Ξενοφών Λιαπάκης: Οι τάσεις και τεχνολογίες που συνθέτουν την νέα ψηφιακή κανονικότητα

Όλοι συμφωνούμε ότι δραστηριοποιούμαστε σε ένα επιχειρηματικό περιβάλλον που την τελευταία δεκαετία αλλάζει με ταχύτατους ρυθμούς. Σημαντικό ρόλο σε αυτό παίζουν η τεχνολογία που αναπτύσσεται με ξέφρενους ρυθμούς, η αλλαγή της συμπεριφοράς, των αναγκών και των απαιτήσεων των καταναλωτών, καθώς και ο ανταγωνισμός μεταξύ των εταιριών που αυξάνει σημαντικά. Νέοι disruptive παίκτες εμφανίζονται από το πουθενά πιέζοντας τις επιχειρήσεις ασφυκτικά μειώνοντας τα περιθώρια κέρδους τους, ενώ τα κανονιστικά πλαίσια που τις διέπουν γίνονται ολοένα και πιο αυστηρά.

Εάν σε όλα τα παραπάνω προσθέσουμε την άνευ προηγούμενου υγειονομική κρίση που ζούμε τα δύο τελευταία σχεδόν χρόνια, και την επιβεβλημένη για λόγους υγείας, στροφή στον κοινωνικό αποκλεισμό που αυτή έφερε, και η οποία οδήγησε στην υπέρμετρη χρήση της τεχνολογίας και μια σειρά από σημαντικές αλλαγές σε βασικούς τομείς της ζωής μας, επιβεβαιώνει με το παραπάνω ότι ο κόσμος μας είναι απρόβλεπτος, αλλάζει ακόμη ταχύτερα και γίνεται ακόμη πιο digital, διαμορφώνοντας για τις επιχειρήσεις μια νέα κανονικότητα.

Οι επιχειρήσεις σε όλο τον κόσμο, αναγνωρίζοντας την νέα αυτή κανονικότητα, συνεχίζουν να μετασχηματίζονται με στόχο να γίνουν πιο ευέλικτες και να μπορούν να προσαρμόζονται με μεγαλύτερη ταχύτητα στις νέες συνθήκες που διαμορφώνονται, δημιουργώντας νέες υπηρεσίες και επιχειρηματικά μοντέλα, εκμεταλλευόμενες παράλληλα τις νέες ευκαιρίες και προκλήσεις που παρουσιάζονται. Υιοθετούν και προσαρμόζονται στις νέες τάσεις και τεχνολογίες αναγνωρίζοντας ότι:

  • Το παραδοσιακό management είναι πλέον ξεπερασμένο δεδομένου ότι τα όρια των ιεραρχικών δομών γίνονται ολοένα και πιο δυσδιάκριτα και η ανάγκη για έναν πιο agile οργανισμό είναι πλέον επιτακτική. Για τον λόγο αυτό αναζητούν το κατάλληλο role-based leadership που θα κάνει drive τον μετασχηματισμό και την προσαρμογή στη νέα πραγματικότητα, θα συμβάλλει στη διαμόρφωση της κατάλληλης εταιρικής κουλτούρας, θα εμπνεύσει και θα διαχειριστεί την αντίσταση που φυσιολογικά φέρνουν οι μεγάλες αλλαγές και θα οδηγήσει τον οργανισμό στην νέα digital εποχή.
  • Ο τρόπος εργασίας αλλάζει, γίνεται πιο ευέλικτος με το remote working, το global sourcing και το work from anywhere να είναι οι τάσεις που επικρατούν, αντιμετωπίζοντας παράλληλα τις προκλήσεις που έχουν σχέση με το onboarding νέων συναδέλφων, τη διαφύλαξη της εταιρικής κουλτούρας, την διασφάλιση της ποιότητας, την παρακολούθηση της αποτελεσματικότητας και επίτευξης των στόχων που θέτουν.
  • Οι λόγοι και η συχνότητα για μετακινήσεις/ επαγγελματικά ταξίδια ελαχιστοποιούνται και οι συναντήσεις πλέον πραγματοποιούνται μέσω tele-conference κάνοντας χρήση των αντίστοιχων εργαλείων.
  • Οι επενδύσεις που σχετίζονται με την αναβάθμιση επαγγελματικών χώρων είτε αναθεωρούνται είτε ακυρώνονται.
  • Η δια βίου μάθηση, που δεν είναι τίποτα άλλο από την συνεχή βελτίωση των hard και soft δεξιοτήτων, αποτελεί την νέα κανονικότητα, ειδικά στο χώρο της Πληροφορικής. Η αλλαγή του παραδοσιακού τρόπου εκπαίδευσης, περνώντας από τις τάξεις και την δια ζώσης εκπαίδευση στο e-learning και e-πιστοποίηση έρχεται να συμβάλλει σημαντικά σε αυτό το re-skilling και up-skilling που διαρκώς απαιτείται.
  • Το e-Commerce αυξάνει εκθετικά αναπτύσσοντας παράλληλα ανέπαφες υπηρεσίες παράδοσης και πληρωμής. Ανάλογα αυξάνει και το ποσοστό των πελατών που υιοθετούν την phygital προσέγγιση που συνδυάζει την digital και την physical εμπειρία.
  • Τα Big data γίνονται Bigger data, και οι επενδύσεις αυξάνονται σε ολοένα και περισσότερους χώρους, από το social-listening, customer value & segmentation και scoring, leads management, fraud detection, predictive modelling έως και την ασφάλεια των συστημάτων με την χρήση προηγμένων log analytics, με στόχο να μετατρέψουν τον οργανισμό τους σε ένα data-driven decision making οργανισμό. Κάνοντας χρήση προηγμένων ΑΙ τεχνολογιών με δυνατότητα επεξεργασίας υπερβολικά μεγάλου όγκου δεδομένων πελατών από πολλαπλές πηγές όπως τα commercial data, citizen data, social media; τυχόν open data, και location tracking, εξάγουν σημαντικά συμπεράσματα σχετικά με τη συμπεριφορά, τα ενδιαφέροντα και τις προτιμήσεις των χρηστών περνώντας στην Internet of Behaviour εποχή.
  • Η υιοθέτηση cloud λύσεων αυξάνεται παγκοσμίως, και οι επενδύσεις σε υποδομές ασφάλειας, αποτελούν για όλους την πρώτη τους προτεραιότητα, δεδομένου ότι τα cyber-attacks πολλαπλασιάζονται εκθετικά και αποτελούν τον μεγαλύτερο κίνδυνο για αυτές.
  • Η ενσωμάτωση στην καθημερινότητα τους ολοένα και περισσότερο προηγμένων τεχνολογιών όπως το Artificial intelligence με την ανάπτυξη μοντέλων και αλγορίθμων και machine learning μηχανισμών, και τα Robotics συμβάλλουν σημαντικά στην αυτοματοποίηση των υπηρεσιών τους και την βελτίωση του customer experience των πελατών τους.
  • Την δυνατότητα βελτίωσης των υφιστάμενων ή δημιουργίας νέων business models με την χρήση προηγμένων τεχνολογιών όπως:

