Έφη Μπήτρου: Καιρός να περάσουμε στο smart banking

Η Έφη Μπήτρου, Head of Digital Business στην Εθνική Τράπεζα

Η Έφη Μπήτρου είναι ένα στέλεχος με πλούσια εμπειρία και γνώσεις. Τα τελευταία χρόνια είναι υπεύθυνη για την ανάπτυξη της ψηφιακής πρότασης της Εθνικής Τράπεζας ενώ για περίπου μία δεκαετία διατέλεσε στέλεχος σε μεγάλους οργανισμούς στο Ηνωμένο Βασίλειο. Από το 2013 ως το 2016 κατείχε την θέση του vice president στην JP Morgan στο Λονδίνο όπου ήταν υπεύθυνη για προγράμματα ψηφιακού μετασχηματισμού σε Ευρώπη και Ασία. Με άλλα λόγια, είναι η πλέον κατάλληλη για να φέρει στο προσκήνιο όλες εκείνες τις σαρωτικές αλλαγές που χρειάζεται ο τραπεζικός τομέας προκειμένου να μεταβεί όχι στην επόμενη, αλλά τη μεθεπόμενη ημέρα.

Κυρία Μπήτρου το τοπίο έχει αλλάξει πάρα πολύ στην Ελλάδα, ειδικά στον τομέα της ψηφιοποίησης των υπηρεσιών όπου έχει μεταμορφωθεί και όλες οι τράπεζες συναγωνίζονται σε αυτό το επίπεδο. Θα ήθελα να μου πείτε με βάση τις εμπειρίες και τις γνώσεις σας σε αυτό το επίπεδο ανταγωνισμού, πως ακριβώς μια τράπεζα μπορεί να διαφοροποιηθεί και σε ποιο τομέα;

Αυτή είναι μια ερώτηση που πράγματι ακούμε συχνά σε αντίστοιχες εκδηλώσεις και fora. Αδιαμφησβήτητα οι ελληνικές τράπεζες έχουν κάνει πολύ σημαντικά βήματα εξέλιξης ειδικά την τελευταία δεκαετία. Δύο εξελίξεις βοήθησαν να επιταχυνθούν αυτά τα πλάνα ψηφιακού μετασχηματισμού. Το πρώτο ήταν τα capital controls το 2015 και βέβαια η πρόσφατη πανδημία. Αυτά τα πλάνα έχουν βοηθηθεί και από τις πρόσφατες ενέργειες ψηφιακού μετασχηματισμού του Ελληνικού κράτους. Εμβληματικότερο όλων ήταν η διασύνδεση των ελληνικών τραπεζών με την πλατφόρμα Ε-GOV όπου έχουμε ήδη αρχίσει να βλέπουμε τα οφέλη που προκύπτουν.

Οι σημαντικές επενδύσεις που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια μας βοηθούν να διαβλέψουμε τα πεδία που οι ελληνικές τράπεζες δραστηριοποιούνται αυτή την περίοδο. Βλέπουμε ότι υπάρχει ένας άξονας που δίνει έμφαση στη μετάπτωση συναλλαγών και τραπεζικών εργασιών από το κατάστημα στα ψηφιακά κανάλια. Ο δεύτερος άξονας είναι η ενίσχυση των πωλήσεων των παραδοσιακών κλασικών προϊόντων δηλαδή λογαριασμοί και κάρτες και σιγά σιγά βλέπουμε και καταναλωτικά και επιχειρηματικά δάνεια. Όλα αυτά βέβαια μέσω ενός ωραίου packaging, μιας απλής και φιλικής για τον χρήστη εμπειρίας.

Το εύλογο ερώτημα όπως πολύ σωστά το θέσατε είναι το τι είναι αυτό που θα μας διαφοροποιήσει αφού όλες οι τράπεζες με λίγο διαφορετικές ταχύτητες οδεύουν προς αυτή την σύγκλιση. Η εκτίμηση μας στην Εθνική είναι ότι πέραν του servicing η πραγματική διαφοροποίηση θα είναι στα δύο ακόλουθα πεδία: Το ένα είναι το πεδίο του customer reach, δηλαδή πως κάνουμε attract έναν εν δυνάμει πελάτη, με τι value proposition και τι promise θέλουμε να τον κάνουμε on board στο οικοσύστημα της τράπεζας, όχι μόνο στο ψηφιακό αλλά και το customer retention. Δηλαδή πως γινόμαστε πέρα από ένα απλό κανάλι για transactions που είναι ένα commodity, πως γινόμαστε κάτι παραπάνω, ένα value-added services εργαλείο για τον ίδιο και την καθημερινότητα του, σε ότι έχει να κάνει με την διαχείριση των οικονομικών του και πως εκμεταλλευόμαστε αυτή την personalized και proactive εμπειρία χρήσης, για να του παρέχουμε εργαλεία υπηρεσίες και προϊόντα που ανταποκρίνονται στις ανάγκες του.

Υπάρχει αυτός ο νεολογισμός του smart banking, θέλετε να μας τι είναι και σε τι βαθμό το προσφέρουν οι ελληνικές τράπεζες;

Αυτό που βλέπουμε σε παγκόσμιο επίπεδο είναι μία διαρκής μετάβαση – μετάλλαξη για να χρησιμοποιήσω και όρους που είναι πολύ trend στην καθημερινότητα μας – από την ψηφιοποίηση του παραδοσιακού banking σε αυτό που λέμε digital banking, που στην ουσία είναι να χτίσουμε ένα ή περισσότερα digital layers πάνω σε μια legacy υποδομή τραπεζών. Δεν αναφέρομαι μόνο στην τεχνική υποδομή αλλά και σε ένα digital layer που έρχεται και χτίζεται πάνω από την παραδοσιακή οργάνωση όπως την ξέρουμε.

Μία τράπεζα είχε μέχρι και πριν λίγα χρόνια το κατάστημα ως βασικό πυλώνα εξυπηρέτησης και το digital ως εναλλακτικό δίκτυο. Αυτό βέβαια έχει αλλάξει πολύ τα τελευταία χρόνια. Με την έννοια του smart banking μιλάμε για λύσεις που δεν βλέπουν το digital απλά ως ένα κανάλι servicing ή διάθεσης απλών παραδοσιακών προϊόντων αλλά μιλάμε για business μοντέλα, νεοφυείς επιχειρήσεις και συνεργασίες οι οποίες είναι digital by default, ή digital by design. Θα δώσω μερικά παραδείγματα από το εξωτερικό για να δούμε τι εννοούμε smart banking. Παραδείγματος χάριν, οι λύσεις embedded finance που βλέπουμε να παρέχονται από μη τραπεζικούς παίκτες σε επίσης μη τραπεζικούς πελάτες για παράδειγμα η uber debit κάρτα που είναι μια κάρτα που διαθέτει η uber για την πληρωμή των οδηγών ταξί. Το Klarna και το Αfterpay είναι πολύ prominent και γνωστά fintech startups του εξωτερικού τα οποία προσφέρουν ως μέθοδο πληρωμής σε e-commerce sites, έμμεσο δανεισμό στη λογική ότι παίρνεις κάτι και πληρώνεις αργότερα σε δόσεις.

Πέραν των fintech λύσεων, βλέπουμε ότι και οι μεγάλοι τραπεζικοί κολοσσοί δραστηριοποιούνται στο κομμάτι του smart banking, είτε με συνεργασίες με μεγάλους τεχνολογικούς κολοσσούς. Χαρακτηριστικά παράδειγματα η συνεργασία Goldman Sachs -Apple για την δημιουργία της Apple credit card ή η εξαγορά της βρετανικής fintech NutMeg που είναι το μεγαλύτερο robo-advisor fintech startup στην Αγγλία από την JP Morgan και η ενσωμάτωση ολόκληρου του digital wealth και asset management κομματιού του στην JP Morgan.

Όσο αφορά το βαθμό που το ενσωματώνουν οι ελληνικές τράπεζες; Όπως είπα και στην αρχή, το smart banking έχει διαφορετικές ταχύτητες ανά αγορά και ηπείρους. Σίγουρα στην Αμερική το οικοσύστημα μας δείχνει το δρόμο, ακολουθεί στενά το Ηνωμένο Βασίλειο που παραδοσιακά έχει μεγάλο ρόλο στις οικονομικές διαδικασίες και τα τελευταία χρόνια έχει συγκεντρώσει μεγάλο μέρος του fintech talent και του fintech investment και ακολουθούν οι αγορές της Ευρώπης και της Ασίας.

Οι ελληνικές τράπεζες έχουν ξεκινήσει αυτή την μετάβαση από το digitized σε ένα digital by design banking. Βλέπουμε κάποιες ενέργειες και σίγουρα έχουμε πολύ δρόμο ακόμα, ωστόσο πρέπει να λάβουμε υπόψη μας και το digital maturity και το digital leadership του ελληνικού πληθυσμού, το οποίο σε θέματα e-banking και e-gov είναι αρκετά πίσω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Θεωρούμε ότι αυτά τα δύο θα προχωρήσουν παράλληλα και θα δούμε και εμείς αντίστοιχες ενέργειες στο άμεσο μέλλον.

Θα μας πείτε τι κάνει η Εθνική για αυτό; Ποια είναι η ψηφιακή της στρατηγική;

Στην Εθνική τράπεζα στο πλαίσιο του ψηφιακού μας μετασχηματισμού έχουμε καταρτίσει ένα σχέδιο ψηφιακής στρατηγικής το οποίο βασίζεται σε τρεις πυλώνες. Ο πρώτος είναι το onboarding, δηλαδή όπως ανέφερα και νωρίτερα πως θα κάνουμε attract τον πελάτη και θα τον φέρεις στην ψηφιακή σου πρόταση με μια απλή και εύκολη διαδικασία. Χαιρόμαστε ιδιαίτερα που πριν από ενάμιση χρόνο ήμασταν η πρώτη ελληνική τράπεζα που παρείχε λύση digital customer onboarding για ιδιώτες και χαιρόμαστε που πια υπάρχει ένα ρυθμιστικό πλαίσιο για αυτό από την τράπεζα της Ελλάδος και ορίζει τα όρια μέσα στα οποία μπορούμε να δουλεύουμε.

Ο δεύτερος πυλώνας είναι το engagement. Δεν φτάνει να είμαστε μόνο ένα συναλλακτικό κανάλι για τους πελάτες μας γιατί αυτό πολύ σύντομα θα γίνει commoditized. Μας ενδιαφέρει να είμαστε πέρα από ένα κανάλι συναλλαγών και ένας financial coach, δηλαδή να μπορούμε να αναπτύσσουμε έναν διάλογο με τον πελάτη, για την διαχείριση των οικονομικών του σε επίπεδο καθημερινότητας, δηλαδή να τον προειδοποιούμε όταν το υπόλοιπο του φτάσει λίγο πιο χαμηλά, όταν ξοδεύει λίγο πιο γρήγορα ένα budget που έχει ορίσει, όταν μία συναλλαγή είναι ασυνήθιστα υψηλή για την προηγούμενη συναλλακτική του δραστηριότητα, αλλά και να τον καθοδηγούμε και για πιο μακροπρόθεσμες αποφάσεις. Αν η κατάσταση του επιτρέπει να αποκτήσει ένα δάνειο ή ένα επενδυτικό πλάνο καλύτερης διαχείρισης των οικονομικών του στο μέλλον.

Ο τρίτος πυλώνας, που χτίζει πάνω στους άλλους δύο, είναι το monetization. Δεν μιλάμε πια για κλασικές πωλήσεις όπου έχουμε αναπτύξει ένα πολύ δυνατό pipeline προϊόντων, αλλά για τη διάθεση εντελώς ψηφιακών προϊόντων όπως το δάνειο-εξπρές, το οποίο δεν είναι απλά ένα καταναλωτικό δάνειο μέχρι 2000 ευρώ που κάποιος κάνει αίτηση από το κινητό του αλλά είναι ένα ολοκληρωμένο σύστημα χρηματοδότησης που δίνει την ευκαιρία στον πελάτη να αποκτήσει ένα μικροποσό για τις ανάγκες του ακριβώς τη στιγμή που το θέλει. Είτε είναι στο εξωτερικό και βλέπει στο κινητό ότι το υπόλοιπο του είναι χαμηλό είτε στο ταμείο ενός φυσικού καταστήματος, όταν πάει να αγοράσει μια οικοσκευή, είτε ακόμα και στο checkout του αντίστοιχου retailer όταν πάει να πραγματοποιήσει μια αγορά.

Δεν θα ήταν ολοκληρωμένη η απάντηση μου αν δεν ανέφερα ότι αυτή η στρατηγική αναφέρεται και σε όλα τα segments πελατείας. Δηλαδή όχι μόνο στους ιδιώτες αλλά και στις επιχειρήσεις, και εδώ πρέπει να πούμε ότι διαχρονικά οι επιχειρήσεις είναι ένα κομμάτι πελατείας που είναι underserved, παρόλο που είναι και ανερχόμενο και έχει και πιο απαιτητικές ανάγκες, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Και αυτό γινόταν γιατί οι ψηφιακές λύσεις για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις έρχονταν σαν afterthought πάνω στις λύσεις για ιδιώτες.

Στην Εθνική τράπεζα έχουμε επενδύσει πάρα πολύ και σε αυτό το κομμάτι και είμαστε σε φάση διάθεσης, της νέας μας ψηφιακής πρότασης για επιχειρήσεις, πρόσφατα διαθέσαμε το New customer onboarding για όλες τις νομικές μορφές επιχειρήσεων, το business δάνειο εξπρές, το οποίο δεν είναι απλά μια αίτηση για ένα καταναλωτικό δάνειο αλλά μέσω της πλατφόρμας υπάρχει δυνατότητα εκταμίευσης εντός 48 ωρών, λογαριασμό όψεως και πολύ σύντομα θα δώσουμε και λύσεις εισπράξεων για όλες τις μορφές μιας επιχείρησης. Είτε είναι POS είτε για το e-commerce site.

Μελλοντικά μας ενδιαφέρει να προσεγγίσουμε και κομμάτια πελατείας που δεν χαρακτηρίζονται profitable, όπως οι νέοι. Όλες οι έρευνες που διεξάγουμε δείχνουν ότι οι νέοι έχουν απορρίψει την κλασική τραπεζική, θέλουν κάτι που να ανταποκρίνεται περισσότερο στις ανάγκες τους και αυτό είναι ένα πολύ ενδιαφέρον κομμάτι που θέλουμε να καταλάβουμε καλύτερα. Πως μπορούμε δηλαδή να βοηθήσουμε αυτό το κοινό που σιγά σιγά χτίζει μια τραπεζική σχέση και αποκτά banking ανάγκες και πώς μπορούμε να τις καλύψουμε καλύτερα.

Ένας ακόμα στόχος προς τον οποίο θέλουμε να κινηθούμε στο μέλλον είναι η παροχή μιας hyper-personalized experience. Αυτό θέλουμε να το πετύχουμε με την αξιοποίηση των data analytics, γιατί έχουμε έναν τεράστιο πλούτο δεδομένων για τους πελάτες μας, τόσο σε επίπεδο demographics όσο και σε επίπεδο συναλλαγών. Αξιοποιώντας αυτό τον πλούτο θέλουμε να καταλάβουμε καλύτερα το life-stage που είναι οι πελάτες μας, τις ανάγκες που έχουν, και την κατάλληλη στιγμή στο πιο πρόσφορο κανάλι διάδρασης να προσφέρουμε το ενδεδειγμένο εργαλείο υπηρεσία και προϊόν.

Νομίζω ότι η στρατηγική μας δουλεύει, έχουμε δει κάποια πολύ εντυπωσιακά νούμερα, τον τελευταίο μόνο μήνα είχαμε 20000 πωλήσεις προϊόντων αποκλειστικά από τα ψηφιακά κανάλια χωρίς επίσκεψη σε κατάστημα, ενώ 96% των συναλλαγών πλέον πραγματοποιούνται από ψηφιακά και εναλλακτικά δίκτυα, και μόλις τον τελευταίο μήνα είναι 2 εκατομμύρια χρήστες των καναλιών web και mobile banking.

Τι σημαίνει καινοτομία για την Εθνική τράπεζα και ποιος είναι ο βαθμός σημαντικότητας για την ψηφιακή στρατηγική της;

Θα ξεκινήσω από τι δεν είναι καινοτομία για εμάς στην εθνική τράπεζα. Για εμάς δεν υφίσταται η καινοτομία για τη χαρά της καινοτομίας. Καινοτομία εν κενώ δεν προσφέρει κάτι και είναι και μια επικίνδυνη στρατηγική.

Στο κομμάτι του fintech και του digital οι εξελίξεις είναι πολύ γρήγορες και καταιγιστικές και υπάρχουν πολλά ενδιαφέροντα concepts τόσο στον εγχώριο όσο και στον διεθνή ανταγωνισμό και ο πειρασμός να αντιγράψεις ένα πολύ innovative concept από μια άλλη αγορά είναι πολύ μεγάλος. Ωστόσο είναι πολύ σημαντικό να εστιάζουμε στα καλά στοιχεία ενός τέτοιου concept και να το προσαρμόζουμε στις ιδιαιτερότητες τόσο της ελληνικής αγοράς, που είναι πολλές όσο και στις ιδιαιτερότητες του συγκεκριμένου segment πελατείας που στοχεύουμε. Γι’ αυτό μελετάμε από πολύ κοντά τις διεθνείς βέλτιστες πρακτικές, αλλά πάντοτε σε συνεργασία και με άλλες μονάδες της τράπεζας προσπαθούμε να απομονώσουμε αυτά τα στοιχεία που θα το κάνουν relevant και τελικά πετυχημένο για το δικό μας πελατολόγιο.

Για εμάς είναι ένα όχημα, ένας enabler και όχι αυτοσκοπός, ώστε να δώσουμε μια εξατομικευμένη λύση, που θα δώσει αξία στον πελάτη και θα είναι πετυχημένη υπηρεσία για την τράπεζα. Και είμαστε πολύ περήφανοι που τα τελευταία δύο χρόνια έχουμε καταφέρει πολλές πρωτιές και καινοτόμες υπηρεσίες οι οποίες όμως ήταν ταυτόχρονα και πολύ πετυχημένες.

Όπως το άνοιγμα του πρώτου λογαριασμού, το customer onboarding, ο προσωπικός οικονομικός προγραμματισμός, το δάνειο εξπρές, το δάνειο business εξπρές. Ανακεφαλαιώνοντας η καινοτομία είναι σημαντική είναι το μέσο και όχι ο σκοπός, δεν στοχεύουμε στο να είμαστε μια απολύτως ψηφιακή τράπεζα, αλλά θέλουμε να είμαστε μια τράπεζα με ένα ολιστικό μοντέλο εξυπηρέτησης, με μία συναρπαστική ψηφιακή πρόταση που θα το συμπληρώνει, και που τελικά οι αρχές που θα κάνουν underpin αυτή την εμπειρία πελάτη θα είναι η δημιουργία προστιθέμενης αξίας για αυτόν και η προσωποποιημένη εμπειρία που θα του δώσουμε χάρη στη χρήση advanced data analytics και άλλων στοιχείων που μπορούμε να διαθέσουμε για τον συγκεκριμένο πελάτη.

Το τραπεζικό marketing “κοιτάζει” προς το fintech

Πριν ακόμη το δωρεάν stock trading app, Robinhood «ανοίξει» τις «πόρτες» του στο κοινό, πίσω στο 2015, είχε ένα εκατομμύριο πελάτες, να κάνουν ουρά απέξω. Διαβάσατε σωστά, ένα εκατομμύριο. Τώρα διαγράψτε και την «ουρά» και τις «πόρτες» αφού το διάσημο πια app -ιδιαίτερα για τον ρόλο του στην υπόθεση της διάσωσης της gaming αλυσίδας Gamestop από απλούς χρήστες του Reddit που μετατράπηκαν σε αυτοσχέδιους «angel investors»- ως κλασσικό παράδειγμα fintech επιχειρηματικότητας, ποτέ δεν απέκτησε ούτε ένα υποκατάστημα.

Τα κονδύλια για την οποιαδήποτε brick and mortar υποδομή, πήγαν στο marketing το οποίο κατέβασε την εξής ιδέα λανσαρίσματος: Δημιούργησε μια ψηφιακή «ουρά» στην οποία έκανες εγγραφή για να κατεβάσεις το app κατά προτεραιότητα ανάλογη με την θέση σου στην «σειρά» των εγγεγραμμένων, όταν θα ήταν διαθέσιμο. Κάθε φορά όμως που κάποιος που του συνιστούσες το app ψηφιακά, γραφόταν και αυτός, «προχωρούσες» μερικές θέσεις στην «ουρά». Και επειδή κανείς δεν έχει όρεξη να περιμένει στην εποχή του «πατάω ένα κουμπί και να σου ένα σουβλάκι/ ταξί/ ολοκαίνουργιο drone» στο κατώφλι του, η σειρά απέκτησε ένα εκατομμύριο πελάτες, πριν την πρώτη μέρα λειτουργίας. Και εμείς ένα απλούστατο αλλά χαρακτηριστικό παράδειγμα του δυναμικότατου fintech marketing.

Όχι τυχαία μέχρι το τέλος του 2015, η μελέτη της McKinsey με τίτλο «Cutting Through the FinTech Noise: Markers of Success, Imperatives For Banks», ήδη κατέγραφε την ανάδυση των χιλιάδων fintech από την αφάνεια, ως ανταγωνίστριες του παραδοσιακό banking.

Η PWC -με την έρευνα της «Customers in the spotlight: How FinTech is reshaping banking»- ήθελε τo 73% των υψηλόβαθμων στελεχών του τραπεζικού τομέα να πιστεύει ήδη από το 2016 ότι το disruption από τις fintech θα διαχυθεί σε όλο το consumer banking. Και οι προφητείες επαληθεύτηκαν.

Κατά την Ernst & Young ως το 2019, το 64% των πελατών τραπεζικής παγκοσμίως είχε χρησιμοποιήσει ήδη μία τουλάχιστον fintech υπηρεσία. Προ covid-19. Μετά και σύμφωνα και με την μελέτη «2021 Mobile Finance Apps Report» του app market intelligence provider App Annie και της app marketing και retargeting πλατφόρμας Liftoff, ως το 2020, τα fintech app στον πλανήτη είχαν πιάσει τα 4,6 δισεκατομμύρια downloads, ξεπερνώντας κάθε άλλη κατηγορία app κατά τουλάχιστον 50%.

Όπως ανέδειξε πρώτη η McKinsey , οι καιροί άλλαξαν και η πιο ανθεκτική στις αλλαγές αγορά του πλανήτη, οι τράπεζες, αντιμετώπιζαν στις fintechs , έναν αντίπαλο που όμοιο τους δεν έχουν ξανα-αντιμετωπίσει, «…από τον 11ο αιώνα που το χρηματοπιστωτικό σύστημα βγήκε από το αυγό, με την έκδοση της πρώτης υποθήκης στην μεσαιωνική ακόμα Βρετανία».

Το μεγάλο disruption (και πως να το επιτύχετε)
Τι έχει συμβεί; Ένα νέο κύμα από fintechs- «απόστολοι» της νέας ψηφιακής εποχής στο finance- έπαψαν να είναι κάποια συμπαθητικά παιδιά που κάνουν κάτι ακατανόητο με υπολογιστές και δίκτυα σε κάποιο γκαράζ. Απέκτησαν χρηματοδότηση, που στην πιο πρόσφατη μελέτη της McKinsey, «Personal Financial Services Survey» του 2021, έπιασε το ρεκόρ των 33 δις δολαρίων το διάστημα 2018- 19. Επιβεβαιώνοντας το, η έρευνα της Deloitte «Fintech: On the brink of further disruption» υπολογίζει ότι το συνολικό revenue του fintech sector αναμένεται να αυξηθεί από τα 92 δις δολάρια του 2018, στα 188 δις δολάρια ως το 2024, σε μια πορεία που αναμενόταν να συνεχίσει με ρυθμό 11,7%.

