αναπτυχθεί με διαφορετική λογική – το κάνει με αυτόματο τρόπο live, συνεχώς- οπότε, για τις μικρές τράπεζες, αυτό ήταν μεγάλο συγκριτικό πλεονέκτημα. Τις βοήθησε πολύ, είμασταν κι εμείς από πάνω, με αποτέλεσμα το σύστημα σταδιακά να εξελιχθεί, να αναδειχθεί σε διεθνείς μελέτες και λύσεις, η Forrester να μας αναγνωρίζει συστηματικά τα 4-5 τελευταία χρόνια ως έναν από τους παγκόσμιους παρόχους κι άλλοι αναλυτές μπήκαν, επίσης, στην ίδια λογική.

Ακολούθησαν κι άλλες εγκαταστάσεις εκτός Ελλάδας, στην Αγγλία, την Ιταλία, στη Νιγηρία και αλλού. Φέτος φτάσαμε να έχουμε περίπου 30 πελάτες, μικρές και μεσαίες τράπεζες, σε περισσότερες από 10 χώρες σ’ όλο τον κόσμο. Κάνουμε κυρίως banking (core banking – καταθέσεις, δάνεια, λογιστήριο, compliance, mobile & web banking, τα πάντα), αλλά υποστηρίζουμε επίσης ιδρύματα πληρωμών, ηλεκτρονικού χρήματος, ακόμα και κάποιους ελάχιστους πελάτες στο χώρο του ERP…

Προκλήσεις και ευκαιρίες
Η πρώτη μεγάλη πρόκληση ήταν ότι ερχόμασταν από την Ελλάδα (δεν μιλούσαμε καν για τα Γιάννενα, όταν πηγαίναμε στο εξωτερικό) κι ήμασταν μέλος των PIGS (Πορτογαλία, Ιρλανδία, Ελλάδα και Ισπανία) με τα πολλά οικονομικά προβλήματα – στην Ευρώπη, είμασταν οι «παρίες»… Ακόμα και στην Αιθιοπία όταν πηγαίναμε, ήταν επιφυλακτικοί! Το brand Ελλάδα δεν έπαιζε καθόλου, αλλά αυτό το ξεπεράσαμε σταδιακά, με τη δουλειά μας.

Η δεύτερη πρόκληση ήταν ότι, ήμασταν αυτοχρηματοδοτούμενοι ως οργανισμός, δεν μας είχε δώσει κάποιος άλλος χρήματα, όταν ο μικρότερος παίκτης στο δικό μας κύκλωμα είχε χρηματοδότηση άνω των 50 Μ€ – τάξη μεγέθους 10 φορές μεγαλύτερη από εμάς! Είχαμε κι αυτό να ανταγωνιστούμε…

Η τρίτη και πολύ σοβαρή πρόκληση ήταν ότι χρησιμοποιούσαμε στο σύστημά μας integrated (ενοποιημένη) αρχιτεκτονική, την ώρα που οι περισσότεροι είχαν συνηθίσει σε μια λογική best of breed, δηλ. να συνδυάζουν πολλά διαφορετικά υποσυστήματα… Ωραία λογική, αλλά όχι πρακτική, ενώ κοστίζει και περισσότερο. Αυτό προκαλούσε δυο προβλήματα: οι υπεύθυνοι των τμημάτων το έβλεπαν ως πρόκληση να αγοράσουν ένα ενοποιημένο σύστημα, κάτι που δεν το είχαν ξανακάνει, ενώ οι μηχανικοί που τα συνδύαζαν όλα αυτά, ξαφνικά έπαυαν να έχουν λόγο ύπαρξης!

«Παιδιά, αλλάξτε δουλειά – δεν μπορείτε να τα βάλετε με όλους» μας έλεγαν. Μεγάλες προκλήσεις, αλλά δεν πειράζει – ξεκινάς, μαθαίνεις, βελτιώνεσαι. Αυτό που μάθαμε στην πορεία, ήταν ότι έπρεπε να αναδείξουμε περισσότερο κάποια στοιχεία μας, να πούμε ποιο είναι το όφελος για τον οργανισμό. Είμασταν και λίγο τυχεροί, καθώς πέσαμε στην εποχή της ψηφιοποίησης. Κάποτε ήταν ανεκτό μια εκκαθάριση λογαριασμού σε τράπεζα να διαρκεί δυο και τρεις ημέρες (οι άνθρωποι δεν δούλευαν σ’ αυτούς τους φρενήρεις ρυθμούς που βλέπουμε σήμερα, να σηκώνεις το κινητό και να γίνονται όλα «ζωντανά» – υπήρχε ανοχή). Σήμερα, αυτό δεν υπάρχει, πρέπει να έχεις την πληροφορία άμεσα, να έρχονται πολλά ερεθίσματα από πολλούς παρόχους – ακόμα και το Facebook, που έπεισε τον κόσμο να είναι διασυνδεδεμένος και να τα βλέπει όλα live, συνέβαλε στην αντίληψη να έχουν οι άνθρωποι μεγαλύτερες προσδοκίες από τον τεχνολογικό τους πάροχο.

Φυσικά, βοήθησε πάρα πολύ κι η πανδημία, καθώς υπήρξε άμεση ανάγκη ψηφιοποίησης.

Εξωστρέφεια και DNA
Η εξωστρέφεια ήταν από την αρχή στο DNA μας – δεν υποτιμούσαμε την ελληνική αγορά, αλλά ξέραμε ότι έχει συγκεκριμένο “ταβάνι”. Για παράδειγμα, το ’12 οι συνεταιριστικές τράπεζες είχαν συρρικνωθεί σε κάτι πολύ μικρό, κάτω από 15 μέλη. Ξέραμε πως δεν μπορούμε να ανταγωνιστούμε σε επίπεδο συστημικών τραπεζών, εκεί είναι άλλα τα μεγέθη και οι πρακτικές, οπότε στραφήκαμε στην ευρωπαϊκή αγορά και την υποσαχάρια Αφρική. Όμως, όλα εξελίσσονται: ξεκινήσαμε 7 άτομα, σήμερα είμαστε 75 και ως το τέλος του χρόνου θα φτάσουμε τους 150, κατανεμημένους σε Ελλάδα (Γιάννενα – Αθήνα, τις δυο πόλεις όπου αναπτύσσουμε σήμερα κώδικα) και Γερμανία, με σχέδια για τη δημιουργία θυγατρικών και σε άλλες χώρες, σε συνδυασμό με τοπικά Κέντρα Ανάπτυξης Συστημάτων, που θα αξιοποιούν το τοπικό ανθρώπινο δυναμικό.

Κόντρα στην πεπατημένη
Το σημαντικότερο πλεονέκτημά μας είναι ότι προσεγγίσαμε το τραπεζικό κύκλωμα με μια νέα, φρέσκια ματιά, δεν κοιτάξαμε τι υπάρχει στην αγορά, ώστε να προσπαθήσουμε απλώς να βελτιώσουμε κάποια επί μέρους στοιχεία. Ως τότε οι πάροχοι έφτιαχναν τέλεια μικρά κομματάκια ενός puzzle και μετά τα συναρμολογούσαν, για να πάρουν την πλήρη εικόνα. Εμείς πήγαμε ανάποδα: κάναμε ένα σκαρίφημα της γενικής εικόνας και στη συνέχεια πήγαμε να το βελτιώσουμε τοπικά, με αποτέλεσμα να είμαστε αρκετά πιο ευέλικτοι από τους άλλους, κάνοντας στοχευμένες παρεμβάσεις. Δεν τα κάναμε όλα τέλεια, αλλά είχαμε πάντα πλήρη εικόνα και, σε κάποιες συγκεκριμένες «ψηφίδες», ήμασταν πολύ καλοί, επεμβαίνοντας όπου χρειαζόταν.
Όποιος έλθει σ’ εμάς, προχωρεί πολύ γρήγορα στην εγκατάσταση ενός νέου συστήματος, που θα είναι up and running σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα, αν το θέλει – από εκεί και μετά, έχει το χρόνο για επί μέρους βελτιώσεις. Αντίθετα, ο παραδοσιακός τρόπος εγκατάστασης, «να τα φτιάξουμε όλα τέλεια από την αρχή», συνήθως δεν σου βγαίνει. Αν πας σε μια μεγάλη εταιρεία σήμερα, να πάρεις ένα τραπεζικό σύστημα, θέλεις 3-5 χρόνια για ολοκλήρωση του project, ενώ σ’ εμάς ο τυπικός χρόνος είναι λιγότερο από έναν χρόνο, αν είσαι νέα τράπεζα. Υπάρχει, λοιπόν, το κέρδος του χρόνου και της ευελιξίας, λόγω της 24ωρης λειτουργικότητας του συστήματος.

Τραπεζική «από μέσα»
Έχουμε φτάσει πια στο σημείο η NATECH να ξέρει την τραπεζική «από μέσα», επειδή το σύστημα φτιάχτηκε κατ’ ουσία συνεργατικά, μαζί με τους πελάτες μας, που μας έδιναν πολύ μεγάλο input πώς θα ήθελαν να πράγματα. Ήταν μια διαδραστική διαδικασία, όπου ο καθένας έλεγε το δικό του κομμάτι κι αυτό εξελισσόταν. Φτάσαμε, λοιπόν, στο σημείο η ομάδα που σχεδιάζει τα προϊόντα, να ξέρει πολύ καλά την τραπεζική. Έτσι, όταν πάμε να μιλήσουμε σε κάποιον οργανισμό, μιλάμε πολύ εύκολα τη γλώσσα που κι αυτός θέλει να ακούσει, δεν χρειάζονται πολλοί ενδιάμεσοι παίκτες και φορείς για να «μεταφράσουν» τους δύο κόσμους. Αυτό χτίζει αξιοπιστία, εμπιστοσύνη και, παράλληλα, μειώνει χρόνο και κόστος. H Gartner έλεγε πως το 70% του κόστους ενός τραπεζικού συστήματος, είναι σε non-added value services, δεν προσθέτουν αξία. Εμείς αυτό δεν το έχουμε.