– Των virtual και augmented reality τεχνολογιών τα οποία στην πρώτη περίπτωση σε μεταφέρουν σε μια άλλη πραγματικότητα από αυτή που βρίσκεσαι ενώ στην άλλη περίπτωση σου συμπληρώνουν την πραγματικότητα που βλέπεις. Η χρήση των παραπάνω τεχνολογιών βοηθά από την εκπαίδευση σε προϊόντα, υπηρεσίες, περιήγηση χώρων μέχρι και το Digital Twin τη δημιουργία δηλαδή ενός ακριβές αντίγραφου του φυσικού κόσμου που μας επιτρέπει τη δοκιμή και βελτίωση των στρατηγικών τάσεων της τεχνολογίας και αποτρέπει τις δαπανηρές αστοχίες.
– Των Virtual Assistance τεχνολογιών όπως τα chatbots ή robots που παρέχουν υπηρεσίες στους πελάτες τους με την χρήση text & sentiment analytics, voice2text και image2text τεχνολογιών.
– Το 3D printing που χρησιμοποιείται ολοένα και περισσότερο για την παρασκευή εξαρτημάτων, προϊόντων, σπιτιών κ.α.
– Της Blockchain τεχνολογίας κυρίως λόγω της υψηλής ασφάλειας , των smart contracts και της δυνατότητας διαχείρισης μεγάλων όγκων πληροφορίας ενώ παράλληλα δίνει τη δυνατότητα μείωσης του κόστους μια και δεν υπάρχει ανάγκη ύπαρξης ενδιάμεσων και του κόστους που αυτοί συνεπάγονται.

  • Η είσοδος του 5G δικτύου πέμπτης γενεάς, με ταχύτητες που υπολογίζονται να είναι 100πλάσιες του σημερινού 4G και του WiFi6 ασύρματου πρότυπου νέας γενιάς, έρχεται να καλύψει τις αυξημένες διαδικτυακές απαιτήσεις που φέρνει ο πολλαπλασιασμός των online χρηστών και η χρήση ολοένα και ποιο απαιτητικών εφαρμογών όπως της τηλεϊατρικής, των βιντεοδιασκέψεων, της εικονικής πραγματικότητας κ.ά.

Άλλωστε οι προβλέψεις των ειδικών σχετικά με το τι θα έχει συμβεί μέχρι το 2030 δείχνουν τις αλλαγές που έρχονται σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα και δεν αφήνουν κανένα περιθώριο για καθυστερήσεις. Προβλέψεις όπως:

  • Πάνω από το 50% των σημερινών εταιρειών του Fortune 500 θα έχουν εξαφανιστεί.
  • Ο βασικός προγραμματισμός ηλεκτρονικών υπολογιστών θα θεωρείται βασική δεξιότητα που απαιτείται σε πάνω από το 20% όλων των θέσεων εργασίας.
  • Πάνω από το 10% όλων των παγκόσμιων οικονομικών συναλλαγών θα διεξάγονται μέσω κρυπτονομισμάτων.
  • Έναν αυξανόμενο αριθμό αυτοκινητοδρόμων που θα χαρακτηρίζονται ως μόνο χωρίς οδηγό.
  • Θα εισέλθει στη βιομηχανία του διαστημικού τουρισμού πραγματοποιώντας τακτικές πτήσεις προς το διαστημικό της ξενοδοχείο.
  • Η μεγαλύτερη εταιρεία Διαδικτύου στον κόσμο θα είναι μια εταιρεία για την οποία δεν έχουμε ακούσει ακόμη.
  • Πάνω από το 20% όλων των νέων κατασκευών θα είναι «τυπωμένα» κτίρια.
  • Πάνω από 2 δισεκατομμύρια θέσεις εργασίας θα έχουν εξαφανιστεί, απελευθερώνοντας ταλέντα για πολλές νέες νεοφυείς βιομηχανίες.
  • Η παραδοσιακή εκπαίδευση θα αλλάξει δραματικά ανοίγοντας το δρόμο για την ανάδυση μιας ολόκληρης νέας βιομηχανίας εκπαίδευσης.