Στελέχη των fintechs απέκτησαν ακόμα προσβάσεις και γνώσεις του χρηματοπιστωτικού συστήματος «εκ των έσω», αφού πολύ συχνά πια είναι πρώην εργαζόμενοι στο παραδοσιακό banking, πριν δηλώσουν παραίτηση γιατί «είχαν μια τρελή ιδέα». Μια ιδέα που τελικά παραδόξως «δούλεψε».

Έτσι οι fintechs, για πρώτη φορά στην παγκόσμια χρηματοπιστωτική ιστορία, «κόβουν» όλο και μεγαλύτερες ζουμερές φέτες από το παραδοσιακό banking και σύμφωνα με την πιο πρόσφατη μελέτη της PWC «Financial Services Technology 2020 and Beyond: Embracing disruption» έφτασαν να έχουν πρόσβαση στο 35% του value chain των παραδοσιακών τραπεζών.

Είναι όμως το χρήμα, οι προσβάσεις και η τεχνολογία το «υπερ-ατού» των fintech απέναντι στις τράπεζες; Όχι. Ο χρηματοπιστωτικός τομέας ποτέ δεν ήταν τόσο πίσω σε τεχνολογία και έχει σίγουρα πολύ περισσότερο χρήμα.

Το μυστικό της επιτυχίας σύμφωνα με τις περισσότερες αναλύσεις είναι το fintech marketing approach με το οποίο καταφέρνουν να «ξελογιάσουν» τους πελάτες τραπεζών και επενδυτικών εταιρειών, μακριά από τους παραδοσιακούς δρόμους που τους συνέδεαν με επενδύσεις, πιστώσεις και τελικά το ίδιο το χρήμα.

Πρακτικά αυτό που οι fintechs φέρνουν στο «οικοσύστημα του χρήματος» είναι η φιλοσοφία του ψηφιακού «easy living». Μια απόλυτα πελατοκεντρική φιλοσοφία, πρακτική και άμεση όσο ένα mobile app και τολμηρή όσο η Robinhood.

Η οποία παρεμπιπτόντως «έκλεψε» το προαναφερθέν marketing trick, από στρατηγικές πωλήσεων διαδεδομένες σε πλατφόρμες online gaming -κάτι στα όρια του guerilla marketing για τα δεδομένα του συντηρητικού χρηματοπιστωτικού τομέα – με μια κίνηση που δύσκολα θα πρότεινε ένας CEO μεγάλης τράπεζας το 2015. Και ίσως γι’ αυτό για κάποιους αναλυτές σηματοδότησε την μεγάλη επικοινωνιακή επίθεση του fintech στο παντοδύναμο παραδοσιακό χρηματοπιστωτικό οικοσύστημα.

Προσοχή: Fintechs at Work
Χάρη σε αυτή την αμεσότητα μια fintech μπορεί να κάνει τολμηρές ερωτήσεις όπως «από τη στιγμή που κανείς δεν απολαμβάνει να διεκπεραιώνει χρηματοπιστωτικές διεργασίες, πως μπορεί να το κάνει με την απλότητα που παραγγέλνει πίτσα στο internet;» Και να δίνει ψηφιακά προϊόντα απαντήσεις.

Έφη Μπήτρου, Head of Digital Business, Εθνική Τράπεζα
Στο στοιχείο που υπερτερούν οι fintechs -και από το οποίο εμείς μπορούμε να μάθουμε περισσότερα- είναι ο τρόπος που έχουν στο να κοιτάζουν από μια πολύ διαφορετική σκοπιά προβλήματα και ανάγκες των πελατών, που συχνά ούτε οι ίδιοι οι πελάτες δεν είχαν αντιληφθεί ότι έχουν και στα οποία δίνουν λύσεις με κομψό και απλό τρόπο.

Το επιβεβαιώνει και η δήλωση της neobank/banking app Revolut, δια στόματος του CEO της Revolut USA Ron Olivera, ο οποίος ξεκαθάρισε πως στην πρόσφατη marketing campaign της Revolut δεν στόχευσαν πελάτες άλλων digital banks και fintechs. «Οι νέοι πελάτες μας έρχονται από παραδοσιακές τράπεζες, όπου οι άνθρωποι έχουν βαρεθεί με τις αμοιβές και την έλλειψη διαφάνειας και όλα όσα πάνε με τις μεγάλες τράπεζες», δήλωσε για την καμπάνια που ανέβασε τους πελάτες της Revolut USA, από τις 150.000 το 2017 σε πάνω από 8 εκατομμύρια το 2020. Ακόμη διαυγέστερα, η Έφη Μπήτρου, Head of Digital Business της Εθνικής Τράπεζας εξήγησε αυτή την δυναμική στον αρχισυντάκτη του Digital Finance, Άγγελο Ανδρέου στα πλαίσια του συνεδρίου «Payments 360 -2021» της BOUSSIAS τον Σεπτέμβριο.

«Neobanks και fintech έχουν ένα προβάδισμα στις τεχνολογίες που χρησιμοποιούν, είναι digital native και cloud based, κάτι που οι τράπεζες το δουλεύουν ακόμα. Έχουν και γρηγορότερα αντανακλαστικά στο να ανταποκρίνονται στις ανάγκες των πελατών. Στο στοιχείο όμως που για μένα υπερτερούν -και από το οποίο εμείς μπορούμε να μάθουμε περισσότερα- είναι ο τρόπος που έχουν στο να κοιτάζουν από μια πολύ διαφορετική σκοπιά προβλήματα και ανάγκες των πελατών, που συχνά ούτε οι ίδιοι οι πελάτες δεν είχαν αντιληφθεί ότι έχουν και στα οποία δίνουν λύσεις με κομψό και απλό τρόπο. Χωρίς να λαμβάνουν υπόψιν τους, τους εγγενείς περιορισμούς που έχουν όχι μόνο οι τράπεζες, αλλά και ο τρόπος που στήνονται τα παραδοσιακά τραπεζικά προϊόντα».

New Fintech banking marketing crash course
Έτσι το tech μισό του «fintech» φέρνει τη μάρκετινγκ στρατηγική στην τραπεζική πλευρά του πλανήτη finance και μάλιστα στην πιο pop εκδοχή της. Για παράδειγμα η διάσημη σουηδική fintech Klarna που επιτρέπει να κάνεις οποιαδήποτε αγορά μέσω αυτής και να την αποπληρώσεις σε 4 δόσεις, έκανε πρόσωπο της καμπάνιας “Smoooth Payments” τον (μικρομέτοχο της πλέον) Snoop Dogg, ο οποίος για χάρη της μεταμορφώθηκε σε Smoooth Dogg σε διαφημιστικό clip, που όπως αναμενόταν έφερε απίστευτη αναγνώριση και πελάτες.

Επιπλέον οι fintechs xρησιμοποιούν κάθε μικρό ή μεγαλύτερο marketing εργαλείο του ψηφιακού κόσμου, όπου τόσο οι δημιουργοί των fintech όσο και οι χρήστες τους είναι γηγενής πληθυσμός. Από καμπάνιες σε όλο το φάσμα των social media, τολμηρό και engaging content marketing, digital brand identity και όλο το hype που οι τράπεζες αδυνατούν να εκταμιεύσουν.

To mobile up εύκολης μεταφοράς χρημάτων «Current», για παράδειγμα, επιτέθηκε ευθέως στο παραδοσιακό banking με καμπάνια στο νεοϋορκέζικο μετρό και κεντρικό σύνθημα “What Do You Think We Are, A Bank?” (αλλά και “We are not a bank. There we said it!”) που συνέχιζε με κριτικές αναφορές στις παραδοσιακές τράπεζες όπως “Did anyone missed bank branches during quarantine? We rest our case”. “You ‘ll never have to visit Current unless you want to work here”, “Banks: we’re here for you,” και “Also banks: you owe us money for running out of money”, “We wondered: what should banks stop doing and started Current» αντιγράφοντας το στυλ των social media memes.

«Το fintech έχει περάσει πια στην τρίτη φάση ωριμότητας του και δεν κινείται στη φάση του “έχω ένα super app” που έχει πολύ ωραίο UI, PFM και ίσως να μου λέει πως να ξοδεύω τα χρήματα μου» όπως εξήγησε χαρακτηριστικά και η Έφη Μπήτρου. «Βλέπουμε ανερχόμενες fintech με πολύ σημαντικά ποσοστά funding, όπως η “Chime” που είναι ένα mobile neo bank που δίνει την δυνατότητα στους πελάτες να λαμβάνουν ως και δύο ημέρες νωρίτερα τη μισθοδοσία τους και γνώρισαν πολύ μεγάλη ανάπτυξη και στην πρόσφατη πανδημία. Την digital bank “Branch international”, να δίνει δάνεια σε middle class citizens σε emerging markets χωρίς τα κλασσικά πιστοληπτικά κριτήρια και τα συνηθισμένα έγγραφα, αποκλειστικά με στοιχεία που κάνει extract από το κινητό τους. Πόσο πρωτοποριακό είναι αυτό; Να δίνεις δάνεια μικρής αξίας χωρίς εκκαθαριστικό, από τα στοιχεία του κινητού;» είναι μόνο μερικές από τις λέξεις που δεν θα περίμενε κανείς παλιότερα από το στόμα ενός τραπεζικού στελέχους όπως η Έφη Μπήτρου.

«Η Klarna και η Afterpay είναι πολύ ανερχόμενα startup στο κομμάτι του buy now pay later, που έχουν όμως και κατηγορηθεί ότι βάζουν σε καθεστώς χρεωκοπίας την νεότερη γενιά, τους Χ, Ζ και Millennials. Βλέπουμε neobanks που δεν γίνονται απλά tailors, με βάση τα χρηματοοικονομικά ή τις δημογραφικές ανάγκες των πελατών, αλλά και περισσότερο τις κοινωνικές ανάγκες. Η Greenwood είναι ένα community digital bank το οποίο απευθύνεται στις κοινωνικοοικονομικές ανάγκες των αφροαμερικανών και των μεταναστών στην Αμερική -όπου προφανώς οι κοινωνικές ανισότητες ακόμα υφίστανται- και τους βοηθά με διάφορα εργαλεία να χτίσουνε πλούτο και να αποκτήσουν από νωρίς μια καλύτερη εικόνα των οικονομικών τους. Η Daylight είναι μια community digital bank που εστιάζει στις ανάγκες του lgtb community. Όλα αυτά μας δείχνουν τον δρόμο που έχουμε να διανύσουμε και πόσα περιθώρια βελτίωσης έχουμε ακόμα και να αντιμετωπίσουμε τις ανάγκες των πελατών μας όχι μόνο τις αυστηρά χρηματοοικονομικές».

Κρατάμε σκορ;
«Μα μπορούν να υποκαταστήσουν οι fintechs τις τράπεζες και μάλιστα τόσο γρήγορα;» είναι μια πολύ καλή ερώτηση. Όχι. Και δεν θέλουν και δεν μπορούν. Οι fintechs δεν ανταγωνίζονται το παραδοσιακό χρηματοπιστωτικό σύστημα στο σύνολο του. Η παροχή πιστώσεων σε παγκόσμια κλίμακα άλλωστε είναι μια τάφρος γύρω από το τραπεζικό σύστημα που είναι απίθανο πως θα περάσουν έτσι εύκολα οι fintechs, όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν μελέτες όπως της PWC και της McKinsey.

Κυρίαρχο στοιχείο της marketing στρατηγικής τους όμως είναι το disruption, το οποίο μοιάζει να καθορίζει και τους στόχους τους. Αντί να ανταγωνίζονται χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς σε όλο τους το μέτωπο, εστιάζουν στα κομμάτια εκείνα όπου μπορούν να φέρουν το μεγαλύτερο disruption, ακολουθώντας τους πιο επιτυχημένους τεχνολογικούς κολοσσούς στο ξεκίνημα τους. Αυτή η marketing στρατηγική τους δεν είναι κάτι καινούργιο. Πηγαίνοντας «πίσω» θα τη βρείτε σε «ιστορικούς» tech disruptors όπως την Apple. Όταν για παράδειγμα η αυτοκρατορία του Steve Jobs αντεπιτέθηκε και αποφάσισε να μπει στην αγορά τηλεφώνων, δεν ξεκίνησε να κατακτήσει ολόκληρο το οικοσύστημα τηλεπικοινωνιών, μετατρεπόμενη σε εταιρεία telecom, με υποδομές, δίκτυα κινητής και υπηρεσίες. Αλλά με μια disruptive κίνηση μπήκε με ένα smartphone από το μέλλον, που ξαναμοίρασε την τράπουλα υπέρ της, στην υπάρχουσα αλυσίδα. Και στην πορεία άλλαξε τις προσδοκίες των πελατών για τις υπηρεσίες που μπορούν να ζητούν σε ολόκληρο το telecom οικοσύστημα, φέρνοντας το στα μέτρα της. Όπως αργότερα η Airbnb, η Booking.com, ή η Uber.
Σε απόλυτη αναλογία οι fintechs δεν «κλέβουν» απλώς πελάτες από την παραδοσιακή τραπεζική. Αλλάζουν τις προσδοκίες και τις απαιτήσεις του κοινού από αυτή.

Σίγουρα μια τράπεζα δεν μπορεί να κινείται κάτω από τα ραντάρ των κανονιστικών πλαισίων όπως πολλές fintechs, με την ευελιξία και την ταχύτητα που τους επιτρέπει το μέγεθος τους, ή να υιοθετήσει την «χαλαρή» κουλτούρα σε ζητήματα ελέγχου και ασφάλειας τους. Αλλά στην «τριβή» ανάμεσα σε χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς και fintechs, οι δεύτερες διαχέουν την κουλτούρα τους στο marketing των πρώτων. Επηρεάζοντας στον τρόπο που οι τράπεζες «κατεβάζουν» ιδέες, ακούν το κοινό τους, χρησιμοποιούν τις αναδυόμενες τεχνολογίες, ή ακόμα και διοικούνται για να διατηρήσουν την ανταγωνιστικότητα και το customer loyalty. Δημιουργώντας ένα νέο «γενναίο» χρηματοπιστωτικό οικοσύστημα.

Άνεργοι και γυναίκες προτεραιότητα του microfinancing στην Ελλάδα

Για να συναντήσουμε τη σύγχρονη εκδοχή του όρου microfinance, θα χρειαστεί να μεταφερθούμε στο Μπαγκλαντές στη δεκαετία του 1989, όπου ο Muhammad Yunus ίδρυσε την Grameen Bank. Κάπου στα μέσα του 2000, η πορεία της τράπεζας συναντά το μοντέλο microfinancing και το εφαρμόζει μέχρι και τις αρχές του 2010, οπότε εμφανίζονται τα πρώτα σύννεφα. Σε ένα άρθρο της η Guardian θεώρησε τα μικροδάνεια της τράπεζας περισσότερο ως ένα καταλύτη ήπιας κατανάλωσης, παρά ως εργαλείο επιχειρηματικής ανάπτυξης και ενώ αυτό ακούγονταν ως πρόβλημα όταν έγινε η δημοσίευση, στη συνέχεια θα δούμε ότι σήμερα, τα μικροδάνεια για κατανάλωση θεωρούνται μια καλή πρακτική.

Οι υπηρεσίες microfinancing, απευθύνονται σε ένα μερίδιο του παγκόσμιου πληθυσμού που δεν είναι μόνο φτωχό, αλλά είναι και μακριά από το σύστημα χρηματοοικονομικών υπηρεσιών. Ένα από τα λιγότερο ίσως γνωστά προβλήματα της παγκόσμιας οικονομίας, είναι τα 1,7 δισεκατομμύρια άτομα σε όλον τον κόσμο που δεν έχουν πρόσβαση σε κάποιο τραπεζικό λογαριασμό.

Το 65% όσων έχουν χρησιμοποιήσει υπηρεσίες microfinancing ζουν σε απομακρυσμένες περιοχές, όπου ένα τραπεζικό κατάστημα μπορεί να απέχει μέχρι και μερικές μέρες περπάτημα.
Το μοντέλο microfinancing είναι ένα πακέτο υπηρεσιών που περιλαμβάνει καταθέσεις, δάνεια, ασφάλεια και μεταφορές χρημάτων. Ένα μικρό δάνειο θα μπορούσε να καλύψει την ανάγκη αγοράς μιας ραπτομηχανής, τα έξοδα επισκευής μιας στέγης ή την αγορά ρουχισμού και γραφικής ύλης που χρειάζεται ένα παιδί για να πάει σχολείο. Αλλά θα μπορούσε επίσης να αξιοποιηθεί από μια ομάδα – κοινότητα για μια μεγαλύτερη επιχειρηματική ενέργεια, στην οποία όλοι είναι συμμέτοχοι.

Από τον πειραματισμό στην ωριμότητα
Στην 10η έκδοση του Microfinance Barometer, η οποία περιλαμβάνει στοιχεία από το 2018, 140 εκατομμύρια άτομα σε όλον τον κόσμο αξιοποίησαν υπηρεσίες microfinancing σε σύγκριση με τα 98 εκατομμύρια άτομα το 2009. Στο σύνολο των ατόμων, το 80% είναι γυναίκες, γεγονός που δικαιολογεί τη φήμη του microfinancing ως εργαλείου εξίσωσης των ανισοτήτων των δύο φύλων σε χώρες που οι συνθήκες είναι ιδιαίτερα δύσκολες για να συμβεί αυτό.

Ειδικά στον τομέα των μικρών δανείων, το συνολικό ποσό δανεισμού εκτιμάται κοντά στα 124 δισεκατομμύρια δολάρια, οπότε κατά μέσο όρο ο δανεισμός ανέρχεται στα 885 δολάρια περίπου ανά άτομο. Συγκρίνοντας το μέγεθος αυτό με αντίστοιχους μέσους όρους δανεισμού σε ανεπτυγμένες χώρες, γίνεται αντιληπτό ότι οι υπηρεσίες παροχής μικρών δανείων έχουν το πελατολόγιο τους κυρίως στις γεωγραφικές περιοχές της Λατινικής Αμερικής, της Νότιας και Ανατολικής Ασίας, της Αφρικής και λιγότερο της Ανατολικής Ευρώπης και της Μέσης Ανατολής.

Η μερίδα του λέοντος των δανειζομένων, όσον αφορά το συνολικό ποσό των δανείων, βρίσκεται στη Λατινική Αμερική, όπου 22,2 εκατομμύρια άτομα δανείστηκαν 48,3 δισεκατομμύρια δολάρια. Ακολουθεί η Νότια Ασία, όπου 85,6 εκατομμύρια άτομα δανείστηκαν 36,8 δισεκατομμύρια δολάρια. Με βάση τα μεγέθη αυτά, παρατηρούμε μια σημαντική απόκλιση ανάμεσα στο μέσο όρο ανά δάνειο, ο οποίος από τα 2.160 δολάρια της Λατινικής Αμερικής πέφτει στα 430 δολάρια στην Νότια Ασία.

Ωστόσο, άνθρωποι που ζουν στα όρια ή και πιο κάτω από τα όρια της φτώχειας κατοικούν και σε γεωγραφικές περιοχές, οι οποίες χαρακτηρίζονται ως πλούσιες. Στην Ευρώπη για παράδειγμα, πριν τριάντα χρόνια, χρειάστηκε να δημιουργηθεί η Association for the Right to Economic Initiative (ADIE), η οποία έχει ως στόχο να βοηθήσει άτομα που οι νόμοι της αγοράς ή ατυχή γεγονότα τα ώθησαν στο περιθώριο. Έτσι λοιπόν στην Ευρώπη, το 2017, δόθηκαν 664.000 μικρά δάνεια συνολικού ποσού περίπου 2 δισεκατομμυρίων ευρώ. Θεωρητικά, τα παραπάνω μεγέθη αναμένεται να αυξηθούν σημαντικά τα ερχόμενα χρόνια, καθώς, οι υπηρεσίες microfinancing γίνονται περισσότερο ευέλικτες με τη ψηφιοποίηση της οικονομίας και η πανδημία δημιούργησε τις κατάλληλες συνθήκες ώστε να μεγαλώσουν τα ποσοστά φτωχοποίησης σε πλούσιες χώρες.

Η ψηφιοποίηση των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών ανοίγει δρόμους
Περισσότερο από μια δεκαετία πριν, σε περιοχές της Νότιας Αφρικής άνθησαν υπηρεσίες που επέτρεπαν σε κατόχους φορητών τηλεφώνων να ανταλλάσουν μεταξύ τους μικρά ποσά, χωρίς να παρεμβάλλεται κάποια τράπεζα. Αυτήν την περίοδο, οι συναλλαγές peer to peer (P2P), κυρίως με κρυπτονομίσματα έχουν, συγκριτικά με τον υπόλοιπο κόσμο, πολύ μεγαλύτερο μερίδιο στο σύνολο των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών. Σε χώρες, όπως η Νιγηρία και η Κένυα, οι καταναλωτές είναι ήδη εξοικειωμένοι να πληρώνουν για αγαθά και υπηρεσίες, αλλά και να αποπληρώνουν τα χρέη τους, χρησιμοποιώντας ψηφιακά νομίσματα. Σύμφωνα με τα στοιχεία έρευνας της Statista, το 29% των συμμετεχόντων απάντησαν ότι έχουν χρησιμοποιήσει μια P2P για μεταφορά χρημάτων. Πρόκειται για μια κατάσταση που δημιουργεί αντίθεση με την εικόνα της Ευρώπης και των ανεπτυγμένων χωρών, όπου τα κρυπτονομίσματα θεωρούνται περισσότερο κερδοσκοπικά εργαλεία. Οι τράπεζες δεν είναι χαρούμενες με αυτές τις υπηρεσίες, όπως επίσης και οι ρυθμιστικές αρχές, αλλά οι πλατφόρμες που τις επιτρέπουν έχουν βρει τον τρόπο να λειτουργούν.

Δημήτρης Λιτσικάκης, Global Head of Fintech, deVere Group
Καταλύτης για τα ψηφιακά πορτοφόλια ήταν η ευκολία που ο πελάτης μπορούσε να αποκτήσει κάποιο από αυτά, αποφεύγοντας τη γραφειοκρατία των τραπεζών.

Εκτός όμως από τα κρυπτονομίσματα που θεωρούνται κόκκινο πανί, η ανάπτυξη των fintech, έχει δημιουργήσει μια νέα τάση στην αγορά των μικρών δανείων, τα οποία έχουν στόχο κυρίως την υποστήριξη καταναλωτικών αναγκών. Ο Δημήτρης Λιτσικάκης, Global Head of Fintech, deVere Group, με πολυετή εμπειρία σε εταιρείες fintech, θεωρεί ότι καταλύτης για τα ψηφιακά πορτοφόλια, ήταν η ευκολία που ο πελάτης μπορούσε να αποκτήσει κάποιο από αυτά, αποφεύγοντας τη γραφειοκρατία των τραπεζών. Μια ματιά στις σειρές αναμονής των φυσικών καταστημάτων των τραπεζών, οι οποίες έμειναν αμείωτες σε μέγεθος ακόμα και στη διάρκεια της πανδημίας, δείχνει ποιο είναι το προφίλ ενός μεγάλου ποσοστού των πελατών τους. Μια πιο αναλυτική ματιά στις λίστες των πελατών τους, θα αποκαλύψει ενδεχομένως ότι οι ηλικίες από 20 ετών και άνω δεν έχουν εξαφανιστεί, βρίσκονται όμως σχεδόν αναγκαστικά εκεί, γιατί ο τραπεζικός τους λογαριασμός είναι άμεσα συνδεδεμένος με τη μισθοδοσία τους.