Η συνέργεια με την Πειραιώς
Πήγαμε στην Πειραιώς για να συζητήσουμε σχετικά με κάποια επί μέρους συστήματα – η NATECH είχε ξεκινήσει από πέρυσι να ψάχνει πρόσβαση σε τραπεζική άδεια, προκειμένου να προσφέρει Banking-as-a-Service, δηλαδή τεχνολογικές υπηρεσίες σε πελάτες της, αλλά ταυτόχρονα και πρόσβαση σε τραπεζική άδεια, όπου αυτό απαιτείται. Ψάχναμε σε Ελλάδα και Ευρώπη τράπεζες που θα ήθελαν να συνεργαστούν μαζί μας, για να μισθώνουν την τραπεζική τους άδεια. Έγινε, λοιπόν, μια πρώτη κρούση στην Πειραιώς, η οποία -εκείνη την εποχή- ενδιαφερόταν για κάτι αντίστοιχο, με άλλο σχήμα. Παρουσιάσαμε τη δική μας πρόταση, άκουσαν κι αυτοί πολύ σοβαρά τις παρατηρήσεις μας και το όραμά μας, ταιριάξαμε πάρα πολύ σε θέματα φιλοσοφίας, χημείας των ανθρώπων σε υψηλότατο επίπεδο, οπότε πολύ γρήγορα αρχίσαμε να μιλάμε για πιο στρατηγική συνεργασία, σε περισσότερα επίπεδα.

Σύντομα, επειδή αρχίσαμε να εντατικοποιούμε τις συναντήσεις, είδαμε ότι υπάρχει ένας κοινός τόπος που ήταν η δημιουργία νέας ψηφιακής τράπεζας, για μια αγορά που σήμερα δεν εξυπηρετείται – τα εγχειρήματα είναι «κουτσά», μένουν στο πλαίσιο του marketing κι όχι της ουσίας. Υπήρχε πολύ καλή μαγιά στην ελληνική αγορά, που ήταν αυτή της Viva – είχε κάνει κάτι μαγικό, ήταν ο πρώτος ελληνικός μονόκερος και μάλιστα x 2, οπότε είχε καλλιεργήσει μια ασφάλεια στους κόλπους των τραπεζικών στελεχών και των τραπεζιτών. Ομολογώ ότι ο Χρήστος Μεγάλου και ο Θοδωρής Γναρδέλλης, ο CEO κι ο CFO της Πειραιώς, ήταν οραματιστές – πήγαν πολύ γρήγορα σ’ αυτή τη συζήτηση. Ο δικός μας χώρος αμφισβητεί αυτούς τους ανθρώπους, πριν καν τους γνωρίσει, με την έννοια ότι «οι τραπεζίτες πολύ δύσκολα αλλάζουν» – μπορεί να έχουν όραμα, αλλά αυτό σπάνια μετουσιώνεται σε πράξη. Εδώ, βρήκαμε το ανάποδο: είδαμε ανθρώπους που είχαν καταλάβει πως πρέπει πραγματικά να γίνει μια αλλαγή. Αφού συνέκλιναν οι απόψεις -κι εμείς μάθαμε και ακούσαμε- μέσα σε ακριβώς τρεις μήνες (Ιανουάριο με Απρίλιο, φέτος), καταλήξαμε σε συμφωνία. Έχοντας λύσει πολλά επί μέρους σημεία και καταρτίσει ένα πολύ αναλυτικό πλάνο, πήραμε τις “ευλογίες” των αντίστοιχων ΔΣ και επενδυτών και προχωρήσαμε στην επίσημη ανακοίνωση.

Ο τρίτος “παίκτης” και η εκκίνηση
Ο τρίτος “παίκτης” σ’ αυτή την προσπάθεια είναι η Neptune (σσ. ελβετική επενδυτική εταιρεία, με εκπρόσωπο τον Χάρη Αντωνίου, ήδη επενδυτή της Natech), η οποία συμμετέχει στο σχήμα τόσο συμβουλευτικά, όσο και επενδυτικά, εταιρεία με την οποία μιλούσαμε εμείς, πριν από τις επαφές με την Πειραιώς, για εγχειρήματα που είχαμε στην ευρωπαϊκή αγορά. Όμως, η νέα ψηφιακή τράπεζα που ετοιμάζουμε θα ξεκινήσει με τους δυο – η Neptune θα συμμετάσχει σε δεύτερη φάση.

Έχει ξεκινήσει πλέον η υλοποίηση και προχωρεί η διαδικασία αδειοδότησης από την ΤτΕ για την ίδρυση μιας νέας τράπεζας, η οποία θα έχει μονάχα ψηφιακή δραστηριότητα, δηλαδή χωρίς καταστήματα, στην Ελλάδα και στην ευρωπαϊκή αγορά. Θα έχει δυο σκέλη, το πρώτο εντελώς ψηφιακό, με αυτοεξυπηρέτηση μέσα από mobile εφαρμογές και web, μαζί με μικρό δανειακό χαρτοφυλάκιο, και το δεύτερο, για την παροχή τραπεζικής άδειας (Banking-as-a-Service) σε εταιρείες, Fintech και γενικότερα οργανισμούς του χρηματοπιστωτικού κλάδου. Το πρώτο σκέλος περιλαμβάνει και τμήμα BNPL – υπάρχει κάποια περιορισμένη δραστηριότητα σ’ αυτόν τον τομέα στην Ελλάδα, αλλά εμείς θα είμαστε οι πρώτοι που θα το κάνουμε δομημένα –αν στο ενδιάμεσο δεν προκύψει κάτι άλλο, που δεν γνωρίζουμε. Εμείς, με την απόκτηση της τραπεζικής αδείας, ξεκινάμε αμέσως. Ως οργανισμός είμαστε σχεδόν έτοιμοι και βλέπουμε στο επόμενο 9μηνο – 12μηνο, αρχές του ’23, να είμαστε (υπό την αίρεση, βεβαίως, των εποπτικών αρχών) σε πρώτη λειτουργική φάση.

Και το όνομα αυτής;
Όνομα δεν έχει ανακοινωθεί ακόμα (σσ η συζήτηση γινόταν στα τέλη Μαΐου κι αυτό μπορεί να μην ισχύει πιά) – οι γραφειοκρατικές διαδικασίες δεν έχουν ολοκληρωθεί, οπότε υπάρχει “απαγορευτικό”. Κάντε λίγη υπομονή…

Μοναδική περίπτωση και πλάνα για ΗΠΑ
Με όλα αυτά που κάνουμε, μάλλον είμαστε μοναδική περίπτωση στην Ελλάδα, δεν υπάρχει κάποιο ανάλογο σχήμα. Βεβαίως, υπάρχουν ελληνικές εταιρείες που ασχολούνται με επί μέρους αντικείμενα, αλλά ακριβώς αυτό, όχι. Το πλάνο μας είναι να έχουμε μέσα στο ’23 παρουσία και στην Αμερική – ήδη το ξεκινάμε. Η αγορά είναι παρεμφερής, με ανάλογες ανάγκες, από πλευράς μικρών τραπεζών. Έχουμε κάνει κάποιες επαφές και προεργασία, τους τελευταίους μήνες, με σχήματα στις ΗΠΑ κι επειδή είμαστε σε νέο γύρο επενδύσεων, με στόχο την ανάπτυξη των περιφερειακών σχεδίων μας, σκοπεύουμε να αντλήσουμε γύρω στα 50 εκατ. δολάρια, μέσα στο επόμενο εξάμηνο. Κλείσαμε έναν γύρο χρηματοδότησης -2,5 εκατ. πριν από δυο μήνες- σχετικά γρήγορα και με συγκεκριμένους αποδέκτες, αλλά τώρα -λόγω της μεγάλης έκθεσης και του διευρυμένου πλάνου που έχουμε- τα κεφάλαια θα αντληθούν από private equity firms, family offices, από συγκεκριμένο εύρος ανθρώπων που επενδύουν σ’ αυτές τις επιχειρήσεις.

Η επόμενη ημέρα…
Ο τομέας μας μεταβάλλεται συνεχώς – κάτι που «σηκώνεις» σήμερα, σε τρεις μήνες μπορεί να είναι ξεπερασμένο. Αυτή τη στιγμή υπάρχει σοβαρή τάση για καλύτερη εμπειρία χρήστη, ενώ επίσης υπάρχει -κι αυτό είναι θετικό- σοβαρή προσπάθεια για συνέργειες, ο κόσμος αρχίζει να δημιουργεί οικοσυστήματα εφαρμογών και λύσεων. Αυτό είναι πολύ σημαντικό για τον τελικό χρήστη, τον καταναλωτή – συνεργαζόμαστε και η καινοτομία δημιουργείται από προτάσεις πολλών κι όχι μονάχα ενός. Στο παρελθόν κοιτούσαμε λίγο ανταγωνιστικά και με καχυποψία, ο ένας τον άλλον. Σήμερα, αυτό έχει αλλάξει λίγο – ο κόσμος έχει αρχίσει να ψάχνει (και να βρίσκει) ευκαιρίες ο ένας μέσα από τον άλλον. Έτσι -κι αυτό, άλλωστε, φαίνεται- εξελισσόμαστε όλοι μαζί, ως αγορά, όχι ο καθένας μεμονωμένα. Η δεύτερη μεγάλη τάση είναι πως όλα πλέον γίνονται ψηφιακά, το φυσικό αρχίζει να φεύγει. Βεβαίως, έχει κι αυτό τα αρνητικά του, από κάποιο σημείο και μετά, γιατί η ανθρώπινη πλευρά των σχέσεων πολλές φορές είναι σημαντική. Τέλος, η τρίτη είναι ότι χάνονται τα μονοπώλια – στο παρελθόν είχαμε πχ. το μονοπώλιο των καρτών (Visa – Mastercard), σήμερα πλέον ολιγοπώλιο- αλλά ο κόσμος προσπαθεί με τις Fintech και τα νέα εγχειρήματα να τα σπάσει, να δημιουργήσει νέες ιδέες, και οι καταναλωτές είναι λίγο πιο ζεστοί να τις ακολουθήσουν.

