Ο Σπύρος Ρεντετάκος, Manager του Τομέα Small Banking Division της Alpha Bank, αναλύει τις ευκαιρίες που φέρνει για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις το Ταμείο Ανάκαμψης και θεωρεί την συμβουλευτική τραπεζική καίριο κομμάτι της γενικότερης οικονομικής ανάκαμψης.
Η ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις θα πρέπει να εκμεταλλευτούν τις ευκαιρίες που έρχονται το επόμενο διάστημα, με τις τράπεζες να γίνονται αρωγός της προσπάθειας ανάκαμψης τους από τις δραματικές επιπτώσεις που έφερε η πανδημία του Covid-19. Η ενημέρωση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων τόσο για τις χρηματοδοτήσεις του Ταμείου Ανάκαμψης όσο και των υπόλοιπων επενδυτικών ευκαιριών θα πρέπει να πραγματοποιείται και από το τραπεζικό σύστημα που οφείλει να διαδραματίσει τον κομβικό ρόλο της συμβουλευτικής δράσης των επιχειρήσεων.
Ο Σπύρος Ρεντετάκος, Manager του Τομέα Small Banking Division της Alpha Bank, στα πλαίσια της συζήτησής μας ήταν σαφής, ότι τα παραπάνω σημεία είναι προϋποθέσεις για να στηριχθεί η ελληνική οικονομία και να βγει από την πανδημική κρίση σε καλύτερη κατάσταση και με ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.
Κύριε Ρεντετάκο, το ταμείο ανάκαμψης δημιουργεί μια τεράστια ευκαιρία για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ποιες είναι οι προκλήσεις που εγείρονται και πως μπορούν να αντιμετωπιστούν;
Στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου Ελλάδα 2.0, η χώρα μας έχει μια μοναδική ευκαιρία αναβάθμισης και αναμόρφωσης του παραγωγικού της μοντέλου. Και είναι μια μοναδική ευκαιρία που συνδυάζεται με μια σειρά μεταρρυθμίσεων που θα επιτρέψουν την προσέλκυση επενδύσεων που κατ’ επέκταση θα ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητα, την ανθεκτικότητα και την καινοτομία της ελληνικής οικονομίας και βεβαίως και των επιχειρήσεων αυτής. Το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας όπως λέγεται αναμένεται να κινητοποιήσει στα επόμενα χρόνια πόρους περίπου 60 δισεκατομμυρίων ευρώ. Αν συμπεριλάβουμε και τα 40 δισεκατομμύρια ευρώ της νέας προγραμματικής περιόδου του ΕΣΠΑ 2021 -2027 τότε μπορούμε να πούμε πραγματικά ότι πρόκειται για μοναδική ευκαιρία που μπορεί να αντισταθμίσει το επενδυτικό κενό που προκάλεσε η υγειονομική κρίση.
Και αυτή τη φορά συνειδητοποιούμε όλοι ότι αποτελεί εθνικό καθήκον να μην χάσουμε αυτή την πολύ μεγάλη ευκαιρία και να απορροφήσουμε αυτούς τους σημαντικούς πόρους που έχουν δεσμευτεί για την χώρα μας. Να πάμε δηλαδή με γρήγορους ρυθμούς στη μετάβαση με σύγχρονα πρότυπα βιωσιμότητας που συντάσσονται όμως με τους πυλώνες του Εθνικού Σχεδίου Ανάπτυξης και Ανθεκτικότητας. Όλοι πλέον συνειδητοποιούμε ότι το καταναλωτικό μοντέλο ανάπτυξης της οικονομίας έχει φτάσει οριστικά στο τέλος του με σαφή κατεύθυνση αλλαγής του παραγωγικού μείγματος και ανασύστασης του παραγωγικού ιστού -γιαυτό μιλάμε και για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις- στρέφουμε τις μελλοντικές επενδύσεις στην εξωστρέφεια και στην αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της χώρας -και είναι πολλά αυτά- στην αξιοποίηση της ψηφιακής τεχνολογίας, στην κυκλική οικονομία, που απασχολεί όλο τον κόσμο και βεβαίως στις δεξιότητες του πολύτιμου ανθρώπινου δυναμικού μας.
Τώρα για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις που συνηθίζουμε να λέμε ότι αποτελούν την ραχοκοκαλιά της Ελληνικής οικονομίας, όντως έτσι είναι γιατί δημιουργούν το 57% της προστιθέμενης αξίας και απασχολούν το 83% των εργαζομένων, ποσοστά που ξεπερνούν κατά πολύ τους αντίστοιχους μέσους όρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αν αναλογιστούμε ότι από αυτές το 80% έχουν την μορφή της οικογενειακής επιχείρησης που αποτελεί και το βασικό κύτταρο της ελληνικής επιχειρηματικότητας.