Επομένως, ένα μεγάλο ποσοστό των πελατών των τραπεζών πρόκειται να φύγουν ή μένουν από ανάγκη. Όσον αφορά τη δεύτερη ομάδα, κάθε νέα δελεαστική πρόταση θα μπορούσε να έχει σαν αποτέλεσμα, μια μετατόπιση ατόμων από τις τράπεζες σε fintech. Μια τέτοια δελεαστική πρόταση που προβάλλεται έντονα το τελευταίο διάστημα είναι οι υπηρεσίες “buy now pay later”. Η υπηρεσία αυτή αφορά σε μικρά δάνεια συνήθως μερικών εκατοντάδων ευρώ, τα οποία ο κάτοχος του ψηφιακού πορτοφολιού μπορεί να αποκτήσει στην κυριολεξία με το πάτημα ενός κουμπιού, προκειμένου να προχωρήσει σε μια αγορά. Σε σχέση με τα δάνεια της δεκαετίας του 90, πρόκειται για μια διαφορετική προσέγγιση εξαιτίας τουλάχιστον δύο βασικών παραγόντων. Ο ένας είναι το χαμηλό μέγεθος του δανείου και ο δεύτερος τα μηδενικά επιτόκια των δανείων αυτών, σε σχέση με τα αντίστοιχα επιτόκια που χρεώνουν οι τράπεζες στη χρήση πιστωτικών καρτών.

Πρακτικά, ο χρήστης του πορτοφολιού έχει τη δυνατότητα να σπάει μια πληρωμή σε μικρότερες, ενώ ο έμπορος εισπράττει όλο το ποσό της αξίας του εμπορεύματος πλην μιας προμήθειας κοντά στο 3% που πάει στα έσοδα του διαχειριστή. Οπότε, η εταιρεία που διαθέτει το ψηφιακό πορτοφόλι είναι αυτή που αναλαμβάνει το ρίσκο να εισπράξει τις δόσεις από τον αγοραστή.

Αυτό που έχει παρατηρηθεί με τη χρήση των υπηρεσιών “buy out pay later” είναι η αύξηση του ποσοστού ολοκλήρωσης των ψηφιακών αγορών. Συχνά, οι αγοραστές όταν βλέπουν το ποσό που έχει συγκεντρωθεί στο ψηφιακό τους καλάθι, φεύγουν από το ψηφιακό κατάστημα χωρίς να ολοκληρώσουν την αγορά,. Η δυνατότητα να σπάσουν αυτό το ποσό σε μικρότερα, τους παροτρύνει να ολοκληρώσουν τη συναλλαγή. Τα τελευταία δύο χρόνια, εταιρείες που δραστηριοποιούνται σε αυτόν τον τομέα, έχουν πετύχει να αυξήσουν την αξία τους πάνω από 1 δισεκατομμύριο δολάρια, ενώ υπάρχουν και κάποιες που έχουν ξεπεράσει το φράγμα των 10 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Σε έρευνα της, η McKinsey εκτιμά ότι οι χρηματοοικονομικοί οργανισμοί με καταλύτη τον ψηφιακό μετασχηματισμό, θα μπορούσαν να προσθέσουν μέχρι και 45% στα ετήσια κέρδη τους, το 15% θα προέλθει από αύξηση των πωλήσεων και το 30 από τη μείωση των λειτουργικών εξόδων. Είναι αναμενόμενο ένα ποσοστό αυτής της αύξησης να ευνοήσει τις υπηρεσίες microfinancing. Ο δρόμος, όπως σε κάθε τεχνολογική εξέλιξη, έχει λακκούβες. Ίσως, η πιο ορατή, για το σύνολο των οργανισμών, είναι το ποσοστό αποστασιοποίησης των πελατών από την δια ζώσης αλληλεπίδραση με τον οργανισμό.

Το δεύτερο ορατό πρόβλημα είναι η ασφάλεια των συναλλαγών και των προσωπικών δεδομένων. Οι συναλλαγές σε FIAT θεωρούνται περισσότερο αξιόπιστες, δεδομένου ότι είναι και οι περισσότερο δοκιμασμένες, αλλά δεν είναι δυνατό να βγουν τα κρυπτονομίσματα από το παιχνίδι, ακόμα και για ανεπτυγμένες χώρες. Οπότε, οι ισορροπίες θα αποκατασταθούν τόσο από τη δυναμική της αγοράς, όσο και από τη διάθεση των ρυθμιστικών αρχών να επέμβουν στη διαμόρφωση των πλαισίων.

Αναστασία Τσίλογλου, γενική διευθύντρια, AFI
Η AFI έχει χρηματοδοτήσει μεχρι σήμερα περίπου 550 επιχειρήσεις με συνολικό ποσό άνω των 5 εκατομμυρίων ευρώ, εκ των οποίων σχεδόν το 50%, έχουν δημιουργηθεί από ανθρώπους που ήταν αρχικά άνεργοι.

Στην Ελλάδα το microfinancing στοχεύει κυρίως σε άνεργους εν δυνάμει επιχειρηματίες
Μια ματιά στο site του European Microfinance Network μας οδήγησε στην μη κερδοσκοπική εταιρεία Action Finance Initiative (AFI), η οποία είναι και ο μοναδικός εκπρόσωπος του δικτύου στην Ελλάδα. Στη συζήτηση που είχαμε με την Αναστασία Τσίλογλου, γενική διευθύντρια της AFI, διαπιστώσαμε ότι στο παρασκήνιο της δημοσιότητας εργάζονται άνθρωποι που πρωταγωνιστούν όχι μόνο με λόγια, αλλά και με πράξεις.

Η έννοια της μικροπίστωσης στην Ελλάδα έχει διαφορετικό χαρακτήρα από αυτόν που συναντάμε σε χώρες που βρίσκονται υπό ανάπτυξη. Οι λήπτες των μικρών δανείων, μέχρι 12.500 ευρώ, είναι μικρές επιχειρήσεις που κάνουν τα πρώτα τους βήματα ή οραματίζονται την ανάπτυξη τους. Όπως μας λέει η Αναστασία Τσίλογλου, από το 2015 που η AFI ξεκίνησε να δίνει μικροπιστώσεις, έχει χρηματοδοτήσει περίπου 550 επιχειρήσεις με συνολικό ποσό άνω των 5 εκατομμυρίων ευρώ, εκ των οποίων σχεδόν το 50%, έχουν δημιουργηθεί από ανθρώπους που ήταν αρχικά άνεργοι. Από το σύνολο των χρηματοδοτούμενων, σχεδόν το 45% είναι γυναίκες, ποσοστό το οποίο είναι πολύ υψηλό για τα δεδομένα της Ευρώπης, όπου ο ρόλος των γυναικών είναι εδώ και πολλές δεκαετίες συνυφασμένος και με την επιχειρηματικότητα, ενώ 1 στους 5 επωφελούμενους είναι νέοι έως 30 ετών.

Το μέσο ποσό μικροδανείου είναι 10.000 ευρώ. Σύμφωνα με την κ. Τσίλογλου, ο λόγος που συμβαίνει αυτό, είναι ότι όσοι ζητούν ένα μικρό δάνειο είναι συνειδητοποιημένοι σχετικά με τις ανάγκες τους και τις δυνατότητες αποπληρωμής. Το αποτέλεσμα είναι τα κόκκινα δάνεια να μην ξεπερνούν το 2,5% του συνολικού δανεισμού. Με αυτή την κατάσταση, δημιουργείται μια έμμεση αλληλεγγύη μεταξύ των επιχειρηματιών, οι οποίοι αντιλαμβάνονται ότι αν οι ίδιοι είναι εντάξει στις αποπληρωμές τους, το σύστημα θα συνεχίσει να λειτουργεί και έτσι θα βοηθηθούν περισσότεροι επιχειρηματίες, όπως βοηθήθηκαν οι ίδιοι. Σημαντικό ρόλο στο πάρα πολύ υψηλό ποσοστό αποπληρωμής των μικροδανείων είναι οι συμπληρωματικές υπηρεσίες συμβουλευτικής, mentoring και coaching που προσφέρει δωρεάν η AFI στους επιχειρηματίες που υποστηρίζει.

Επέκταση στα προσωπικά δάνεια για εταιρείες μικροχρηματοδοτήσεων
Τον περασμένο Ιούλιο ψηφίστηκε ένας νόμος που δίνει τη δυνατότητα στην AFI και σε παρόμοιες εταιρείες, εκτός από επιχειρηματικά να προσφέρουν και προσωπικά δάνεια.
Όπως για παράδειγμα ένα δάνειο για σπουδές, για αγορά σπιτιού και αυτοκινήτου.

Όπως μας λέει η κ. Τσίλογλου, η AFI θα συνεχίσει να δραστηριοποιείται στον τομέα των επιχειρηματικών δανείων τουλάχιστον για τα πρώτα χρόνια.
Μια δεύτερη αλλαγή που φέρνει ο νέος νόμος, θα επιτρέψει στις εταιρείες μικροχρηματοδοτήσεων να διαθέτουν τις υπηρεσίες τους απευθείας, χωρίς να χρειάζεται να περάσουν μέσα από τις συστημικές τράπεζες.

Η AFI έχει ήδη καταθέσει αίτηση στη ρυθμιστική αρχή που είναι η Τράπεζα της Ελλάδας για να αξιοποιήσει τη νέα αυτή δυνατότητα και αναμένεται να έχει το πράσινο φως μέσα στους ερχόμενους μήνες. «Όταν θα έχουμε την έγκριση θα είμαστε ο μοναδικός μη τραπεζικός οργανισμός στην Ελλάδα που θα έχουμε αυτή τη δυνατότητα», μας λέει η κ. Τσίλογλου.

Συμπληρώνουμε τις τράπεζες και δεν τις ανταγωνιζόμαστε
Για τις συστημικές τράπεζες, τα επιχειρηματικά δάνεια 10 και 20 χιλιάδων ευρώ δεν είναι στους βασικούς τους στόχους. Επιπλέον, οι τράπεζες αυτές λειτουργούν με εμπράγματες απαιτήσεις, τις οποίες θα ήταν αδύνατο να διαθέτει ένας νέος επιχειρηματίας και ακόμα περισσότερο ένας άνεργος.

Τα δύο προϊόντα που διαθέτει η AFI έχουν ένα μέσο επιτόκιο κοντά στο 7,3%, το οποίο είναι κοντά στα επιτόκια που προσφέρουν οι συστημικές τράπεζες, παρά το γεγονός ότι η απουσία εμπράγματων απαιτήσεων κάνει το ρίσκο μεγαλύτερο. Επίσης, το επιτόκιο αυτό είναι χαμηλότερο σε σχέση με επιτόκια που μπορεί να ξεπερνούν και το 10% σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες και επομένως το πιθανότερο είναι να αλλάξει ελαφρά προς τα πάνω, όταν η εταιρεία πάρει την έγκριση από την ΤτΕ.

Η ίδια έγκριση θα επιτρέψει στην AFI να διευρύνει τις πηγές των οικονομικών της πόρων, οι οποίες σε αυτήν την κατάσταση, είναι κυρίως χορηγίες ιδρυμάτων, όπως το Chanel Foundation, το Trafigura Foundation, το The Hellenic Initiative και το YBI-Google.org, Έλληνες της διασποράς και Ελληνικά ιδρύματα. Στην επόμενη κατάσταση, ιδιώτες επενδυτές και εταιρείες θα έχουν τη δυνατότητα να προσφέρουν οικονομικούς πόρους στην AFI.

Η κλιματική κρίση μέγιστη πρόκληση και για τον ασφαλιστικό κλάδο

Το βλέπουμε, το νιώθουμε, το ζούμε, αλλά όταν έρχονται και οι επιστήμονες, με στοιχεία και αριθμούς, να επιβεβαιώσουν το λαϊκό αίσθημα, τότε τα πράγματα κάθε άλλο παρά καλά μπορεί να είναι… Στα μέσα Νοεμβρίου και στο πλαίσιο δημόσιας διαδικτυακής συζήτησης του Think Tank διαΝΕΟσις για τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης στην Ελλάδα, το πρώτο-πρώτο συμπέρασμα της ειδικής μελέτης που πραγματοποίησαν ο καθηγητής Κωνσταντίνος Καρτάλης και οι συνεργάτες του πάνω σ’ αυτό το αντικείμενο, ήταν πως «η Μεσόγειος και η Ελλάδα αποτελούν κλιματικό ‘hot spot’, όπου οι κλιματικές αλλαγές εμφανίζονται με μεγαλύτερο πρόσημο, ήτοι με αυξημένη ένταση, διάρκεια και συχνότητα των ακραίων καιρικών φαινομένων».

Μ’ άλλα λόγια, ο καιρός στη χώρα μας πηγαίνει από το κακό στο χειρότερο, με όποιες δυσμενείς επιπτώσεις μπορεί να έχει αυτό από πλευράς υλικών ζημιών, καταστροφών, διατάραξης των καθημερινών δραστηριοτήτων και -δυστυχώς, μερικές φορές- απώλειας ζωών. Μπορούμε να επέμβουμε στο βασικό αίτιο, που είναι η κλιματική κρίση; Μόνοι μας και βραχυπρόθεσμα, όχι.
Πολλοί μαζί και μακροπρόθεσμα ναι, κι αυτό αποτελεί προτεραιότητα τόσο για την Ευρωπαϊκή Ένωση, όσο και για τον ΟΗΕ, που έχουν αναπτύξει ανάλογες στρατηγικές με συγκεκριμένους στόχους και χρονοδιαγράμματα για τα υπόλοιπα χρόνια της τρέχουσας δεκαετίας, ως το 2030.

Το μόνο σίγουρο είναι ότι δεν πρόκειται να δούμε μείωση ή έστω σταθεροποίηση από τη μια μέρα στην άλλη… Αντίθετα, οι ζημιές από τις φυσικές καταστροφές θα συνεχιστούν, καθώς οι φυσικές απειλές παραμένουν, κάνοντας -μεταξύ άλλων- δυσκολότερο το έργο και των ασφαλιστικών εταιριών, των βασικών διαχειριστών κινδύνου, που βλέπουν σε παγκόσμιο επίπεδο τα ως τώρα μοντέλα τους να μην ανταποκρίνονται στις νέες συνθήκες και να χρειάζονται επειγόντως αλλαγή.

Σύμφωνα με δημοσιεύματα του διεθνούς (ηλεκτρονικού, πλέον, στην εποχή μας) Τύπου, επειδή οι επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης είναι ουσιαστικά συστημικές, πιθανότερη εξέλιξη θεωρείται η άσκηση πίεσης στις τοπικές οικονομίες, με αυξημένο τον κίνδυνο «ατυχημάτων» τόσο ανάμεσα στους καταναλωτές, όσο και στις ασφαλιστικές εταιρίες.

Από την άλλη πλευρά, η σωστή ενημέρωση της κοινής γνώμης για τη σημασία και τον ρόλο που μπορεί να παίξει η ασφάλιση έναντι τέτοιων κινδύνων, με την θεσμική «ευλογία» της Πολιτείας, θα μπορούσε να αυξήσει θεαματικά τη ζήτηση για νέες, σύγχρονες ασφαλιστικές υπηρεσίες και λύσεις, διευρύνοντας βεβαίως τις ευκαιρίες ανάπτυξης του κλάδου.

Μαργαρίτα Αντωνάκη, ΕΑΕΕ
Η ασφαλιστική αγορά κλήθηκε να στηρίξει τους ασφαλισμένους πολίτες και επιχειρήσεις σε 8 συμβάντα φυσικών καταστροφών: δηλώθηκαν περίπου 6.200 ζημιές που αντιστοιχούν σε αποζημιώσεις συνολικού ύψους 106 εκ ευρώ.

Οι επιπτώσεις στην ελληνική αγορά
Για όλα αυτά κι ακόμα περισσότερα θέματα, σχετικά με τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης στον ασφαλιστικό κλάδο, όσον αφορά προφανώς στην ελληνική αγορά, το Digital Finance απευθύνθηκε στην Ένωση Ασφαλιστικών Εταιριών Ελλάδας. Στην πολλαπλών κατευθύνσεων ερώτησή μας, απάντησαν ο Πρόεδρος της Επιτροπής Περιουσίας, Αντασφαλίσεων, Μεταφορών & Σκαφών, Ερρίκος Μοάτσος, και η Γενική Διευθύντρια της ΕΑΕΕ, Μαργαρίτα Αντωνάκη, παραθέτοντας σημαντικά στοιχεία και προτείνοντας ως λύση ένα μοντέλο αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών που θα βασίζεται στην εκ των προτέρων χρηματοδότηση των οικονομικών επιπτώσεων τους.

Πόσο έχουν επηρεάσει οι επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης γενικότερα τον κλάδο σας και ειδικότερα την Ελλάδα, που πρόσφατες έρευνες χαρακτηρίζουν “κλιματικό hot-spot” στη Μεσόγειο; Ποια είναι η αντίδρασή σας ως τώρα; Συλλέγετε στοιχεία, όσον αφορά στους κινδύνους για ιδιώτες και επιχειρήσεις; Επεξεργάζεστε αναπροσαρμογές και risk models και, αν ναι, με ποια “εργαλεία”; Συνδέονται όλα αυτά με τις κατά ESG σύγχρονες απαιτήσεις;

Ηρακλής Μοάτσος, ΕΑΕΕ
Η ΕΑΕΕ υποστηρίζει τη λύση ενός μοντέλου αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών που θα βασίζεται στην εκ των προτέρων χρηματοδότηση των οικονομικών επιπτώσεων τους.

Η κλιματική αλλαγή αποτελεί μία πραγματικότητα που επηρεάζει όλη την ανθρωπότητα, καθώς απειλεί τη βιωσιμότητα στον πλανήτη. Οι επιπτώσεις της γίνονται ορατές ανά τον κόσμο υπό τη μορφή ολοένα συχνότερων, αλλά και σφοδρότερων φυσικών καταστροφών, οι οποίες προκαλούν υλικές ζημιές και πολυάριθμες ανθρώπινες απώλειες. Επομένως, η συγκράτηση της κλιματικής αλλαγής μέσω του περιορισμού των εκπομπών ρύπων στην ατμόσφαιρα, κάτι που στην ουσία προϋποθέτει αλλαγή του παραγωγικού και ενεργειακού μοντέλου της παγκόσμιας οικονομίας προς ένα φιλικότερο προς το περιβάλλον μοντέλο, αποτελεί τη μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζει η παγκόσμια κοινότητα.

Ο ασφαλιστικός κλάδος εμπλέκεται ποικιλοτρόπως στο θέμα της κλιματικής αλλαγής και των φυσικών καταστροφών. Η βασική δραστηριότητα του ασφαλιστικού κλάδου είναι η διαχείριση κινδύνου και τα τελευταία χρόνια οι ασφαλιστές ανταποκρίνονται όλο και περισσότερο σε περιβαλλοντικά, κοινωνικά και θέματα διακυβέρνησης (ESG), σε διαφορετικά επίπεδα και κλίμακες. Η υιοθέτηση των αρχών ESG δεν αφορά μόνο τον ασφαλιστικό κλάδο, αλλά το σύνολο των επιχειρήσεων και αναμένεται να αλλάξει τον τρόπο που λειτουργεί η αγορά γενικότερα, άρα σχετίζεται απόλυτα με τη δράση για τη συγκράτηση της κλιματικής αλλαγής.

Η ασφάλιση είναι μηχανισμός ο οποίος καλύπτει τις οικονομικές ζημιές που έρχονται ως αποτέλεσμα των φυσικών καταστροφών, τόσο εκείνων που θα εμφανίζονται συχνότερα ως απόρροια της κλιματικής αλλαγής όπως πλημμύρες, δασικές πυρκαγιές κ.ά. όσο και των ανεξάρτητων της κλιματικής αλλαγής φαινομένων, όπως οι σεισμοί. Επιπλέον, οι ασφαλιστές ασχολούνται συστηματικά με την πρόληψη, την ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση των πολιτών, αλλά και όλων των εμπλεκόμενων μερών σχετικά με την κλιματική αλλαγή και τις φυσικές καταστροφές και χρηματοδοτούν σχετική έρευνα. Εξαιρετικά σημαντικός είναι, επίσης, ο ρόλος της ασφαλιστικής αγοράς ως μεγάλου θεσμικού επενδυτή, μέσω της χρηματοδότησης έργων με πράσινο πρόσημο κ.ά..

Η Ένωση Ασφαλιστικών Εταιριών Ελλάδος (ΕΑΕΕ) καταγράφει συστηματικά τις ασφαλισμένες ζημιές από τα φυσικά φαινόμενα στην Ελλάδα, την τελευταία 25ετία. Τα στοιχεία δείχνουν ότι το 50% των φυσικών καταστροφών που σχετίζονται με το κλίμα συνέβησαν μόλις τα τελευταία τέσσερα χρόνια. Τους τελευταίους 12 μήνες (Σεπτέμβριος 2020 – Σεπτέμβριος 2021) η ασφαλιστική αγορά κλήθηκε να στηρίξει τους ασφαλισμένους πολίτες και επιχειρήσεις σε 8 συμβάντα φυσικών καταστροφών: δηλώθηκαν περίπου 6.200 ζημιές που αντιστοιχούν σε αποζημιώσεις συνολικού ύψους €106 εκ. Στα παραπάνω θα προστεθούν και οι ζημιές της κακοκαιρίας Μπάλλος του Οκτωβρίου, τα στοιχεία της οποίας βρίσκονται υπό επεξεργασία. Σημειώνεται, εδώ, ότι η χώρα μας έχει χαμηλό ποσοστό ασφαλιστικής κάλυψης (περίπου 15%), άρα το ποσοστό των ζημιών που είναι ασφαλισμένες, είναι μικρό.

Η ΕΑΕΕ υποστηρίζει τη λύση ενός μοντέλου αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών που θα βασίζεται στην εκ των προτέρων χρηματοδότηση των οικονομικών επιπτώσεων τους. Η ασφαλιστική αγορά είναι ο κατεξοχήν φορέας και διαχειριστής του κινδύνου σε όλες τις προηγμένες οικονομίες. Λόγω της σημαντικότητας των ζημιών που προκαλούν οι φυσικές καταστροφές, αλλά και της ανάγκης για ένα διαχρονικά σταθερό σύστημα, είναι απαραίτητη η σύμπραξη του δημόσιου με τον ιδιωτικό τομέα, κάτι που επίσης αποτελεί παράμετρο των συστημάτων τα οποία λειτουργούν αποτελεσματικά σε χώρες της Ευρώπης και αλλού. Κράτος και επιχειρήσεις έχουν να διαδραματίσουν συμπληρωματικούς και διακριτούς ρόλους. Η επένδυση στην ενημέρωση, την πρόληψη και την προσαρμογή με σκοπό τον περιορισμό των ζημιών είναι επίσης κρίσιμη, καθώς έχει αποδειχτεί ότι η επένδυση σε προληπτικά μέτρα αποσοβεί ζημιές πολλαπλάσιου ύψους.