Θα καταρρίψουν κι άλλα ρεκόρ οι fintech, φέτος;

Posted on by Γιάννης Ριζόπουλος

Έτσι, οι συνέργειες και οι εξαγορές προβάλλουν ως η πλέον προφανής λύση, που εξασφαλίζει -πάντα υπό κατάλληλες προϋποθέσεις- το μέλλον και των δυο πλευρών: των πρώτων, γιατί από μικροί μεγαλώνουν, εντάσσονται σε μεγαλύτερους οργανισμούς κι έχουν την ευκαιρία να υλοποιήσουν σε μεγάλη κλίμακα τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που δημιούργησαν, και των δεύτερων, επειδή «μπολιάζονται» με φρέσκες ιδέες, ανανεώνονται και μπορούν να ατενίζουν την εποχή της νέας κανονικότητας με μεγαλύτερη αισιοδοξία. Κι αυτά δεν τα λέμε εμείς, αλλά αποδεικνύονται από νούμερα, τα αδιάψευστα στοιχεία της αγοράς. Σύμφωνα με την εξαμηνιαία έκθεση της KPMG ”Pulse of Fintech” για το β’ εξάμηνο του 2021, που ερευνά τις τάσεις των παγκόσμιων επενδύσεων σε Fintech, η συνολική παγκόσμια χρηματοδότησή τους μέσω M&A, PE και VC ανήλθε το 2021 στα 210 δισ.$ αφού στη διάρκεια της περσινής χρονιάς σημειώθηκε ρεκόρ 5.684 συμφωνιών. Η χρηματοδότηση των Fintech κατά το β’ εξάμηνο αντιστοιχούσε σε 101 δισ. $ επί του συνόλου, σημειώνοντας μικρή πτώση έναντι των 109 δισ.$ του α’ εξαμήνου.

Ευρύτατος καταμερισμός
Οι συνολικές επενδύσεις σε Fintech στην αμερικανική ήπειρο άγγιξαν τα 105 δισ. $ το 2021, σημειώνοντας και ρεκόρ 64,5 δισ. $ χρηματοδότησης από VC. Τα 88 δισ. $ της συνολικής χρηματοδότησης και 52,7 δισ. $ της χρηματοδότησης VC προήλθαν από τις ΗΠΑ. Η περιοχή Ευρώπης, Μέσης Ανατολής & Αφρικής κατέγραψε επενδύσεις σε Fintech ύψους 77 δισ. $ το 2021, συμπεριλαμβανομένου και νέου ρεκόρ 31,1 δισ. $ σε χρηματοδότηση από VC, ενώ οι επενδύσεις σε Fintech στην περιοχή της Ασίας-Ειρηνικού σχεδόν διπλασιάστηκαν– από τα 14,7 δισ. $ το 2020 στα 27,5 δισ. το 2021.

Οι μεγαλύτερες συμφωνίες στις Fintech, στο β’ εξάμηνο του 2021, περιλαμβάνουν την εξαγορά ύψους 9,2 δισ.$ της δανικής εταιρείας επεξεργασίας πληρωμών Nets από την ιταλική Nexi, τη συγχώνευση αξίας 3,75 δισ. $ της Calypso Technology, μιας πλατφόρμας Fintech στο cloud, και της AxiomSL, εταιρείας κανονιστικής τεχνολογίας (regtech), για τη δημιουργία της Adenza στις ΗΠΑ, και την εξαγορά έναντι 2,7 δισ. $ της ιαπωνικής Paidy από την PayPal. Στο β’ εξάμηνο του 2021 καταγράφηκαν επίσης τέσσερις γύροι χρηματοδότησης VC ύψους άνω του 1 δισ. $, συμπεριλαμβανομένης της άντλησης 2 δισ. $ από την Generate στις ΗΠΑ, US$ 1,1 δισ. από την Nubank με έδρα τη Βραζιλία, 1,1 δισ. $ από την Chima στις ΗΠΑ και 1 δισ. $ από την FTX, στις Μπαχάμες.

Οι πληρωμές στο επίκεντρο
Ο τομέας των πληρωμών συνέχισε να προσελκύει τη μεγαλύτερη χρηματοδότηση μεταξύ των επιμέρους τομέων του Fintech, με επενδύσεις ύψους 51,7 δισ. $ παγκοσμίως το 2021, σημειώνοντας σημαντική άνοδο από τα 29,1 δισ. του 2020. Το αυξανόμενο κύμα ενδιαφέροντος για τομείς όπως το BNPL (Buy Now Pay Later) και λύσεις που υιοθετούν τα embedded banking και open banking, βοήθησε στη διατήρηση της δυναμικής των πληρωμών. Το blockchain και τα κρυπτονομίσματα προσέλκυσαν έντονο ενδιαφέρον, με ρεκόρ επενδύσεων ύψους 30,2 δισ. $ σημειώνοντας άνοδο από τα US$ 5,5 δισ. το 2020 και υπετριπλασιάζοντας το προηγούμενο ρεκόρ των 8,2 δισ. $ που καταγράφηκε το 2018. Ρεκόρ επενδύσεων, επίσης σημειώθηκε στους τομείς της κυβερνοασφάλειας (4,85 δισ. $) και του Wealthtech (1,62 δισ. $).

Ευλόγως θετικά ήταν και τα καταληκτικά σχόλια των ερευνητών. «Το 2021 υπήρξε μια απίστευτα καλή χρονιά για την αγορά του Fintech παγκοσμίως, με ρεκόρ συμφωνιών σε όλους τους τομείς» τόνισε ο Anton Ruddenklau, Global Fintech Leader της KPMG International. «Βλέπουμε πρωτοφανές ενδιαφέρον για τις εταιρείες Fintech, με χρηματοδότηση-ρεκόρ σε τομείς όπως το blockchain και τα κρυπτονομίσματα, η κυβερνοασφάλεια και το wealthtech, ενώ οι πληρωμές παραμένουν σημαντική κινητήρια δύναμη για τη δραστηριότητα στο Fintech, με τον τομέα να διευρύνεται σε καθημερινή βάση».

Κρατάνε γερά οι εξαγορές
Κι όπως προείπαμε, ένα από τα πιο χαρακτηριστικά συμπτώματα της εποχής, είναι οι εξαγορές Fintech από μεγαλύτερες και κατεστημένες εταιρείες του χώρου, με στόχο win-win λύσεις και συμπόρευση στη νέα εποχή. Σύμφωνα με την έκθεση της KPMG, έπειτα από ένα χαμηλό επταετίας των μόλις 10,7 δισ. $ το 2020 (έφταιγε, άραγε, η αβεβαιότητα λόγω της πανδημίας;), η αξία των διασυνοριακών συμφωνιών M&A στο Fintech υπερτριπλασιάστηκε πέρυσι σε ετήσια βάση, αγγίζοντας τα 36,2 δισ. $. Ο αριθμός των διασυνοριακών συμφωνιών M&A, επίσης, ανήλθε σε πρωτοφανές υψηλό 275 συμφωνιών, στη διάρκεια του χρόνου. Τόσο το α’ όσο και το β’ εξάμηνο του 2021 σημειώθηκε έντονη δραστηριότητα. Στη διάρκεια του α’ εξαμήνου του 2021, το Χρηματιστήριο του Λονδίνου εξαγόρασε την Refinitiv με έδρα τις ΗΠΑ έναντι 14,8 δισ. $ και το αμερικανικό Nasdaq εξαγόρασε την καναδική Verafin έναντι US$ 2,7 δισ., ενώ στο β’ εξάμηνο του 2021, εκτός από την εξαγορά της δανικής Nets από την ιταλική Nexi έναντι 9,2 δισ. $, είχαμε και εκείνη της ιαπωνικής Paidy από την PayPal, έναντι 2,7 δισ. $.

Μάλιστα, οι ερευνητές της KPMG θεωρούν ότι αυτή η τάση όχι μόνο θα συνεχιστεί φέτος, αλλά ενδέχεται να ενισχυθεί ακόμα περισσότερο. Η πρόβλεψή τους είναι πως οι επενδύσεις σε Fintech αναμένεται να παραμείνουν εξαιρετικά δυναμικές, με περισσότερη δραστηριότητα σε λιγότερο αναπτυγμένες αγορές Fintech, όπως η Αφρική, η Νοτιοανατολική Ασία και η Λατινική Αμερική. Η δραστηριότητα M&A επίσης αναμένεται να αυξηθεί, με τις αξίες των συμφωνιών να μεγεθύνονται καθώς τόσο οι μεγάλες εταιρείες, όσο και οι Fintech έχουν πάγιο στόχο την ανάπτυξη και την κλιμάκωση. Αναμένεται, επίσης, αυξανόμενο ενδιαφέρον για λύσεις ESG, με επίκεντρο τις Fintech και λύσεις ικανές να ανταποκριθούν στην ανάγκη για εκσυγχρονισμό των βασικών τραπεζικών πλατφορμών. Τέλος, θεωρούν ότι θα υπάρξει κι ένας αυξανόμενος αριθμός Fintech οι οποίες επιδιώκουν να ξεχωρίσουν ως εταιρείες δεδομένων, και όχι απλά ως Fintech.

State of Fintech, παρομοίως
Ανάλογα (αν και όχι ακριβώς τα ίδια) είναι και τα στοιχεία που δημοσιοποίησε η δραστήρια εταιρία ερευνών CB Insights Research, στο πλαίσιο της δικής της έκθεσης State of Fintech 2021, η οποία μάλιστα δίνει και μερικά επιπλέον ευρήματα και αποτελέσματα συγκρίσεων, όπως πχ. ότι σε Fintech κατέληξε πέρυσι το 1 $ για κάθε 5 $ επενδύσεις από VCs, παγκοσμίως. Στα σχετικά διαγράμματα, δηλωτικά της αύξησης των επενδύσεων σε Fintech, στη διάρκεια του 2021, φαίνεται καθαρά ο υπερδιπλασιασμός τους, από τα 49 δις $ του 2020 στα 131,5 δις $ το 2021, ήτοι αύξηση κατά ποσοστό 168%, που μάλιστα -κατά τους ερευνητές- εκτείνεται σ’ όλους τους τομείς κι όλα τα γεωγραφικά μήκη και πλάτη.

