H Κίνα προωθεί με όλη τη δυναμική της το ψηφιακό Yuan, φιλοδοξώντας να περάσει σε μια πλήρως ψηφιακή οικονομία, βασισμένη στο κρυπτονόμισμα της, αλλά και να δημιουργήσει μια ψηφιακή συναλλαγματική λύση, εναλλακτική του παντοδύναμου δολαρίου.

Σχεδόν 800 χρόνια πριν ο Μάρκο Πόλο σόκαρε την Δύση με ιστορίες για μια μακρινή χώρα όπου μπορούσες να αγοράζεις και να πουλάς τα πάντα με κομμάτια από ζωγραφισμένο χαρτί. Σήμερα, αιώνες μετά την καθιέρωση των χαρτονομισμάτων -και καθώς ο πλανήτης ακόμα μαθαίνει να συναλλάσσεται ηλεκτρονικά- η μακρινή εκείνη χώρα ετοιμάζεται να σοκάρει πάλι τη Δύση. Ή τουλάχιστον βάζει τα δυνατά της, αφού η, μια φορά και ένα καιρό καθυστερημένη τεχνολογικά Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας, σήμερα ηγείται στη μετάβαση από το παραδοσιακό χρήμα σε ένα ψηφιακό κρατικό κρυπτονόμισμα, το υποστηριζόμενο από την κεντρική της τράπεζα e-CNY, ευρύτερα γνωστό ως digital yuan.

H πορεία προς το «crypto-yuan» είναι αρκετά γνωστή. Οι γεωπολιτικές μεταβολές που επιδιώκει της αποδίδουν όμως μια άλλη διάσταση. Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Η «προώθηση και διεθνοποίηση του “Ρενμίμπι” (RMB, το κινεζικό νόμισμα, ναι αυτό που πρωτοείδατε το 1998 σε πλαστογραφία στο “Φονικό Όπλο Νο4”) και η παγκοσμιοποίηση των κεφαλαίων του» αναφέρεται ως βασικός στόχος ήδη από το δέκατο τρίτο πενταετές πρόγραμμα ανάπτυξης της Κίνας (2016-2020). Το κίνητρο πίσω από αυτόν είναι απλό όσο και σημαντικό. Η εξάρτηση του διεθνούς εμπορίου -στο οποίο η Κίνα φιλοδοξεί να πρωτοστατεί- από το αμερικανικό δολάριο, οι ελλείψεις του, με τις οποίες η αμερικανική κυβέρνηση μπορεί να χειραγωγεί τις αγορές και το κόστος δανεισμού θα θέτουν πάντα τα όρια στην κινεζική ανάπτυξη και επιρροή. Για την κινεζική ηγεσία είναι εδώ και χρόνια προφανές ότι χρειάζονται το «δικό τους δολάριο». Αυτό όμως είναι ιδιαίτερα προβληματικό. Την δεκαετία 2009 με 2019 συναλλαγές αξίας 20 τρις yuan έγιναν εκτός κινεζικών συνόρων. Όχι κι άσχημα για μια χώρα που μέχρι πριν λίγες δεκαετίες ήταν ερμητικά κλεισμένη στον εαυτό της. Αλλά το παραπάνω ποσό αντιστοιχεί σε ένα μόλις 2% των διεθνών συναλλαγών, ελάχιστο αν συγκριθεί με το περίπου 60% των συναλλαγών που γίνονται με το “mighty dollar”. Τουλάχιστον «ασύμμετρη» αναλογία, αφού η Κίνα είναι λίγο πίσω από τις ΗΠΑ σε ΑΕΠ, δεν έχει την έκθεση δανεισμού των ΗΠΑ και αυξάνει συνεχώς τόσο τις εξαγωγές όσο και τις επενδύσεις της διεθνώς. Βέβαια, όλοι οι υπόλοιποι πολιτικο-στρατιωτικοί «μπαλαντέρ» σε αυτό το παιχνίδι μιλούν Αγγλικά. Και αυτός είναι ο βασικότερος λόγος για τον οποίο η κινεζική κυβέρνηση αποφάσισε να κατασκευάσει το δικό της κινεζικό «σούπερ-χαρτί».