Ζητούνται απαντήσεις στους νέους κινδύνους
Σχετικά πρόσφατη (Νοέμβριος του ‘20) μελέτη της McKinsey επικαλείται στοιχεία σύμφωνα με τα οποία ο κλάδος Περιουσίας & Ζημιών πρέπει επειγόντως να επανεκτιμήσει τη στάση και τα μοντέλα εργασίας του, όμως -κατά τους ερευνητές- λίγες εταιρίες (ΣΣ. που, μακάρι να έχουν αυξηθεί από πέρυσι) έχουν προχωρήσει στη λήψη σοβαρών μέτρων, υπολογίζοντας τις επιδεινούμενες συνθήκες στα νέα προγράμματά τους. Κάποιες άλλες δεσμεύτηκαν δημοσίως να μειώσουν την έκθεσή τους σε βιομηχανίες με «επιβαρυμένο ανθρακικό αποτύπωμα» ως το 2030 (καταληκτικό έτος ως προς την επίτευξη των 17 στόχων του ΟΗΕ για την αειφόρο ανάπτυξη) ή ακόμα και το 2040. Η μελέτη χαρακτηρίζει αυτές τις αντιδράσεις απλώς ανεπαρκείς, παρά την αναγνώριση της κλιματικής κρίσης εκ μέρους των ίδιων εταιριών ως «κορυφαίας προτεραιότητας που έχουν να αντιμετωπίσουν».

Και, για να έχουμε ένα μέτρο της απειλής, η ίδια μελέτη αναφέρει πως -σύμφωνα με συντηρητικούς υπολογισμούς- το κόστος των συνεπειών της κλιματικής κρίσης από περίπου 2% του παγκόσμιου ΑΕΠ πέρυσι, θα ξεπεράσει το 4% ως το 2050, καθώς οι σχετικοί κίνδυνοι πολλαπλασιάζονται, με αποτέλεσμα μικρές φυσικές μεταβολές να εξελίσσονται εν δυνάμει σε μη-αναστρέψιμες αλλαγές ολόκληρων συστημάτων.

Πρέπει να κάνουμε πολύ περισσότερα από τις συμβατικές μας υποχρεώσεις
Το Digital Finance ζήτησε τη γνώμη και ενός εκπροσώπου ασφαλιστικής εταιρίας, θυγατρικής μεγάλου διεθνούς ομίλου, ώστε να έχει μια περισσότερο σφαιρική εικόνα ως προς τις θέσεις και τα «εργαλεία» αντιμετώπισης του προβλήματος. Να τι απάντησε, σε αντίστοιχες ερωτήσεις μας, ο Στέφανος Στεφανίδης, Διευθυντής Τομέα Ασφαλιστικών Λειτουργιών Ασφαλίσεων Ζημιών της ERGO Ασφαλιστική, θυγατρικής της Munich Re.

Οι επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης, που συνεχώς διογκώνονται, είναι οδυνηρές, τόσο από κοινωνικής, όσο και από οικονομικής άποψης. Πόσο έχουν επηρεάσει τον κλάδο σας τόσο γενικότερα, όσο και ειδικότερα στην Ελλάδα, όπου πρόσφατες έρευνες προβλέπουν ότι τα πράγματα θα πάνε από το κακό στο χειρότερο;

Στέφανος Στεφανίδης, ERGO Ασφαλιστική
Δουλεύουμε για την καλύτερη διαχείριση του θέματος συλλογικά, τόσο σε επίπεδο ανάλυσης των δεδομένων με τη βοήθεια της τεχνολογίας, όσο και με προσπάθειες αύξησης της ενημέρωσης του κοινού και των αρχών για το πρόβλημα.

Η κλιματική αλλαγή είναι ένα φαινόμενο με ολοένα σοβαρότερες συνέπειες για τον πλανήτη μας. Ακόμη και στην Ελλάδα, όπου μέχρι πρόσφατα οι συνέπειές της ήταν περιορισμένες, με μικρή συχνότητα έντονων καιρικών φαινομένων, η κατάσταση αλλάζει με γοργούς ρυθμούς, καθώς τέτοια γεγονότα εμφανίζονται όλο και συχνότερα στην περιοχή μας.

Τα τελευταία χρόνια παρατηρούμε ότι η αυξημένη συχνότητα και σφοδρότητα αυτών των φαινομένων οδηγεί σε υψηλότερο αριθμό δαπανηρών απαιτήσεων για την ασφαλιστική αγορά.
Περισσότερες από τις μισές απαιτήσεις των τελευταίων 30 ετών στη χώρα μας, τόσο σε αριθμό όσο και σε κόστος, που σχετίζονται με καιρικά φαινόμενα και δασικές πυρκαγιές έγιναν την τελευταία πενταετία.

Δυστυχώς, στη χώρα μας το ποσοστό των περιουσιών που είναι ασφαλισμένες είναι εξαιρετικά μικρό σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Αυτό μπορεί να περιορίζει μεν τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στις ασφαλιστικές εταιρείες, τις αυξάνει όμως για τα νοικοκυριά που επηρεάζονται, αφού σε κάθε καταστροφικό φαινόμενο οι ασφαλισμένες ζημιές δεν ξεπερνούν το 10-15% του συνόλου.

Κάποιοι θα ισχυριστούν ότι τελικά οι ασφαλιστές μπορούν να αποφύγουν τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, επαναπροσδιορίζοντας τα προϊόντα και τα χαρτοφυλάκιά τους ετησίως και ότι ως αποτέλεσμα θα αυξηθεί η ζήτηση για νέες ασφαλιστικές λύσεις, δημιουργώντας ευκαιρίες περαιτέρω ανάπτυξης. Αυτό, ωστόσο, είναι μέρος της αλήθειας και αποτελεί κοντόφθαλμη θεώρηση του προβλήματος.

Η πραγματική απειλή είναι συστημική και θέτει τις οικονομίες υπό πίεση. Οι επιχειρήσεις που θεωρούν την κλιματική αλλαγή ένα πρόβλημα που οι κυβερνήσεις πρέπει να λύσουν μόνες τους, θα βρεθούν σε δύσκολη θέση αφού θα βρεθούν αντιμέτωπες με την κίνηση του ακτιβισμού για το κλίμα, καθώς τα κλιματικά ζητήματα βρίσκονται στον πυρήνα της ιδεολογίας της νέας γενιάς.

Η μη ενεργή αντιμετώπιση ενός ζητήματος που διαμορφώνει τα συναισθήματα των καταναλωτών, θα τους αποξενώσει από τη μελλοντική πελατειακή τους βάση.

Ποια είναι η αντίδρασή σας ως τώρα; Συλλέγετε στοιχεία, όσον αφορά στους κινδύνους για ιδιώτες και επιχειρήσεις; Πώς τα επεξεργάζεστε και με ποια “εργαλεία”; Συνδέονται όλα αυτά με τις κατά ESG σύγχρονες απαιτήσεις;

Μέχρι πρόσφατα ο κύριος κίνδυνος που απασχολούσε τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις στην Ελλάδα ήταν ο σεισμός και λιγότερο η πλημμύρα. Αν αγνοήσουμε τα σημερινά σημάδια, οι συνέπειες του μέλλοντος θα ενισχυθούν, αφού το παγκόσμιο κλίμα θα συνεχίσει να αλλάζει.

Η πλημμύρα αποτελεί αυξανόμενα σημαντικό κίνδυνο, που πρέπει να διαχειριστούν οι Έλληνες ασφαλιστές.

Ως αγορά, παρακολουθούμε μέσω της ΕΑΕΕ τα στατιστικά στοιχεία του κλάδου περιουσίας και δουλεύουμε για την καλύτερη διαχείριση του θέματος συλλογικά, τόσο σε επίπεδο ανάλυσης των δεδομένων με τη βοήθεια της τεχνολογίας, όσο και με προσπάθειες αύξησης της ενημέρωσης του κοινού και των αρχών για το πρόβλημα.

Στην ERGO δουλεύουμε εντατικά με τη μητρική εταιρεία μας, τη Munich Re, για να διαχειριστούμε το ζήτημα αποτελεσματικά.

Η Munich Re είναι πρωτοπόρος στην ανάλυση των ζημιών που προκαλούνται από φυσικές καταστροφές με δράση και εργαλεία που βοηθούν στην καλύτερη κατανόηση των αλλαγών στους κινδύνους. Το NATHAN (Natural Hazards Edition), το Risk Suite της Munich Re, προσφέρει καλά σχεδιασμένες λύσεις εκτίμησης κινδύνου και συμμόρφωσης για την ανάληψη κινδύνων, την προστασία δεδομένων, για επενδυτικές αποφάσεις και για την ανάλυση της κλιματικής αλλαγής.

Ποιες είναι οι προβλέψεις του ομίλου σας; Αυξάνει διαρκώς η έκθεσή σας; Ετοιμάζεστε για αναπροσαρμογές και νέα risk models;

Η παγκόσμια ασφαλιστική αγορά άρχισε να αναλαμβάνει ουσιαστική δράση και αρκετοί ασφαλιστές έχουν δεσμευθεί δημοσίως να μειώσουν την έκθεσή τους σε ρυπογόνες βιομηχανίες, με δεσμεύσεις για καθαρές μηδενικές εκπομπές ως το 2050.

Η Munich Re δεσμεύτηκε στο σχέδιο Ambition 2025 να ευθυγραμμίσει την πορεία μείωσης των δικών της εκπομπών με τη συμφωνία του Παρισιού, που έχει στόχο τις μηδενικές εκπομπές άνθρακα ως το 2030. Ο όμιλος έχει υιοθετήσει μια ολιστική προσέγγιση κι έχει θέσει φιλόδοξους στόχους μείωσης των ρύπων του, όχι μόνο για τις λειτουργικές του διαδικασίες, αλλά επίσης για τις επενδύσεις του και τις ασφαλιστικές του συναλλαγές.

Στην προσπάθεια επίτευξης των στόχων της συμφωνίας του Παρισιού, η Munich Re προχωράει μερικά βήματα παραπέρα. Το πρώτο βήμα είναι ο ενδιάμεσος στόχος για μείωση των εκπομπών άνθρακα ανά εργαζόμενό της κατά επιπλέον 12% ως το 2025 (σε σχέση με το 2019), εστιάζοντας στις κύριες πηγές των εκπομπών του ομίλου – την κατανάλωση ενέργειας και τα επαγγελματικά ταξίδια. Θέτει ως στόχο την αύξηση της αγοράς πράσινης ηλεκτρικής ενέργειας από 90% σήμερα σε 100% ως το 2025.

Δεσμεύεται σε στόχο μηδενικού άνθρακα έως το 2030 για τις λειτουργικές εκπομπές του ομίλου. Αυτό σημαίνει ότι για κάθε γραμμάριο CO2 που θα συνεχίσει να εκπέμπει, θα χρηματοδοτεί έργα αναδάσωσης ή δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα (Carbon capture and storage – CCS) ίσης τουλάχιστον ποσότητας.

Πιστεύετε ότι χρειάζονται συλλογικές προσπάθειες στην αντιμετώπιση αυτού του θέματος ή θα επικρατήσει για άλλη μια φορά η σοφή παρότρυνση “ο σώζων εαυτόν, σωθήτω”; Ποια είναι η θέση του κράτους σ’ όλη αυτή την ιστορία και ποιος θα αναλάβει την “εκπαίδευση ” των πολιτών, ώστε να πιστέψουν ότι είναι αναγκαία η ασφάλιση της περιουσίας τους και για τα καιρικά φαινόμενα που οξύνονται;

Ως αγορά, αλλά και ως εταιρεία διαχειριστήκαμε τα αυξανόμενα περιστατικά αποζημιώσεων από φυσικές καταστροφές των τελευταίων χρόνων αποτελεσματικά. Αυτό που κάναμε ήταν, βέβαια, η τήρηση της συμβατικής μας υποχρέωσης. Θεωρώ, όμως, πως αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι πολύ περισσότερο από αυτό.

Ως κλάδος, η καθημερινή μας δραστηριότητα σχετίζεται με τη διαχείριση κινδύνων. Έχουμε επαγγελματίες διαχειριστές κινδύνων και εμπειρία στο θέμα μεγαλύτερη από οποιονδήποτε άλλο. Για να προσφέρουμε αξιόπιστη προστασία, πρέπει να αξιοποιήσουμε την κατανόησή μας για τον κίνδυνο για να μετριάσουμε τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής για εμάς και τους πελάτες μας.
Ως ασφαλιστές πρέπει να είμαστε ενεργοί και να χτίζουμε σχέσεις με τους πελάτες μας, ώστε να τους βοηθάμε στη διαχείριση και τον μετριασμό του κινδύνου τους, εστιάζοντας στην πρόληψη και περιορίζοντας τις ζημιές ως αποτέλεσμα.

Μετά από κάθε μεγάλο καταστροφικό γεγονός στην Ελλάδα, η συζήτηση περιστρέφεται γύρω από την πρόληψη κι όχι την παρέμβαση μετά το συμβάν – αυτό που θα μπορούσαμε να είχαμε κάνει, αλλά δεν το κάναμε. Έχουμε την υποχρέωση να συνεργαστούμε στενά με το κράτος και τις αρχές, ενισχύοντας το συμβουλευτικό μας ρόλο, βασιζόμενοι στη συσσωρευμένη τεχνογνωσία μας στη διαχείριση κινδύνων.

Μετά τα επαναλαμβανόμενα καταστροφικά γεγονότα και με δεδομένη την πρόβλεψη για αυξημένη συχνότητα και σφοδρότητά τους στο μέλλον, είναι υποχρέωσή μας να προάγουμε το θεσμό της ασφάλισης, όχι με επένδυση στον φόβο, αλλά με προβολή των θετικών της ασφάλισης.

Ως βιομηχανία, θα πρέπει να επανεξετάσουμε τις ενέργειές μας ως απάντηση στον κίνδυνο για το κλίμα. Η προληπτική δράση μπορεί να προστατεύσει καλύτερα τους πελάτες μακροπρόθεσμα, αλλά μπορεί επίσης να συμβάλει στη διαφύλαξη των συμφερόντων της κοινωνίας και την εξυπηρέτηση του θεμελιώδους σκοπού του ασφαλιστικού κλάδου, στη μείωση της οικονομικής αβεβαιότητας.


Εν ολίγοις
Η κλιματική κρίση επηρεάζει ήδη τον ασφαλιστικό κλάδο και η κατάσταση αναμένεται να επιδεινωθεί τα επόμενα χρόνια. Η ανάγκη για άμεση λήψη μέτρων και επανεξέταση μοντέλων πρέπει να συνδυαστεί με κατάλληλες δράσεις ευαισθητοποίησης των πολιτών, ώστε να εστιάσει στην πρόληψη και να περιορίσει τις ζημιές ως αποτέλεσμα.

Ευάγγελος Αγγελίδης | Profile Software: Ένα διεθνές success story

Κύριε Αγγελίδη, η Profile αναδεικνύεται πρωταγωνιστής στις τεχνολογικές λύσεις για τον χρηματοοικονομικό τομέα. Πού αποδίδετε αυτήν την επιτυχία;

Εστιάζουμε στην καινοτομία, στη πελατοκεντρική εξυπηρέτηση, και στην έγκαιρη κάλυψη των απαιτήσεων της αγοράς, στοιχεία που αποτελούν βασικούς πυλώνες διαφοροποίησης. Επιπλέον, ο όμιλος πραγματοποίησε στρατηγικές επιχειρηματικές κινήσεις, όπως οι πρόσφατες εξαγορές που ενίσχυσαν τη θέση του περαιτέρω. Το 2017 η Profile εξαγόρασε την Login, Γαλλική εταιρεία ανάπτυξης treasury λογισμικού και το 2021 την Centevo εταιρεία ανάπτυξης asset / fund management λογισμικού στην Σκανδιναβία. Οι συγκεκριμένες ενέργειες διεύρυναν την παρουσία του ομίλου αλλά και την οικονομική του θέση. Οι πωλήσεις του εξωτερικού αντιπροσωπεύουν πλέον του 68% του κύκλου εργασιών του ομίλου.

Κατά την οικονομική κρίση αλλά και την περίοδο της καραντίνας οι αγορές του εξωτερικού αποδείχθηκαν ιδιαίτερα προσοδοφόρες για τις λύσεις μας ενώ μας δόθηκε η ευκαιρία να συναγωνιστούμε μεγάλους ομίλους, με επιτυχία. Το αποτέλεσμα ήταν τόσο οι πελάτες όσο και οι αναλυτές να ξεχωρίσουν τις λύσεις μας βάσει τεχνολογίας και εξυπηρέτησης, στοιχεία ιδιαιτέρως σημαντικά. Επιπλέον επενδύουμε συστηματικά πλέον του 20% του τζίρου σε Έρευνα και Ανάπτυξη. Πέρα του R&D, το πιο σημαντικό κομμάτι της επιτυχίας μας είναι οι άνθρωποι. Γι’ αυτό άλλωστε και σκοπεύουμε να προχωρήσουμε σε πάνω από 100 προσλήψεις που θα ενδυναμώσουν τις δραστηριότητες μας εντός και εκτός συνόρων. Σήμερα, η Profile είναι ηγέτιδα εταιρεία πληροφορικής στην Ελλάδα με εμπειρία 30 ετών και διεθνή παρουσία σε 45 χώρες, και αυτή η πορεία αποτυπώνεται και στην ανοδική τιμή της μετοχής μας. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 25% της μετοχικής σύνθεσης της Profile αποτελείται από θεσμικούς επενδυτές, στην πλειονότητα τους οίκοι του εξωτερικού, γεγονός το οποίο καταδεικνύει την εμπιστοσύνη των ξένων κεφαλαίων στον όμιλο.

Ποιες είναι οι λύσεις που προτιμώνται από τους πελάτες σας; Πως είναι ανταγωνιστικές εναντι μιας inhouse λύσης και πως εξελίσσεται το digital banking και cloud ως παραγοντες διαφοροποίησης;

Οι λύσεις που προτιμώνται εξαρτώνται από τις ανάγκες και τον συνδυασμό που επιθυμεί ο κάθε οργανισμός. Με την πάροδο των χρόνων και την εξέλιξη της τεχνολογίας γίνεται πλέον σαφές στους οργανισμούς του χρηματοοικονομικού τομέα ότι οι legacy πλατφόρμες είναι δύσκολο να συντηρηθούν και κυρίως να ανταποκριθούν γρήγορα στις μεταβαλλόμενες απαιτήσεις της εποχής.
Ο ψηφιακός μετασχηματισμός που γίνεται σε όλα τα επίπεδα επιτυγχάνεται αρτιότερα με την υποστήριξη ενός καταξιωμένου διεθνώς παρόχου, εν συγκρίσει με την inhouse ανάπτυξη κάτι το οποίο συνέβαινε δεκαετίες πριν όταν δεν υπήρχε η ευελιξία του cloud και digital. Κατ’ επέκταση ο οργανισμός μπορεί να περάσει σε παραγωγική λειτουργία πιο γρήγορα, χωρίς να ανησυχεί για την εξέλιξη της inhouse digital πλατφόρμας καταναλώνοντας πόρους από την εσωτερική λειτουργία του.

Ο εκάστοτε οργανισμός μπορεί να επιλέξει τη λύση που έχει πραγματικά ανάγκη, να προσθέσει επιπλέον λειτουργικότητες όσο μεγαλώνει, εξοικονομώντας χρήμα, χρόνο και πόρους, εστιάζοντας σε πιο σημαντικούς τομείς. Επίσης, διαθέτει, έτσι, έναν σύμβουλο για τις νέες τάσεις που τον βοηθάει στην υλοποίηση πιο ανταγωνιστικών υπηρεσιών με τη μοναδικότητα της λύσης να επιτυγχάνεται πιο εύκολα με τη χρήση ανοιχτής αρχιτεκτονικής και open APIs. Σε ότι αφορά το Digital Banking, γίνεται εμφανές πλέον ότι αποτελεί τη ραχοκοκαλιά της νέας τραπεζικής . Η ψηφιοποίηση είναι η ειδοποιός διαφορά που συμβάλει στην βελτιστοποίηση των εργασιών ακόμα και όταν η παραδοσιακή τραπεζική είναι η βασική μορφή συναλλαγής του πελάτη. Ο πελάτης έχει πλέον ένα σημείο επαφής και συνεχή πρόσβαση στην πληροφορία. Η προσωποποιημένη εξυπηρέτηση και ανάλυση της συμπεριφοράς για την παροχή συγκεκριμένων προϊόντων που χρειάζεται ο πελάτης, είναι ιδιαίτερα σημαντικά πλεονέκτηματα. Και επιτυγχάνονται αξιοποιώντας digital banking εργαλεία.

Αυτό άλλωστε είναι που θέλουμε να επιτύχουμε με τo finuevo τη νέα πλατφόρμα digital banking in-a-box, η οποία καλύπτει ευέλικτα και με ευκολία τις νέες τάσεις. Οι εταιρείες που διαθέτουν την απαραίτητη ευελιξία στην digital banking πλατφόρμα τους, θα μπορούν να προσεγγίσουν τις νέες ανάγκες νωρίς ώστε να καλύψουν πιο ανταγωνιστικά τις απαιτήσεις που δημιουργούνται. Είναι επίσης γεγονός ότι ο τραπεζικός τομέας έχει περάσει στην cloud-based ψηφιακή μεταρρύθμιση. Ο ρυθμός υλοποίησης στο cloud είναι πιο γρήγορος και γίνεται σε στάδια προσφέροντας ευελιξία, δημιουργώντας θετικές εμπειρίες για ευκολία, καλύτερη επίτευξη των επιχειρηματικών αναγκών και ικανοποίηση των πελατών. Ένα σημαντικό πλεονέκτημα της εφαρμογής σε cloud περιβάλλον είναι ότι αξιοποιεί νέες μεθόδους και διαδικασίες. Η ανάπτυξη cloud-native εφαρμογών βασίζεται σε service-based αρχιτεκτονική αξιοποιώντας microservices, containers και APIs (application programming interfaces). Τα οφέλη είναι εμφανή και προσφέρουν ταχύτερη, καλύτερη επικοινωνία και εύκολη συμμόρφωση με τις κανονιστικές οδηγίες. Σε ότι αφορά την Profile, όλες οι λύσεις της εταιρείας έχουν αναπτυχθεί με σκοπό την καλύτερη εξυπηρέτηση του πελάτη. Επιγραμματικά, οι λύσεις μας για τον τραπεζικό κλάδο περιλαμβάνουν:

  • Το Finuevo, που προσφέρει Digital Banking in-a-box, με γνώμονα την ευελιξία αξιοποιώντας cloud και agile μεθοδολογίες, ως mobile-first platform,
  • Το FMS.next, το ευέλικτο και ολοκληρωμένο σύστημα για Core Banking με προηγμένο front-end,
  • Το RiskAvert, την προηγμένη λύση για διαχείριση πιστωτικού κινδύνου,
  • Το Acumen.plus, την νέα STP πλατφόρμα για Treasury που προσφέρει πλήρη αυτοματοποίηση,
  • Το Axia Suite, την διεθνώς αναγνωρισμένη omni-channel πλατφόρμα για Investment Management με πλήρως αναβαθμισμένο το σύστημα θεματοφυλακής Axia Custody για αυτοματοποίηση εργασιών,
  • Το νέο Fund Management από την θυγατρική μας Centevo που προσφέρει mobile-first δυνατότητες.

Έχετε σημαντική εμπειρία σε έργα ψηφιακού μετασχηματισμού στο δημόσιο τομέα. Κύριε Μαντζαβινάτο, τι αφορά και με βάση τις επικείμενες αλλαγές που στοχεύετε να συμμετέχετε;
Η Profile έχει παρουσία σε έργα του δημοσίου τομέα για περίπου δύο δεκαετίες δίνοντας έμφαση στην ψηφιοποίηση και στον μετασχηματισμό του κράτους προς όφελος του πολίτη αλλά και των δημοσίων υπαλλήλων. Η εταιρεία έχει αναλάβει και έχει ολοκληρώσει επιτυχώς το έργο ηχογράφησης/ αποηχογράφησης των δικαστικών αιθουσών σε όλη την επικράτεια ενώ το ηλεκτρονικό πινάκιο δίνει τη δυνατότητα παρακολούθησης της πορείας των δικών που εκδικάζονται σε συγκεκριμένη δικαστική αίθουσα σε πραγματικό χρόνο με βάση τον αριθμό της δίκης ώστε να προστατεύονται προσωπικά δεδομένα.