Όλες οι επιχειρήσεις στο κόσμο έχουν αντιληφθεί ότι η προσαρμογή σε αυτή την νέα κανονικότητα, με την υιοθέτηση των νέων τάσεων και τεχνολογιών, είναι ο μοναδικός game changer που θα τους δώσει την δυνατότητα να επιβιώσουν και να διαφοροποιηθούν από τον ανταγωνισμό. Με την τεχνολογία να βρίσκεται στο κέντρο αυτής της νέας πραγματικότητας, ο CIO του εκάστοτε οργανισμού είναι αυτός ο οποίος αναλαμβάνει την μεγάλη πρόκληση να οδηγήσει την επιχείρηση του στη νέα εποχή και κανονικότητα.

Τα real-time data αλλάζουν την οικονομία

Ένα από τα πολύ σημαντικά παράπλευρα κέρδη της -κατά τα άλλα οδυνηρής- περιπέτειας της ανθρωπότητας με την πανδημία που δυστυχώς συνεχίζεται, είναι χωρίς αμφιβολία η «απογείωση» της ψηφιακής επανάστασης, με τον επιχειρηματικό μετασχηματισμό οργανισμών και επιχειρήσεων να κυριαρχεί ως τάση και να κερδίζει καθημερινά ολοένα και περισσότερο έδαφος. Κι αφού όλα γίνονται πλέον δικτυακά, μπορούμε εύκολα να συλλέξουμε και τα ανάλογα δεδομένα -κάθε λογής και πάμφθηνοι πια αισθητήρες μπορούν να μετρήσουν και να διαβιβάσουν ό,τι μπορεί να βάλει ο νους του ανθρώπου, για τον ίδιο και για τον περίγυρό του, σε τοπικό ή υπερτοπικό, εθνικό ή διεθνές επίπεδο.

Δεδομένα είχαμε και παλιότερα, βεβαίως, όμως αυτό που μετράει περισσότερο και κάνει τη διαφορά, είναι ότι σήμερα τα έχουμε σε πραγματικό χρόνο, καθώς η υπολογιστική ισχύς γίνεται ολοένα και πιο προσιτή και τα δίκτυα, ενσύρματα και ασύρματα, καλύπτουν τους πάντες και τα πάντα. Κάθε λεπτό διακινούνται τεράστιοι όγκοι δεδομένων και είναι διαθέσιμοι σε όποιον θέλει να τους αναλύσει, με τη βοήθεια ειδικών λογισμικών και όλου του περί την Τεχνητή Νοημοσύνη οικοσυστήματος λύσεων και εφαρμογών, για να καταλήξει σε συμπεράσματα και να λάβει αποφάσεις, εδώ και τώρα – είτε πρόκειται για την κυκλοφοριακή συμφόρηση σε έναν κόμβο, είτε για μια φυσική καταστροφή, είτε για αυξομειώσεις στις τιμές κάποιου αγαθού, είτε ακόμα και για τη διαμόρφωση μιας δημόσιας πολιτικής. Μάλιστα, η χρήση ΑΙ στο άκρο, στο edge, στον ίδιο τον αισθητήρα, έχει αξιοποιηθεί τον τελευταίο καιρό με επιτυχία ως πρώτο «φίλτρο», ώστε να διαβιβάζονται κεντρικά μόνο τα χρήσιμα δεδομένα και να μην υπερφορτώνονται τα δίκτυα με άχρηστο περιεχόμενο.

Πανεπιστημιακοί και ερευνητές φτάνουν στο σημείο να προβλέπουν ακόμα και την εξάλειψη του κλάδου της μακροοικονομίας, όσο θα βελτιώνονται οι τρόποι συλλογής και ανάλυσης δεδομένων από κυβερνήσεις, οργανισμούς και επιχειρήσεις, όσο θα μειώνονται τα λάθη που μπορεί να οδηγήσουν σε καταστροφικές αποφάσεις κι όσο οι πειραματισμοί των τελευταίων χρόνων θα δίνουν τη θέση τους σε στέρεες και αποδεδειγμένες στην πράξη μεθόδους επεξεργασίας, με τη βοήθεια της πανταχού παρούσας πλέον, Μηχανικής Μάθησης.

Ειδικά στον χώρο της οικονομίας, όπου περισσότερο από άλλους κλάδους «ο χρόνος είναι χρήμα», η λήψη αποφάσεων σε πραγματικό χρόνο μπορεί -κατά τους ειδικούς- να έχει ως αποτέλεσμα μεγαλύτερη συνέπεια, περισσότερη διαφάνεια κι ακόμα καλύτερη συμμόρφωση με το εκάστοτε ισχύον κανονιστικό πλαίσιο. Εδώ, η θεωρία κάνει ένα βήμα πίσω και αφήνει την πράξη να ορίσει τους νέους κανόνες του παιχνιδιού, με τη συνεχή ροή δεδομένων να «προκαλεί» αναλύσεις και αποφάσεις. Οι ίδιοι ειδικοί, όμως, επισημαίνουν ταυτόχρονα τους κινδύνους που κρύβει η άμεση και άκριτη ανταπόκριση στην παραμικρή διακύμανση κάποιου μεγέθους, ειδικά αν αφήνουμε στις μηχανές την απόφαση της όποιας παρέμβασης.