Enter the Digital Yuan
Η ιδέα για ένα «κρατικό bitcoin», έπεσε στην People’s Bank of China και μπήκε μπροστά το 2014. Ήδη από το 2010, ένα εντυπωσιακό 95% των φρεσκο-εξορυγμένων bitcoin ήταν έργο κινέζων ιδιωτών cryptominers, οι οποίοι αποκαλύφθηκαν μαζικά, όταν το 2012 το κινεζικό κράτος άρχισε να εξιχνιάζει τις περιπτώσεις ύποπτης υπερκατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας. Η αποκεντρωμένη και ανώνυμη παραγωγή νομίσματος καθόλου δεν ταιριάζει με τα κινεζικά σοσιαλιστικά ιδεώδη, οπότε και τα ιδιωτικά κρυπτονομίσματα απαγορεύτηκαν. Αφού όμως έδωσαν στους αρμόδιους την ιδέα για το «Κρυπτονόμισμα του Λαού», που μπήκε σε δοκιμές το 2020, ακολουθούμενο ως το 2021 από την υποχρεωτική «στροφή» στις ηλεκτρονικές πληρωμές για να το υποστηρίξουν. Έτσι μέχρι το τέλος του 2021, το 80% των Κινέζων έκαναν έστω μία ψηφιακή πληρωμή, μέσα από 123 εκατομμύρια ψηφιακά πορτοφόλια, αν και η μέση αγορά ήταν 3 RMB, δηλαδή κοντά στα 47 cents του δολαρίου. Η κρατικά ελεγχόμενη και διατεταγμένη διάδοση που κλιμακώθηκε (υπερδιπλασιάστηκε) και για λόγους προπαγάνδας στους Χειμερινούς Ολυμπιακούς των αρχών του 2022.

Κάτι Τρέχει στα …Κινέζικα;
Προς τι λοιπόν τόσος ντόρος για μια πλατφόρμα συναλλαγών εντός της Κίνας και υπόθεση κυρίως του Alipay και του TenPay; Για να μπορεί ο μέσος Κινέζος να αγοράζει ευκολότερα από smartphones μέχρι πάπια Πεκίνου με ένα «confirm pay»;

Προφανώς και το διακύβευμα κρύβεται εκτός τόσο των κινεζικών συνόρων, όσο και των ορίων του δυτικού κόσμου. Το «Belt and Road Initiative» (BRI) ήταν το μεγάλο project του κινέζου προέδρου Xi Jinping. Στην ουσία, ένα σύγχρονο δίκτυο εμπορίου, προς την υπόλοιπη Ασία, Αφρική και Λατινική Αμερική, στο σύνολο της ανάπτυξης του οποίου η Κίνα θα επενδύσει ένα τρις δολάρια σε υποδομές που θα της επιτρέψουν να εξαπλωθεί οικονομικά στις παρθένες αγορές σε εξήντα από τις αναπτυσσόμενες (ή και εντελώς υποανάπτυκτες) χώρες του κόσμου. Αυτές, με πληθυσμό ίσο με τα δύο τρίτα του πλανήτη, θα γίνουν το αγοραστικό κοινό που θα απορροφήσει τις κινεζικές εξαγωγές. Ζωτικής σημασίας όταν η υπερ-κορεσμένη, γερασμένη και χρεωκοπημένη Δύση σταματήσει να αγοράζει σαν τρελή. Αυτό είναι το «τέλειο πεδίο εφαρμογής και επικράτησης για το digital yuan», όπου όπως αναφέρει και η Ινδή αναλύτρια διεθνών σχέσεων Mahima Duggal.

Χάρη στην τεχνολογία dlt και AI και την ευκολία που κρύβει πίσω του το digital yuan θα προσφέρει εύκολες και γρήγορες συναλλαγές, ακόμα και στις περιοχές όπου δεν υπάρχει καν τραπεζικό σύστημα, δημιουργώντας -όπως τα χαρτονομίσματα υπό την εγγύηση του Κουμπλάι Χαν- έναν νέο ψηφιακό Δρόμο του Μεταξιού. Τον οποίο βέβαια, μέσα από τις ψηφιακές αυτές υποδομές και το ίδιο το νόμισμα, θα ελέγχει η Κίνα. Κατ’ επέκταση και τις χώρες του, αφού το οικονομικό κέρδος μόνο του δεν δικαιολογεί την απαιτούμενη επένδυση. Άλλωστε τι νόημα θα είχε ένας Δρόμος του Μεταξιού όπου οι συναλλαγές θα εκκαθάριζαν σε δολάρια, ειδικά όταν αυτός ανταγωνίζεται το «άλμα προς την Ασία» που οι ΗΠΑ ξεκίνησαν κατά την διακυβέρνηση Ομπάμα;
Εκεί στον ανταγωνισμό του με το δολάριο, κρύβεται και η ακαταμάχητη γοητεία του ψηφιακού Yuan, όπως σημειώνει και άρθρο του Harvard International Review. Η περίπτωση της εισβολής της Ουκρανίας έδειξε ότι με το 95% των διεθνών συναλλαγών σε δολάρια να εκκαθαρίζεται στη Νέα Υόρκη, όταν οι ΗΠΑ έθεσαν τη Ρωσία εκτός SWIFT, έδωσαν άλλη διάσταση στην έκφραση «οικονομικές κυρώσεις».

Αν το ψηφιακό Yuan τελικά τα καταφέρει, θα δώσει στην Κίνα ένα εναλλακτικό δίκτυο, για να διεκπεραιώνει διεθνείς συναλλαγές έξω από την εμβέλεια του μακριού χεριού των ΗΠΑ. Ίσως γιαυτό και οι ΗΠΑ ετοιμάζουν το δικό τους «ψηφιακό δολάριο». Αλλά αυτό είναι μια άλλη «ιστορία»…