Επιπρόσθετα, ολοκληρώθηκαν οι ψηφιακές υπηρεσίες της Δημόσιας Περιουσίας για το Υπουργείο Οικονομικών, καθώς και τα έργα που αφορούν στην ανάπτυξη πληροφοριακού συστήματος επιχειρηματικής ευφυίας για τα Υπουργεία Παιδείας και Υγείας. Παράλληλα, μια ομάδα έμπειρων συμβούλων μας υλοποιεί για λογαριασμό των Υπουργείων Εσωτερικών και Οικονομικών, το έργο που αφορά στην ενιαία μισθοδοσία του Ελληνικού Δημοσίου, στο οποίο θα ενταχθεί σταδιακά το σύνολο των δημοσίων υπαλλήλων της χώρας. Σημαντική είναι και η εμπειρία που έχει αναπτύξει η εταιρεία στο ευαίσθητο πεδίο του GDPR με έργα όπως αυτό για τις υπηρεσίες του ΕΟΠΥΥ σε όλη την Ελληνική επικράτεια. Με βάση την τεχνογνωσία που διαθέτει ο όμιλος είναι σε θέση να διεκδικήσει μια σειρά από σημαντικά έργα που πρόκειται να χρηματοδοτηθούν από το Ταμείο Ανάκαμψης και το νέο ΕΣΠΑ. Οι τομείς του Δημοσίου στους οποίους εστιάζει η Profile περιλαμβάνουν έργα χρηματοοικονομικού αντικειμένου όπου μπορεί εύκολα να αξιοποιηθεί η εξειδίκευση που διαθέτει.

Κύριε Ηλιόπουλε, φαίνεται ότι η εφαρμογή της τεχνολογίας στις επενδυτικές εταιρείες είναι αρκετά πιο «πίσω». Πώς βλέπετε να αναπτύσσεται το buy side technology στη χώρα και πώς αντιμετωπίζουν τις λύσεις σας οι asset managers;

Ο τομέας των επενδύσεων πάντα έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και ιδιαίτερα χαρακτηριστικά όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά παγκοσμίως. Είναι γεγονός ότι ο τραπεζικός τομέας εξελίσσεται πιο γρήγορα καθώς πλήθος υπηρεσιών είναι διαθέσιμες μέσω του internet και του mobile banking. Στον επενδυτικό τομέα οι αντίστοιχες εφαρμογές δε βρίσκονται στο επιθυμητό επίπεδο. Είναι ένας χώρος που έχει μεγάλο περιθώριο εξέλιξης, ώστε να προχωρήσει πιο γρήγορα στην ψηφιακή εποχή. Το τελευταίο διάστημα και λόγω των δυσκολιών που επέφερε στην επικοινωνία και εξυπηρέτηση του πελάτη η πανδημία, οι επενδυτικές εταιρείες αξιολογούν τις εφαρμογές που χρησιμοποιούν ώστε να παρέχουν ανταγωνιστικές υπηρεσίες.

Υπάρχει ενδιαφέρον για νέα συστήματα και λειτουργίες αυτοματοποίησης, όπως π.χ. digital onboarding, robo-advisory, υποστήριξη digital distribution channels, κτλ. Οι λύσεις της Profile ήδη προσφέρουν τη σχετική λειτουργικότητα με αυτοματοποιημένο τρόπο στην εκτέλεση των εργασιών για digital onboarding, custody κ.ά. ενώ στο τραπεζικό περιβάλλον οι Asset Managers έχουν στη διάθεσή τους μια ολοκληρωμένη διασύνδεση των πλατφορμών (digital banking, wealth management, custody, risk και treasury) που διαθέτει ο όμιλος ώστε να έχουν σφαιρική πληροφόρηση σε πραγματικό χρόνο. Επιπρόσθετα, οι νέες ανάγκες της αγοράς δημιουργούν τις προϋποθέσεις για τη χρήση της τεχνολογίας σε μεγαλύτερο εύρος από το Libor discontinuation έως τα ESG related funds.

Υπάρχει ένα μεγάλο buzz τελευταία γύρω από το AI και το machine learning. Ποιες είναι οι προοπτικές ως προς τον τομέα της τεχνολογίας τα επόμενα χρόνια;

Η χρήση της τεχνολογίας ΑΙ παρακολουθεί, τακτοποιεί θα λέγαμε, τα patterns of behaviour και προτείνει ίδιες τακτικές για ίδιες συμπεριφορές ώστε να εξοικονομήσει χρόνο και χρήμα στον οργανισμό. Κατά συνέπεια είναι κάτι που γρήγορα θα γίνει ευρέως αποδεκτό με πρακτικές εφαρμογές σε διάφορα σημεία στην αλυσίδα εξυπηρέτησης του πελάτη και στα operations των εταιρειών. Υπάρχουν οι γνωστοί ενδοιασμοί όπως σε καθετί καινούργιο, αλλά το AI και το ML συμβάλλουν σημαντικά στην αύξηση της αποδοτικότητας χωρίς αύξηση κόστους, σε πολλές περιπτώσεις με μείωση του, αξιοποιώντας μέσω έξυπνων εφαρμογών και «μοντελοποίησης» τα δεδομένα που ήδη υπάρχουν. Ο τομέας της πληροφορικής αναμένεται να είναι ο πλέον ενδιαφέρων καθόσον νέες τάσεις και τεχνολογίες παρουσιάζονται συνεχώς για όλους τους κλάδους της οικονομίας.

Ο χρηματοοικονομικός τομέας αναμένεται να καινοτομήσει και πάλι στην ψηφιοποίηση των υπηρεσιών ώστε να διατηρήσει και να ενισχύσει το πελατολόγιο του σε μια διεθνοποιημένη αγορά. Πέρα όμως από αυτές τις έννοιες υπάρχει και η νεότερη προσέγγιση του Headless Architecture που αποτελεί την περαιτέρω εξέλιξη στις τεχνολογίες ψηφιακού μετασχηματισμού και αξιοποιείται σε mobile, digital banking, electronic payments, κτλ. Στην ουσία, η headless αρχιτεκτονική υποστηρίζει τη λειτουργικότητα, τους κανόνες και τις ροές του οργανισμού ώστε να αναπτυχθεί μια εφαρμογή με προγραμματιστικό τρόπο χωρίς τη χρήση παραδοσιακών web front τεχνολογιών. Τα Lightweight APIs επιτρέπουν την αποθήκευσή περιεχομένου στο back-end δίνοντας τη δυνατότητα βελτιστοποιημένης πρόσβασης σε όλα τα κανάλια αναλόγως το endpoint. Οπότε «σερβίρει» την πληροφορία με πιο γρήγορο και εύκολο τρόπο ενώ το κόστος και ο χρόνος ανάπτυξης μειώνονται σημαντικά. Η Profile στον πυρήνα της στρατηγικής της είχε και έχει τη συνεχή εξέλιξη των προϊόντων της χρησιμοποιώντας τις τελευταίες τεχνολογίες, με σκοπό να δίνει τις βέλτιστες λύσεις στους πελάτες της, παρέχοντας τους προστιθέμενη αξία. Η νέα εποχή μας βρίσκει έτοιμους να ανταποκριθούμε στις προκλήσεις και να διευρύνουμε το portfolio των λύσεων μας με περαιτέρω επενδύσεις, προσφέροντας καινοτόμες λειτουργικότητες.

Κύριε Αγγελίδη, έχετε παρουσιάσει τα τελευταία χρόνια μια δυναμική επιτυχών εξαγορών. Πως οραματίζεστε την εξέλιξη της εταιρείας την επόμενη δεκαετία;

Ο όμιλος Profile βρίσκεται σε συνεχή αναζήτηση νέων ευκαιριών που θα ενδυναμώσουν τον κύκλο εργασιών του, την διεθνή του παρουσία αλλά και το πελατολόγιο του, τόσο με την ανάπτυξη πρωτοποριακών λύσεων, όσο και με την εξαγορά εταιρειών που συμπληρώνουν επιτυχώς το χαρτοφυλάκιο μας και προσθέτουν αξία σε πελάτες, μετόχους και συνεργάτες. Είναι στα σχέδια μας μια επιπλέον εξαγορά εντός του 2022 εφόσον γίνει η απαραίτητη έρευνα και αξιολόγηση. Βασικός λόγος που οι τελευταίες εξαγορές μας αποδείχτηκαν επιτυχημένες, είναι η σωστή αξιολόγηση πριν την εξαγορά ώστε να υπάρχει σύμπνοια στην εκτέλεση εργασιών και στην εταιρική κουλτούρα. Ο όμιλος Profile εξελίχθηκε και μεγάλωσε έχοντας στο επίκεντρο τον πελάτη και την τεχνολογία.

Στο πλαίσιο αυτό, κινείται και η ίδρυση και ενίσχυση του κέντρου καινοτομίας Profile Technologies στη Θεσσαλονίκη που σκοπό έχει να αποτελέσει το development hub του ομίλου, με νέους, καταρτισμένους μηχανικούς, οι οποίοι με την καθοδήγηση των έμπειρων στελεχών του ομίλου να αναπτύσσουν καινοτόμες εφαρμογές, κάτι που έχουν ήδη επιτύχει κατά τον τελευταίο χρόνο. Ο όμιλος πλέον αποτελεί μια πολυεθνική εταιρεία με στόχο να πολλαπλασιάσει τα μεγέθη του εφόσον βέβαια το επιτρέψουν και οι συγκυρίες. Επομένως, το όραμα μας για την επόμενη δεκαετία είναι η περαιτέρω διεύρυνση της διεθνούς παρουσίας, με νέο πελατολόγιο, αλλά και η ενίσχυση του υφιστάμενου πελατολογίου με νέες προτάσεις δεδομένου ότι έχουμε την ικανότητα να εξελισσόμαστε με τους πελάτες μας και να τους προσφέρουμε λύσεις όσο εκείνοι μεγαλώνουν. Αυτό μας καθιστά ανταγωνιστικούς, γιατί μπορούμε να «μιλάμε» στις απαιτήσεις τους, αποτελεί όμως και ικανοποίηση για εμάς όταν οι πελάτες μας διακρίνονται και επιτυγχάνουν τους στόχους τους χρησιμοποιώντας τις εφαρμογές μας. Θεωρούμε γενικότερα ότι οι τομείς Digital Banking, Digital Governance, Investment θα εξελιχθούν περαιτέρω. Ο όμιλος μας έχει την αποδεδειγμένη τεχνογνωσία για να συμβάλει, παρουσιάζοντας στον κατάλληλο χρόνο τις νέες καινοτόμες προτάσεις που θα απαιτηθούν.

Δημήτρης Κυπαρίσσης: Η τράπεζα του μέλλοντος πρέπει να πατά γερά σε δύο κόσμους

Ο Δημήτρης Κυπαρίσσης έχει ένα πολύ σαφές όραμα για τον τραπεζικό κλάδο, πρωταγωνιστής του οποίου είναι ο πελάτης που απολαμβάνει ψηφιακές υπηρεσίες προσαρμοσμένες στις ανάγκες του. Η αλλαγή του τραπεζικού συστήματος και η σταδιακή ψηφιοποίηση του είναι προαπαιτούμενο για εκείνον, προκειμένου να προσφέρει ένα τραπεζικό περιβάλλον που θα απαντά στη σύγχρονη πραγματικότητα, και θα κατορθώσει να υπηρετήσει το σκοπό του. Στη συζήτηση που ακολουθεί ο κ. Κυπαρίσσης μιλά για τις τεχνολογίες που πλέον έχουν στα χέρια τους οι τράπεζες, πώς μπορούν να τις αξιοποιήσουν και τι σημαίνει τελικά ψηφιακός μετασχηματισμός, ποιον αφορά και γιατί είναι αναγκαίος.

Έχετε μια μεγάλη διαδρομή στον τραπεζικό κλάδο. Θα ήθελα να μου πείτε πώς βλέπετε τον ψηφιακό μετασχηματισμό να εξελίσσεται στο τραπεζικό σύστημα και ποια είναι τα συνήθη λάθη που βλέπετε να γίνονται;

Οι τράπεζες παγκοσμίως έχουν σημειώσει σημαντική πρόοδο στην πορεία τους προς τον ψηφιακό μετασχηματισμό, συγκριτικά πάντα με άλλους κλάδους. Η νέα ψηφιακή πραγματικότητα για τον τραπεζικό κλάδο έχει κάνει πολύ πιο εύκολη τη ζωή των πελατών και έχει αλλάξει τη συναλλακτική τους συμπεριφορά. Σκεφθείτε πόσο εύκολα και γρήγορα μπορείτε να κάνετε μια τραπεζική συναλλαγή μέσα από το κινητό ή τον υπολογιστή. Σκεφθείτε επίσης πόσο συχνά πλέον κάνετε τις συναλλαγές σας ηλεκτρονικά.

Ο νέος ψηφιακός κόσμος δεν αφορά μόνο το εξωτερικό οικοσύστημα, δηλαδή όλα αυτά που μπορεί να αντιληφθεί ένας πελάτης. Υπάρχει ένα αθέατο -πλην εξαιρετικά κρίσιμο- μέρος επενδύσεων που στοχεύει στον εσωτερικό ψηφιακό μετασχηματισμό. Αναφέρομαι στις ψηφιακές υποδομές που μεταμορφώνουν εκ βάθρων τις τράπεζες, κάνοντάς τες πιο ασφαλείς, πιο γρήγορες, πιο “έξυπνες” στον τρόπο που λειτουργούν.

Είναι η τεχνολογία που εξαλείφει τις χρονοβόρες διαδικασίες και κάνει πιο εύκολη και παραγωγική τη δουλειά των εργαζομένων. Για εμάς, στην Optima bank, εκεί βρίσκεται το νόημα του μετασχηματισμού και εκεί είναι που δώσαμε τη μεγαλύτερη έμφαση. Όσον αφορά στις παγίδες που υπάρχουν συχνά σε αυτή τη διαδικασία. Η μεγαλύτερη είναι να χαθεί η “πυξίδα”. Τι εννοώ με αυτό; Ο ψηφιακός μετασχηματισμός δεν είναι αυτοσκοπός. Δεν είναι ένα κουτάκι στο οποίο πρέπει απλώς να κάνουμε τσεκ. Ακολουθεί ένα πολύ μεγαλύτερο σχέδιο και υπηρετεί έναν πολύ σημαντικότερο σκοπό. Στην Optima bank ο σκοπός αυτός εντοπίζεται στην παροχή της βέλτιστης εμπειρίας. Στη δημιουργία μιας τράπεζας που θα είναι κάθε φορά, ένα βήμα μπροστά από την εποχή της. Λέμε επομένως ένα μεγάλο “ναι” στην ψηφιακή τεχνολογία ως εργαλείο, ούτως ώστε να διατηρούμε πάντα στο κέντρο της, τον άνθρωπο, τον εργαζόμενο, τον πελάτη και τις ανάγκες του.

Πώς επηρέασε την Optima bank η περίοδος αυτή που ζούμε, της πανδημίας, τόσο σε εταιρικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο πελατών;

Η πανδημία έφερε μαζί της τεράστιες προκλήσεις και δυσκολίες σε κάθε κλάδο. Οι τράπεζες δεν αποτέλεσαν εξαίρεση. Αυτή η παγκόσμια αναταραχή πέτυχε την Optima bank στη φάση της ανάπτυξης, σε μια περίοδο που δίναμε σάρκα και οστά στο όραμα για μια νέα, διαφορετική τράπεζα. Ήταν μια σκληρή δοκιμασία για τα συστήματα και τις δομές μας, αλλά και για τις αντοχές και τις δυνατότητές μας. Μέχρι σήμερα καταφέραμε όχι μόνο να ανταποκριθούμε, αλλά να γίνουμε καλύτεροι. Κρατήσαμε τα διδάγματα της πανδημίας, τα ενσωματώσαμε στη λειτουργία μας. Μέσα σε δύσκολες συνθήκες, πετύχαμε πολλές και σημαντικές νίκες. Συνεχίσαμε χωρίς καθυστέρηση το πλάνο επέκτασης του δικτύου μας, προχωρήσαμε σε σημαντικές επενδύσεις σε ψηφιακές υποδομές, ολοκληρώσαμε την Αύξηση Μετοχικού Κεφαλαίου κατά 80 εκ. ευρώ, εμπλουτίσαμε το χαρτοφυλάκιό μας με νέα, καινοτόμα προϊόντα και υπηρεσίες. Παράλληλα, σε λιγότερα από δύο χρόνια λειτουργίας μας, περάσαμε σε λειτουργική κερδοφορία, γεγονός που αποτελεί ρεκόρ για τράπεζα, ενώ μέχρι σήμερα έχουμε σπάσει το φράγμα του 1 δισ. ευρώ σε χορηγήσεις και του 1 δισ. ευρώ σε καταθέσεις. Είναι μια πορεία που δεν ήρθε τυχαία. Οφείλεται στη σχέση εμπιστοσύνης που έχουμε χτίσει με τους πελάτες μας.

Η ικανοποίησή τους δεν αντανακλάται μόνο στο χαμόγελό τους, αποτυπώνεται στις μετρήσεις που βασίζονται στον δείκτη NPS, ο οποίος παραμένει σταθερά πάνω από 85.

Στην Optima bank πιστεύουμε πως η επιτυχία δεν είναι ατομική υπόθεση. Είναι το αποτέλεσμα συλλογικής προσπάθειας. Είμαστε τυχεροί γιατί από την αρχή αυτού του ταξιδιού είχαμε μαζί μας στελέχη με γνώση, εμπειρία, δεξιότητες και κυρίως αγάπη για αυτό που κάνουν. Αισθανόμαστε ακόμη πιο αισιόδοξοι για το μέλλον. Έχουμε δημιουργήσει μια ισχυρή ομάδα που ξέρει να δίνει μάχες και κυρίως ξέρει να τις κερδίζει.

Ποιες τεχνολογίες θεωρείτε ότι είναι οι πιο κρίσιμες και χρήσιμες για έναν σύγχρονο τραπεζικό οργανισμό;

Θα μπορούσα να αναφέρω μια σειρά από τεχνολογίες αιχμής, κάθε μία από τις οποίες είναι εξαιρετικά χρήσιμη και απαντά στις ξεχωριστές ανάγκες και στη στόχευση κάθε οργανισμού. Για παράδειγμα εμείς, ως νέα τράπεζα, κληθήκαμε να δημιουργήσουμε από την αρχή, μια σύγχρονη, αξιόπιστη e-banking/mobile banking πλατφόρμα για τους πελάτες μας. Μέσα σε 6 μήνες κάναμε διαθέσιμη την πρώτη της έκδοση. Αυτή ήταν η ανάγκη μας εκείνη τη στιγμή, εκεί επενδύσαμε. Ωστόσο, καμία τεχνολογία από μόνη της δεν μπορεί να κάνει τη διαφορά. Φανταστείτε κάθε μια από αυτές τις τεχνολογίες σαν μια ψηφίδα. Η επιλογή τους, αλλά και ο τρόπος που θα τις συνδέσεις μεταξύ τους είναι αυτά που θα δημιουργήσουν τη μεγάλη εικόνα. Επιλέξαμε αυτό το ψηφιδωτό να το στήσουμε και να το εμπλουτίζουμε διαρκώς, πάνω σε μία σύγχρονη Ψηφιακή Αρχιτεκτονική. Βασισμένοι σε αυτή και ύστερα από προτεραιοποίηση των δικών μας αναγκών, εγκαταστήσαμε καινοτόμα συστήματα και τεχνολογίες, όπως API Gateway και ESB, για την επικοινωνία των υφιστάμενων με νέα συστήματα, καθώς και ECM, BPM και RPA εργαλείων για την αυτοματοποίηση διαδικασιών. Με δεδομένο πως η Ψηφιακή μας Αρχιτεκτονική επικοινωνεί με το cloud, πετύχαμε τη διασύνδεση όλων αυτών των συστημάτων και των τεχνολογιών μεταξύ τους με κοινό παρονομαστή το πρώτο 100% cloud based τραπεζικό Data warehouse που χτίζουμε.

Η Optima bank είναι μια σχετικά καινούρια τράπεζα, που – φαντάζομαι – είναι απαλλαγμένη από legacy συστήματα. Με ποια κριτήρια επιλέγετε τις νέες τεχνολογίες που θα ενσωματώσετε στα συστήματα σας;

Είμαστε πράγματι μια νέα τράπεζα, ωστόσο, μετά από αξιολόγηση αποφασίσαμε να διατηρήσουμε το engine του υφιστάμενου core banking συστήματος που κληρονομήσαμε και μέσω του νέου API Gateway που εγκαταστήσαμε συνδέσαμε τα ψηφιακά μας κανάλια και το νέο μας Unified Front End που χρησιμοποιούμε στα καταστήματα. Η συγκεκριμένη αρχιτεκτονική μας έδωσε τη δυνατότητα να εστιάσουμε την ενέργειά μας στην υλοποίηση νέων τεχνολογιών που κάνουν τη διαφορά. Βασικό κριτήριο για την επιλογή κάθε τεχνολογίας που ενσωματώνουμε είναι να υπηρετεί έναν διττό στόχο. Να κάνει πιο γρήγορη, πιο απλή, αλλά και ασφαλή κάθε συναλλαγή για τους πελάτες μας, και ταυτόχρονα να αναβαθμίζει την εργασιακή εμπειρία για τους ανθρώπους μας.

Πώς θα είναι η τράπεζα του μέλλοντος; Ποιο είναι το όραμα σας ειδικά για την Optima bank;

Η τράπεζα του μέλλοντος είναι αυτή που θα καταφέρνει να προσφέρει στον πελάτη, είτε είναι ιδιώτης, είτε επιχείρηση, τις λύσεις που χρειάζεται, με τον τρόπο που επιθυμεί να του προσφέρονται. Αναμφισβήτητα πρόκειται για μια phygital τράπεζα που θα πατά γερά πάνω σε δύο κόσμους, στον φυσικό και τον ψηφιακό. Αυτή, την τράπεζα του αύριο, επιδιώκουμε να φέρουμε σήμερα μέσω της Optima bank.

Μέσα από μια διαφορετική φιλοσοφία, διαμορφώνουμε μια πρωτόγνωρη, βέλτιστη τραπεζική εμπειρία, προσφέροντας με τρόπο απλό και γρήγορο, εξατομικευμένα προϊόντα και υπηρεσίες που απαντούν στις ανάγκες κάθε πελάτη. Στόχος μας είναι να αποτελούμε έναν ουσιαστικό σύμμαχο για κάθε ιδιώτη που θέλει να επενδύσει τις οικονομίες του, αλλά και για κάθε επιχείρηση που θέλει να πάρει το μέλλον στα χέρια της.

Με αυτόν τον τρόπο αποτελούμε ένα πραγματικό στήριγμα για την ελληνική οικονομία, προκειμένου να απελευθερώσει τις πραγματικές της δυνατότητες.

Ψηφιακός μετασχηματισμός σε τρεις πράξεις

Καταναλωτές, επιχειρήσεις και επενδυτές τίθενται στο μικροσκόπιο μιας άκρως ενδιαφέρουσας συζήτησης «στρογγυλής τραπέζης», με συμμετοχές καταξιωμένων στελεχών της αγοράς. Η επιτυχία ή μη του ψηφιακού μετασχηματισμού της χώρας φαίνεται ότι περνάει μέσα από μια σύνθεση των διάφορων εμπλεκομένων που απαρτίζουν το σύνολο της οικονομίας της χώρας, όπου σε έναν ιδεατό κόσμο – αλλά όχι τόσο απίθανο – τα κρίσιμα «εξαρτήματα» του ψηφιοποίησης θα πρέπει να συντονίσουν το βηματισμό τους, δημιουργώντας ευκαιρίες ανάπτυξης και τεχνολογικής προόδου.