Μένει να δούμε, λοιπόν, αν αυτή η ισχυρή αυξητική τάση θα συνεχιστεί και φέτος με την ίδια ορμή…

Εάλω η ‘περίμετρος’ ασφαλείας – και μετά, τι;

Posted on by Γιάννης Ριζόπουλος

Μια από τις πιο σημαντικές κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας είναι αναμφισβήτητα η αλλαγή (σε σημείο ανατροπής, μερικές φορές) στον τρόπο και τον τόπο εργασίας -μια άλλη, διόλου άσχετη με αυτή, είναι η εξοικείωσή μας με την ψηφιακή τεχνολογία και τις εφαρμογές της στην καθημερινότητά μας. Ανάλογα με τον τομέα, την ειδικότητα και τη θέση καθενός, η εξ αποστάσεως ή/και υβριδική εργασία έχουν αντικαταστήσει πλέον σε μεγάλο βαθμό την υποχρεωτική παρουσία σε συγκεκριμένο χώρο με συγκεκριμένο ωράριο. Κι όπως όλα δείχνουν, ο νέος τρόπος εργασίας «ήρθε για να μείνει» – αυτό, τουλάχιστον, μας λένε όλοι οι ειδικοί (εργατολόγοι, κοινωνιολόγοι, οικονομολόγοι και τόσοι άλλοι) που μελετούν συνεχώς τη νέα κατάσταση και κάνουν τις προβλέψεις τους.

Τα πλεονεκτήματα είναι αρκετά, όμως, δεν λείπουν και οι «παράπλευρες απώλειες» με μια από τις σοβαρότερες να είναι η «άλωση» της περιμέτρου ασφαλείας που, συχνά, «έκτιζαν» με κόπο και φροντίδα επιχειρήσεις, οργανισμοί και οντότητες, για να προστατεύσουν τα συστήματα και τις υποδομές τους, αλλά και τα πολύτιμα δεδομένα που φιλοξενούσαν ή διακινούσαν από εκεί. Από την στιγμή που το γραφείο «μετακόμισε» στο σπίτι ή ακόμα χειρότερα, στο κινητό, μοιραία η περίμετρος έχασε τη συνέχειά της, με τις «τρύπες» και τα προβλήματα να πολλαπλασιάζονται ταχύτατα.

Βέβαια, αυτά άρχισαν να συμβαίνουν τους πρώτους μήνες του ’20, όταν επιβλήθηκε για λόγους ανωτέρας βίας ο εγκλεισμός όλων μας – με δεδομένο ότι η ζωή έπρεπε να συνεχιστεί, οι πρώτες λύσεις ήταν εκ των ενόντων. Από τότε, κύλησε αρκετό νερό στο αυλάκι και μαζί του έφερε μέτρα και αντίμετρα, επέβαλε προφυλάξεις προσαρμοσμένες στις νέες ανάγκες, διαμόρφωσε νέα κουλτούρα εργασιακής συμπεριφοράς, ενώ -ειδικά στον χρηματοοικονομικό χώρο, ο οποίος συγκαταλέγεται στους πιο ευαίσθητους, εξ ου και η υπαγωγή του σε καθεστώς «σκληρής» ρύθμισης- έκανε καθημερινή πραγματικότητα τη φιλοσοφία και τη στρατηγική του Zero Trust, της μηδενικής εμπιστοσύνης απέναντι σε οτιδήποτε άγνωστο ή μη εξουσιοδοτημένο. Από το Connectivity-first έχουμε περάσει προ πολλού στο Security-first κι αυτό είναι φανερό.

Τοπίο γεμάτο κινδύνους
Οι ειδήμονες θεωρούν την ουσιαστική έλλειψη της περιμέτρου, ως τη μεγαλύτερη πρόκληση που έχουν να αντιμετωπίσουν οι επιχειρήσεις και οι οργανισμοί, καθώς έχουν ταυτόχρονα πολλαπλασιαστεί (σοφή η γνωστή ρήση «ο λύκος στην αναμπουμπούλα χαίρεται»…) οι κάθε λογής επιθέσεις από κακόβουλους, οι οποίοι προσπαθούν να ανακαλύψουν “κερκόπορτες” ή να εξωθήσουν σε λάθη τους εξ αποστάσεως εργαζομένους, για να αποκτήσουν πρόσβαση σε πολύτιμα δεδομένα. Δούρειοι Ίπποι (Trojan horses), κοινωνική μηχανική (Social Engineering) και κάθε λογής μηχανεύματα αξιοποιούνται γι’ αυτόν τον σκοπό και συχνά-πυκνά αποδεικνύονται αποτελεσματικά. Δεν αποτελεί, λοιπόν, έκπληξη το γεγονός πως στο Global Workplace Report για το 2021, μόλις το 43,2% των εργαζομένων από το σπίτι πιστεύουν ότι τα δεδομένα των επιχειρήσεών τους είναι ασφαλή, στο πλαίσιο αυτού του τρόπου εργασίας. Όταν δεν έχουν γνώσιν οι φύλακες, έχουν οι παθόντες…

Καλή η τεχνολογία, που έτσι κι αλλιώς συνεχώς βελτιώνεται, αλλά και άμεση η εξάρτησή της από τους ανθρώπους που τη χρησιμοποιούν και την κουλτούρα τους, η οποία πρέπει πλέον να «συντονιστεί» σε διαφορετική συχνότητα, με υποχρεωτικά καθαρότερη «λήψη». Κι είναι σαφές ότι στη διαμόρφωση αυτής της νέας κουλτούρας, κρίσιμο ρόλο παίζει η επιμόρφωση με στόχο την ανάπτυξη νέων δεξιοτήτων, η επιβολή κανόνων που πρέπει να τηρούνται χωρίς εκπτώσεις, αλλά και η τακτική ενημέρωση / αναβάθμισή τους. Όσο οι επιτιθέμενοι εφευρίσκουν νέους τρόπους προσβολής, τόσο οι αμυνόμενοι πρέπει να επικαιροποιούν τις αντιδράσεις τους. Πολύ περισσότερο τώρα, εποχή στην οποία βιώνουμε τον ψηφιακό μετασχηματισμό των πάντων και τη συνακόλουθη μετακίνηση δεδομένων, εφαρμογών και υπηρεσιών στο cloud. Όπου, βεβαίως, η εντύπωση ότι «άλλος φροντίζει για την ασφάλειά τους», απέχει πολύ από την πραγματικότητα.
Ο εργαζόμενος συνεχίζει να είναι ο ίδιος υπεύθυνος για τη συμπεριφορά και τη «διαγωγή» του, ελέγχοντας το μερίδιο που του αναλογεί στην πρόσβαση από το άκρο (βλέπε, edge).

Σοβαρό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα
Από τη δική τους πλευρά, οι CIO και οι CISO πρέπει να έχουν (ειδικά στον χρηματοοικονομικό τομέα) ως σημαία τους την πάσει θυσία ολιστική προστασία της εταιρείας και των πελατών της, αφού είναι πλέον αδιαμφισβήτητο και αποδεικνύεται καθημερινά στην πράξη πως, στην ψηφιακή / υβριδική εποχή, η κυβερνοασφάλεια αποτελεί σημαντικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.
Δύσκολα μπορεί να σταθεί στην -έτσι κι αλλιώς, φοβισμένη- αγορά μια τράπεζα που το δίκτυο και οι υπηρεσίες της είναι «σουρωτήρι» από πλευράς ασφαλείας, απ’ όποιο κανάλι (κινητό, laptop, tablet) κι αν την προσεγγίζεις. Γι’ αυτό και οι υπεύθυνοι πρέπει να έχουν άμεση και στενή συνεργασία με κάθε τομέα και τμήμα της εταιρίας ή του οργανισμού: από το HR και τις Οικονομικές Υπηρεσίες ως το Marketing και τις Πωλήσεις, καθώς η «στραβή» μπορεί να γίνει από οποιονδήποτε, από τον διευθυντή και τον τμηματάρχη ως τον λογιστή και τον «σταζιέρη».

Οι ορθές διαδικασίες, έλεγχοι και πολιτικές αφορούν τους πάντες, χωρίς εξαιρέσεις. Η συντριπτική πλειοψηφία έχει ήδη (ή τουλάχιστον, πρέπει να έχει) διαμορφώσει τέτοιους κανόνες, προσαρμόζοντάς τους στις δικές της ανάγκες και ιδιομορφίες. Αλλά, όποιες κι αν είναι αυτές, κάποια βασικά σημεία και δράσεις παραμένουν τα ίδια, διαχρονικά.

Σε σχετική ανάλυσή του, το Forbes κατατάσσει στα «εκ των ων ουκ άνευ» τη διαμόρφωση ξεκάθαρης πολιτικής με τη σχετική εκπαίδευση επ’ αυτής, την προσαρμογή σε συγκεκριμένα ζητούμενα, την ανάπτυξη κλίματος εμπιστοσύνης μεταξύ των εργαζομένων, την αποδοχή εκ μέρους τους συμφωνίας μυστικότητας (NDA), τη δημιουργία κάποιων «ψηφιακών στεγανών» στη δομή του δικτύου ώστε τυχόν πρόβλημα σε έναν να μην επηρεάζει τους άλλους, τη διενέργεια τακτικών ελέγχων για την «υγεία» του συστήματος (ώστε τυχόν παραβίαση να μην γίνει αντιληπτή εβδομάδες και μήνες μετά, όπως συχνά γίνεται), αλλά και την κρυπτογράφηση αν όχι του συνόλου, τουλάχιστον σημαντικού μέρους των διακινούμενων δεδομένων.

Επίσης, το καλό περιοδικό συστήνει μετ’ επιτάσεως τη μετάβαση στο cloud σε σύγκριση με τις on-premise λύσεις αλλά και τη χρήση συνδέσεων VPN, επιμένει ιδιαίτερα στα ισχυρά και μοναδικά ει δυνατόν passwords, υπογραμμίζει την ανάγκη διασφάλισης των συσκευών με τις οποίες μπαίνει (στο πλαίσιο της δημοφιλούς μεν, αλλά συχνά μη-ασφαλούς τακτικής BYOD – Bring Your Own Device) στο σύστημα κάθε εργαζόμενος, ζητάει ειδική μεταχείριση για τα δεδομένα των πελατών από το CRM (καθώς ο «πέλεκυς» του GDPR είναι πάντα ιδιαίτερα κοφτερός), προτείνει την εγκατάσταση λογισμικού ελέγχου σε διαρκή βάση και σε πραγματικό χρόνο, ενώ θεωρεί απαραίτητη (ειδικά για μεσαιο-μεγάλες επιχειρήσεις) την τοποθέτηση Chief Information Security Officer, σε συνδυασμό με την εφαρμογή της Zero Trust λογικής, για την πρόσβαση στο δίκτυο.