Καταλαβαίνουμε ότι το ενδιαφέρον στρέφεται στον προσανατολισμό τους και τα επόμενα βήματα. Βεβαίως αναγνωρίζουμε όλοι ότι οι επιπτώσεις τόσο των προγραμμάτων προσαρμογής όσο και της πρόσφατης υγειονομικής κρίσης, έχουν αφήσει ανεξίτηλα τα σημάδια τους στην ελληνική μικρομεσαία επιχειρηματικότητα. Γι’ αυτό ακριβώς το λόγο οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις βρίσκονται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι για την βιωσιμότητα τους. Και στην κατεύθυνση αυτή χρειάζεται να υποστηριχθούν αποτελεσματικά. Χρειάζεται να αυξήσουν την παραγωγικότητα τους, την ατομική τους ικανότητα, να ενταχθούν σε άλλες ίδιας αξίας, να ενσωματώσουν ψηφιακές τεχνολογίες και νέες δεξιότητες που θα μπορούν να ενισχύσουν την εξωστρέφεια τους. Και δόξα το θεό επενδυτικές ευκαιρίες διαβλέπουμε σε στρατηγικούς κλάδους της οικονομίας μας, που θα αποφέρουν άμεσα αλλά και έμμεσα οφέλη σε όλους τους stakeholders αυτών των επενδύσεων.
Θα μου επιτρέψετε να πω δύο λόγια για αυτές τις προοπτικές και ευκαιρίες που βλέπουμε σε διάφορους κλάδους και δραστηριότητες όπως στον τουρισμό για παράδειγμα, που αποτελεί την βαριά βιομηχανία της χώρας και πρέπει να κεφαλαιοποιήσουμε καλύτερα το brand name της χώρας μας, αναβαθμίζοντας και επεκτείνοντας το τουριστικό προϊόν, αλλά να έχει περιεχόμενο αυτό. Στην ενέργεια, έναν τομέας εξαιρετικού ενδιαφέροντος που ήδη συγκεντρώνει σημαντικό ενδιαφέρον από εγχώρια και ξένα κεφάλαια και που δένει άρρηκτα με τον πυλώνα της πράσινης ανάπτυξης του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Επίσης τον αγροδιατροφικό τομέα για τον οποίο η σωστή στρατηγική ανάδειξης του ελληνικού brand μπορούν να οδηγήσει σε αναβάθμιση της ποιότητας σε δημιουργία οικονομιών κλίμακας και εξαιρετικές προοπτικές εφαρμόζοντας μια καθετοποιημένη θα μπορούσα να πω διαχείριση από την παραγωγή και την τυποποίηση μέχρι και το πολύτιμο marketing και την πώληση ουσιαστικά των αγροτικών μας προϊόντων και στην Ελλάδα αλλά βεβαίως και στο εξωτερικό.
Επίσης ένα εξαιρετικό ενδιαφέρον βλέπουμε στο τομέα των εμπορευματικών μεταφορών και logistics που εδώ οι ελληνικές επιχειρήσεις πρέπει να στοχεύσουν στις εφοδιαστικές αλυσίδες, που δημιουργούνται και να ενταχθούν γρήγορα σε αυτές.
Η Ελλάδα πρέπει να διεκδικήσει και να γίνει ακόμα και ένα μετα-διαμετακομιστικό κέντρο θα μπορούσα να πω αξιοποιώντας την στρατηγική της θέση. Το location εδώ είναι εξαιρετικό γιατί η Ευρώπη είναι ξεκάθαρο ότι επιθυμεί να μικρύνει τις αποστάσεις από την δημιουργία ενός προϊόντος μέχρι την κατανάλωση αυτού και νομίζω ότι η γεωγραφική θέση που έχουμε μας δίνει το δικαίωμα να μπορούμε να εκμεταλλευτούμε αυτή την ευκαιρία.
Στο χώρο του real estate και της αστικής ανάπλασης που αποτελούν πυλώνες του Ταμείου Ανάκαμψης, εδώ είναι μπροστά μας οι προκλήσεις της ανθεκτικότητας, των κατασκευών στη χώρα με την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και των φυσικών καταστροφών και θα έκλεινα αυτή την αναφορά στις κλαδικές ευκαιρίες στην αξιοποίηση της ψηφιακής τεχνολογίας που αποτελεί όρο επιβίωσης για την οικονομία και τις επιχειρήσεις.
Η επόμενη γενιά θα είναι η πρώτη πραγματικά ψηφιακή γενιά, αυτό αποτελεί τεράστιο πλεονέκτημα για τις επιχειρήσεις σήμερα που προσαρμόζονται και υιοθετούν αυτές τις νέες τεχνολογίες. Η ιστορία δείχνει ότι οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις που αντιλαμβάνονται και αντιδρούν γρήγορα στις παγκόσμιες προκλήσεις και προσαρμόζουν τα επιχειρηματικά τους μοντέλα αναπτύσσοντας τις στρατηγικές βιωσιμότητας σίγουρα θα έχουν περισσότερες ευκαιρίες να εξασφαλίσουν μακροπρόθεσμη επιτυχία.