Ο Απόστολος Χουλιάρας, Commercial Director της Volkswagen Bank, ο Γιώργος Μαρίνος, Head of Digital Transformation στην Εθνική Τράπεζα, και ο Δημήτρης Καραϊσκάκης, Chief Technology Officer στην Athens Exchange Group συνομίλησαν μεταξύ τους σε έναν διάλογο που κατέδειξε τη σημασία της συνεργασίας και τον ψηφιακό μετασχηματισμό ως προϋπόθεση ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας.

Απόστολος Χουλιάρας, Volkswagen Bank
Οι Έλληνες πελάτες είναι και αυτοί πλέον σε ένα επίπεδο ψηφιακής ωριμότητας, και μπορούν να ακολουθήσουν πιο εύκολα ένα καινούριο τρόπο συναλλαγών, πιο ψηφιοποιημένο.

Απόστολος Χουλιάρας: Το ώριμο ψηφιακό καταναλωτικό κοινό
Αν αναλογιστείτε τι συνέβη τα τελευταία δύο χρόνια, όλος ο κόσμος βρέθηκε ξαφνικά μπροστά από οθόνες και υιοθέτησαν ένα καινούριο τρόπο ζωής. Οπότε, θέλοντας και μη¨, πέρασε ένα full-time «μεταπτυχιακό πάνω στις νέες τεχνολογίες και τις ψηφιακές δεξιότητες.

Οι επιχειρήσεις βρέθηκαν με ένα κοινό που κάποιες φορές είναι πιο μπροστά και από τις αυτές που μας αναγκάζει πλέον να το κυνηγήσουμε εμείς και όχι να προσπαθούν να φτάσει αυτό εμάς, όπως γινόταν στο παρελθόν. Σαν ξαφνικά να βρεθήκαμε στο 2025 – τέτοια είναι η ψηφιακή ωριμότητα του κοινού.

Αυτό δημιουργεί ευκαιρίες, όμως δημιουργεί και απειλές. Από τη μια έχουμε ένα κοινό που μπορούμε να του μιλήσουμε με σύγχρονους όρους και μπορεί να μας καταλάβει, από την άλλη έχει γίνει πιο απαιτητικό και πιο ανυπόμονο. Οι Έλληνες πελάτες είναι και αυτοί πλέον σε ένα επίπεδο ψηφιακής ωριμότητας, και μπορούν να ακολουθήσουν πιο εύκολα ένα καινούριο τρόπο συναλλαγών, πιο ψηφιοποιημένο.

Στη WV Bank πρόσφατα ψηφιοποιήσαμε μια διαδικασία που παραδοσιακά έτρεχε μέσα από τους πωλητές των αντιπροσωπειών μας, και μιλώ για τη leasing διαδικασία. Μέχρι πρότινος ο πελάτης καλούνταν να επισκεφτεί ένα κατάστημα, εκεί ο πωλητής θα του έδειχνε το προϊόν, και στη συνέχεια η αίτηση θα γινόταν μέσα από παραδοσιακές μεθόδους, με πολλή χαρτούρα και διαδικασία. Τους τελευταίους μήνες πλέον ο πελάτης με μια απλή επίσκεψη στο κατάστημα αφού δει το αυτοκίνητο, έχει τη δυνατότητα να βιώσει όλο το υπόλοιπο journey ψηφιακά. Λαμβάνει ένα link στο email του, κάνει launch σε μια πλατφόρμα και πλέον ο ίδιος ο πελάτης κάνει upload τα documents, εγκρίνονται ψηφιακά και παίρνει ηλεκτρονικά την απάντηση.

Αυτό είναι εφικτό επειδή έχουμε ώριμους πελάτες. Μια τέτοιου είδους ψηφιοποίηση έχει οφέλη για όλους: και για τον πελάτη η διαδικασία τρέχει πιο γρήγορα και άρα μπορεί να την ελέγξει, ενώ αποδεσμεύεται χρόνος από τους πωλητές για να ασχοληθούν με πιο εμπορικές δραστηριότητές. Με αυτές τις νέες μεθόδους έχουμε και καλύτερη ποιότητα αιτήσεων.

Γιώργος Μαρίνος, Εθνική Τράπεζα
Ο ψηφιακός μετασχηματισμός της κοινωνίας είναι μια συμμετοχική διαδικασία, αφού ο καθένας προσπαθεί να προετοιμαστεί όσο καλύτερα μπορεί και πρέπει να συνεισφέρει με τον τρόπο του και όσο περισσότερο μπορεί σε υπηρεσίες, να δημιουργεί τις προϋποθέσεις για ευκαιρίες – είναι ένα ανοιχτό παιχνίδι συνεργειών στην πραγματικότητα.

Γιώργος Μαρίνος: Εσωτερική Vs Εξωτερική ψηφιοποίηση
Σήμερα υπάρχει μια εξαιρετική ωριμότητα στους πελάτες και τους χρήστες των ψηφιακών υπηρεσιών της τράπεζας. Φυσικά αυτό πιέζει και όλη την αγορά, τις επιχειρήσεις να κινηθούν προς αυτήν την κατεύθυνση, σε δύο μεγάλους άξονες. Ο ένας αφορά την εσωτερική λειτουργία τους. Πώς θα γίνει ο ψηφιακός εσωτερικός μετασχηματισμός που θα φέρει ένα καλύτερο performance, έναν καλύτερο τρόπο λειτουργίας στις επιχειρήσεις. Εκεί συνήθως η μεγάλη πρόκληση έχει να κάνει με το legacy που κουβαλά κάθε επιχείρηση, πόσο παραδοσιακή είναι η προσέγγιση που έχει, ποια είναι η ιδιοσυγκρασία και η νοοτροπία του κόσμου στο εσωτερικό της επιχείρησης και πώς αυτό μπορεί να αλλάξει και τι προετοιμασία γίνεται για αυτήν την αλλαγή.

Ταυτόχρονα, την ίδια προσπάθεια κάνουν όλες οι επιχειρήσεις πλέον και ως προς τις υπηρεσίες τις ίδιες που προσφέρουν προς τους πελάτες τους. Εκεί παίζει πάρα πολύ μεγάλο ρόλο το περιβάλλον συνολικά. Ποιες είναι οι υποδομές που είναι διαθέσιμες, ποιες είναι οι συνθήκες, οι ευκαιρίες και όλη η υποστήριξη που παρέχεται από το περιβάλλον. Χαρακτηριστικά, νομίζω ότι έχει πολύ ενδιαφέρον να πούμε το πόσο οι αλλαγές που έγιναν από την πολιτεία τα τελευταία δύο χρόνια έχουν βοηθήσει και έχουν ενισχύσει τις προσπάθειες που κάνουν οι επιχειρήσεις να δώσουν ψηφιακές υπηρεσίες και να μετασχηματίσουν τη λειτουργία τους σε σχέση με τους πελάτες τους με ψηφιακό τρόπο. Όλη η εισαγωγή του E-GOV και οι δυνατότητες που δίνει στους πελάτες να προμηθευτούν υπηρεσίες, αλλά και το θεσμικό πλαίσιο που στήθηκε γύρω από αυτό, έχει δημιουργήσει ένα πολύ θετικό κλίμα, ένα ευνοϊκό περιβάλλον για να αναπτυχθούν οι εταιρικές προσπάθειες γύρω από την αξιοποίηση του ψηφιακού μετασχηματισμού. Αυτό από μόνο του όμως δεν αρκεί. Συνήθως ο ψηφιακός μετασχηματισμός είναι μια συνθήκη που λειτουργεί συνεργατικά. Κάθε φορά που μια καινούρια υπηρεσία αναφύεται δίνει τη δυνατότητα να αναπτυχθούν πάνω σε αυτήν άλλα εργαλεία, να συνδυαστεί με άλλες προσπάθειες και να παράγει καινούρια προϊόντα και ευκαιρίες.

Εμείς ως τράπεζα είναι κάτι που το βλέπουμε αρκετά χρόνια τώρα. Υπάρχει μια πολύ συνειδητή και οργανωμένη προσπάθεια να δώσουμε στους επιχειρηματικούς μας πελάτες εργαλεία και ευκαιρίες, τόσο για να ενισχύσουν τον εσωτερικό ψηφιακό μετασχηματισμό τους, προκειμένου να βοηθήσουν εσωτερικά τη λειτουργία τους για να αυτοματοποιηθεί ή να γίνει πιο συμπαγής και πιο καλά οργανωμένη. Με αυτή τη βοήθεια από εμάς μπορούν ακόμα και να φτιάξουν καινούριες υπηρεσίες προς τους πελάτες τους, κάνοντας exposed services, που έχουν να κάνουν με πληρωμές, με αυτοματοποιημένη σύναψη συμβάσεων. Με κάποιο τρόπο βλέπουμε δηλαδή ότι υπάρχει ταυτόχρονα και μια αγορά υπηρεσιών προς τους τελικούς πελάτες, αλλά και μια δευτερογενής αγορά υπηρεσιών προς εταιρείες που θέλουν να αναπτύξουν τέτοιου είδους δίκτυα και προτάσεις.

Το κλίμα είναι πολύ ευνοϊκό πλέον, γιατί νομίζω ότι όλοι έχουν πάρει το μήνυμα. Η κατεύθυνση είναι σαφής και ξεκάθαρη για όλους, το θέμα είναι να δοθεί και ο χρόνος και να γίνουν και οι αντίστοιχες επενδύσεις. Ουσιαστικά να μην ανακοπεί αυτή η προσπάθεια που γίνεται, και να αναπτυχθεί σε όλες τις περιοχές, ειδικά της θεσμικής και της υποστήριξης από την Πολιτεία.

Δημήτρης Καραϊσκάκης, ATHEX Group
Ο όμιλος του Χρηματιστηρίου αυτή τη δύσκολη περίοδο μπόρεσε να αξιοποιήσει όλη την προηγούμενη κρίσιμη μάζα γνώσεων και εμπειριών που διέθετε ώστε να θέσει ένα σταθερό περιβάλλον για τις κρίσιμες λειτουργίες της αγοράς και να προσθέσει νέες υπηρεσίες για τους μετόχους.

Δημήτρης Καραϊσκάκης: Βάζοντας σε τάξη την πληροφορία για τους επενδυτές
Ίσως έχετε παρατηρήσει ότι τα τελευταία χρόνια, έχει αυξηθεί σημαντικά η πληροφόρηση που δέχεται και παρέχεται στο επενδυτικό κοινό. Αυτό οφείλεται σε δύο λόγους.

Καταρχήν, έχουν υπάρξει νέες νομοθετικές παρεμβάσεις από τις αρχές σε όλο τον κόσμο, τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ευρώπη, ώστε οι χώροι διαπραγμάτευσης, και οι σκοτεινές – dark pool – αγορές αλλά ακόμα περισσότερο οι εισηγμένες, να παρέχουν περισσότερη και ουσιαστικότερη πληροφόρηση στους επενδυτές. Αυτό συμβαίνει πάντα μετά από περιόδους κρίσης, όπως ήταν η πρόσφατη κρίση του 2008. Μετά από τέτοιες καταστάσεις έχουμε νομοθετικές παρεμβάσεις ώστε να αυξηθεί η πληροφόρηση και να εισαχθούν νέοι κανονισμοί λειτουργίας.

Υπάρχει βέβαια και η ψηφιακή ωριμότητα. Στις μέρες μας η ψηφιακή ωριμότητα στους ιδιώτες επενδυτές είναι τεράστια. Η online παρακολούθηση της αγοράς του χρηματιστηρίου μέσω κινητού θεωρείται πλέον σαν κάτι δεδομένο. Και όχι μόνο της δικής μας αγοράς αλλά και των αγορών όλου του κόσμου. Μπορούμε να βρούμε όλες τις τιμές παντού.

Πριν από 15 με 20 χρόνια κάτι τέτοιο ήταν εξωπραγματικό – οι αγορές έμοιαζαν σαν κάτι μακρινό, ένα μυστικό παιχνίδι που αφορούσε μόνο κάποιους ειδικούς. Ένα παιχνίδι για κύκλους “με υψηλά καπέλα” όπως το φανταζόμασταν που όπως νόμιζαν πολλοί, εκμεταλλεύονταν την άγνοια των περισσοτέρων – δεν ήταν έτσι βέβαια, αλλά υπήρχε αυτό το μυστήριο. Η τέταρτη βιομηχανική επανάσταση που ζούμε έρχεται να το αλλάξει κι αυτό. Να μετατρέψει ακόμα και έναν ιδιώτη επενδυτή σε επαγγελματία. Δε θα είναι μακριά η εποχή που οι επενδυτές που είναι και μέτοχοι μιας εισηγμένης εταιρείας, θα είναι ουσιαστικά συνδεδεμένοι online με το ERP της εταιρείας και θα παρακολουθούν σε πραγματικό χρόνο και την παραγωγή και τις αποδόσεις ακόμα και την πορεία των business plan που τρέχουν.

Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, ο επενδυτής που κατακλύζεται από πληροφορία, πολλές φορές μπερδεύεται. Εδώ έρχεται η τέταρτη βιομηχανική επανάσταση να βοηθήσει στη σωστή επεξεργασία και αξιολόγηση των πληροφοριών αυτών πριν φτάσουν στα χέρια του επενδυτή.

Έχουμε τις νέες τεχνολογίες, όπως το big data, τα analytics, το ΑΙ, το machine learning για να προσπαθήσουν να δώσουν λύση σε αυτό το πρόβλημα. Εφαρμογές που θα αναπτυχθούν και θα κάνουν χρήση αυτών των τεχνολογιών και θα μπορούν να αξιολογούνται online από τους επενδυτές θα έχουν σημαντική διείσδυση και αποδοχή σε όλη την επενδυτική κοινότητα.

Αυτό που εμείς ελπίζουμε και προς αυτήν την κατεύθυνση δουλεύουμε είναι ότι όλο αυτό το νέο περιβάλλον που διαμορφώνεται, αυτός ο νέος τρόπος επικοινωνίας που σιγά σιγά μεταφέρεται και στο χώρο εργασίας των επιχειρήσεων, να συμβάλλει σε αυτό που λέμε χρηματοοικονομικό αλφαβητισμό της νεολαίας ώστε να καταλάβει τι σημαίνει επένδυση, τι είναι οι αγορές και το χρηματιστήριο, τους κανόνες προσφοράς και ζήτησης.

Δημήτρης Καραϊσκάκης: Αρωγός του ψηφιακού μετασχηματισμού το Χρηματιστήριο
Εμείς θεωρούμε ότι έχουμε μέχρι σήμερα συμβάλλει σημαντικά στον ψηφιακό μετασχηματισμό της χώρας. Από τα πρώτα βήματα της ιδιωτικοποίησης του χρηματιστηρίου που έγινε τη δεκαετία του 1990, η διοίκηση τότε αναγνώρισε ότι η χρήση της πληροφορικής μπορεί να προσφέρει ένα σημαντικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα για το Χρηματιστήριο. Έτσι προχώρησε τότε σε ένα πρόγραμμα εκσυγχρονισμού των υποδομών του όπου κεντρική στρατηγική ήταν η εσωτερική ανάπτυξη όλων των κεντρικών πληροφοριακών συστημάτων. Αυτή η στρατηγική έδωσε την ευελιξία να μπορεί να τα είκοσι χρόνια που ακολούθησαν να ανταποκρίνεται θετικά σε όλες τις προκλήσεις που αντιμετωπίσαμε και σαν ελληνική κεφαλαιαγορά αλλά και σαν οικονομία, και να προσαρμοζόμαστε με σημαντικά μικρότερο κόστος από άλλες ευρωπαϊκές αγορές στις συνεχείς απαιτήσεις των νέων κανονισμών.

Εμείς εισαγάγαμε πρώτοι στην Ελλάδα τη χρήση ψηφιακών υπογραφών το 2000, εδώ και πάνω από 20 χρόνια. Σήμερα αντιμετωπίζουμε το μαύρο κύκνο της εποχής μας που είναι η πανδημία. Το προηγούμενο διάστημα η πανδημία στέρησε την ελευθερία κίνησης των ανθρώπων, δημιούργησε πολλά προβλήματα στην οικονομία μας, εκτίναξε όμως την αποδοχή ψηφιακών λύσεων στο σύνολο της κοινωνίας.

Σε αυτό βοήθησε και η ετοιμότητα της Πολιτείας να δώσει κάποιες ψηφιακές λύσεις, οι οποίες διεύρυναν ακόμη περισσότερο την αποδοχή και τη διαμόρφωση μιας νέας ψηφιακής κουλτούρας στον κόσμο.

Ο όμιλος του Χρηματιστηρίου αυτή τη δύσκολη περίοδο μπόρεσε να αξιοποιήσει όλη την προηγούμενη κρίσιμη μάζα γνώσεων και εμπειριών που διέθετε ώστε να θέσει ένα σταθερό περιβάλλον για τις κρίσιμες λειτουργίες της αγοράς και να προσθέσει νέες υπηρεσίες για τους μετόχους, όπως η διενέργεια γενικών συνελεύσεων από απόσταση. Ήδη οι ψηφιακές μας υποδομές χρησιμοποιούνται και από άλλες αγορές και στην Ελλάδα αλλά και σε ξένες χώρες. Έχουμε ξεκινήσει φέτος ένα φιλόδοξο τριετές πρόγραμμα για τον επανασχεδιασμό όλων των κεντρικών συστημάτων μας ενσωματώνοντας όλες τις τεχνολογίες που προσφέρει η τέταρτη βιομηχανική επανάσταση, όπως την τεχνητή νοημοσύνη, η ανάλυση μεγάλου όγκου δεδομένων, το blockchain, η νέα τεχνολογία κατανεμημένων λογιστικών εγγραφών – αν μπορεί να μεταφραστεί έτσι το Distributed – Ledger Technology (DLT). Στόχος μας είναι όλα αυτά τα συστήματα να μπορούν να λειτουργήσουν και βέβαια στο υπολογιστικό νέφος, στο cloud δηλαδή, διευκολύνοντας και απλοποιώντας την πρόσβαση τόσο για τους επαγγελματίες όσο και για τους ιδιώτες επενδυτές.

Σε αυτό το δύσκολο εγχείρημα που έχουμε ξεκινήσει, κάναμε παράλληλα και κάτι άλλο. Ξεκινήσαμε πέρσι, σε συνεργασία με το Κέντρο Επιχειρηματικότητας και Καινοτομίας του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, το ATHEX Innovation Program. Είναι ένας διαγωνισμός με στόχο την ανάδειξη από τους νέους μας και δυναμικούς επιστήμονες καινοτόμες και ψηφιακές λύσεις για τα χρηματιστήρια, να βρουν νέες ιδέες για τον ψηφιακό μετασχηματισμό των εισηγμένων επιχειρήσεων αλλά βεβαίως και να αναδείξουμε ταλέντα και ναι εδραιώσουμε την κουλτούρα επιχειρηματικότητας στους νέους μας. Το πρόγραμμα έχει σημαντική επιτυχία με πάνω από 400 ατομικές επιχειρήσεις, 25 startups και 14 ελληνικές ομάδες. Ήδη από τον πρώτο κύκλο έχουν ξεκινήσει κάποιες συνεργασίες με κάποιες από αυτές τις ομάδες και του χρόνου θα τρέξουμε τον δεύτερο κύκλο.

Γιώργος Μαρίνος: Συμμετοχική διαδικασία ο ψηφιακός μετασχηματισμός
Ο τρόπος που θα εξελιχθεί ο ψηφιακός μετασχηματισμός των επιχειρήσεων και της κοινωνίας συνολικά, ουσιαστικά θα καθοριστεί από την τεχνολογία. Σήμερα, όταν μιλάμε για τεχνολογία σε αυτήν την περιοχή, στην πραγματικότητα μιλάμε για δύο πολύ μεγάλες τάσεις. Η μία αφορά το cloud, και πιο συγκεκριμένα τη χρήση cloud υποδομών και υπηρεσιών από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς. Ο άλλος μεγάλος τομέας της τεχνολογίας που φαίνεται ότι επηρεάζει πλέον τα πάντα είναι οι τεχνολογίες δεδομένων, με όποιο τρόπο και αν εκφράζονται αυτές, είτε είναι απλά analytics είτε είναι τα big data, είτε analytics πάνω στα big data, είτε machine learning και artificial intelligence. Είναι οι τεχνολογίες του παρόντος και του μέλλοντος μας, από αυτές θα εξαρτηθεί τι θα γίνει το επόμενο διάστημα και αυτές είναι που καθοδηγήσουν τον τρόπο που θα αναπτυχθεί το επιχειρηματικό οικοσύστημα.

Αυτό όμως από μόνο του δε φτάνει. Προκειμένου να μπορείς να υπάρχεις και να λειτουργείς σε ένα τέτοιο περιβάλλον χρειάζεται να είσαι επανδρωμένος με κόσμο που έχει τα skills που χρειάζονται. Είναι μια συνθήκη που είναι αρκετά δύσκολη, γιατί δεν μπορείς εύκολα να βρεις ανθρώπους εκπαιδευμένους με τις γνώσεις και τις δεξιότητες που χρειάζονται για να μπορείς να εκμεταλλευτείς την τεχνολογία που ακμάζει.

Πρέπει να υπάρχει μια προετοιμασία από την ίδια την κοινωνία μας στον τρόπο που εκπαιδεύει τους ανθρώπους, τις ευκαιρίες που τους δίνονται και στον τρόπο που τους κατευθύνει για να προετοιμαστούν επαγγελματικά. Και χρειάζεται και μια ωριμότητα στο περιβάλλον. Δε γίνεται να εξελίσσεσαι ψηφιακά μόνος σου, πρέπει να εξελίσσεσαι μαζί με το περιβάλλον.

Ο ψηφιακός μετασχηματισμός της κοινωνίας είναι μια συμμετοχική διαδικασία, αφού ο καθένας προσπαθεί να προετοιμαστεί όσο καλύτερα μπορεί και πρέπει να συνεισφέρει με τον τρόπο του και όσο περισσότερο μπορεί σε υπηρεσίες, να δημιουργεί τις προϋποθέσεις για ευκαιρίες – είναι ένα ανοιχτό παιχνίδι συνεργειών στην πραγματικότητα.

Ουσιαστικά όσο περισσότερο καταφέρνουμε, όσο πιο ανοιχτοί είμαστε, όσο πιο πολύ συνεργατικά λειτουργούμε, τόσο μεγαλύτερες ευκαιρίες έχουμε και για εμάς τους ίδιους και για τους συνεργάτες μας. Πάνω από όλα, καθοριστικό ρόλο σε όλη αυτή τη δυναμική της εξέλιξης, παίζει πάντοτε το θεσμικό πλαίσιο. Είναι πολύ σημαντικό να εξελίσσεται όχι μόνο το περιβάλλον, η τεχνολογία, ο τρόπος εκπαίδευσης, αλλά και η νομοθεσία μας.

Οι θεσμοί πρέπει να προσαρμόζονται σε αυτή την καινούρια πραγματικότητα που διαμορφώνεται γιατί χωρίς αυτό δε θα μπορέσει να λειτουργήσει το υπόλοιπο οικοσύστημα.

Απόστολος Χουλιάρας: ΙΤ και Business πρέπει να αλληλοσυμπληρώνονται
Σαν άνθρωπος από τη business πλευρά, θα πω ότι τις εξελίξεις για τον ψηφιακό μετασχηματισμό τις οδηγεί ο πελάτης. Ο πελάτης που έχει γίνει πιο απαιτητικός, ο οποίος αναζητά ολοένα και μεγαλύτερο value μέσα από τις αγορές του. Το κάθε ευρώ που ξοδεύει το σκέφτεται διπλά και θα πάει με την επιχείρηση εκείνη που θα τον πείσει και θα του αποδείξει ότι αυτό το ένα ευρώ που θα δώσει θα είναι well spent.