Αδειάζει η «κλεψύδρα» των Bitcoin! Λίγα μείνανε πια…

Posted on by Γιάννης Ριζόπουλος

Η φετινή Πρωταπριλιά θα μείνει στην ιστορία των Bitcoin και δεν πρόκειται για αστείο, λόγω της ημέρας. Ο λόγος είναι πως ακριβώς τότε έλαβε χώρα η «εξόρυξη» του Bitcoin #19.000.000, κάτι που αρκετοί «κρυπτωρύχοι» χαρακτήρισαν ως «ιστορική στιγμή». Κι αν αναρωτιέστε γιατί έχει τόσο μεγάλη σημασία η συμπλήρωση αυτού του αριθμού, θα πρέπει να θυμίσουμε πως το σύνολο των Bitcoin που μπορούν να «εξορυχθούν» και να τεθούν σε κυκλοφορία δεν μπορεί – εκ κατασκευής του συστήματος- να ξεπεράσει πρακτικά τον μαγικό αριθμό των 21.000.000. Μ’ άλλα λόγια, μένουν πλέον μονάχα 2.000.000 κρυπτονομίσματα, για να αδειάσει η «κλεψύδρα», δηλαδή ποσοστό λιγότερο του 10% των θεωρητικά διαθέσιμων.

Αν κάνουμε τις απλές αριθμητικές πράξεις, θα δούμε πως αυτά τα 19.000.000 Bitcoins εξορύχθηκαν τα τελευταία 13 χρόνια -δηλαδή, από το 2009, που το πρώτο κρυπτονόμισμα έκανε την εμφάνισή του- και οι ειδήμονες λένε πως όσα υπολείπονται, μένει να τεθούν σε κυκλοφορία τα επόμενα 118 χρόνια, ως το 2140. Αλλά, γιατί ως τότε; Και, μήπως είναι λίγα για τόσο μεγάλο διάστημα; Οι εξηγήσεις έπονται, όμως, ανώτερα στελέχη του χώρου, όπως ο Kjetil Hove Pettersen, CEO της Kryptovault, μιας από τις πιο φιλικές προς το περιβάλλον εταιρίεας εξόρυξης, φτάνουν στο σημείο να πουν δημόσια (στο Cointelegraph) πως «σε πρώτη ανάγνωση, αυτό μπορεί να φαίνεται μικρό νούμερο, αλλά προσωπικά πιστεύω ότι οι καλύτερες μέρες βρίσκονται μπροστά μας». Η επίτευξη αυτού του ορόσημου, λοιπόν, ήταν μια καλή ευκαιρία για να «γυρίσουμε πίσω στα βασικά» και να θυμηθούμε τις αρχές λειτουργίας του Bitcoin, χωρίς την εξάρτηση από το οικονομικό σκέλος και την ως τώρα πορεία του αρχαιότερου και δημοφιλέστερου κρυπτονομίσματος, η οποία μάλλον προϋποθέτει γερά νεύρα, τόνους ψυχραιμίας και άφθονη κριτική σκέψη απ’ όσους ασχολούνται με τους δείκτες και τις τρελές διακυμάνσεις της τιμής του.

Η «εξόρυξη» θέλει τρόπο
Ο «εφευρέτης» του Bitcoin, γνωστός με το όνομα Satoshi Nakamoto, το σχεδίασε ως «ψηφιακό χρυσό» κι όπως το πολύτιμο μέταλλο είναι πεπερασμένο, το ίδιο συμβαίνει και με το ψηφιακό. Χρειάζονται περίπου 10 λεπτά για να δημιουργηθεί ένα block με Bitcoin, με την επίλυση μιας σειράς πολύπλοκων μαθηματικών εξισώσεων, με 64-ψήφιο αποτέλεσμα, από προηγμένους υπολογιστές, οι οποίοι καταναλώνουν πολύ μεγάλες ποσότητες ενέργειας. Το σύστημα είναι έτσι σχεδιασμένο που, ο αριθμός των Bitcoin / block που εξορύσσονται, μειώνεται κατά 50% για κάθε 210.000 block, δηλ. κάθε τέσσερα χρόνια – από αυτή τη μείωση προκύπτει ως θεωρητικός «χρόνος λήξης» το έτος 2145. Η αμοιβή του κρυπτωρύχου για κάθε block εκφράζεται σε Satoshi, που καθένα τους ισούται με 0.00000001 Bitcoin. Στο ξεκίνημα, κάθε block περιείχε 50 Bitcoin, τώρα πιά έχει μειωθεί στα 6,25. Κι όπως είναι γνωστό, τα καινούρια νομίσματα καταγράφονται και αποθηκεύονται σε μια αποκεντρωμένη βάση δεδομένων, υλοποιώντας μια αλυσίδα «ανεξίτηλων» εγγραφών, περισσότερο γνωστή ως blockchain.

Οι συναλλαγές, επίσης, καταγράφονται με ειδικό λογισμικό, που επικυρώνει και κρυπτογραφεί την πράξη, με αναφορές στο ποσό, την ημερομηνία, τον παλιό και το νέο ιδιοκτήτη – σε κάθε τέτοια εγγραφή, που γίνεται σε block μέχρι καθένα να γεμίσει και να ανοίξει το επόμενο, «ό,τι γράφει, δεν ξεγράφει»- δεν μπορεί ούτε να σβήσει, ούτε να αλλοιωθεί. Τα block «δένουν», επίσης, μεταξύ τους κι η αλυσίδα, που λέγαμε, δεν μπορεί να σπάσει. Κύκλοι της αγοράς υπολογίζουν σε περίπου 900 τα Bitcoin που εξορύσσονται καθημερινά, σ’ όλο τον κόσμο.

Θα τελειώσουν κάποτε;
Θεωρητικά, ναι – κάποτε θα τελειώσουν! Και μάλιστα, οι γνωρίζοντες λένε πως δεν θα φτάσουν καν τα 21 εκατ. σε κυκλοφορία, επειδή το δίκτυο στρογγυλοποιεί σε αρκετά σημεία της διαδικασίας τους αριθμούς, οπότε πάντα κάτι θα «περισσεύει». Επίσης, υπολογίζεται ότι από αυτά, περίπου 3-4 εκατομμύρια πρέπει να θεωρούνται «χαμένα» για πάντα, είτε γιατί κάποιοι ιδιοκτήτες ξέχασαν (συμβαίνει κι αυτό!) τον κωδικό τους, είτε γιατί απεβίωσαν ξαφνικά και οι οικείοι τους (αν υπήρχαν) δεν γνώριζαν κάτι σχετικό, είτε γιατί έγινε κάποιο σοβαρό σφάλμα στη διαχείριση του ηλεκτρονικού πορτοφολιού τους. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις, ο γέγονεν γέγονεν – η απώλεια είναι οριστική!

Και μετά, τι πρόκειται να γίνει;
Προφανώς, δεν πρόκειται να εξορυχθούν άλλα Bitcoin, ακόμα κι αν -θεωρητικά- η «κλεψύδρα» δεν έχει αδειάσει εντελώς. Οι συναλλαγές, βεβαίως, θα συνεχιστούν με τα υπάρχοντα, αλλά οι κρυπτωρύχοι θα αμείβονται πολύ λιγότερο, με προμήθεια μόνο για τη διακίνηση (transaction processing fees), αλλά όχι πια για την εξόρυξη. Κι αυτά τα έσοδα θα είναι αρκετά για να συντηρηθούν; Δύσκολο ακούγεται, αλλά εξαρτάται -όπως μας λένε πάλι οι ειδικοί- από τη διάχυση που θα έχει ως τότε το Bitcoin – μ’ άλλα λόγια, πόσο θα έχει ενσωματωθεί στη ζωή μας (μεγάλη κουβέντα αυτή, εδώ δεν ξέρουμε τι μας ξημερώνει αύριο, που λέει ο λόγος – θα ξέρουμε τι θα γίνει σε ενάμιση αιώνα;) το συγκεκριμένο κρυπτονόμισμα και τι μορφή θα έχει πάρει.

Αν τότε, το μακρινό 2140, λειτουργεί ως «αποθήκη αξίας» (store of value) και όχι ως νόμισμα για τις απλές, καθημερινές συναλλαγές, θεωρούν πως, ναι, θα υπάρχουν κάποια αξιοπρεπή έσοδα, καθώς οι όποιες συναλλαγές θα είναι λογικά μεγάλης αξίας, ενώ μπορεί να «παίζει» και διαφορετικό ποσοστό προμήθειας… Λένε, πάντως, πως αν τα έσοδα δεν είναι αρκετά, ενδέχεται οι εξελίξεις να είναι αρνητικές, καθώς οι εναπομείναντες κρυπτωρύχοι μπορεί να συνασπιστούν σε καρτέλ, για να ελέγχουν τις υπάρχουσες υποδομές και να απαιτούν υψηλότερες προμήθειες, ενώ δεν αποκλείουν και την εμφάνιση «πειρατών», που θα ζητούν κάποια μορφή λύτρων για να αποδεσμεύσουν ποσότητες Bitcoin που ελέγχουν. Όμως, όλα αυτά είπαμε ότι θα τα ζήσουμε σε τουλάχιστον ένα αιώνα από σήμερα – ή μήπως, νωρίτερα;

Για καλό και για κακό…
Το Bitcoin και τα λοιπά κρυπτονομίσματα έχουν κάποια συγκεκριμένα χαρακτηριστικά που, για κάποιους μπορεί να είναι πλεονεκτήματα, για άλλους, μειονεκτήματα – τα σημαντικότερα είναι πως, για την ώρα, είναι σε μεγάλο βαθμό αρρύθμιστα, έχουν τεράστια «πτητικότητα» (το βλέπουμε καθημερινά, με τις τρελές διακυμάνσεις και την «ευαισθησία» των τιμών στην παραμικρή κίνηση ή δήλωση) και, βέβαια, δεν μπορούν να αντικαταστήσουν (ακόμα) τα «κοινά» νομίσματα στις συνήθεις συναλλαγές, στην αγορά.