Όλα αυτά όμως υπό μία βασική και ανελαστική προϋπόθεση. Να έχουν διαθέσιμη ρευστότητα. Τα χρηματοδοτικά εργαλεία υπάρχουν, είναι εδώ ειδικά μέσα από τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και προβάλλεται πραγματικά για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις μια ιστορική ευκαιρία υλοποίησης επενδύσεων με εξαιρετικά ελκυστικούς όρους.
Πόσο ενημερωμένες είναι οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις για την άντληση πόρων από το Ταμείο;
Η αλήθεια είναι ότι φαίνεται ότι με τα σημερινά δεδομένα ότι θα μπορούσε κανείς να πει ότι είναι λίγο νωρίς, ποτέ όμως δεν είναι και νωρίς από την άλλη. Φαίνεται να αγνοούν το ρόλο του Ταμείου Ανάκαμψης, αλλά και του τρόπου που μπορούν να αντλήσουν τους σχετικούς πόρους. Από την καθημερινή μας επαφή μαζί τους θα μπορούσα να εκτιμήσω ότι περίπου το 20% αυτών έχουν πλήρη γνώση των επιμέρους δράσεων του ελληνικού σχεδίου ανάπτυξης, που βεβαίως είναι ένα ποσοστό που συνδράμουμε και εμείς οι τράπεζες κατά το μέγιστο δυνατό βαθμό, αλλά και τα ενημερωτικά βεβαίως δίκτυα προκειμένου σιγά σιγά το awareness να ενισχύεται ακόμα περισσότερο. Παρόλα αυτά όμως θα μπορούσα να πω ότι σήμερα περίπου ένα 30% δεν έχει καθόλου γνώση του ρόλου και της προστιθέμενης αξίας που διαδραματίζουν αυτού οι σχετικοί πόροι. Και αν εστιάσουμε και σε ακόμα πιο μικρές επιχειρήσεις τότε ο βαθμός εξοικείωσης είναι πολύ χαμηλότερος.
Ως τραπεζικό σύστημα πως προετοιμάζεστε για να στηρίξετε χρηματοδοτικά τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις; Και φυσικά να ανακάμψει και η οικονομία μέσα από αυτό;
Το τραπεζικό σύστημα διαχειρίζεται αυτή τη στιγμή την πρόκληση της διαχείρισης αυτών των πόρων. Αυτοί οι πόροι θα διατεθούν στην ελληνική οικονομία και επιχειρήσεις με δύο μορφές. Με την μορφή των επιδοτήσεων και την μορφή των δανείων. Η διαδικασία αξιολόγησης της επιλεξιμότητας των επενδυτικών σχεδίων διενεργείται σε δύο στάδια. Και στο πρώτο στάδιο φαίνεται ο ρόλος ουσιαστικά του χρηματοπιστωτικού ιδρύματος, δηλαδή ο φάκελος επένδυσης έρχεται στο πιστωτικό τραπεζικό ίδρυμα προκειμένου να αξιολογηθεί η δυνατότητα δανειοδότησης του συγκεκριμένου επενδυτικού σχεδίου, με τραπεζικούς όρους και με την ιδεολογία αξιολόγησης που υιοθετεί το κάθε ίδρυμα. Μετά από την έγκριση την τραπεζική, ο φάκελος πάει σε πιστοποιημένο ανεξάρτητο ελεγκτή που συνεργάζεται με το ελληνικό δημόσιο για να αξιολογήσει ουσιαστικά την επιλεξιμότητα των επενδύσεων με τις κατευθυντήριες γραμμές του εθνικού σχεδίου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας.