Από τη πλευρά την εμπορική, χρειαζόμαστε συμμάχους στην προσπάθεια να χτίσουμε μεγαλύτερο value για τον πελάτη και αυτοί οι σύμμαχοι βρίσκονται στο ΙΤ. Αυτό το τμήμα παραδοσιακά μπορεί στον οργανόγραμμα να ήταν ενταγμένο σαν ένα back-office function όμως στο σήμερα στον τομέα των υπηρεσιών που δραστηριοποιούμαστε, θέλουμε το ΙΤ να κάνει βήματα προς το front office. Σε αυτό πρέπει να βοηθήσει και το business department, όσοι είναι τα “αυτιά” της εταιρείας στην αγορά θα πρέπει να φέρνουμε μέσα την πληροφορία, να ενημερώνουμε σωστά το ΙΤ, γιατί επειδή γνωρίζουν καλύτερα από εμάς τις νέες τεχνολογίες, μπορούν αυτοί σε συνδυασμό με την πληροφορία της αγοράς που φέρνουμε εμείς μέσα να σκεφτούν πιο εύκολα τη λύση στο πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε έξω στην αγορά, ή σε ένα business κενό που θέλουμε να καλύψουμε με ένα νέο προϊόν ή μια νέα υπηρεσία.

Είναι πολύ διαφορετική πλέον σήμερα μια εμπειρία ενός πελάτη η οποία τρέχει με έναν πιο παραδοσιακό τρόπο και μια εμπειρία που τρέχει μέσα από νέες τεχνολογίες, παρότι μπορεί να μιλάμε στο τέλος για το ίδιο προσφερόμενο προϊόν. Είμαστε σε μια φάση που ψάχνουμε να διαφοροποιηθούμε, γιατί ο πελάτης αναζητά μεγαλύτερο value, άρα όλοι μας είμαστε σε αυτόν τον αγώνα διαφοροποίησης. Η διαφοροποίηση μέσα από κλασικές διαδικασίες και διαστάσεις κάπου έχει φτάσει σε έναν κορεσμό. Οπότε ψάχνουμε τη διαφοροποίηση μέσα από καινούριες τεχνολογίες, να βρούμε εκεί ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα, τα οποία να τα φέρουμε μέσα στη βασική μας υπηρεσία. Και γιατί όχι η μίξη αυτή να αποτελέσει από μόνη της ένα καινούριο προϊόν ή υπηρεσία.


Εν ολίγοις
Ένας επιτυχημένος ψηφιακός μετασχηματισμός ορίζεται από την πρωτοβουλία των εμπλεκόμενων φορέων προκειμένου να ανταποκριθεί στις σύγχρονες ανάγκες της οικονομίας και της κοινωνίας γενικότερα. Ο τελικός χρήστης, είτε αυτός είναι καταναλωτής, είτε είναι επενδυτής, έχει πια μια μεγάλη ψηφιακή ωριμότητα και οι επιχειρήσεις πρέπει να ανασυνταχθούν προκειμένου να ανταποκριθούν αποτελεσματικά στις σύγχρονες ανάγκες.

Η Ευρώπη οχυρώνεται απέναντι στο «ξέπλυμα» χρήματος

Στα τέλη του περασμένου Ιουλίου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε μια σημαντικά αναβαθμισμένη νέα Οδηγία προκειμένου να αντιμετωπίσει το οξυμμένο πρόβλημα «ξεπλύματος» χρήματος και χρηματοδότησης -μέσω αυτού- της τρομοκρατίας. Οι συζητήσεις που οδήγησαν στη νέα πρόταση είχαν ξεκινήσει το 2020, όμως τα «καμπανάκια» στις Βρυξέλλες τα είχε χτυπήσει πολύ νωρίτερα η FATF (Financial Action Task Force, διεθνής οργανισμός που ηγείται στον αγώνα κατά του «ξεπλύματος» χρήματος και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας – περισσότερα γι’ αυτήν στη συνέχεια), με αφορμή τόσο την αύξηση των τρομοκρατικών επιθέσεων εντός και εκτός Ευρώπης, όσο και τα αλλεπάλληλα οικονομικά σκάνδαλα, με την διακίνηση αρκετών δις δολαρίων από και προς περίεργους προορισμούς, μέσω της ηπείρου μας.

Στο σοβαρότερο από αυτά, που δεν έχει ακόμα ολοκληρώσει τον κύκλο του, η Danske Bank εξακολουθεί να ελέγχεται σε πολλές χώρες (ανάμεσά τους και στις ΗΠΑ) για ύποπτες συναλλαγές ύψους 200 δις $ μέσω του υποκαταστήματός στην Εσθονία, μεταξύ 2007 και 2015, που η ίδια παραδέχθηκε πως είχαν σχέση με «περιοχές υψηλού κινδύνου», ανάμεσά τους και τη Ρωσία. Κι άλλες τράπεζες, όπως η Swedbank και η SEB, παραδέχθηκαν επίσης τη συμμετοχή τους στο ίδιο κύκλωμα με αποτέλεσμα να τους επιβληθεί πρόστιμο περίπου 500 Μ$, ενώ πολλά στελέχη τους διώχθηκαν με αποφάσεις των αντίστοιχων ρυθμιστικών αρχών, οι οποίες το έφεραν βαρέως ότι όλα αυτά γίνονταν «κάτω από τη μύτη τους».

Στον απόηχο αυτών των εξελίξεων, από το 2019 και μετά η Επιτροπή πίεσε για τη δημιουργία ενός πανευρωπαϊκού φορέα Anti-Money-Laundering, με εξουσία να επεμβαίνει στις περιφερειακές ρυθμιστικές αρχές, αλλά και να επισημαίνει εγκαίρως τις «τρύπες» του συστήματος, που επιτρέπουν τέτοιες παρανομίες εκ μέρους μεγάλων και καλά οργανωμένων εγκληματικών ομάδων, διεφθαρμένων ολιγαρχών και τρομοκρατικών δικτύων. Προφανώς, όλοι αυτοί κινούνται στον πραγματικό, αλλά και στον εικονικό κόσμο, «παίζοντας» με πολλαπλές τράπεζες, περίεργα jurisdictions και τρόπους πληρωμής, προπληρωμένες κάρτες, διατακτικές και άλλα «εργαλεία», ων ουκ έστιν αριθμός. Σύμφωνα με το Γραφείο του ΟΗΕ για τα Ναρκωτικά και το Έγκλημα, το «ξέπλυμα» χρήματος μέσα από το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα κυμαίνεται από τα 800 εκατομμύρια ως και τα 2 τρις δολάρια σε ετήσια βάση…

Έχουν γνώσιν οι φύλακες;
Προφανώς έχουν και γι’ αυτό τον λόγο η φιλόδοξη πρόταση της 20ης Ιουλίου (αξίζει να αναφερθεί, για ιστορικούς λόγους, ότι η πρώτη Οδηγία για την αντιμετώπιση του «ξεπλύματος» χρήματος, παρουσιάσθηκε από την Επιτροπή το 1990) είναι δεόντως «πολυσυλλεκτική», ώστε να καλύπτει με τα μέτρα της τα νέα δεδομένα, όπως είναι η εμφάνιση των fintech, οι νέοι τρόποι πληρωμών, τα κρυπτονομίσματα κλπ. Συγκεκριμένα, η πρόταση ξεκινάει από τη δημιουργία μιας νέας, ισχυρής ευρωπαϊκής κεντρικής Αρχής, της Anti Money Laundering Authority – AMLA, η οποία θα έχει την εποπτεία όλων των σχετικών δράσεων, θα υποστηρίζει και θα συντονίζει τη συνεργασία ανάμεσα στις Financial Intelligence Units (FIUs) όλων των χωρών, με στόχο τη βελτίωση των δυνατοτήτων τους σε θέματα ανάλυσης και την ανάλογη στήριξη των υπηρεσιών εφαρμογής του νόμου, και επίσης θα παρακολουθεί αν ο ιδιωτικός τομέας εφαρμόζει σωστά και διαρκώς τους κανονισμούς.

Αυτοί οι κανονισμοί, βεβαίως, επικαιροποιούνται και περιλαμβάνουν άμεσα εφαρμοζόμενους κανόνες, πχ. σε θέματα due diligence και επικαρπιών, ενώ θεσμοθετείται και πανευρωπαϊκό όριο πληρωμών με μετρητά, στα 10.000 €. Η 6η Οδηγία, που έρχεται να συμπληρώσει την 5η και μέρος της παλαιότερης 4ης περιλαμβάνει με τη σειρά της στοιχεία τα οποία είναι αναγκαίο να συμπεριληφθούν στην εθνική νομοθεσία κάθε χώρας, καθώς ρυθμίζουν τους σχετικούς με τις εθνικές αρχές επιτήρησης και τις FIUs, σε κάθε χώρα. Τέλος, προτείνεται η αναθεώρηση του Κανονισμού 2015/847/EU, ώστε να είναι πλέον δυνατή η ιχνηλάτηση των μεταφορών κεφαλαίων και ιδιαίτερα κρυπτο-αξιών. Ειδικά σ’ ό,τι αφορά στο τελευταίο, προφανής στόχος της Επιτροπής είναι να ανακοπεί η ολοένα συχνότερη χρήση κρυπτονομισμάτων για «ξέπλυμα» χρήματος, μέσω ανώνυμων crypto-wallets.

Επίσης, προβλέπεται η -εκ προοιμίου, δύσκολη- δημιουργία ενός κοινού και εναρμονισμένου εγχειριδίου κανόνων, καθώς το κανονιστικό πλαίσιο θα πρέπει να είναι ταυτόχρονα ακριβές, λεπτομερές, αλλά και ισορροπημένα ευέλικτο, ώστε να καλύπτει τις προφανώς διαφορετικές εθνικές προσεγγίσεις ανάμεσα στις χώρες-μέλη.

Θετικό το Ευρωκοινοβούλιο
Το συχνά επικριτικό απέναντι στις εισηγήσεις της Επιτροπής Ευρωκοινοβούλιο, ήταν στη μεγάλη του πλειοψηφία θετικό στη νέα πρόταση Οδηγίας, όπως φάνηκε κατά τη διάρκεια της κοινής συνεδρίασης των σχετικών υπο-επιτροπών του, την 1η Δεκεμβρίου, όπου η επικεφαλής της Μονάδας Οικονομικών Εγκλημάτων της Επιτροπής, Raluca Pruna, έκανε εκτενή παρουσίασή της.
Φυσικά, υπήρξαν κάποιες αντιδράσεις και αιτήματα για διευκρινήσεις, όπως πχ. για την επιτυχία της αποκεντρωμένης εφαρμογής της Οδηγίας σε κάθε χώρα-μέλος, για τη στήριξη της νέας Αρχής με ικανοποιητικούς πόρους ώστε να επιτελέσει καλύτερα το έργο της, για τις κρυπτο-αξίες σε θέματα αγοράς γης, τα τυχόν προβλήματα σε θέματα διεθνούς συνεργασίας, τον καλύτερο συντονισμό και το χρονοδιάγραμμα εφαρμογής κλπ.

Ειδικά σ’ ό,τι αφορά στο τελευταίο, τα επόμενα βήματα της Οδηγίας προβλέπουν την σύντομη ολοκλήρωση της διαβούλευσης στο Ευρωκοινοβούλιο και το Συμβούλιο Υπουργών, με την Επιτροπή να εκφράζει την αισιοδοξία της για νομοθετικές διαδικασίες – εξπρές, στις χώρες-μέλη, στη συνέχεια. Στόχος είναι η πλήρης ενεργοποίησή της ως το 2024, ώστε να ξεκινήσει αμέσως μετά η εποχή του ακόμα στενότερου ελέγχου.

Πάντως, κάποιοι από τους βασικούς «παίκτες» έχουν ήδη εγκαινιάσει σχετικές δράσεις.
Με κοινή ανακοίνωσή τους ήδη από τα μέσα Οκτωβρίου, η Ευρωπαϊκή Τραπεζική Ομοσπονδία (European Banking Federation), στην οποία ανήκουν 32 εθνικές Ενώσεις Τραπεζών (ανάμεσά τους και η ελληνική), και η εταιρία Πληροφορικής SAS ενημέρωσαν «κάθε ενδιαφερόμενο» -στην EBF ανήκουν σχεδόν 6000 τράπεζες, με 2,6 εκατομμύρια εργαζομένους- για την πρόθεσή τους να συμβάλουν στην προετοιμασία των στελεχών τους, σε παγκόσμιο μάλιστα επίπεδο, σχετικά με τις δρομολογούμενες αλλαγές στον χώρο του AML. Η επιμόρφωση θα ξεκινήσει με έναν κύκλο masterclasses, από τον Ιανουάριο του 2022, που θα εστιάζουν στα analytics και στις δυνατότητες τις οποίες παρέχουν πλέον AI και ML, για τον εντοπισμό ύποπτων συναλλαγών.

Σχολιάζοντας αυτή την εξέλιξη, ο CEO της EBF, Wim Mijs, υπογράμμισε ότι «οι ταχύτατες εξελίξεις στους χώρους των επιχειρήσεων και της τεχνολογίας, έχουν ξεπεράσει τις συμβατικές μεθόδους σε θέματα AML, επιβάλλοντας περισσότερο καινοτόμες προσεγγίσεις στην αντιμετώπιση του οικονομικού εγκλήματος. Το μέλλον του AML βρίσκεται στη χρήση καινοτόμων τεχνολογιών και κοινών λύσεων που, στην πράξη, ενισχύουν την κρίση των ειδικών και αποκαλύπτουν την πλήρη εικόνα, όταν έχουμε να κάνουμε με πολύπλοκα εγκληματικά δίκτυα. Είμαστε βέβαιοι πως η συνεργασία μας με τη SAS θα συμβάλει στην προετοιμασία των μελών μας και της ευρύτερης τραπεζικής κοινότητας γι’ αυτή τη νέα πραγματικότητα».

Κωνσταντίνος Ελευθεριάδης, Deloitte
Το Digital Onboarding αναμένεται να βελτιώσει το customer experience & journey και να προσφέρει δυνατότητες πιστοποίησης και επαλήθευσης της ταυτότητας των νέων πελατών χωρίς φυσική παρουσία

Καλές οι ελληνικές επιδόσεις
Το θέμα του «ξεπλύματος» είναι, προφανώς, τεράστιο, και για την αντιμετώπισή του επιβάλλεται η συνεργασία του δημόσιου με τον ιδιωτικό τομέα, σε παγκόσμιο επίπεδο. \Στα καθ’ ημάς, την ανάγκη στενότερης συνεργασίας σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, με τη βοήθεια των νέων τεχνολογιών επεσήμανε, από την πλευρά της Πολιτείας, ο υφυπουργός Αρμόδιος για Θέματα Κρατικής Αρωγής & Αποκατάστασης από Φυσικές Καταστροφές, Χρήστος Τριαντόπουλος, μιλώντας στην εκδήλωση «FATF – Νέες τεχνολογίες και περιβάλλον: Προκλήσεις και προοπτικές», στο πλαίσιο της 85ης ΔΕΘ, τον Σεπτέμβριο.

Ο υφυπουργός -που από την προηγούμενη θέση του, του ΓΓ του υπουργείου Οικονομικών, ήταν επικεφαλής της ελληνικής αντιπροσωπείας στον διεθνή οργανισμό, αλλά έχει πλέον παραδώσει στον νέο ΓΓ, Νίκο Κουλοχέρη- τόνισε ότι «η Ελλάδα εφάρμοσε αρκετά μέτρα για να υποστηρίξει και να προάγει την αξιοποίηση της τεχνολογίας στον αγώνα κατά του ξεπλύματος χρήματος και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας. Παρ’ όλα αυτά, είμαι πεπεισμένος ότι υπάρχουν ακόμα τομείς στους οποίους μπορούμε να εργαστούμε περισσότερο».

Ο πρόεδρος της FATF, Markus Pleyer, σχολίασε, επίσης, θετικά το έργο της ελληνικής πλευράς στην καταπολέμηση του «ξεπλύματος» χρήματος και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας από το 2019 ως σήμερα, υπογραμμίζοντας: «Θα ήμουν χαρούμενος, αν τα άλλα κράτη είχαν το ίδιο καλό αποτέλεσμα που είχε η Ελλάδα».

Με το ίδιο, «φλέγον» θέμα ασχολήθηκε και το πρόσφατο (18/11) συνέδριο του ελληνικού παραρτήματος της ACFE (Association of Certified Fraud Examiners) που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα, αφιερώνοντάς του μια ολόκληρη ενότητα. Συμμετείχαν εκπρόσωποι των μεγαλύτερων ελληνικών τραπεζών κι είχε τον χαρακτηριστικό τίτλο «Χρηματοπιστωτικό σύστημα – Το μεγάλο οχυρό απέναντι στο Ξέπλυμα Χρήματος και τη Χρηματοδότηση της Τρομοκρατίας».

Συντονιστές ήταν δυο στελέχη της Deloitte Ελλάδας, οι Κωνσταντίνος Ελευθεριάδης, Partner Financial Advisory (και μέλος του ΔΣ της ACFE Greece) και Βάλια Βαρζάκα, Senior Financial Crime Compliance Expert. Τους ζητήσαμε να μας σχολιάσουν τα αποτελέσματά της -κάτι που έκαναν με τη συνεργασία του συναδέλφου τους Γιώργου Τζιάρου, όλοι είναι μέλη του τμήματος Forensic, Financial Crimes & Disputes της εταιρίας- αλλά και να μας περιγράψουν τι κάνουν καθημερινά, στο πεδίο. Να τι μας είπαν.

Νέα εργαλεία ενάντια στο Οικονομικό Έγκλημα
Η χρήση σύγχρονων τεχνολογικών εργαλείων για την ενίσχυση του πλαισίου πρόληψης, εντοπισμού και καταστολής του Οικονομικού Εγκλήματος μονοπώλησε τις ομιλίες του πρόσφατου συνεδρίου του ΑCFE Greece για το «Ξέπλυμα Χρήματος & Φορολογική Απάτη», που γνώρισε ιδιαίτερη επιτυχία.

Η δημιουργία μητρώου από το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης «e-gov KYC» για την επαλήθευση των στοιχείων ταυτοποίησης των πελατών και τη διασύνδεσή του με τα συστήματα των τραπεζών και των χρηματοπιστωτικών οργανισμών αναγνωρίστηκε ως μία από τις εξελίξεις που επηρεάζουν γενικότερα την ελληνική αγορά. Σκοπός του είναι η βελτίωση της επικαιροποίησης των στοιχείων υφιστάμενων πελατών με ταχύτητα, ασφάλεια, εγκυρότητα, χωρίς την ανάγκη φυσικής παρουσίας για την προσκόμιση δικαιολογητικών. Αναμένεται περαιτέρω επέκταση της υπηρεσίας στα νομικά πρόσωπα και ανάπτυξη της διαλειτουργικότητας με άλλα μητρώα για διαβατήρια, άδειες διαμονής αλλοδαπών και το ΓΕΜΗ, ωστόσο σίγουρα αποτελεί πάρα πολύ σημαντικό βήμα από τους κρατικούς φορείς προς τη σωστή κατεύθυνση.

Όμως, σε ένα θέμα όπως το «ξέπλυμα» χρήματος, μεγάλη βαρύτητα έχουν πάντα οι εξελίξεις που προέρχονται από τον χρηματοπιστωτικό τομέα και ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν τα εργαλεία που χρησιμοποιεί και οι προκλήσεις που αυτός αντιμετωπίζει απέναντι στο Οικονομικό Έγκλημα, παρότι χαρακτηρίζεται από ένα ώριμο κανονιστικό πλαίσιο.

Η χρήση σύγχρονων και πολλές φορές σύνθετων τεχνολογικών εργαλείων κρίνεται απαραίτητη για τη δημιουργία αποτελεσματικού πλαισίου αντιμετώπισης και την περαιτέρω ενίσχυσή του. Μερικές από τις τεχνολογικές λύσεις στις οποίες οφείλεται ειδική αναφορά σχετίζονται με το Digital Onboarding και το Advanced Transaction Monitoring μέσω Τεχνητής Νοημοσύνης και Μηχανικής Μάθησης.

Συγκεκριμένα, το Digital Onboarding αναμένεται να βελτιώσει το customer experience & journey και να προσφέρει δυνατότητες πιστοποίησης και επαλήθευσης της ταυτότητας των νέων πελατών χωρίς φυσική παρουσία (μέσω τηλεφώνου, διαδικτύου κλπ). Αφορά μια τεχνολογική λύση με διττό όφελος, καθώς ο πελάτης θα μπορεί να ανοίγει λογαριασμό χωρίς φυσική παρουσία, ενώ ταυτόχρονα θα γίνεται ταχύτερα και ασφαλέστερα η διαχείριση των κινδύνων που απορρέουν από αυτές τις περιπτώσεις.

Με τη χρήση ΑΙ και ML
Αντίστοιχα, η χρήση τεχνολογιών Τεχνητής Νοημοσύνης και Μηχανικής Μάθησης αποτελεί έναν πιο αποδοτικό και αποτελεσματικό τρόπο διαρκούς παρακολούθησης συναλλαγών, για τον περιορισμό εσφαλμένων ειδοποιήσεων. Σε αρκετά πιστωτικά ιδρύματα του εξωτερικού ακολουθούνται αντίστοιχες πρακτικές σχετικά με την παρακολούθηση των συναλλαγών. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα χωρών, όπως η Σιγκαπούρη και η Ολλανδία, όπου έχει ήδη επιτευχθεί κάποια συνέργεια των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων στην υλοποίηση τεχνολογικών λύσεων transaction monitoring με δυνατότητα information sharing, για την αποτελεσματικότερη παρακολούθηση και τον εντοπισμό πιθανών ύποπτων συναλλαγών.

Είναι ιδιαιτέρως σημαντικό το γεγονός ότι πραγματοποιούνται συζητήσεις και ενέργειες για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του Οικονομικού Εγκλήματος σε όλους του τομείς του επιχειρείν. Πρόκειται για παγκόσμιο πρόβλημα με τεράστιες διαστάσεις και επίδραση στην καθημερινότητα όλων μας. Τρισεκατομμύρια δολάρια χάνονται ετησίως σ’ όλο τον κόσμο από πράξεις οικονομικού εγκλήματος και είναι ιδιαίτερα ευοίωνο ότι όλοι οι τομείς δραστηριοτήτων παραμένουν σε εγρήγορση για την αντιμετώπισή του. Στην Deloitte πιστεύουμε ότι η χρήση προηγμένων τεχνολογικών λύσεων αποτελεί έναν από τους ακρογωνιαίους λίθους στην αντιμετώπιση του Οικονομικού Εγκλήματος. Συνεργαζόμαστε καθημερινά με τους πελάτες μας για να εφαρμόσουμε τεχνολογικές λύσεις σε περιοχές όπως η διαχείριση κινδύνων Οικονομικού Εγκλήματος (Ξέπλυμα Χρήματος, Απάτη, Δωροδοκία, Διαφθορά, κτλ.), οι διαδικασίες δέουσας επιμέλειας (Due Diligence), η παρακολούθηση λιστών κυρώσεων (Sanctions), και ο εντοπισμός ύποπτων συναλλαγών. Οι υπηρεσίες και οι λύσεις μας εστιάζουν στην ενίσχυση του πλαισίου αντιμετώπισης Οικονομικού Εγκλήματος του εκάστοτε πελάτη και στην αύξηση της αποτελεσματικότητας και της αποδοτικότητας των αντίστοιχων ενεργειών. Προσεγγίζουμε την κάθε περίπτωση λαμβάνοντας υπόψιν ότι ο πελάτης δεν είναι μια απομονωμένη οντότητα (Silo Approach), αλλά μέρος του συνολικού οικοσυστήματος αντιμετώπισης του Οικονομικού Εγκλήματος.