Και, βέβαια, είναι αλήθεια πως το σημερινό ψηφιακό χάσμα παίζει τον ρόλο του και σ’ αυτή την περίπτωση. Γιατί, άλλο όγκο στοιχείων συγκεντρώνει μια πολυεθνική εταιρία με εκατομμύρια πελάτες, όγκος ο οποίος διαφοροποιεί την ποσότητα και την ποιότητα των δεδομένων που θα λάβει και θα αναλύσει, κι άλλον μια μικρή τοπική αλυσίδα καταστημάτων – ακόμα κι αν έχει όλη τη θέληση και τη γνώση για να το κάνει, η δεύτερη πάντα θα υστερεί στην «πρώτη ύλη». Όμως, και μόνο το γεγονός ότι -της πανδημίας βοηθούσης, που επιτάχυνε τα πάντα- τα πολλά πλέον δεδομένα αναλύονται και αξιοποιούνται σε πραγματικό χρόνο, αντί να συνδιαμορφώνουν μήνες αργότερα κάποιους στατιστικούς δείκτες, είναι από μόνο του πολύ μεγάλο επίτευγμα.

Λίνα Γρηγοράτου: Ψηφιακός μετασχηματισμός με τον μήνα

Ο ψηφιακός μετασχηματισμός ήταν μέχρι πριν από λίγους μήνες μια από εκείνες τις υποχρεώσεις που όλοι οι οργανισμοί και οι επιχειρήσεις ήξεραν πως πρέπει κάποια στιγμή να την κάνουν πράξη -κάποιες όντως το έκαναν εγκαίρως και τώρα χαμογελούν με καμάρι- αλλά οι περισσότερες είτε ξεκινούσαν απρόθυμα τη σχεδίαση και την υλοποίηση, είτε τη μετέθεταν «εν ελθέτω χρόνο». Η πανδημία, που μπήκε ξαφνικά στη ζωή μας στις αρχές του προηγούμενου χρόνου, ακύρωσε κυριολεκτικά εν μια νυκτί όλες τις δικαιολογίες, έκαμψε τις όποιες αντιστάσεις και -αντίθετα- επέβαλε τη μετάβαση των πάντων, ανεξαρτήτως τομέα και κλάδου, στο ψηφιακό οικοσύστημα, ει δυνατόν, χθες.

Κι αυτό, όσο εύκολο είναι να το λες, τόσο δύσκολο είναι να το κάνεις, πολύ περισσότερο καθώς η πίεση του χρόνου και η οικονομική στενότητα (ειδικά στους κλάδους που «έθιξε» η πανδημία) χτύπησαν «κόκκινο». Όσοι είχαν ξεκινήσει «πάτησαν γκάζι», όσοι το σκέφτονταν πήραν άμεσα αποφάσεις κι όσοι δεν είχαν καν αρχίσει, έτρεξαν για λύσεις, καθώς οι νέοι κανόνες του παιχνιδιού επιβάλλουν πλέον τη μετάβαση στο cloud, την αλλαγή σε δομές και τρόπο λειτουργίας, την υιοθέτηση νέας φιλοσοφίας όχι πρόσκαιρα αλλά για πάντα, με στόχο η καθημερινότητα στον οργανισμό ή την επιχείρηση να γίνεται ευφυέστερη, ταχύτερη και περισσότερο ευέλικτη. Γιατί, ο ψηφιακός μετασχηματισμός είναι, στην πραγματικότητα, ένα «ταξίδι» χωρίς τέλος.

Ανάμεσα στις πολλές λύσεις που όλες, βεβαίως, υλοποιούνται πλέον με τον χαρακτήρα του κατεπείγοντος, μια προσέγγιση -το Rise with SAP- ξεχωρίζει, γιατί είναι διαφορετική: εφαρμόζει συνδρομητικό μοντέλο και σταδιακή υλοποίηση, προσφέροντας ουσιαστικά Business Transformation–as–a-Service. Το Digital Finance ζήτησε από την Λίνα Γρηγοράτου, COO της SAP για Ελλάδα, Κύπρο & Μάλτα να μας μιλήσει γι’ αυτήν.

Ποια ανάγκη έρχεται να καλύψει το Rise with SAP και ποια είναι η δική σας προσέγγιση;

Ο μετασχηματισμός των επιχειρήσεων και των οργανισμών, όπως απέδειξε και η πανδημία, είναι ουσιαστικά μονόδρομος, ενώ βλέπουμε πως η επαγγελματική και προσωπική μας ζωή υποστηρίζεται όλο και περισσότερο από τα ψηφιακά μέσα. Άρα, το νέο περιβάλλον που διαμορφώνεται σε όλους τους κλάδους της οικονομίας καθιστά υποχρεωτική την αξιοποίηση της τεχνολογίας για έναν επιτυχή επιχειρησιακό μετασχηματισμό.

Για να καλύψει αυτή την ανάγκη, η SAP έρχεται να προτείνει το Rise with SAP – Business Transformation as a Service, μια μοναδική -θεωρούμε- πρόταση στο cloud, η οποία περιλαμβάνει το πλαίσιο κι όλα τα εργαλεία που χρειάζεται ένας οργανισμός, για να σχεδιάσει και να υποστηρίξει το πρόγραμμα του επιχειρησιακού μετασχηματισμού του. Απευθύνεται σε όλο το εύρος της αγοράς και σε όλους τους κλάδους, στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα, σε μεγάλες και αναπτυσσόμενες επιχειρήσεις, σε όποιον θέλει να ξεκινήσει το «ταξίδι» του επιχειρηματικού μετασχηματισμού. Επιπλέον η SAP προσφέρει 25 κάθετες και ειδικές λύσεις, κάθε μια προσαρμοσμένη στα προβλήματα και τις ανάγκες του εκάστοτε κλάδου, συμπεριλαμβανομένου βεβαίως, εκείνου των τραπεζών και των ασφαλιστικών εταιριών.