Επίσης, παρότι γίνονται προσπάθειες από τους σοβαρούς κρυπτωρύχους για περιορισμό της καταναλισκόμενης κατά τις εξορύξεις ενέργειας, με χρήση εναλλακτικών και «πράσινων» μορφών, το πρόβλημα παραμένει σοβαρό. Ερευνητές του πανεπιστημίου της Οξφόρδης είχαν ανακοινώσει παλιότερα πως η παγκόσμια κατανάλωση για κρυπτο-εξορύξεις είναι ανάλογη της ηλεκτρικής ενέργειας που καταναλώνει μια μεγάλη χώρα, όπως η Αργεντινή. Τώρα που τα κριτήρια ESG έχουν μπει για τα καλά στη ζωή μας, αυτό αποτελεί σημαντικό μειονέκτημα και αυξάνει τον προβληματισμό για τη βιωσιμότητα του χώρου. Εξ ου και οι προτάσεις για θεμελιώδεις αλλαγές στον τρόπο που λειτουργούν κάποια κρυπτονομίσματα, με την οικονομικότερη λύση του Proof of Stake, να κερδίζει έδαφος.

Πολλοί παράγοντες επιδρούν και παίζουν ρόλο στον χώρο των κρυπτονομισμάτων… Το ότι έχουν μείνει μόνο 2.000.000 Bitcoins είναι ένας από αυτούς, όμως, παρότι εντυπωσιακό στοιχείο, παραμένει, για την ώρα, λιγότερο σημαντικό…

Ψηφιακή διαχείριση ζημιών: πολλά υπέρ, κανένα κατά…

Posted on by Γιάννης Ριζόπουλος

Η βέλτιστη εμπειρία του πελάτη έχει αναδειχθεί τα τελευταία χρόνια στο Holy Grail, το «Ιερό Δισκοπότηρο» σε πλήθος κλάδους και τομείς με πρώτους το retail και τα services, όπου ο χρήστης-καταναλωτής πρέπει να διατηρείται σε μια κατάσταση μόνιμης ει δυνατόν ικανοποίησης και θετικού προσήμου στη σχέση του με τις επιχειρήσεις. Που, με τη σειρά τους, είναι εκ των πραγμάτων υποχρεωμένες να συντηρούν αυτή την κατάσταση με κάθε τρόπο και μέσο, αφού ο ευχαριστημένος πελάτης όχι μόνο θα ξανάρθει διεκδικώντας τα όποια οφέλη των προγραμμάτων πιστότητας, αλλά θα διαδώσει στον στενό κύκλο του πόσο ευχαριστημένος είναι από το συγκεκριμένο brand, θα το αναφέρει ευρύτερα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ως άτυπος influencer και, μακροπρόθεσμα, θα πολλαπλασιάσει με τις αγορές του τόσο τα έσοδα, όσο και τα κέρδη της «τυχερής» επιχείρησης.

Φυσικά, αυτή η διατήρηση του θετικού προσήμου κάθε άλλο παρά εύκολη υπόθεση είναι… Οι επιχειρήσεις, ανάλογα με την ταυτότητα και το αντικείμενο κάθε μιας, πρέπει να δαπανήσουν χρόνο, κόπο και χρήμα, όχι άπαξ αλλά συνεχώς, πρέπει να διαμορφώσουν την ανάλογη κουλτούρα σε όλη την ιεραρχία τους και πολύ περισσότερο στην front line, στην «πρώτη γραμμή» που έρχεται σε επαφή με τον πελάτη, αλλά και στο back office, στους μηχανισμούς που (πρέπει να) τρέχουν στο παρασκήνιο αθόρυβα και αποτελεσματικά, για να το καταφέρουν.

Αυτό, αλλού είναι ευκολότερο κι αλλού πιο δύσκολο, πολύ περισσότερο τώρα, στη μετά-πανδημία εποχή. Η εξοικείωση μέσα σε λίγους μήνες με τα ψηφιακά «καλούδια», λόγω της πανδημίας, δεν ήλθε μόνη της – επιτάχυνε μεν την ψηφιοποίηση της ζωής μας, αλλά ταυτόχρονα αύξησε απότομα και υπέρμετρα τις απαιτήσεις μας.

Enter, Insurtech!
Στον ασφαλιστικό κλάδο, η ψηφιακή τεχνολογία δεν μπήκε ούτε εύκολα, ούτε γρήγορα, όμως προχωρεί πλέον με άλματα, για να καλύψει το χαμένο έδαφος. Ο χώρος του Insurtech θεωρείται από τους πιο «καυτούς» από πλευράς εξελίξεων και ήδη βλέπουμε τα πρώτα δείγματα γραφής, με πολλές εταιρείες να υιοθετούν σχεδόν με συνοπτικές διαδικασίες (τουλάχιστον σε σύγκριση με το παρελθόν) πλατφόρμες και συστήματα, με απώτερο στόχο τόσο τον εξορθολογισμό των δικών τους διαδικασιών, όσο -και κυρίως- τη μεγαλύτερη δυνατή βελτίωση της διαρκώς εξελισσόμενης εμπειρίας του πελάτη.

Όσο γι’ αυτόν, επιζητεί πλέον μια ολοένα περισσότερο προσωποποιημένη εξυπηρέτηση και δεν το κρύβει – περσινή παγκόσμια έρευνα της Accenture έδειξε ότι το 76% των πελατών ασφαλιστικών εταιρειών είναι διατεθειμένο να αλλάξει εταιρεία, αναζητώντας προσωποποιημένες υπηρεσίες, ενώ άλλη έρευνα -αυτή τη φορά από την CapGemini- βρήκε πως τρεις στους τέσσερις ασφαλισμένους είναι έτοιμοι να αλλάξουν, αν ο πάροχος των ασφαλιστικών υπηρεσιών τους δεν προσφέρει πολυκαναλική (omnichannel) εξυπηρέτηση. Η ψηφιακή τεχνολογία πρέπει να θεωρείται, πλέον, εκ των ων ουκ άνευ και στις ασφάλειες, σε κάθε μορφή και έκφανσή της.

Μια από τις πιο χαρακτηριστικές -και ίσως πιο εύκολες στην υλοποίησή τους- εφαρμογές είναι η ψηφιοποίηση και (προφανώς) ψηφιακή διαχείριση των ζημιών και αποζημιώσεων (claims), με όλο και περισσότερες ασφαλιστικές εταιρείες να την υιοθετούν, καθώς τα πλεονεκτήματα που προσφέρει είναι πολλά και τα μειονεκτήματα ουσιαστικά μηδενικά, πλην του κόπου, του χρόνου και του κόστους υλοποίησης που, όμως, είναι αναπόφευκτοι παράγοντες σε κάθε μετάβαση από μια εποχή σε άλλη κι από offline σε online mode – πιο σωστά, σε mobile mode, αφού στις περισσότερες περιπτώσεις όλες οι διαδικασίες μπορούν να γίνουν (και γίνονται) μέσω του κινητού τηλεφώνου, που ο καθένας μας έχει πλέον στην τσέπη ή στην τσάντα του.

Σημαντικά πλεονεκτήματα
Στα υπέρ, λοιπόν, θα πρέπει να κατατάξουμε (εκτός από την εντελώς αναβαθμισμένη εμπειρία και ικανοποίηση του πελάτη) την ταχύτητα εξέτασης του αιτήματος, με τις διαδικασίες στα πιο κοινά αιτήματα να είναι πλήρως αυτοματοποιημένες, την αποφυγή των (ως τώρα αναπόφευκτων) ανθρώπινων λαθών, τον καλύτερο συντονισμό των εμπλεκόμενων υπηρεσιών, αλλά και την «απελευθέρωση» αρκετών εργαζομένων από διαδικασίες ρουτίνας, ώστε να αφοσιώνονται απερίσπαστοι σε άλλες, πιο χρήσιμες εργασίες και να παίρνουν κρίσιμες αποφάσεις, όπου χρειάζεται, με πιο καθαρό μυαλό. Επίσης, η διαδραστική επικοινωνία των πελατών με την εταιρεία «ανεβαίνει πίστα», οι απαραίτητοι έλεγχοι γίνονται ευκολότερα και ταχύτερα, η διαφάνεια είναι μεγαλύτερη, ενώ το ίδιο συμβαίνει και με την εμπιστοσύνη (αναγκαία συνθήκη σε τέτοιου είδους σχέσεις).

Από την άλλη, δεν είναι καθόλου αμελητέο το πρόσθετο «φορτίο» σε ψηφιακές δυνατότητες (από πλευράς υποδομών σε «σίδερο» και ανθρώπινο δυναμικό), αλλά και η ανάγκη ανάπτυξης ειδικών και προσαρμοσμένων στα ασφαλιστικά δεξιοτήτων, όπου όλο και περισσότερο αξιοποιούνται η Τεχνητή Νοημοσύνη και η Μηχανική Μάθηση. Καθώς, μεγάλο μέρος των διαδικασιών γίνεται πλέον αυτοματοποιημένα, ο έλεγχος πρέπει να είναι διπλός και τριπλός, σε κάθε στάδιο, αφενός για να προστατεύεται και να είναι πάντα καλυμμένος ο πελάτης, αφετέρου για να συμμορφώνεται και η ασφαλιστική εταιρεία με το ρυθμιστικό πλαίσιο (πχ. σε θέματα προσωπικού απορρήτου, GDPR, κλπ.) που επιβάλλουν οι νόμοι και οι εποπτικές αρχές. Κι ίσως είμαστε μονάχα στην αρχή, αφού το σύνολο του ασφαλιστικού κλάδου βρίσκεται σε φάση ριζικής αναθεώρησης, τρόπων, μεθόδων, στόχων και προοπτικών.

