Μήνας: Φεβρουάριος 2022

Το Μάρτιο του 2017, έσκασε σα βόμβα η εξαγορά μια εκ των πιο δημοφιλών dark pools στην Ευρώπη. Η BATS Global Markets, η μικρή αλλά ιδιαιτέρως αγαπητή στο ευρωπαϊκό asset management κοινό, πωλήθηκε στον «γίγαντα» CBOE, τον αμερικανικό χρηματιστηριακό κολοσσό του Σικάγο. Η εξαγορά αυτή χαρακτηρίστηκε από πολλούς κίνηση – ματ για την επενδυτική πλατφόρμα, η οποία, αντιλαμβανόμενη τις αλλαγές των καιρών και υπό την ασφυκτική πίεση του ευρωπαϊκού κανονιστικού πλαισίου MiFID II και του αμερικανικού Dodd-Frank Act, θέλησε να βρει την ευελιξία που της έλειπε στη λειτουργία μιας μικρής αλλά forward-thinking εταιρείας.

Αμέσως μετά την εξαγορά, η CBOE ανακοίνωσε κάτι που κανείς δεν περίμενε. Σε μια εκδήλωση Τύπου και επενδυτών, η αμερικανική επενδυτική πλατφόρμα παρουσίασε την πρωτοβουλία της να συμπεριλάβει crypto assets στη διαπραγμάτευση των συναλλαγών της με τη μορφή future, όπου sell side και buy side θα μπορούσαν σε ένα regulated περιβάλλον να διαπραγματευτούν τα – μέχρι πρότινος – unregulated κρυπτονομίσματα. Η κίνηση αυτή τάραξε τα νερά της παγκόσμιας επενδυτικής κοινότητας, δεδομένου ότι την εποχή εκείνη, τα digital assets ήταν ακόμα «προνόμιο» των algo και crypto trading platforms, τα οποία έβλεπαν όλοι με μισό μάτι, αφού είχαν δύο σοβαρά προβλήματα: δεν υπόκειντο σε κανενός είδους ρυθμιστικό πλαίσιο και το volatility τους ήταν τόσο έντονο που μόνο retail traders υψηλού ρίσκου τα προτιμούσαν.

Η επιφυλακτικότητα των θεσμικών επενδυτών τη δεδομένη στιγμή ήταν δικαιολογημένη. Μη ξεχνάμε ότι το blockchain, η τεχνολογία στην οποία στηρίζονται τα crypto assets μέχρι εκείνη τη στιγμή δεν είχε να επιδείξει τίποτε αξιόλογο πέρα από διάσπαρτα proof-of-concepts και το αδικαιολόγητο – κατά τη γνώμη του γράφοντος – hype που τη συνόδευε και τη συνοδεύει ακόμα.
Επιπλέον, ο κόσμος των crypto είναι γεμάτος από ανθρώπους που αναζητούν εύκολο και γρήγορο χρήμα, χωρίς καμία προηγούμενη εκπαίδευση ή εμπειρία στις επενδύσεις, και άρα η τιμή των digital assets ήταν τόσο ευάλωτη σε καιροσκοπισμούς που ήταν σχεδόν αδύνατο κανείς να κάνει προβλέψεις για σταθεροποίηση του επενδυτικού περιβάλλοντος γύρω από τα cryptos.

Βάζοντας τάξη στο crypto-χάος
Τα επόμενα χρόνια, τη σκυτάλη της CBOE, πήραν asset management εταιρείες που προσέφεραν εναλλακτικά assets στους επενδυτές. Παρ’ όλο που αυτοί η αξία των alternative funds δεν είχε τον όγκο που έχουν τα παραδοσιακά assets, εν τούτοις ήταν μια καλή αρχή να εισάγουν σε ένα πολύ επιφυλακτικό κοινό, αυτό των θεσμικών επενδυτών, καινούριες πηγές επενδύσεων.