Ποια είναι η ως τώρα πορεία του και πώς έχει γίνει δεκτό, τόσο διεθνώς, όσο και στη χώρα μας;

Η επίσημη ανακοίνωση έλευσης του Rise with SAP έγινε σε παγκόσμια κλίμακα τον Ιανουάριο του ‘21 από τον CEO της SAP, Christian Klein, και ακολούθησαν οι ενημερώσεις στις τοπικές αγορές. Στην Ελλάδα ξεκινήσαμε άμεσα την ενημέρωση των πελατών και των συνεργατών μας, ενώ τον Απρίλιο διοργανώσαμε το Business Transformation Tour, όπου μιλήσαμε διεξοδικά για το περιεχόμενο της πρότασης. H αγορά έχει υποδεχτεί το Rise with SAP με ιδιαίτερο ενδιαφέρον και πολύ θετικά σχόλια. Ήδη, πραγματοποιούνται πολλά έργα διεθνώς, με κάποιες υλοποιήσεις να έχουν πια ολοκληρωθεί, ενώ και στην Ελλάδα είμαστε σε συζητήσεις με πολλούς πελάτες. Η πρώτη συμφωνία ήδη υπεγράφη, κάποιες άλλες είναι στο τελικό στάδιο και αναμένονται σύντομα. Πιστεύω ότι ως το τέλος του χρόνου θα μπορούμε να πούμε περισσότερα, επισήμως.

Ποιο είναι το μοντέλο κοστολόγησης αυτών των υπηρεσιών;

Το Rise with SAP προσφέρεται με τη λογική συνδρομητικού μοντέλου και περιλαμβάνει τις υποδομές στο cloud, τη συντήρηση του λογισμικού, την ασφάλεια κι ένα προνομιακό SLA, όλα αυτά στο ίδιο συμβόλαιο. Επί πλέον, διαθέτει εργαλεία αυτοματισμών και βελτίωσης διαδικασιών, μαζί με καινοτόμες λύσεις και υπηρεσίες που ψηφιοποιούν την επιχείρηση εντός και εκτός των τειχών της, δηλαδή και τις συναλλαγές με τους εμπορικούς της εταίρους. Η υλοποίησή του είναι ευέλικτη για κάθε οργανισμό, ανάλογα με τις ανάγκες και την ψηφιακή του ετοιμότητα. Ο στόχος μας είναι πάντα η δημιουργία μιας ‘ευφυούς και ανθεκτικής’ επιχείρησης.

Η πρόταση, ως προς τη δομή της, είναι ένα σύνολο modules;

Το Rise with SAP περιλαμβάνει ένα αρχικό, κοινό και ολοκληρωμένο μενού λύσεων, υπηρεσιών και εργαλείων, πάνω στο οποίο διαμορφώνουμε την τελική και μοναδική πρόταση για κάθε οργανισμό.

Ξεκινάμε, λοιπόν, από τον βασικό κορμό της πρότασης, αλλά επειδή βεβαίως κάθε οργανισμός είναι μοναδικός ενώ από την άλλη υπάρχει δυνατότητα αγοράς πρόσθετων υπηρεσιών, εφαρμογών και εργαλείων, ικανοποιούμε πλήρως όλες τις ανάγκες που διαφέρουν από εταιρία σε εταιρία και στο τέλος διαμορφώνουμε τη βέλτιστη πρόταση. Το Rise with SAP παραμετροποιείται σαν προσφορά για να καλύψει ακριβώς τις ανάγκες κάθε οργανισμού, είναι ένα μενού στα μέτρα σου. Το τελικό ύψος της συνδρομής διαμορφώνεται ανάλογα με τις πρόσθετες δυνατότητες που επιλέγει κάθε πελάτης και περιλαμβάνονται στην πρόταση.

Μέσω ποιου δικτύου γίνεται η διάθεσή του στην Ελλάδα;

Η διάθεση γίνεται είτε από την ίδια τη SAP Hellas, είτε μέσω του οικοσυστήματος των συνεργατών μας, οι οποίοι δεν είναι απλά μεταπωλητές, διαθέτουν και τις απαραίτητες πιστοποιήσεις για την υλοποίησή του. Το οικοσύστημά μας περιλαμβάνει σήμερα περισσότερους από 10 Rise with SAP συνεργάτες σε Ελλάδα, Κύπρο, Μάλτα, ενώ συζητάμε και τη διεύρυνσή του. Απαραίτητη, όμως, προϋπόθεση για την υποβολή κάθε πρότασης, είτε από την SAP είτε από τους συνεργάτες της, είναι η συζήτηση με τον πελάτη και η αναγνώριση των αναγκών και προτεραιοτήτων του.

Το (συνήθως πολυάσχολο) ανθρώπινο δυναμικό ενός οργανισμού πώς το αντιμετωπίζετε, καθώς ετοιμάζεται για το «ταξίδι» του επιχειρησιακού μετασχηματισμού;

Στην πρόταση υπάρχει μέριμνα για την εκπαίδευση και κατάρτιση των στελεχών του πελάτη ως προς τις δυνατότητες και τις λειτουργικότητες του Rise with SAP. Διαθέτουμε ένα πλήρη και ευέλικτο οδηγό σπουδών, ο οποίος προσφέρεται με τη λογική του ασύγχρονου e-learning – δηλαδή, καθένας παρακολουθεί το εκπαιδευτικό πρόγραμμα που τον ενδιαφέρει στο χρόνο και με το ρυθμό που θα επιλέξει, ολοκληρώνοντάς το με την ανάλογη πιστοποίησή του από την SAP. Έτσι βελτιώνουμε τις δεξιότητές και αναβαθμίζουμε τη γνώση του προσωπικού κάθε οργανισμού που υιοθετεί αυτή τη λύση.

