Μπορεί η Covid να είναι ακόμα στην επικαιρότητα, αλλά από το 2020 και μετά, οι ευρωπαϊκές αγορές κεφαλαίων φαίνεται να μην επηρεάζονται σημαντικά από την πανδημία και επιπλέον έχουν κατασταλάξει όσον αφορά τις μεταβολές που προκάλεσε το Brexit.
Η πανδημία επηρέασε τη ροή λειτουργίας του μεγαλύτερου ποσοστού των εταιρειών παγκοσμίως, αρκετές εκ των οποίων χρειάστηκε να ζητήσουν ενίσχυση από την αγορά κεφαλαίων. Το ενδιαφέρον και παράλληλα ευχάριστο στοιχείο που προκύπτει από την 4η έκδοση της αναφοράς που δημοσιεύει η Association for Financial Markets in Europe (AFME), την οποία παρουσίασε μέσα στον Οκτώβρη, είναι ότι οι αγορές ανταποκρίθηκαν υπέρ του δέοντος στη ζήτηση.
Ένας από τους δείκτες της αναφοράς είναι αφιερωμένος στην αγορά FinTech και στόχος του είναι να αξιολογήσει τα οικοσυστήματα FinTech των χωρών της Ευρώπης, βασιζόμενος στην ωριμότητα των ρυθμιστικών πλαισίων, τη διαθεσιμότητα οικονομικών πόρων για τις επιχειρήσεις, στην καινοτομία και τέλος στο ταλέντο των ανθρώπινων πόρων.
Παραπάνω από επαρκής η ροή κεφαλαίων
Το πρώτο μισό του 2021 χαρακτηρίστηκε από σημαντική ανάπτυξη παγκοσμίως με τις ΗΠΑ και τη Βρετανία να οδηγούν την κούρσα. Το μεγαλύτερο ποσοστό των επενδύσεων, όπως είναι αναμενόμενο προέρχεται από ιδιωτικά κεφάλαια από το σύνολο των οποίων 40 δισεκατομμύρια δολάρια έχουν προέλευση τις ΗΠΑ, ακολουθεί η Βρετανία με 10,5 δισεκατομμύρια δολάρια και η ΕΕ με 8,5 δισεκατομμύρια δολάρια. Για τις ΗΠΑ οι νέες επενδύσεις είναι λίγο παραπάνω από διπλάσιες σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2020, αλλά το ίδιο ισχύει και για την ΕΕ, η οποία δείχνει διάθεση να καλύψει το χαμένο έδαφος.
Η ροή κεφαλαίων είχε άμεση επίδραση στην αξία των FinTech εταιρειών, η οποία παρουσίασε ανάπτυξη 2,4x σε παγκόσμιο επίπεδο. Ειδικά στην ΕΕ, ενώ το 2020, υπήρχαν μόλις 4 unicorns με συνολική αξία 11,8 δισεκατομμύρια δολάρια, το πρώτο μισό του 2021, έχουμε 13 unicorns με συνολική αξία 76 δισεκατομμύρια δολάρια. Επιπλέον, οι εταιρείες της ΕΕ κατάφεραν να αυξήσουν τον αριθμό πατεντών, φτάνοντας στο ίδιο επίπεδο με αυτές που παράγονται σε Κίνα και ΗΠΑ. Η Ελλάδα βρίσκεται μεταξύ των χωρών που πέτυχαν σημαντική αύξηση του FinTech Indicator σε σχέση με το 2019.
Τα ρυθμιστικά πλαίσια βελτιώνονται
Σταθερά τα περασμένα χρόνια, οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες βελτιώνουν τα ρυθμιστικά τους πλαίσια με τη δημιουργία νέων regulatory sandboxes, όπου δοκιμάζονται οι νέες υπηρεσίες πριν γίνουν διαθέσιμες στην αγορά και τη δημιουργία τοπικών hubs καινοτομίας. Το 2020, η Ελλάδα ήταν μια από τις χώρες που δημιούργησε ένα regulatory sandbox, το οποίο στην αρχική φάση δεν καλύπτει τη αγορά των securities. Την ίδια χρονιά βήματα προόδου έγιναν από την Αυστρία και την Ουγγαρία. Πριν ολοκληρωθεί η δημοσίευση της αναφοράς, η Ιταλία είχε ανακοινώσει ότι το ερχόμενο διάστημα αναμένεται να ξεκινήσει το δικό της regulatory sandbox.