Είναι η πρώτη φορά που υπάρχει ένα Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο και πρέπει το κάθε επενδυτικό σχέδιο της όποιας μικρομεσαίας επιχείρησης να ευθυγραμμιστεί με αυτή την προσέγγιση. Ακούγεται κάτι πολύ μεγάλο αλλά δεν είναι τόσο σύνθετα τα πράγματα. Μάλιστα το επιτόκιο χορήγησης αυτών των δανείων που θα μπορούν να χορηγηθούν από το ταμείο ανάκαμψης θα καθορίζεται με υπουργική απόφαση και εκτιμάται σε εξαιρετικά ελκυστικά επίπεδα. Δεν έχει ανακοινωθεί επισήμως και δεν θα ήθελα να το αναφέρω αλλά είναι εξαιρετικά ελκυστικά τα επίπεδα και πόσο μάλλον τώρα όταν μιλάμε για μια μικρομεσαία επιχείρηση που καταλαβαίνουμε ότι η διαπραγματευτική της δύναμη πάντα φτάνει μέχρι ενός σημείου. Κατά συνέπεια ο ρόλος των τραπεζών εδώ είναι καθοριστικός και για την ορθή πιστωτική αξιολόγηση των επενδυτικών σχεδίων αλλά και στην παροχή συμβουλευτικής που είναι ένα κομμάτι πάρα πολύ κρίσιμο, για τι επιχειρήσεις τόσο για την διαμόρφωση και ωρίμανση αυτών των σχεδίων όσο και σε συνδυασμό βεβαίως με τις προτεραιότητες του Εθνικού Σχεδίου. Γιατί εδώ ως χώρα άρα και ως επενδυτικό σχέδιο κάθε μικρομεσαίας επιχείρησης υπάρχει μία προϋπόθεση.
Ότι αυτές οι εκταμιεύσεις των πόρων θα πρέπει να καθοδηγηθούν σε ποσοστό τουλάχιστον 38% σε δράσεις που αφορούν την πράσινη μετάβαση, άρα να προστατευτούμε από την κλιματική αλλαγή. Και τουλάχιστον 20% για την στήριξη της ψηφιακής μετάβασης. Οπότε όλη αυτή η διαδικασία αποτελεί σήμερα μια πάρα πολύ μεγάλη άσκηση που καλούνται οι τράπεζες να απαντήσουν και στο πλαίσιο αυτό οργανώνονται σήμερα στο μέρος βεβαίως που αναλογεί σε αυτούς του πόρους στην κάθε τράπεζα. Παρόλα αυτά την ίδια στιγμή οι τράπεζες πρέπει και να διασφαλίσουν και συνολικές πιστώσεις ύψους 33 δις ευρώ για να μπορούν να στηρίξουν αυτούς τους πόρους του ταμείου ανάκαμψης.
Σε αυτό το σημείο είναι κρίσιμο να αναφέρουμε και το ρόλο της συμβουλευτικής τραπεζικής στην οικονομική ανάκαμψη και την προσπάθεια των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
Η συμβουλευτική τραπεζική ειδικά στην Alpha bank είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της επενδυτικής στρατηγικής μας και πρέπει η ελληνική επιχειρηματικότητα η οποία δεν έχει σε όλο της το εύρος τη δυνατότητα να έχει πάντα έναν σύμβουλο δίπλα της και να την στηρίζει στο επόμενο βήμα, εδώ θα πρέπει να διαδραματίσουμε ένα πάρα πολύ σημαντικό και ουσιαστικό ρόλο στην εκπόνηση αυτών των σύγχρονων αναπτυξιακών πλάνων. Με κύριο στόχο την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας. Να δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας, εισοδήματα και υψηλές αποδόσεις.
Με άξονα λοιπόν την εξωστρέφεια έχουμε οργανώσει αυτή την περίοδο ένα σαφάρι έγκαιρης ενημέρωσης των δυνητικά επιλέξιμων επιχειρήσεων αξιοποιώντας διάφορα data analytics που έχουμε στον οργανισμό, σχετικά με όλες τις δράσεις, -οι οποίες είναι πάρα πολλές- αλλά και στα υπόλοιπα αναπτυξιακά προγράμματα όπως ανέφερα πριν, το ΕΣΠΑ και πάει λέγοντας. Παρέχουμε λοιπόν τραπεζική και τεχνική υποστήριξη συνδράμοντας με ιδέες, επιχειρηματικά σχέδια που προωθούν εκσυγχρονισμό και πράσινη μετάβαση, με επιλογή του πλέον αποδοτικού προγράμματος ανά επιχειρηματικό σχέδιο. Γιατί αυτό είναι εκείνο που λείπει και από τον επιχειρηματία. «Ποιο από όλα τα προγράμματα ταιριάζει στις δικές μου ανάγκες». Έτσι εκπαιδεύουμε τους επιχειρηματίες, αναγνωρίζουμε ότι κάθε μικρομεσαία επιχείρηση είναι μοναδική και τη στηρίζουμε ώστε να πάρει πρωτοβουλίες και να διεκδικήσει την επιτυχία.
Είμαστε με λίγα λόγια σύμβουλοι τους και όχι απλά δανειστές τους. Οπότε λοιπόν θα μπορούσαμε να πούμε ότι όλοι μαζί στο ίδιο τραπέζι στρέφουμε το βλέμμα στο μέλλον, οφείλουμε να προετοιμάσουμε το έδαφος για να είναι γόνιμο και φιλόξενο και έχουμε μπροστά μας μια πάρα πολύ μεγάλη ευκαιρία που πρέπει να αξιοποιήσουμε όλοι.