Τί γίνεται μετά την αρχική εγκατάσταση; Eσείς, ποιο μοντέλο υποστήριξης ακολουθείτε;

Προφανώς, τα πάντα εξελίσσονται, στο πλαίσιο του επιχειρησιακού μετασχηματισμού – πρόκειται για μια «ζωντανή» λύση… Μετά την αρχική εγκατάσταση, η SAP αναλαμβάνει τη συντήρηση της υποδομής, της βάσης και του λογισμικού, άρα και τη διάθεση των νέων εκδόσεων, καθώς και την ασφάλεια της εγκατάστασης στο «νέφος» -είτε είναι στα Data Center της SAP, είτε σ’ εκείνα των hyperscalers (Microsoft Azure, Google, AWS), όλα περιλαμβάνονται στο ίδιο συμβόλαιο. Τυχόν επεκτάσεις και αναβαθμίσεις της λειτουργικότητας των εφαρμογών αναλαμβάνονται είτε από την ίδια την εταιρία, είτε από τον υλοποιητή – μέλος του οικοσυστήματος, με τη δική μας στήριξη, όπου αυτό κριθεί απαραίτητο.

Υπάρχει ανταγωνισμός για το Rise with SAP;

Η SAP είναι σήμερα η μόνη εταιρία που προσφέρει λύση βασισμένη στο συνδρομητικό μοντέλο με συνολική πρόταση για επιχειρησιακό μετασχηματισμό – άνθρωποι, διαδικασίες και τεχνολογία έρχονται να αλληλοεπιδράσουν, για να αλλάξουν και να βελτιστοποιήσουν τα λειτουργικά μοντέλα, ώστε να μπορούμε να απαντάμε στις προκλήσεις και τις νέες ανάγκες της αγοράς άμεσα και αποτελεσματικά, χωρίς να υπάρχει διακοπή της εύρυθμης λειτουργίας του κάθε οργανισμού, όπως βιώσαμε στη διάρκεια της πανδημίας και όχι μόνο. Αυτός είναι ο στόχος μας.

Εν ολίγοις
Το Rise with SAP είναι ένα ολοκληρωμένο σύστημα στο cloud που υποστηρίζει τον ψηφιακό μετασχηματισμό των επιχειρήσεων, μέσα από εξειδικευμένα εργαλεία. Αυτή τη στιγμή, επιχειρήσεις από την Ελλάδα, την Κυπρο και τη Μάλτα χρησιμοποιούν την υπηρεσία, η οποία υποστηρίζεται με συνεχείς εκπαιδεύσεις του προσωπικού για την αξιοποίησή της.

Η μόνη της Bloomberg απειλή

Μια από τις πιο αταλάντευτες σταθερές στο χρηματοοικονομικό σύμπαν τα τελευταία 30 χρόνια, όταν όλα γύρω μας αλλάζουν ραγδαία, είναι αναμφισβήτητα το… τερματικό της Bloomberg, με το πολύχρωμο πληκτρολόγιό του. Πανταχού παρόν, στα γραφεία κάθε λογής οργανισμών, σε επιτελικές αίθουσες και dealing rooms προσφέρει πληροφόρηση, αλλά και πλήθος ευκολίες σε πραγματικό χρόνο σ’ όσους έχουν τη δυνατότητα να πληρώσουν την «τσουχτερή» μηνιαία συνδρομή για τη χρήση του, που ξεκινάει από τα 2000 δολάρια ανά μήνα και ανά άτομο.

Μάλλον κάτι θα πρέπει να κάνει καλά, λοιπόν, αυτή η εταιρία – κι όχι απλώς καλά, αλλά πολύ καλά, αφού όχι μόνο ευημερεί, αλλά αποφέρει και πολύ σημαντικά κέρδη στον συνιδρυτή, μεγαλομέτοχο (ελέγχει το 88% της εταιρίας, με το υπόλοιπο να ανήκει στη Merrill Lynch) και CEO της, τον 79χρονο σήμερα δισεκατομμυριούχο Michael Bloomberg, ο οποίος μάλιστα χρημάτισε και δήμαρχος της Νέας Υόρκης, την περίοδο 2002 – 2013. Η ιδιωτική εταιρία, που δραστηριοποιείται στους χώρους του λογισμικού, των δεδομένων, των ΜΜΕ και, βεβαίως, των χρηματοοικονομικών, είχε έσοδα 10,5 δις δολαρια το 2019, η κεφαλαιοποίησή της φτάνει τα 22,5 δις δολάρια και σήμερα απασχολεί πάνω από 20.000 εργαζομένους ανά τον κόσμο.

Η δύναμη του δικτύου
Γύρω (και πίσω) από το τερματικό -για το οποίο λέγεται χαρακτηριστικά, ότι αποτελεί τον «χρυσό κανόνα» τόσο ως trading tool, όσο και ως πηγή πληροφόρησης- έχει στηθεί όλα αυτά τα χρόνια ένα τεράστιο δίκτυο συγκέντρωσης και αναδιανομής δεδομένων από χιλιάδες πηγές σ’ όλο τον κόσμο επί παντός του επιστητού, με την αξιοποίηση της τελευταίας λέξης της τεχνολογίας και στόχο την καλύτερη δυνατή εμπειρία του πελάτη.

Οι περισσότεροι από 325.000 χρήστες απανταχού της Γης (στην πλειοψηφία τους μεγάλοι θεσμικοί επενδυτές, διαχειριστές χαρτοφυλακίων και χρηματοοικονομικοί αναλυτές) έχουν στη διάθεσή τους αναλύσεις δεδομένων επιχειρήσεων και αγορών, δεδομένα συναλλαγών, ακριβείς πληροφορίες για ευρύτατη γκάμα θεμάτων, από νομοθεσία και ρυθμιστικά θέματα έως τίτλους, αξίες, χρεόγραφα, παράγωγα – ουσιαστικά μπορούν να έχουν ό,τι στοιχείο ζητήσουν στις οθόνες τους σε πραγματικό χρόνο, κάτι ιδιαίτερα κρίσιμο για τη λήψη σωστών αποφάσεων, ειδικά σε επενδυτικά θέματα, ενώ μπορούν να κάνουν ακόμα και chat με άλλους χρήστες. Τέλος, μπορούν να δώσουν μέσω αυτού εντολές για αγορές και πωλήσεις μετοχών και άλλων αξιών, καθώς το τερματικό είναι, τελικά, ένα «εργαλείο για πάσα χρήση».