Ο Ulrik Lykke, Executive Director της alternative asset management εταιρείας, ARK36, που έχει έδρα την Κύπρο, ήταν από τους πρώτους που εισήγαγαν και στο portfolio τους τα crypto assets. «Διαχειριζόμαστε εναλλακτικά funds, τα οποία είναι πλήρως εναρμονισμένα με τα τρέχοντα νομοθετικά πλαίσια στην Ευρώπη. Συμβαίνει, αυτά τα εναλλακτικά assets, να είναι κρυπτονομίσματα,» λέει στο Digital Finance o Lykke. «Θεωρούμε ότι τα crypto assets είναι ο καλύτερος τρόπος για έναν asset manager που θέλει να έχει έναν υψηλό βαθμό diversification στο portfolio του αλλά και να βελτιώσει το performance του».

Εξάλλου, όπως λέει, αγορά των κρυπτονομισμάτων έχει αλλάξει δραματικά τα τελευταία χρόνια, κάνοντας τα digital assets πολύ πιο ασφαλή επενδυτικά προϊόντα, όπου το ρίσκο είναι το ίδιο, ή σχεδόν το ίδιο, με τα παραδοσιακά assets. «Το πρόβλημα με τα crypto assets ήταν κυρίως στις πλατφόρμες που διαχειρίζονταν τις συναλλαγές. Στην αρχή – και για πολύ μεγάλο διάστημα – υπήρχε μια έλλειψη επαγγελματισμού από το μεγαλύτερο μέρος των trading platforms που φιλοξενούσαν crypto assets, γιατί ήταν κάτι τελείως νέο, δεν υπήρχαν θεσμικά κανονιστικά πλαίσια, και ο καθένας από το γκαράζ του πατρικού του σπιτιού, μπορούσε να φτιάξει μια τέτοια πλατφόρμα», λέει ο Lykke.

«Το άλλο μεγάλο πρόβλημα ήταν ότι δεν υπήρχε καθόλου διαφάνεια στην αγοραπωλησία των digital assets. Είναι λίγο ειρωνικό αυτό αν το σκεφτούμε δεδομένου ότι το blockchain – η τεχνολογία πίσω από τα cryptos – δημιουργήθηκε ακριβώς για να καταπολεμήσει το πρόβλημα της διαφάνειας στο finance. Ωστόσο, στις trading πλατφόρμες των crypto assets δεν υπήρχαν εργαλεία reporting, μετά το πέρας ούτε των ημερήσιων ούτε των μεμονωμένων συναλλαγών και για μας αυτό αποτελούσε τεράστιο πρόβλημα, μιας και είμαστε μια fully regulated εταιρεία διαχείρισης κεφαλαίων.»

Σιγά σιγά, ωστόσο, τα πράγματα ξεκαθαρίζουν και στο τοπίο των crypto/algo trading platforms, με τις πλατφόρμες που έχουν μείνει να προσφέρουν όλα τα reporting εργαλεία που χρειάζεται ένας asset manager. Ο Oliver Yates, CEO της χρηματιστηριακής πλατφόρμας Sheeldmarket, υποστηρίζει πως πλέον στην αγορά έχουν μείνει πλατφόρμες που σέβονται τα θεσμικά πλαίσια και υποχρεώσεις της θεσμικής αγοράς. «Βρισκόμαστε σε μια φάση όπου σιγά σιγά η αγορά των cryptos απαλλάσσεται από ερασιτέχνες και προσφέρει ένα επαγγελματικό, σταθερό χρηματιστηριακό περιβάλλον, όπου επενδυτές και asset managers μπορούν να έχουν στη διάθεση τους όλα τα εργαλεία που χρειάζονται», λέει ο Yates.

Το πρόβλημα που εξακολουθεί να υπάρχει ωστόσο σε πολλές trading πλατφόρμες είναι ότι δεν υπάρχει standardization των data, ωστόσο αυτό είναι κάτι που μπορεί να αντιμετωπιστεί με εργαλεία που προσφέρει ξεχωριστά μια χρηματιστηριακή πλατφόρμα στους πελάτες της.

«Εμείς, ως πλατφόρμα, έχουμε καταφέρει να αντιμετωπίσουμε όχι μόνο παθογένειες που ακολουθούν τον κλάδο από τη γέννηση του, αλλά και να προσφέρουμε εργαλεία για να αντιμετωπιστεί το μεγάλο πρόβλημα του market fragmentation στην αγορά των cryptos. Με το bitcoin και το Ethereum τα πράγματα είναι σχετικά διαχειρίσιμα, ωστόσο αν κάποιος θέλει να αγοράσει άλλα πιο μικρά cryptos, τότε είναι δύσκολο να βρεις το liquidity που χρειάζεται δεδομένου ότι τα μικρότερα κρυπτονομίσματα είναι διασκορπισμένα σε διάφορες πλατφόρμες και τα διαθέσιμα σου είναι περιορισμένα».