Χαράλαμπος Ξύδης, ACFE
Πρέπει να έχεις συγκεκριμένη πολιτική, να έχεις αναγνώριση των κινδύνων σου, να εφαρμόζεις ελέγχους με κατάλληλα εργαλεία, να πραγματοποιείς συνεχή και αποτελεσματική εκπαίδευση του προσωπικού σου σ’ αυτά τα ζητήματα

Όλα ανάγονται στην ηθική…
«Για εμάς, ως ACFE, έχει τεράστια σημασία η πρόληψη του φαινομένου, ως προς την ανάπτυξη και εφαρμογή αναλυτικών και αποτελεσματικών προγραμμάτων AML εκ μέρους των εταιριών», τόνισε, μιλώντας στο Digital Finance, ο πρόεδρος του ACFE Greece, Χαράλαμπος Ξύδης «Που σημαίνει να έχεις συγκεκριμένη πολιτική σ’ αυτό το θέμα, να έχεις αναγνώριση των κινδύνων σου, να εφαρμόζεις ελέγχους με κατάλληλα εργαλεία, να πραγματοποιείς συνεχή και αποτελεσματική εκπαίδευση του προσωπικού σου σ’ αυτά τα ζητήματα…

Όλα αυτά -μαζί με κάποιες άλλες θέσεις της εταιρίας, πχ. σε θέματα δωροδοκιών, σύγκρουσης συμφερόντων, χειραγώγησης, αθέμιτου ανταγωνισμού κλπ.- έχουν σχέση μεταξύ τους, είναι συγκοινωνούντα δοχεία. Σε σοβαρές εταιρίες, που θέλουν να προστατεύσουν τον εαυτό τους και δεν έχουν τους κανονισμούς ξεχασμένους σε ένα συρτάρι, απλώς για να υπάρχουν, αυτά πρέπει να αποτελούν μέρος ενός ολοκληρωμένου προγράμματος εταιρικής κανονιστικής συμμόρφωσης, ειδικά στο ethics τμήμα του, στην εταιρική ηθική.

Κι όλα εντάσσονται, τελικά, κάτω από την ομπρέλα καλών πρακτικών εταιρικής διακυβέρνησης, η οποία στοχεύει στην καλλιέργεια μιας κουλτούρας ηθικής και ακεραιότητας. Αυτό πρέπει να το αντιληφθούν όλοι οι εργαζόμενοι και η εταιρία να λειτουργεί και να απολαμβάνει όλα τα σχετικά προνόμια, προτερήματα και πλεονεκτήματα, προστατεύοντας τα συμφέροντα και τις αξίες της, σε βάθος χρόνου»

In4capital: Γεφυρώνοντας το χάσμα startups και επενδυτών

Το concept για ένα «meeting point» όπου οι δύο παίκτες του fintech οικοσυστήματος -οι startups και οι επενδυτές- θα βρίσκονται για να καλύψουν ο ένας τις ανάγκες του άλλου, συνδυάζει την αμεσότητα και την απλότητα που έχουν όλες οι καλές ιδέες. Ήταν όμως η δημιουργία της In4Capital μια τόσο «απλή» υπόθεση;

Μιλώντας με τον ιδρυτή και CEO της Λευτέρη Κόντο, μαθαίνουμε ότι το ταξίδι από την «ιδέα» της startup ως την In4Capital δεν ήταν απλό. Όπως μας λέει, η ιδέα πίσω από την Ιn4Capital ξεκίνησε από ανθρώπους του corporate finance και του investment banking, ουσιαστικά το 2016, με σκοπό να ενώσει εταιρείες που αναζητούν κεφάλαια με επενδυτές. Το 2017 ξεκίνησε η πρώτη έκδοση της πλατφόρμας, η οποία ολοκληρώθηκε το 2018. Στη συνέχεια, το 2019, η πλατφόρμα άλλαξε και αναβαθμίστηκε ριζικά, για να αποτελέσει ταυτόχρονα ένα εργαλείο matchmaking, το οποίο παρέχει investors data στους χρήστες που αναζητούν κεφάλαια για τα projects τους, εργαλείο εύρεσης ευκαιριών προς επένδυση (dealflow) για όλους τους τύπους επενδυτών και οργάνωσης dealflow για παρόχους υπηρεσιών. «Αλλά και ένα σύγχρονο κοινωνικό δίκτυο όπου αποτελείται αποκλειστικά από επιχειρηματίες, επενδυτές και παρόχους υπηρεσιών, οι οποίοι μπορούν να συνεργαστούν, να αλληλεπιδράσουν και να οριστικοποιήσουν συνέργειες, κόβοντας τον “θόρυβο” της μαζικής και μη εξακριβωμένης πληροφορίας».

Σε αυτή την πορεία συγκροτήθηκε μια ομάδα από έμπειρα στελέχη του corporate finance, οι οποίοι έχουν καθημερινή επαφή με τον χώρο των επιχειρήσεων και το dealmaking, αλλά και από νεότερα στελέχη, με πλούσια γνώση γύρω από τις τεχνολογίες. «Έτσι το ΑΙ μας βοήθησε να δημιουργήσουμε ένα μείγμα εμπειρίας και ταλέντου, για να καλύψουμε ανάγκες μέσω της καινοτομίας και να τις προσφέρουμε, με προσιτό κόστος, σε όλους τους εμπλεκόμενους» μας εξηγεί ο Λευτέρης Κόντος, για την μετατροπή της διαδικασίας αναζήτησης κεφαλαίων από startup -μέσω τις παροχής εργαλείων «ταιριάσματος» και επικοινωνίας με επενδυτές συμβατούς με τα κριτήρια της πρότασης τους- σε μια πετυχημένη …startup.

Σημαντική πρόκληση σε αυτό το ταξίδι –«η οποία όμως ήταν εξ αρχής γνωστή» όπως σημειώνει- ήταν και είναι η διατήρηση της συνοχής και της λειτουργικότητας της ομάδας, μιας και δουλεύουν όλοι από διαφορετικές πόλεις και χώρες και όχι από ένα κοινό εργασιακό χώρο. Εξίσου μεγάλη πρόκληση ήταν στην αρχή και η έλλειψη ώριμου startup οικοσυστήματος στην χώρα, αλλά και της μικρότερης γνώσης -συγκριτικά με σήμερα- των επιχειρήσεων για την λειτουργία των funds και γενικότερα των χρηματοδοτικών επιλογών εκτός τραπεζικού συστήματος.

Λευτέρης Κοντός Founder & CEO, In4Capital
Προσπαθούμε μέσω καινοτόμων λειτουργιών να βάλουμε την πλατφόρμα της In4Capital και τους χρήστες που την αξιοποιούν σε θέση που θα εκμεταλλευτούν αυτή την γνώση και τις αλλαγές προς όφελος τους.

Χαρτογραφώντας τον πλανήτη Startup
Τελικά όμως η In4Capital τα κατάφερε και έτσι σήμερα καλύπτει τις ανάγκες τόσο των startups όσο και πιο ώριμων εταιριών στην αναζήτηση συνεργειών, μέσω των εργαλείων δικτύωσης με άλλους επιχειρηματίες ή εταιρίες.

Ταυτόχρονα βοηθάει τους επενδυτές να ανακαλύψουν ευκαιρίες, αλλά και να παρακολουθούν την ανάπτυξη και τις εξελίξεις γύρω από αυτές μετά την χρηματοδότηση τους. «Αυτά κάνουν την In4Capital ένα εργαλείο που αυξάνει τις πιθανότητες εύρεσης κεφαλαίων, αλλά και investor relations για startups και ώριμες εταιρείες και επιπλέον δίνει τη δυνατότητα στους επενδυτές, όχι μόνο να έρχονται σε επαφή με ευκαιρίες, αλλά και να λαμβάνουν πολύτιμα insights, όπως τάσεις, στατιστικά και δικτύωση που είναι απαραίτητα στοιχεία στην δημιουργία της βέλτιστης επενδυτικής απόφασης» σημειώνει ο Λευτέρης Κόντος.

Αυτό η In4Capital το πετυχαίνει έχοντας αναπτύξει μια πλατφόρμα που περιέχει μια βάση 12.000 επενδυτικών προφίλ, καθώς και έναν μεγάλο αριθμό από startups, service providers και επενδυτές από Ελλάδα και τον υπόλοιπο κόσμο. Την οποία, όπως όμως συμπληρώνει, συνεχίζουν να αναπτύσσουν με λειτουργίες που θα δώσουν ακόμα περισσότερη αξία στους χρήστες και την δυναμική κοινότητα τους, μέσα από την διάδραση και την επικοινωνία μεταξύ τους. Σε αυτή την πλατφόρμα ακόμα υπάρχουν και πάνω από 900 incubators με προφίλ και πληροφορίες τους από την Ελλάδα και το εξωτερικό, αφού η In4Capital αναγνωρίζει την σημασία τους, παρότι δεν έλαβε μέρος σε κάποιο πρόγραμμα incubator. «Έχοντας όμως γνώση της δουλειάς που γίνεται σε αυτούς τους οργανισμούς, μέσω των χρηστών της πλατφόρμας μας που είναι μέλη σε incubators, αλλά και από την συμμετοχή της startup E-MAILIiT, η οποία ανήκει στις portfolio companies μας στο EGG Incubator μπορούμε να πούμε ότι ο ρόλος τους στο οικοσύστημα είναι σημαντικότατος» μας εξηγεί ο Λευτέρης Κόντος.

Η «δικτύωση» ως enabler
Το επιπλέον ανταγωνιστικό πλεονέκτημα που κατά τον ιδρυτή της προσφέρει η In4Capital είναι ότι λειτουργεί παράλληλα και σαν ένα κοινωνικό δίκτυο που επιτρέπει την επικοινωνία και την αλληλεπίδραση μεταξύ των χρηστών του. «Είναι μια πύλη του παγκόσμιου οικοσυστήματος που ενώνει και επιτρέπει την συνέργεια μεταξύ εταιριών, επιχειρηματιών και επενδυτών, κάτι που έχει τεράστια αξία.

Ωστόσο, τα τελευταία δυο χρόνια ερευνούμε την δημιουργία μοντέλων τεχνητής νοημοσύνης, τα οποία βασίζονται στο επενδυτικό ιστορικό των επενδυτών και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των εταιριών. Με αυτό τον τρόπο, φτιάχνουμε ένα σύστημα εύρεσης των ιδανικών εταιριών προς χρηματοδότηση από τους επενδυτές. Στόχος μας είναι η δημιουργία ενός αυτόνομου συστήματος που θα τελεί την εργασία των ίδιων των επενδυτών, αντί για αυτούς, ελαχιστοποιώντας το ρίσκο τους και μεγιστοποιώντας τις δυνατότητες των επενδύσεων τους».

Και αυτό το μοντέλο επένδυσης είναι ιδιαίτερα σημαντικό αφού όπως μας λέει στην Ελλάδα οι χρηματοοικονομικές υπηρεσίες έχουν πολύ δρόμο ακόμα για να ακολουθήσουν τις σύγχρονες χώρες. Κάτι που αποδίδει στην έλλειψη χρηματοοικονομικής παιδείας, που καθιστά την χώρα πολύ δύσκολο κοινό για την προσφορά τέτοιων υπηρεσιών.

Ωστόσο, όπως σημειώνει, τουλάχιστον ο τομέας που εμπεριέχει εταιρίες καινοτομίας, με στόχο την γρήγορη ανάπτυξη τους, έχει αρχίσει να ωριμάζει με μεγάλο ρυθμό. «Η In4Capital βρίσκεται εδώ για να βοηθήσει ακόμα περισσότερο την ελληνική αγορά και να εδραιώσει στην χώρα μία ανταγωνιστική επιφάνεια εύρεσης επενδυτικών ευκαιριών. Και να “εισάγει” με αυτόν τον τρόπο κεφάλαια τα οποία θα συμβάλουν στην περαιτέρω ανάπτυξη και αλλαγή σελίδας σε όλους τους τομείς».

Στην Ιn4Capital ο ολοένα αυξανόμενος ρυθμός ανάπτυξης του fintech οικοσυστήματος με την αξιοποίηση της καινοτομίας που παράγεται, σε συνδυασμό με τις παγκόσμιες εξελίξεις γύρω από αυτά, είναι σημάδι ότι τα επόμενα χρόνια θα συμβούν κοσμογονικές αλλαγές.

«Γιαυτό προσπαθούμε μέσω καινοτόμων λειτουργιών να βάλουμε την πλατφόρμα της In4Capital και τους χρήστες που την αξιοποιούν σε θέση που θα εκμεταλλευτούν αυτή την γνώση και τις αλλαγές προς όφελος τους» όπως μας λέει.

Υπογραμμίζοντας ότι σε αυτό το δύσκολο επενδυτικό τοπίο, η συνεργασία με Ευρωπαϊκούς φορείς μπορεί να φέρει την άμεση ενημέρωση και εκπαίδευση του ελληνικού κοινού, καθώς και το άνοιγμα στην παγκόσμια αγορά για τις fintech εταιρίες.

Ξενοφών Λιαπάκης: Ο ρόλος της ηγεσίας στη νέα ψηφιακή εποχή

Αναμφίβολα ζούμε και δραστηριοποιούμαστε σε ένα κόσμο ο οποίος αλλάζει διαρκώς. Τον σημαντικότερο ρόλο σε αυτό παίζει η τεχνολογία που αναπτύσσεται με ξέφρενους ρυθμούς επηρεάζοντας σημαντικά την συμπεριφορά, τις ανάγκες και τις απαιτήσεις όλων μας. Η αλλαγή της καθημερινότητας μας, φέρνει με την σειρά της μια σειρά από σημαντικές αλλαγές σε σημαντικού τομείς της δραστηριότητας μας όπως την πολιτική, την οικονομία, την εργασία, την εκπαίδευση, την διασκέδαση, την κοινωνία και φυσικά την επιχειρηματικότητα, διαμορφώνοντας μια νέα κανονικότητα.

Οι επιχειρήσεις σε όλο τον κόσμο συνειδητοποιούν ότι είναι θέμα επιβίωσης για αυτές το να αλλάξουν, να γίνουν πιο ευέλικτες ώστε να μπορούν να προσαρμόζονται με μεγαλύτερη ταχύτητα στις νέες συνθήκες που διαμορφώνονται διαρκώς, δημιουργώντας νέες υπηρεσίες και επιχειρηματικά μοντέλα, εκμεταλλευόμενες παράλληλα τις νέες ευκαιρίες και προκλήσεις που παρουσιάζονται. Παράλληλα αντιλαμβάνονται την ανάγκη που έχουν για ανώτατα στελέχη που θα μπορούν να ανταποκριθούν στις προκλήσεις της νέας digital οικονομίας, κάνoντας drive τον μετασχηματισμό του οργανισμού τους, διαμορφώνοντας τη κατάλληλη εταιρική κουλτούρα και διαχειριζόμενοι αποτελεσματικά την αντίσταση που φέρνουν οι μεγάλες αλλαγές. Δυστυχώς όμως δεν είναι λίγα τα παραδείγματα επιχειρήσεων που αν και το digital-first είναι στη στρατηγική τους και επενδύουν σημαντικά ποσά για να το υλοποιήσουν, τελικά είτε αποτυγχάνουν ή δυσκολεύονται και καθυστερούν δραματικά να αλλάξουν, και αυτό λόγω της έλλειψης των leaders εκείνων που έχουν το κατάλληλο digital leadership style που απαιτείται, για να το κάνουν πράξη.

Το Digital Leadership γνωστό και ως Leadership 4.0 είναι ουσιαστικά το μοντέλο ηγεσίας που οδηγεί τον οργανισμό στην Digital οικονομία. Συνδέεται τόσο με την στρατηγική της επίτευξης επιχειρηματικών στόχων του οργανισμού με την χρήση της τεχνολογίας όσο και με την αλλαγή του μοντέλου οργάνωσης και ηγεσίας, της κουλτούρας, της νοοτροπίας και της συμπεριφοράς σε όλο τον οργανισμό και κυρίως των leaders του, βοηθώντας τον να γίνει πιο Agile και ευέλικτος. Το βάρος πέφτει κυρίως στους leaders του οργανισμού, οι οποίοι καλούνται να αναγνωρίσουν και να προσαρμοστούν στην νέα πραγματικότητα έτσι ώστε να μπορέσουν να οδηγήσουν τον ψηφιακό μετασχηματισμό του οργανισμού τους.

Μια νέα πραγματικότητα όπoυ:
Το επιχειρηματικό περιβάλλον στο οποίο δραστηριοποιούνται έχει αλλάξει δραματικά. Έχει γίνει πιο περίπλοκο, παράδοξο, διφορούμενο, αβέβαιο και ευμετάβλητο που άλλωστε είναι τα χαρακτηριστικά του VUCA κόσμου που εδώ και δύο τουλάχιστον δεκαετίες ζούμε.

Το digital first αποτελεί στρατηγική αλλά και μονόδρομο μια και είναι θέμα επιβίωσης για τους οργανισμούς, κατανοώντας από την αρχή ότι το digital δεν είναι μόνο τεχνολογία αλλά κυρίως κουλτούρα, νοοτροπία και συμπεριφορά.

Δεν υπάρχει οργανισμός που να είναι Digital champion και να μην είναι Big Data champion, κάνοντας χρήση προηγμένων ΑΙ & RPA τεχνολογιών με self-learning μηχανισμούς και δυνατότητα επεξεργασίας υπερβολικά μεγάλου όγκου και από πολλαπλές πηγές δεδομένων, περνώντας στην Internet of Behavior εποχή. Για τον λόγο αυτό ο μετασχηματισμός του οργανισμού σε ένα data-decision making οργανισμό είναι ένας από τους κύριους πυλώνες της ψηφιακής στρατηγικής του.

Το παραδοσιακό “boss” που ξέρει τα πάντα και που λέει τι και πως θα πρέπει να γίνεται είναι πλέον ξεπερασμένο. Το ίδιο ισχύει και με το παραδοσιακό ιεραρχικό μοντέλο οργάνωσης και λειτουργίας, το οποίο έχει αποδειχθεί πλέον αναποτελεσματικό και αντικαθίσταται από το network μοντέλο, βάση του οποίου είναι οι self-organized cross-functional ομάδες, με ένα σημαντικό βαθμό αυτονομίας, που βάζουν μόνες τους τις προτεραιότητες με διαφάνεια και έχουν την ευθύνη του αποτελέσματος αλλά και της συνεχούς βελτίωσης τους (continuous improvement).

Για να μπορέσουν όμως οι leaders να οδηγήσουν την αλλαγή του οργανισμού τους και να πετύχουν, καλούνται αυτοί πρώτοι από όλους να αλλάξουν, να ενσωματώσουν την ψηφιακή σκέψη στην καθημερινότητα τους και να αποδεχτούν ότι o ρόλος τους αλλάζει δραματικά. Σε αντίθεση με τους παραδοσιακούς leaders οι digital leaders πρέπει:
Να έχουν vision και να κάνουν drive την καινοτομία και την αλλαγή στον οργανισμό τους δίχως να φοβούνται την αποτυχία, αλλά αντιθέτως να μαθαίνουν από αυτή, κάτι το οποίο πρέπει να μεταδίδουν και στις ομάδες τους.

Να έχουν τον Πελάτη στο κέντρο του ενδιαφέροντος τους, στοχεύοντας πάντα στην καλύτερη εξυπηρέτηση του παρέχοντας του μοναδικές digital ή phygital υπηρεσίες και βελτιώνοντας διαρκώς το customer experience του.

Να συναισθάνονται περισσότερο τις δυσκολίες και τα συναισθήματα των άλλων (empathy), να είναι επικοινωνιακοί, να εμπνέουν τους ανθρώπους τους δίνοντας πάντα πρώτοι το παράδειγμα εφαρμόζοντας την αρχή του lead by example, να τους ενθαρρύνουν, να τους διευκολύνουν και να τους καθοδηγούν αντί να τους υποδεικνύουν τι θα κάνουν, παρέχοντας τους συχνά εποικοδομητικό feedback ώστε να τους βοηθήσουν να βελτιώνονται καθώς και να τους εμπιστεύονται περισσότερο δίνοντας τους ολοένα και μεγαλύτερη ελευθερία και ελέγχοντας τους λιγότερο. Να είναι δίπλα τους με νέους ρόλους όπως του coach , του mentor, του influencer, του facilitator σε οποιαδήποτε στιγμή αυτοί τον χρειαστούν.

Να διαχειριστούν την ανασφάλεια και την αντίσταση του οργανισμού στην αλλαγή, που αποτελεί και ένα από τους σημαντικότερους λόγους αποτυχίας. Άλλωστε όσο μεγαλύτερες είναι οι αλλαγές που συμβαίνουν τόσο μεγαλύτερες αντιδράσεις φέρνουν.

Να μην κυνηγούν την τελειότητα με την έννοια της πολύ μεγάλης προετοιμασίας και ατέρμονης analysis που οδηγεί σε paralysis, δεδομένου ότι το time-to-market είναι αυτό που διαφοροποιεί ένα οργανισμό από τον ανταγωνισμό. Η ταχύτητα δηλαδή του να ξεκινάς με ένα mvp, να πειραματίζεσαι δοκιμάζοντας νέες υπηρεσίες, προϊόντα και μοντέλα, να προσαρμόζεσαι και να ξαναδοκιμάζεις χωρίς να φοβάσαι να αποτύχεις.

Να αναπτύξουν την ικανότητα να είναι leader και follower ταυτόχρονα, που απλά σημαίνει όχι μόνο να οδηγούν αλλαγές αλλά την ίδια στιγμή να ενθαρρύνουν/εξουσιοδοτούν άλλα μέλη της ομάδας τους να συνεχίσουν και αυτοί να ακολουθούν.

Να δημιουργήσουν το κατάλληλο εργασιακό περιβάλλον που όχι μόνο θα προσελκύει τα νέα t-shape ταλέντα που χρειάζονται για τις ομάδες τους αλλά θα καταφέρνουν να τα κρατούν στον οργανισμό τους, δεδομένης της ευκολίας με την οποία αλλάζουν εργασιακό περιβάλλον οι νέες γενιές και η έλλειψη loyalty που τους διακρίνει.

Να προσαρμόσουν τον τρόπο που δουλεύουν αυτοί και οι ομάδες τους, υιοθετώντας και εφαρμόζοντας νέες προηγμένες μεθοδολογίες (Lean & Agile) καθώς και ευέλικτες μορφές εργασίας όπως το remote working, το global sourcing και το work from anywhere.

Να υιοθετήσουν και να εφαρμόσουν τη δια βίου μάθηση, τόσο σε ατομικό όσο και σε εταιρικό επίπεδο, και στόχο την συνεχή ανάπτυξη των soft και hard skills τόσο των δικών τους όσο και των μελών των ομάδων τους με το re-skilling και up-skilling όπου αυτό απαιτείται.

Η ύπαρξη των ικανών digital leaders και του κατάλληλου Digital Leadership που εφαρμόζουν αποτελεί για ένα οργανισμό τον game changer που θα οδηγήσει στον επιτυχή μετασχηματισμό και την υλοποίηση της digital στρατηγικής του. Με την τεχνολογία δε να βρίσκεται στο κέντρο αυτής της digital στρατηγικής , ο CIO έχει το μεγάλο προνόμιο αλλά και την μοναδική ευκαιρία να μετεξελιχθεί στον Digital leader που χρειάζεται ο οργανισμός που θα τον οδηγήσει στην νέα ψηφιακή εποχή.