Σύμφωνα με την τετράμηνη αναφορά της BIS “Funding for FinTechs: patterns and drivers”, τα sandboxes έχουν συσχετιστεί με σημαντική αύξηση των επενδύσεων στην αγορά των FinTech. Συγκεκριμένα, η μελέτη αναφέρει ότι “οι επενδύσεις ως ποσοστό του ΑΕΠ, αυξάνονται κατά μέσο σε ποσοστό 75%, μετά τη λειτουργία των sandboxes. Είναι αξιοσημείωτο ότι από την εκκίνηση δοκιμής στο regulatory sandbox θα χρειαστούν 6 έως 12 μήνες μέχρι η εφαρμογή να είναι διαθέσιμη για εμπορική χρήση.
Τα πιλοτικά έργα δείχνουν μια τάση προς CBDCs και DLT εφαρμογές
Παρά το γεγονός ότι η μελέτη της AFME δεν εστιάζει στις κατηγορίες των έργων που έχουν το μεγαλύτερο ποσοστό στο FinTech οικοσύστημα, υπάρχουν αρκετές ενδείξεις για μια τάση προς την έρευνα και ανάπτυξη των ψηφιακών νομισμάτων, τα οποία έχουν ήδη ανακοινώσει οι σημαντικότερες κεντρικές τράπεζες μεταξύ των οποίων και η ΕΚΤ. Η Σουηδία και η Λιθουανία έχουν ξεκινήσει κάποια πρώιμα rollouts των ψηφιακών τους νομισμάτων, ενώ η Τράπεζα της Αγγλίας έχει ξεκινήσει τις επαφές με τους συμμετέχοντες στην αγορά, προκειμένου να τους ενημερώσει για τις επιπτώσεις της εισόδου στην αγορά της ψηφιακής λίρας Αγγλίας. Επίσης, η High-Level Task Force on Central Bank Digital Currency του Ευρωσυστήματος έχει ξεκινήσει μια 24μηνη φάση διερεύνησης σχετικά με το σχεδιασμό του ψηφιακού ευρώ. Υπάρχουν όμως και οι αντίθετες φωνές, όπως αυτή της Κεντρικής Τράπεζας της Δανίας, οι οποίες θεωρούν ότι σε αυτήν τη φάση, ένα ψηφιακό νόμισμα δεν θα είναι εύκολο να ανταποκριθεί στις αλλαγές που το ίδιο θα επιφέρει στην αγορά.
Μια δεύτερη τάση αφορά στην ανάπτυξη πιλοτικών προγραμμάτων που αξιοποιούν την Distributed Ledger Technology (DLT) και το πρώτο από αυτά προτάθηκε από την ΕΕ το Σεπτέμβριο του 2020, ενώ ένα παρόμοιο πρόγραμμα ανακοινώθηκε από τη Βρετανία τον Απρίλιο του 2021. Αυτά τα προγράμματα είναι παρόμοια με τα regulatory sandboxes και στόχος τους είναι να υποστηρίξουν την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών και επιχειρηματικών μοντέλων. Η βασική διαφορά είναι ότι στα πιλοτικά προγράμματα, οι συμμετέχοντες λειτουργούν σε ένα περιβάλλον live market, με κάποιους περιορισμούς, όπως στο μέγεθος των ασφαλειών και στην κεφαλαιοποίηση της αγοράς.
Πρόκειται για μια προσέγγιση που επιτρέπει στις εταιρείες να περάσουν από το στάδιο έρευνας και δοκιμών σε ένα στάδιο που είναι πιο κοντά στην εμπορική έκδοση των προϊόντων τους. Επίσης, οι εταιρείες εξοικειώνονται με διαφορετικά πλαίσια κανόνων, τα οποία τους επιβάλλουν να διαμορφώνουν το ρίσκο που αναλαμβάνουν. Σε αυτό το πλαίσιο η Τράπεζα της Λιθουανίας παρουσίασε τον Μάρτιο του 2018, μια πλατφόρμα βασισμένη σε blockchain (LBChain), η οποία επιτρέπει σε χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς και FinTechs να συν-λειτουργήσουν σε ένα περιβάλλον δοκιμών, το οποίο ωστόσο δεν είναι live market, σε αντίθεση με τα τρέχοντα προτεινόμενα DLT πιλοτικά προγράμματα. Στόχος του LBChain είναι να βοηθήσει startups να δημιουργήσουν προϊόντα ταχύτερα και με μικρότερο κόστος. Ήδη 5 startups έχουν αξιοποιήσει την πλατφόρμα και έχουν αναπτύξει τα προϊόντα τους μέχρι λίγο την εμπορική τους έκδοση.