Το αγκάθι των μικρών cryptos
Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που εξακολουθεί να έχει αγορά των κρυπτονομισμάτων είναι το πολύ μεγάλο volatility που παρουσιάζουν τα μη δημοφιλή κρυπτονομίσματα. «Η αγορά είναι ακόμα ανοιχτή για όποιον θέλει να πειραματιστεί στην έκδοση cryptos,» λέει ο Yates. «Αυτό από τη μία είναι καλό, γιατί πρόκειται για νέα assets που ενδεχομένως να έχουν μια πολύ καλή απόδοση στο μέλλον και τα returns να είναι εξαιρετικά για τους πελάτες σου. Ωστόσο, μπορεί να πρόκειται για μια μεγάλη παγίδα, από έναν καιροσκόπο που να εξαφανιστεί μέσα σε δυο χρόνια».
Εκτός από τον καιροσκοπισμό, υπάρχει και το θέμα του reporting για τους asset managers, οι οποίοι με τα μικρά cryptos έχουν πρόβλημα στην εκπλήρωση των αποτελεσμάτων των συναλλαγών, ειδικά σε ό,τι αφορά το μηνιαίο reporting.

«Είναι μια κατάσταση όπου εγώ μπορεί να αναγνωρίζω ένα potential σε ένα crypto asset, αλλά δεν υπάρχει καθορισμένη τιμή, ούτε μπορώ να το αντιστοιχήσω με κάποιο benchmark, όπως αυτό του bitcoin ή του δολαρίου, για παράδειγμα,» εξηγεί ο Lykke. «Οπότε για να μπορέσω να εκπληρώσω τα reporting requirements θα πρέπει κάπως να ξεπεράσω το σκόπελο του benchmark και αυτό είναι λίγο πονοκέφαλος».

Η εισβολή των θεσμικών
Μια αγορά που έχει αρχίσει να βρίσκει τα πατήματά της, και να βάλει μια υποτυπώδη τάξη και να «συμμαζέψει» τουλάχιστον ένα πολύ μεγάλο μέρος του ερασιτεχνισμού που την ταλάνιζε από τη γέννηση της, είναι φυσικό ότι θα προσελκύσει παίκτες από την παραδοσιακή αγορά – είναι απλώς το επόμενο βήμα σε μια κανονικοποίηση που σίγουρα θα αργά ή γρήγορα θα γινόταν.

Ο Γιώργος Τζέκας, οικονομολόγος, που στον κόσμο των cryptos είναι γνωστός με το όνομα CryptoCapitalist, λέει στο Digital Finance πως οι θεσμικοί επενδυτές άρχισαν να εκδηλώνουν ενδιαφέρον πριν από περίπου δύο χρόνια. «Κατά κύριο λόγο, τα digital assets είναι μια αγορά που απευθύνεται σε μικρούς παίκτες. Ξεκίνησε ωστόσο μια μεγάλη αποδοχή από τις αρχές του 2020 του bitcoin από ένα σημαντικό ποσοστό θεσμικών επενδυτών. Μεγάλες εταιρείες, εισηγμένες στο Χρηματιστήριο, πλέον έχουν στο αποθεματικό τους έχουν bitcoin. Τα digital assets είναι εναλλακτικά γι’ αυτές assets ως αντιστάθμισμα κινδύνου έναντι του πληθωρισμού», λέει ο κ. Τζέκας.

Η ώθηση αυτή έχει υποστηριχθεί και από μια προσπάθεια των regulators τόσο σε Ευρώπη όσο και στις Ηνωμένες Πολιτείες, να θέσουν κάποια πλαίσια στην αγορά των digital assets. «Έχει ήδη ξεκινήσει ένα κύμα ρυθμίσεων στην αγορά του crypto, ειδικά στην Αμερική. Από εκεί και πέρα, δυστυχώς αυτοί που παίρνουν τις αποφάσεις είναι φανερό ότι δεν γνωρίζουν ακόμα καλά το προϊόν για να μπορέσουν να ρυθμίσουν σωστά την αγορά, και αυτό μπορεί να έχει ένα μικρό αντίκτυπο στην επαφή των θεσμικών επενδυτών με τα crypto assets.»