Παγκόσμια και ελληνική τάση
Η τάση προς πλήρη ψηφιοποίηση της ασφαλιστικής αγοράς, στον χώρο των claims, είναι βεβαίως παγκόσμια, αλλά -ως ένα βαθμό, καθώς χρειάζεται ακόμα αρκετή δουλειά- και ελληνική. Αυτό το συμπέρασμα προκύπτει αβίαστα από τις απαντήσεις δυο εκπροσώπων σημαντικών εταιρειών του κλάδου, του Ανδρέα Σούλη, Διευθυντή Αποζημιώσεων της ERGO Ασφαλιστική, και του Αλέξη Πανταζή, συνιδρυτή και Εκτελεστικού Διευθυντή της Hellas Direct, στις ερωτήσεις του Digital Finance, για το συγκεκριμένο θέμα.

Η χρήση της τεχνολογίας και η ψηφιοποίηση των insurance claims δείχνει να επικρατεί όλο και περισσότερο στην αγορά. Εσείς τι κάνετε στη δική σας εταιρεία; Την εφαρμόζετε και σε ποιους κλάδους;

Ανδρέας Σούλης, Διευθυντής Αποζημιώσεων της ERGO Ασφαλιστική
Σε ό,τι αφορά τα claims, προβλέπεται ότι ως το 2030 πάνω από το 50% των διαδικασιών θα είναι πλήρως αυτοματοποιημένες. Η ERGO πρωτοπορεί στην εφαρμογή τεχνολογιών αιχμής, έχοντας πετύχει ήδη από πολύ νωρίς, μεγάλη αυτοματοποίηση σε όλους τους κλάδους ασφάλισης

Ανδρέας Σούλης: Πράγματι, η τεχνολογική επανάσταση που ζούμε σήμερα μετασχηματίζει σταδιακά το σύνολο σχεδόν των εργασιών και των εν γένει δραστηριοτήτων των ασφαλιστικών οργανισμών. Ειδικά, σε ότι αφορά στα claims, προβλέπεται ότι ως το 2030 πάνω από το 50% των διαδικασιών που συμβαίνουν σήμερα στις Διευθύνσεις Αποζημιώσεων θα είναι πλήρως αυτοματοποιημένες. Προφανώς, η ERGO ως μέλος ενός πολυεθνικού οργανισμού όχι απλώς ακολουθεί, αλλά πρωτοπορεί στην εφαρμογή τεχνολογιών αιχμής, έχοντας πετύχει ήδη από πολύ νωρίς μεγάλη αυτοματοποίηση σε όλους τους κλάδους ασφάλισης, μειώνοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο την ανθρώπινη συμμετοχή σε εργασίες ρουτίνας και διευκολύνοντας με έξυπνους τρόπους τη λήψη αποφάσεων.

Αλέξης Πανταζής: Ήμασταν από την πρώτη στιγμή μία αμιγώς digital ασφαλιστική εταιρεία, οπότε όλες μας οι διαδικασίες ήταν εξαρχής ψηφιοποιημένες. Έχουμε δημιουργήσει τις δικές μας τεχνολογίες εσωτερικά και απασχολούμε πάνω από 50 software engineers και data scientists. Στον τομέα των ζημιών, το digital στοιχείο μας επιτρέπει να είμαστε άμεσοι και αποτελεσματικοί, την ώρα που ο ασφαλισμένος μας έχει περισσότερο ανάγκη. Από το πρώτο τηλεφώνημα ως την τελική πληρωμή, όλα γίνονται ηλεκτρονικά, μειώνοντας σημαντικά τους χρόνους απόκρισης

Οι πελάτες σας πώς τη σχολιάζουν; Την αποδέχονται και σε ποιο βαθμό;

Ανδρέας Σούλης: Εξαρτάται από την ηλικία, οι νεότεροι όχι απλώς την αποδέχονται, αλλά την απαιτούν, οι μεσήλικες μάλλον ενθουσιάζονται από τις δυνατότητες και κυρίως τις εναλλακτικές που τους παρέχει η νέα τεχνολογία, ενώ οι γηραιότεροι είναι περισσότερο επιφυλακτικοί.

Αλέξης Πανταζής, Συνιδρυτής και ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ της Hellas Direct
Οι ασφαλισμένοι ήταν ήδη έτοιμοι για digital διαχείριση ζημιών, ενώ η πανδημία επιτάχυνε τις εξελίξεις. Έχουμε επενδύσει περισσότερα από 15 εκατ. ευρώ στην τεχνολογία και διαχειριζόμαστε ηλεκτρονικά περίπου 200-300 ζημιές την ημέρα

Αλέξης Πανταζής: Την απολαμβάνουν! Σε ένα μικροτρακάρισμα ο οδηγός κάνει δήλωση τηλεφωνικά και μας στέλνει φωτογραφίες. Με την υπηρεσία Fast Track, μέσα σε μερικά λεπτά έχει ξεμπερδέψει κι έχει φύγει, με όλες τις πληροφορίες στο email του και με την αποζημίωσή του να έχει ήδη αρχίσει. Ή πηγαίνει σε ένα από τα 2.000 συνεργεία που είναι ηλεκτρονικά συνδεδεμένα στην πλατφόρμα μας κι εμείς κάνουμε όλες τις επικοινωνίες, εγκρίσεις και πληρωμές από απόσταση.

Τη συνδυάζετε με κάποια μέθοδο επαλήθευσης; Έχετε αντιμετωπίσει φαινόμενα απάτης και πώς τα χειριστήκατε;

Ανδρέας Σούλης: Η αντιμετώπιση της απάτης αποτελεί για την εταιρεία μας στρατηγικό στόχο, διότι μία εταιρεία με πελατοκεντρικό προσανατολισμό, που στοχεύει στην παροχή υψηλού επιπέδου υπηρεσιών στην καλύτερη δυνατή τιμή, δεν μπορεί να παραβλέψει αδικαιολόγητες εκροές οι οποίες αυξάνουν το κόστος και συνεπώς το ασφάλιστρο που καταβάλλουν οι πελάτες της. Προς αυτή την κατεύθυνση, η εταιρεία μας χρησιμοποιεί εξελιγμένο λογισμικό, το οποίο συνδυάζει στοιχεία από διάφορες βάσεις δεδομένων και αναδεικνύει ζημίες με ύποπτα χαρακτηριστικά. Εν συνεχεία, οι ζημίες αυτές ελέγχονται εξονυχιστικά από εξειδικευμένους συνεργάτες μας και, στις περιπτώσεις που τελικώς αποδεικνύεται απατηλή συμπεριφορά, εφαρμόζεται η αρχή της μηδενικής ανοχής απέναντι στα εμπλεκόμενα πρόσωπα.

Αλέξης Πανταζής: Η ψηφιοποίηση αφήνει ακόμα λιγότερο χώρο για πιθανές απάτες. Διαθέτουμε πρόσβαση real time στα στοιχεία των εμπλεκόμενων οδηγών και ακολουθούμε συγκεκριμένα βήματα, αν χρειαστεί κάποια επιβεβαίωση πληροφοριών. Εδώ, βέβαια, παίζουν ρόλο και οι άνθρωποί μας. Οι εξαιρετικές in house ομάδες μας, όπως αυτές των claims και των car experts, έχουν και την εμπειρία και την κρίση να αξιολογήσουν πιθανές απόπειρες fraud.

Συνδέεται η χρήση της τεχνολογίας με προβλήματα ασφαλείας;

Ανδρέας Σούλης: Είναι βέβαιο ότι η χρήση της τεχνολογίας και του Internet συνδέεται άμεσα με το ζήτημα της ασφάλειας των πληροφοριών και των δεδομένων, τα οποία πρέπει να προστατεύονται όχι μόνο γιατί αποτελούν ίσως το σημαντικότερο περιουσιακό στοιχείο των εταιρειών, όχι μόνο γιατί η προστασία τους επιβάλλεται από πολύ αυστηρούς εθνικούς και ευρωπαϊκούς κανόνες δικαίου, αλλά κυρίως για λόγους σεβασμού προς τους πελάτες μας.

Αλέξης Πανταζής: Στην πραγματικότητα, η καταγραφή και η ψηφιακή διαχείριση συμβάλλουν στη διαφάνεια και δεν αφήνουν περιθώρια αμφιβολιών. Το σημαντικότερο; Η άμεση τηλεφωνική καταγραφή και η remote διαχείριση προστατεύουν περαιτέρω τους οδηγούς που είχαν ένα ατύχημα -και τους γύρω τους- καθώς απομακρύνονται άμεσα από το σημείο, χωρίς να κινδυνεύουν οι ίδιοι ή να προκαλούν προβλήματα στην κυκλοφορία.

Ποια τα συμπεράσματά σας από την ως τώρα λειτουργία; Η εξοικονόμηση χρόνου και χρήματος (πέραν της αναβάθμισης της εμπειρίας του πελάτη, βεβαίως) πόσο σημαντική είναι;

Ανδρέας Σούλης: Τα πλεονεκτήματα από την αυτοματοποίηση των διαδικασιών σχετίζονται τόσο με οικονομικά οφέλη, όσο και με την «υγεία» της ίδιας της εταιρείας. Τα προφανή πλεονεκτήματα είναι βεβαίως η εξοικονόμηση χρόνου και χρήματος, όμως υπάρχουν και οφέλη που σχετίζονται με τη μείωση ή την εξάλειψη του «ανθρώπινου λάθους», την on-line ενημέρωση των ενδιαφερομένων μερών, τον έλεγχο της συμμόρφωσης με τους εταιρικούς κανόνες και τις οδηγίες των εποπτικών αρχών, την αντικειμενική αξιολόγηση των παρεχόμενων υπηρεσιών και πολλά άλλα.

Αλέξης Πανταζής: Οι ασφαλισμένοι ήταν ήδη έτοιμοι για digital διαχείριση ζημιών, ενώ και η πανδημία επιτάχυνε τις εξελίξεις – άλλωστε οι ίδιοι άνθρωποι είναι που κάνουν ηλεκτρονικά τις αγορές τους, κλείνουν εισιτήρια ηλεκτρονικά, χρησιμοποιούν το gov.gr κτλ. Έχουμε επενδύσει περισσότερα από 15 εκατ. ευρώ στην τεχνολογία και διαχειριζόμαστε ηλεκτρονικά περίπου 200-300 ζημιές την ημέρα. Οι κλήσεις ανά ζημιά έχουν μειωθεί από 17 σε 2. Ταυτόχρονα, η εταιρεία μας δεν σταματά να αναπτύσσεται και να μεγαλώνει. Αφήνουμε στους ανθρώπους μας τον χώρο και τον χρόνο να είναι δίπλα στους ασφαλισμένους μας, την στιγμή που εκείνοι μας χρειάζονται περισσότερο. Και φροντίζουμε όλα τα υπόλοιπα, να γίνονται αυτόματα και ψηφιακά.