Δεν είναι παράξενο, λοιπόν, ότι «πολλοί εζήλωσαν τη δόξα του», ιδιαίτερα καθώς το ύψος της μηνιαίας συνδρομής σίγουρα κάνει αρκετούς νυν και υποψήφιους χρήστες να ψάχνουν για εναλλακτικές λύσεις. Όμως, το terminal παραμένει κραταιό, ελέγχοντας πάντα το μεγαλύτερο μερίδιο της αγοράς. Κι όπως λένε οι ειδήμονες, οι ανταγωνιστές του δείχνουν να ξεχνούν ή να μην υπολογίζουν ότι η Bloomberg έχει αποδειχθεί μια από τις καλύτερες δημιουργούς λογισμικού στην ιστορία. Το τερματικό είναι μεν «παλαιάς κοπής» (κι αυτό, στη fancy εποχή μας μόνο καλό δεν μοιάζει), όμως αφενός η συγκεντρωμένη πληροφορία είναι «ανεκτίμητη», αφετέρου το επίπεδο εξυπηρέτησης σ’ αυτό το ‘κλειστό και ακριβό club’ χρηστών είναι «απλά απίστευτο».

Οι ανταγωνιστές και η «άλλη λύση»
Παρά τους διθυράμβους και την υπερ-θετική εικόνα (με εξαίρεση την τιμή, βεβαίως) για το τερματικό της Bloomberg, στην αγορά υπάρχουν ανταγωνιστές με σημαντικότερο την Thomson Reuters Group κι έτσι πρέπει – τα μονοπώλια φέρνουν πάντα στρεβλώσεις. Κάθε χρόνο, λοιπόν, κάνουν την εμφάνισή τους γνώμες και απόψεις για το ποια υπηρεσία κάνει αυτό ή εκείνο καλύτερα σε σχέση με την πρώτη διδάξασα (γιατί, απ’ ό,τι καταλαβαίνουμε, δεν υπάρχει πρόταση που να τα κάνει όλα το ίδιο καλά), με λιγότερο κόστος ή ακόμα και δωρεάν. Έτσι, ως καλύτερες εναλλακτικές λύσεις για το 2021 βρήκαμε στη διεθνή βιβλιογραφία (συγκεκριμένα, στο Investopedia) αναφορές στο FactSet (ως Best Overall), το Koyfin (Best Free Terminal), το Refinitiv Eikon (Best for Financial Data & Analytics), το Symphony (Best for Live Chat), το YCharts (Best for Data Visualization) και το Alpha Search (Best for Market Research). Κι αν θέλετε να μάθετε πόσο κοστίζει η δεύτερη καλύτερη υπηρεσία, το ετήσιο κόστος του FactSet είναι ακριβώς το μισό – 12.000 $, με σοβαρότερη παρατήρηση εκ μέρους των (επι)κριτών ότι η λειτουργία του δεν είναι και τόσο φιλική προς τον χρήστη, όσο κάποιων άλλων υπηρεσιών.

Άτρωτο, λοιπόν, το «ιερό» τερματικό; Για την ώρα ναι, αλλά οι φήμες καλά κρατούν και -συνήθως- όπου υπάρχει καπνός, υπάρχει και φωτιά, πολύ περισσότερο όταν οι φήμες έχουν συγκεκριμένο όνομα και διεύθυνση: Microsoft και Redmond, Wash. Αρχικά, έκαναν την εμφάνισή τους το 2019, όταν ο Michael Bloomberg διεκδίκησε την προεδρεία των ΗΠΑ (αποσύρθηκε σχετικά νωρίς, αφού ξόδεψε σχεδόν 1 δις $, από την κούρσα για το χρίσμα των Δημοκρατικών, την οποία τελικά κέρδισε -μαζί με τον Λευκό Οίκο- ο νυν πρόεδρος, Τζο Μπάιντεν), με αφορμή τη δήλωσή του ότι -αν εκλεγεί- θα πουλήσει την εταιρία του. Δεν εξελέγη και δεν την πούλησε, αλλά οι φήμες φούντωσαν, μαζί με τις εικασίες για την τιμή εξαγοράς που στη Wall Street την όριζαν μεταξύ 40 και 70 δις $, αρκετά παραπάνω από τα 26,2 δις $ που είχε δώσει η Microsoft το 2016, για την LinkedIn – την ως τώρα μεγαλύτερη εξαγορά της.

Τα κίνητρα και οι εξελίξεις
Τι θα την κάνει την Bloomberg η Microsoft; Θα μπορούσε να αξιοποιήσει τον τεράστιο πλούτο των δεδομένων της καλύτερα και ευρύτερα (σε συνδυασμό με τα δικά της προϊόντα Power BI και Dynamics) απ’ ό,τι οι σημερινοί ιδιοκτήτες της, αλλά και να αναβαθμίσει τις υπηρεσίες του τερματικού, προκειμένου να προσελκύσει περισσότερους πελάτες από τον χρυσοφόρο χώρο των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών, για να περιοριστούμε μονάχα σ’ αυτόν. Διακινείται, βέβαια, κι ένα σενάριο σε κύκλους του City που φέρνει τη Microsoft να διερευνά το ενδεχόμενο μετεξέλιξης και αναβάθμισης του Teams σε υπηρεσία ανάλογη εκείνης του διάσημου τερματικού, όμως, εκτός από το Chat (που προφανώς θα είναι καλύτερο) για την ώρα της λείπει όλη η υποδομή της συγκέντρωσης και αναδιανομής των χρηματοοικονομικών δεδομένων και όχι μόνο, την οποία ήδη διαθέτει η Bloomberg.