Εκτίναξη της ζήτησης
Υπάρχουν πολλές έρευνες που αποδεικνύουν τη ζήτηση που έχουν τα cryptoassets στις προτιμήσεις των θεσμικών επενδυτών, ωστόσο η τελευταία πιο γνωστή έρευνα, αυτή της Coalition Greenwich, που δημοσιεύτηκε στις αρχές του νέου έτους, αποκαλύπτει το μέγεθος της μεταστροφής της θεσμικής επενδυτικής αγοράς προς τα digital assets.

Σύμφωνα με την έρευνα, τα digital assets που διαπραγματεύονται στο χρηματιστήριο με τη μορφη ETF ή άλλων παραγώγων προτιμώνται από το 61% των buy-side ιδρυμάτων, σε σύγκριση με το 27% από τους retail traders.

«Υπάρχει ένας φαινομενικά αμέτρητος αριθμός εταιρειών που κινούνται για να καλύψουν τα κενά στη θεσμική διαπραγμάτευση digital assets, όπως εταιρείες που παρέχουν πλατφόρμες συναλλαγών, prime services, market making, surveillance, analysis, custody και settlement», αναφέρει σε δήλωση του στην έκθεση ο David Easthope, senior analyst για την Coalition Greenwich. Σύμφωνα με την έρευνα, οι δραστικές αλλαγές των παικτών των crypto assets, που πέρασε από την άμεση διαπραγμάτευση και τη φυσική ιδιοκτησία στην ιδιοκτησία τόσο φυσικών όσο και χρηματοπιστωτικών μέσων, συμπεριλαμβανομένων, για παράδειγμα, των συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης και των ETF, οδήγησαν την αγορά να αρχίσει να προσαρμόζεται στις παραδοσιακές ανάγκες των θεσμικών επενδυτών.

«Η αλήθεια είναι ότι υπάρχει ζήτηση ειδικά το τελευταίο διάστημα, και όσο υπάρχει αυτή η ζήτηση θα υπάρχει και η προσφορά,» λέει ο οικονομολόγος κ. Τζέκας. «Υπάρχει ένα ζήτημα που πρέπει να το δούμε εις βάθος, γιατί όλη αυτή η ζήτηση έχει ένα υπόβαθρο, δεν είναι τυχαία. Μεσούσης της πανδημίας, οι κεντρικές τράπεζες των ΗΠΑ και της Ευρώπης άρχισαν να εκτυπώνουν χρήμα χωρίς σταματημό, και άρα όλη αυτή η ενισχυμένη ρευστότητα που εισέβαλλε στην αγορά χρειάζεται κάπου να επενδυθεί». Κατά τον ίδιο λοιπόν, τα digital assets είναι μια διέξοδος επένδυσης για τους asset managers. «Ειδικά τα securities που έχουν να κάνουν με ETFs για τα NFTs και τα DeFis έχουν την τιμητική τους,» λέει ο κ. Τζέκας.

Η φυσική εξέλιξη της αξίας
Στον αντίποδα, υπάρχουν οι εκτιμήσεις και οι απόψεις πως αυτή η ζήτηση για τα digital assets, που εκ πρώτης όψεως μοιάζει να είναι τεχνητή και υπονοεί την ύπαρξη μιας φούσκας που δε θα κρατήσει για πολύ, είναι εν τούτοις μια φυσική εξέλιξη του πως η αγορά αντιλαμβάνεται την αξία των επενδύσεων.

«Θα μπορούσα να σκεφτώ ένα εκατομμύριο λόγους για τους οποίους ένας θεσμικός θα πρέπει να επενδύσει στα crypto assets», αναφέρει ο Lykke της ARK36. «Ωστόσο, στην ουσία του, πρόκειται για την φυσική εξέλιξη του πώς αντιλαμβανόμαστε την αξία.