Υπάρχουν σχέδια επέκτασης και σε άλλους κλάδους;

Αλέξης Πανταζής: Όλα στην Hellas Direct γίνονται ήδη ψηφιακά. Το τελευταίο μας προϊόν, το δανειακό πορτοφόλι wallet+, παρέχεται επίσης ηλεκτρονικά, δεν χρειάζεται φυσική παρουσία του οδηγού πουθενά. Τώρα που η υπηρεσία εμπλουτίζεται με σέρβις/ συνεργεία/ ΚΤΕΟ, το μόνο που θα χρειάζεται να κάνει, είναι να πάει το αυτοκίνητό του ή τη μηχανή του εκεί που θα επιλέξει.

Η μετάβαση των claims στο ψηφιακό περιβάλλον μειώνει αισθητά την εμπλοκή του ανθρώπινου παράγοντα στη διαδικασία. Πόσο επηρεάζει αυτό τις σχέσεις με τους πελάτες και τι «αντίμετρα» εφαρμόζετε για την αντιμετώπιση του (όποιου) προβλήματος;

Ανδρέας Σούλης: Ζούμε την 4η Βιομηχανική Επανάσταση, κατά τη διάρκεια της οποίας ο κόσμος που μέχρι σήμερα γνωρίζαμε, αλλάζει. Μαζί του αλλάζει το εργασιακό περιβάλλον και δημιουργούνται νέοι, πιο digital, εργασιακοί ρόλοι. Προ φανώς, αυτή η αλλαγή μειώνει αισθητά την εμπλοκή του ανθρώπινου παράγοντα στη διευθέτηση σχεδόν κάθε εργασίας ρουτίνας. Όμως, το ερώτημα που τελικώς τίθεται, είναι αν αυτή η αλλαγή λειτουργεί προς όφελος ή εις βάρος του καταναλωτή. Αν η απάντηση είναι ότι ο καταναλωτής μέσα στον ψηφιακό κόσμο απολαμβάνει υψηλότερη παροχή υπηρεσίας, τότε η προσωπική εξυπηρέτηση προφανώς υστερεί. Παρόλα αυτά, πρέπει να σας πω ότι στην ERGO έχουμε μάθει να αφουγκραζόμαστε τις ανάγκες των πελατών μας, οι οποίες καθορίζουν την στάση μας και, εν τέλει, είναι αυτές που επιταχύνουν ή περιορίζουν την ορμή μας, για να συναντήσουμε τη νέα εποχή. Αυτό πολύ απλά σημαίνει ότι διατηρούμε και θα συνεχίσουμε να διατηρούμε στο μέλλον την ανθρώπινη επαφή και επικοινωνία, στο βαθμό και την έκταση που επιθυμούν οι ασφαλισμένοι μας.

Αλέξης Πανταζής: Η εμπλοκή του ανθρώπινου παράγοντα περιορίζεται εκεί που δε χρειάζεται, ώστε να μπορεί να εμπλακεί ακόμα περισσότερο εκεί που όντως χρειάζεται. Στο τηλεφωνικό μας κέντρο απαντούν άνθρωποι καταρτισμένοι και έμπειροι. Σε περίπτωση ατυχήματος θα νοιαστούν πρώτα αν είναι όλοι καλά, αν υπάρχει ανάγκη για βοήθεια. Στην πραγματικότητα είναι «μαζί» με τον ασφαλισμένο σε κάθε βήμα, από την αρχή μέχρι το τέλος. Αν μείνει κάποιος στον δρόμο, πριν φτάσει η οδική βοήθεια του στέλνουμε καφέ. Η τεχνολογία δεν μπορεί να υποκαταστήσει την ανθρώπινη επαφή- μπορεί, όμως, να κάνει όλα τα άλλα.

Απ’ το Universe στο Metaverse – ρίσκα και ερωτηματικά

Posted on by Γιάννης Ριζόπουλος

Σήμερα μπορεί να θεωρείται πρωτότυπο, εκκεντρικό, νεωτερισμός ή απλώς μόδα. Σε τέσσερα – πέντε χρόνια μπορεί από απλή τάση να έχει γίνει ο κανόνας και η καθημερινή πραγματικότητα για εκατομμύρια συνανθρώπους μας. Ο λόγος για το metaverse, βεβαίως, που άρχισε να παίρνει «σάρκα και οστά» (όσο μπορείς να το πεις αυτό, για κάτι virtual) ουσιαστικά μετά την κίνηση εκ μέρους του Facebook, τον περασμένο Οκτώβριο, να «διαβεί τον Ρουβίκωνα» και να διεκδικήσει την πρωτιά της μετάβασης στο εικονικό σύμπαν, προλαβαίνοντας όλες τις υπόλοιπες Big Tech.

Χωρίς καν να έχει συμπληρωθεί εξάμηνο από τότε, οι εξελίξεις είναι ραγδαίες, καθώς το meta-οικοσύστημα αναπτύσσεται με γοργό ρυθμό.

Οργανισμοί και εταιρίες σπεύδουν να ενημερωθούν, να αλλάξουν στρατηγικές και στόχους, να «πιάσουν στασίδι», τώρα που είναι ακόμα νωρίς σ’ αυτό το παράλληλο σύμπαν, γιατί μετά ποιος ξέρει αν θα είναι εύκολο…

Η γνωστή εταιρεία ερευνών Gartner δημοσίευσε πριν από μερικές εβδομάδες ειδική μελέτη, που υπογράφει ο αντιπρόεδρός της Marty Resnick, ο οποίος αποτολμά την πρόβλεψη πως ως το 2026, δηλ. σε μόλις τέσσερα χρόνια από σήμερα, ένας στους τρεις οργανισμούς και επιχειρήσεις ανά τον κόσμο θα έχουν παρουσιάσει προϊόντα και υπηρεσίες βασισμένα στο metaverse, σε ευρύτατη γκάμα δραστηριοτήτων που θα ξεκινούν από την εργασία και την εκπαίδευση και θα φτάνουν ως το εμπόριο και την ψυχαγωγία – μ’ άλλα λόγια, ο αντίκτυπός τους θα είναι ιδιαίτερα σημαντικός, επηρεάζοντας πολύ μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας και, φυσικά, της οικονομίας.

Κι εκεί τα πράγματα έχουν αρχίσει να κινούνται γρήγορα: στα μέσα Φεβρουαρίου η JPMorgan ανακοίνωσε την ίδρυση της πρώτης τράπεζας στο metaverse, η οποία διαθέτει πλέον κατάστημα στο Decentraland, έναν από τους τέσσερις ιστοτόπους του εικονικού σύμπαντος. Το Onyx lounge -που πήρε το όνομά του από την μονάδα blockchain της τράπεζας- κοσμεί το ψηφιακό πορτραίτο του (επισκέπτη μας, πρόσφατα, στην Αθήνα) Jamie Dimon και μια τίγρης, αλλά προϊόντα και υπηρεσίες δεν έχει να προσφέρει στους επισκέπτες του, πέρα από μια γενικόλογη πληροφόρηση για τα πλεονεκτήματα και τις δυνατότητες του blockchain. Οι ειδήμονες συνιστούν να κάνουμε υπομονή, μέχρι να μεγαλώσει περισσότερο το οικοσύστημα, να μπουν περισσότεροι «παίκτες» και, κυρίως, περισσότεροι «πελάτες». Αν υπάρξει ενδιαφέρον, θα δούμε και υπηρεσίες, λένε…

Κάτι ανάλογο δεν ισχύει, πάντως, στην περίπτωση του (ομοίως, εικονικού) real estate στο metaverse. Εκεί το ενδιαφέρον είναι τόσο έντονο και οι τιμές των «οικοπέδων» αυξήθηκαν απότομα τόσο πολύ, που εκφράζονται πλέον ανησυχίες μήπως όλο αυτό δεν είναι παρά μια φούσκα, η οποία όμως πληρώνεται με αληθινά χρήματα, από κάποιους που αψηφούν την έλλειψη πλαισίου, ούτε υπολογίζουν ρίσκα. Όπως γράφτηκε στον διεθνή Τύπο, ο τζίρος της αγοράς «οικοπέδων» στους τέσσερις ιστοτόπους (Decentraland, Somnium Space, Cryptovoxels και Sandbox), που πέρυσι έφτασε στα 440 Μ€, φέτος αναμένεται να διπλασιαστεί.

Είναι γνωστό το αξίωμα (στον «συμβατικό» κόσμο, βεβαίως, αλλά γιατί όχι κι εδώ;) πως όπου υπάρχει ζήτηση, ανεβαίνουν οι τιμές. Είναι λογικό, επομένως, σ’ αυτό το χρηματιστήριο εικονικής γης, η ελπίδα για μεγάλα μελλοντικά κέρδη να «φουσκώνει» τις τιμές των «οικοπέδων» – όποιος πρόλαβε τον Κύριο οίδε! Μήπως ανάλογο δεν είναι κι αυτό που γίνεται στον χώρο της τέχνης, με τα NFTs, την πρώτη τάση που αναδείξαμε εδώ, πριν από έναν χρόνο;

Ποια θα είναι η κατάσταση του δρόμου που θα πάρουμε στη διάρκεια αυτής της meta-βασης; Θα είναι μονόδρομος; Ανηφοριά; Θα έχει πολλές στροφές; Μήπως βρεθούμε, στο τέλος. σε αδιέξοδο; Θα το μάθουμε από πρώτο χέρι, τα επόμενα χρόνια – ας ελπίσουμε χωρίς απώλειες…

Digital Finance
Ενότητες
Network
Site Info
marketingweek newsletter

©2023 Boussias Media. All Rights Reserved. Λ. Κηφισίας 125-127 - Κτίριο Cosmos Center Τ.Κ. 115 24, Αθήνα. Τ: 210 7102452