Το να ρίξεις χρήματα σε ένα crypto που θεωρείς ότι αυτό το νόμισμα θα λύσει κάποιο πρόβλημα στον πραγματικό κόσμο, γιατί μην ξεχνάμε ότι το κάθε κρυπτονόμισμα έχει τη δική του φιλοσοφία και λειτουργία και έχει δημιουργηθεί για έναν συγκεκριμένο σκοπό. Θα έλεγα λοιπόν ότι επενδύεις σε ένα καλύτερο μέλλον».

Σύμφωνα με τον ίδιο, τα crypto assets δεν έχουν κάποια σύγκριση με κάποιο άλλο επενδυτικό προϊόν που υπάρχει αυτή τη στιγμή στην αγορά. «Πρόκειται για ένα προϊόν που είναι μοναδικό. Η μεγάλη καινοτομία των crypto assets είναι ότι μπορεί να έχεις κάτι το οποίο να είναι 100% ψηφιακό αλλά παράλληλα να έχει μια ταυτότητα.»

Παράλληλα, τα digital assets ενισχύουν το diversification του portfolio ενός asset manager. «Το ιδανικό ξεκίνημα είναι το asset allocation σε crypto assets να μην ξεπερνά το 5 με 10% του συνολικού portfolio, έτσι ώστε να μειώνεται ο κίνδυνος,» λέει ο Lykke. «Με την προσθήκη λοιπόν των crypto assets στο portfolio σε μικρό ποσοστό έχεις την έκθεση που χρειάζεται σε ένα νέο, πολλά υποσχόμενο επενδυτικό προϊόν, και παράλληλα μειώνεται ο επενδυτικός κίνδυνος».

Τι μέλλει γενέσθαι
Είναι σίγουρα ακόμα πολύ νωρίς να γίνουν εκτιμήσεις για το πώς θα κινηθεί η αγορά των digital assets.
Πρόκειται για μια νέα πολλά υποσχόμενη αγορά, η οποία ωστόσο έχει πολλά ακόμα θέματα να επιλύσει κυρίως λόγω του «αμαρτωλού» παρελθόντος της, ωστόσο η εισβολή τόσο των regulators όσο και των θεσμικών επενδυτών αναμένεται να φέρει – και ήδη δείχνει τέτοια σημάδια – μια κανονικοποίηση που την έχει ανάγκη.

«Ακόμα και στην Ελλάδα σιγά σιγά φαίνεται ότι αρχίζουν οι θεσμικοί και ενδιαφέρονται για τα cryptos», λέει ο κ. Τζήκας. «Τα επόμενα ένα με δύο χρόνια, όταν ξεκαθαρίσουν λίγο τα πράγματα με την πανδημία θα φανεί η πλήρη δυναμική που θα έχει στην ελληνική επενδυτική κοινότητα – προς το παρόν η χώρα μας ακολουθεί και παρακολουθεί τις εξελίξεις».

Εν ολίγοις
Τα digital assets ή crypto assets δεν είναι πια στο “περιθώριο” του finance, με έναν μεγάλο όγκο θεσμικών επενδυτών να προσπαθεί με κάθε τρόπο να προσεγγίσει την crypto αγορά προκειμένου να επεκτείνει το porftolio του αλλά και να επωφεληθεί από το “hype” που έχει δημιουργθεί τα τελευταία χρόνια. Παρ’ ΄όλο που ακόμα η αγορά των cryptos είναι ρευστή και μη επαρκώς θεσμοθετημένη, εν τούτοις, τα πράγματα φαίνεται ότι σιγά σιγά αλλάζουν.

Με βουτιά άνω του 10%, το bitcoin αντέδρασε στη διπολική συμπεριφορά του Elon Musk, ο οποίος ενώ στα τέλη του περασμένου Φεβρουαρίου είχε πει ότι η Tesla θα δέχεται τα bitcoins από αγοραστές των προϊόντων της, ανακάλεσε αυτήν την απόφαση στις αρχές Μαΐου. Η επίσημη δικαιολογία του ιδρυτή της Tesla, η οποία, το Φεβρουάριο, είχε αγοράσει bitcoins αξίας 1,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων, ήταν ότι το bitcoin επιβαρύνει την κλιματική αλλαγή, γιατί οι υπολογιστές που το εξορύσσουν, σπαταλούν πολύ ηλεκτρική ενέργεια.

Μάλιστα ο Elon Musk φρόντισε να τονίσει ότι οι σπάταλοι ενεργειακά υπολογιστές είναι κυρίως στην Κίνα, η οποία δεν είναι ακόμα αρκετά φιλική προς το περιβάλλον γιατί καίει μολυσματικούς άνθρακες.

Το γεγονός θορύβησε αρκετούς κατόχους και άλλων κρυπτονομισμάτων εκτός του bitcoin, όπως το dogecoin και το Ethereum, τα οποία βρήκαν καλή ιδέα να κάνουν ανάλογες βουτιές. Οπότε, επανήλθαν στη συνειδητή σκέψη ερωτήματα, όπως “μήπως η αγορά είναι χειραγωγήσιμη;”, “μήπως είναι μύθος ότι τα κρυπτονομίσματα δεν έχουν σχέση με άλλους δείκτες της αγοράς;”, “μήπως η κλιματική αλλαγή χρησιμοποιείται από κάποιους ανάλογα με τις διαθέσεις τους;”

Αρκετό καιρό πριν συμβούν αυτά τα ευτράπελα, η Iconic Funds, μια εταιρεία μελετών με έδρα στη Φρανκφούρτη, είχε αναθέσει σε δύο ερευνητές της, τους Robert Richter και Philipp Rosenbach να εξετάσουν το ενδεχόμενο “Η μηδενική συσχέτιση μεταξύ κρυπτονομισμάτων και δεικτών αγοράς, να μην είναι τελικά τόσο μηδενική”.

Και ναι δεν είναι
Όπως λένε οι δύο ερευνητές στην εισαγωγή του άρθρου που προέκυψε από την έρευνα τους, μέχρι το bitcoin και άλλα κρυπτονομίσματα να αποκτήσουν ευρεία αποδοχή, υπήρχε η υπόθεση ότι δεν ήταν σχετιζόμενα με άλλες κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων. Ωστόσο, τον περασμένο Μάρτιο, μια βουτιά της αγοράς, για την οποία καταλυτικό ρόλο έπαιξε η έναρξη της πανδημίας, η αξία των κρυπτονομισμάτων ακολούθησε παρόμοια πορεία την ημέρα που χαρακτηρίστηκε ως “Black Thursday”. Αν αφήσουμε προσωρινά στην άκρη τη δεισιδαιμονική στάση απέναντι στο μαύρο, θα διαπιστώσουμε, όπως άλλωστε έκαναν και οι ερευνητές της Iconic Funds ότι η “υπόθεση είναι η χειρότερη μορφή επιστήμης”. Δεδομένου ότι η έρευνα με τίτλο “Investigating the Myth of Zero Correlation Between Crypto Currencies and Market Indices” είναι δωρεάν διαθέσιμη, δε θα σταθούμε στη μεθοδολογία, η οποία περιγράφεται αναλυτικά στις σελίδες της, αλλά θα πάμε απευθείας στα αποτελέσματα.

Τα αποτελέσματα της ανάλυσης συσχετισμού είναι διαθέσιμα στον πίνακα 2. Ο πίνακας δείχνει τα Pearson correlations σε ποσοστιαίες μονάδες. Τρεις είναι οι γενικές παρατηρήσεις που έλκουν τη ματιά μας με την πρώτη ανάγνωση του πίνακα. Το Tether φαίνεται να πολύ χαμηλή συσχέτιση με όλα τα υπόλοιπα κρυπτονομίσματα.

Το αποτέλεσμα αυτό θεωρείται αναμενόμενο, καθώς το Tether ανήκει στην οικογένεια των stable coins, οπότε η αξία του είναι περιορισμένη στη γειτονιά του $1. Η δεύτερη παρατήρηση είναι το LEO φαίνεται επίσης να έχει χαμηλή συσχέτιση με τα υπόλοιπα κρυπτονομίσματα. Το γεγονός αυτό ίσως οφείλεται ότι το LEO έχει διαφορετική “νοοτροπία” από τα υπόλοιπα κρυπτονομίσματα, καθώς οι δημιουργοί του δεν το προόρισαν να γίνει μια παγκόσμια μέθοδος συναλλαγών.

Επιπλέον, οι αρχικές πωλήσεις του LEO έγιναν σε μικρό ιδιωτικό κύκλο, οπότε περιορίστηκε η έκθεση του. Εκτός από αυτά τα δύο κρυπτονομίσματα, τα αποτελέσματα της έρευνας δείχνουν ότι ο συσχετισμός των άλλων είναι από μέτριος μέχρι υψηλός.

Οπότε, τα υπόλοιπα κρυπτονομίσματα θα πρέπει να θεωρούνται ως συγκοινωνούντα δοχεία με την αγορά. Επίσης, επειδή γνωρίζουμε ότι τα κρυπτονομίσματα διαγράφουν περίπου παράλληλες πορείες, είναι φυσικό να αναμένουμε ότι οι μεταβολές των αγορών θα τα επηρεάζουν σχεδόν εξίσου.

Μόνο τα stable coins γλιτώνουν από τα κύματα των αγορών
Όπως φαίνεται στον πίνακα 4, τα Bitcoin, Ethereum και Chainlink είναι τα νομίσματα που παρουσιάζουν την πιο αξιόλογη στατιστικά συσχέτιση με τους σημαντικότερους δείκτες της αγοράς. Αν και αρχικά, αυτή η παρατήρηση μπορεί να στηρίξει την υπόθεση ότι τα κρυπτονομίσματα δεν είναι σχετιζόμενα με την αγορά, αν στα αποτελέσματα αυτά συνεκτιμηθεί η ρευστότητα, η κατάσταση αλλάζει. Όταν πρωτοεμφανίστηκαν τα κρυπτονομίσματα, η ρευστότητα τους στη δευτερογενή αγορά ήταν περιορισμένη, γεγονός που ισχύει ακόμα και για το bitcoin στα πρώτα του βήματα. Σε αυτά τα αρχικά στάδια, ελάχιστοι έκαναν συναλλαγές με κρυπτονομίσματα, οπότε εξ’ ορισμού οι συσχετισμοί με άλλους δείκτες της αγοράς θα έπρεπε να είναι κοντά στο μηδέν. Επομένως, εκείνη την περίοδο οι μεταβολές των τιμών τους ήταν τυχαίες και δεν θα μπορούσαν να επηρεαστούν από κάποια λογική μεταβολή της αγοράς.

Οπότε, οι μελετητές πρόσθεσαν στην έρευνα τους δύο σενάρια. Στο πρώτο σενάριο, ο ημερήσιος όγκος συναλλαγών για κάθε κρυπτονόμισμα ήταν κοντά στα $100 εκατομμύρια. Όλες οι παρατηρήσεις πριν από την ημέρα αυτή εξαιρέθηκαν από τη μελέτη. Στο δεύτερο σενάριο το όριο αυξήθηκε στα 500 εκατομμύρια δολάρια. Αν και αυτά τα μεγέθη είναι ασήμαντα για τις υπόλοιπες αγορές περιουσιακών στοιχείων, για τα κρυπτονομίσματα είναι επαρκή.

Τα αποτελέσματα των αναλύσεων παρουσιάζονται στους πίνακες 5 και 6. Παρατηρούμε ότι τα stable coins, όπως το Tether συνεχίζουν να μην επηρεάζονται από τους δείκτες, αλλά για τα υπόλοιπα νομίσματα οι συσχετισμοί αυξάνονται όσο αυξάνεται ο όγκος συναλλαγών. Επίσης παρατηρούμε ότι τα κρυπτονομίσματα δεν συσχετίζονται εξίσου με όλους τους δείκτες. Η συσχέτισή τους με τους δείκτες MSCI World και commodity είναι ακόμα περιορισμένη, αλλά στατιστικά αξιοπρόσεκτη. Αντιθέτως, η συσχέτισή τους με private equity funds και infrastructure funds είναι σημαντική. Οπότε σε γενικές γραμμές θα μπορούσαμε να πούμε ότι τα κρυπτονομίσματα δεν είναι ισχυρά συνδεδεμένα με τις παραδοσιακές αγορές.

Τέλος στον πίνακα 7 βλέπουμε ότι η κρίση της πανδημίας, ενδυνάμωσε το συσχετισμό των κρυπτονομισμάτων με τις αγορές, όπως αναμένονταν να συμβεί και με τους συσχετισμούς άλλων περιουσιακών στοιχείων.