Πιο σίγουρο είναι, λοιπόν, να αγοράσεις τον (μελλοντικό) ανταγωνιστή σου, αν εποφθαλμιάς τη θέση του και δεν μπορείς να τον ανταγωνιστείς, αλλιώς. Προφανώς, μια τέτοια εξέλιξη θα της δώσει σημαντικό προβάδισμα απέναντι στους βασικούς ανταγωνιστές της στο cloud, την Amazon Web Services και την Google-Alphabet, που δείχνουν ιδιαίτερη κινητικότητα σ’ έναν χώρο ο οποίος βιάζεται να καλύψει καθυστερήσεις χρόνων και να μετασχηματιστεί ψηφιακά το ταχύτερο δυνατό, τηρώντας πάντα αφενός τις προδιαγραφές των ρυθμιστικών αρχών, αφετέρου τις αναγκαίες προφυλάξεις σε θέματα κυβερνοασφάλειας.

Η πρώτη προχωρεί σε ολοένα περισσότερες συνέργειες για χρηματοοικονομικά προϊόντα με μεγάλα ονόματα της αγοράς σε συνδυασμό με παροχές cloud, ενώ η δεύτερη μπήκε μόλις πριν από μερικές ημέρες στον χώρο των χρηματιστηριακών υπηρεσιών, επενδύοντας 1 δις $ στο Χρηματιστήριο του Σικάγου, CME, όπου διαπραγματεύονται σημαντικά προθεσμιακά συμβόλαια εμπορευμάτων. Τα δυο μέρη υπέγραψαν δεκαετή συμφωνία βάσει της οποίας η Google Cloud θα υποστηρίζει στο εξής ηλεκτρονικά, με νέες και ταχύτερες υπηρεσίες, τη διαχείριση συναλλαγών αρκετών τρισεκατομμυρίων δολαρίων ημερησίως.

Θα απαντήσει γρήγορα η Microsoft, με μια κίνηση που θα κάνει μπαμ; Ίδωμεν!

Ιάκωβος Γιαννακλής: Το νέο πρόσωπο της Eurobank είναι Phygital

Οι ελληνικές τράπεζες την τελευταία δεκαετία κλήθηκαν να διαχειριστούν τις συνέπειες της χρηματοπιστωτικής κρίσης. Έχοντας ολοκληρώσει αυτόν τον κύκλο και περνώντας μέσα και από την κρίση του Covid-19, φαίνεται ότι μια νέα εποχή ξεκινά για το ελληνικό τραπεζικό σύστημα. Ποια είναι τα διδάγματα της 10χρονης αυτής εμπειρίας και ποια η στόχευση για το μέλλον;

Πράγματι, διανύσαμε μια περίοδο στην οποία η μεγάλη αγωνία ήταν η διαχείριση προβλημάτων. Η αντιμετώπιση των κόκκινων δανείων, που κληροδότησε στις ελληνικές τράπεζες αυτή η δεκαετής κρίση και η ανταπόκριση σε ένα ιδιαίτερα αυστηρό εποπτικό και ελεγκτικό πλαίσιο, γινόταν παράλληλα με το μέλημα της προστασίας καταθετών και μετόχων και τη χρηματοδότηση της οικονομίας για να εδραιωθεί η ανάκαμψη μετά από μιας τέτοιας κλίμακας ύφεση. Για αρκετό καιρό, πριν την πανδημία, είχαμε καταφέρει να μη μιλάμε πια μόνο για προβλήματα, αλλά περισσότερο για προοπτική. Όσο θα φθίνει η υγειονομική κρίση θα επικεντρωνόμαστε πάλι όλο και περισσότερο στη θετική προοπτική που υπάρχει.

Και είναι ισχυρή. Η EUROBANK υλοποιεί ήδη το δεκαετή επιχειρησιακό της σχεδιασμό προς την EUROBANK 2030 με το προβάδισμά μας στη διαχείριση των κόκκινων δανείων καθώς ο δείκτης των NPEs μας υποχωρεί κάτω από το 7,5% στο τελευταίο τρίμηνο.

Αυτό που κυρίως μάθαμε από τα λάθη του παρελθόντος είναι να πρωτοπορούμε με προσεκτικές αλλά όχι διστακτικές κινήσεις, όπως κάναμε και στη διαχείριση των NPEs, δημιουργώντας μια καλή πρακτική – οδηγό για το ελληνικό τραπεζικό σύστημα.

Μάθαμε επίσης πως για να πετύχουμε ευημερία για όλους και ανάπτυξη με διάρκεια στο χρόνο, πρέπει όλοι, ιδιωτικός, δημόσιος τομέας και φορείς να συμπράξουμε γρήγορα και αποτελεσματικά, προς αυτή την κατεύθυνση.

Η ισχυρή ανάκαμψη που σύμφωνα με όλους τους φορείς αναμένεται φέτος είναι μια πολύ καλή αφετηρία για το μεγάλο στόχο: Tην εδραίωση μέσης ανάπτυξης 3,5-4% κατ’ έτος για τα επόμενα πέντε χρόνια με επενδύσεις που θα καλύψουν το επενδυτικό κενό των σχεδόν 100 δισ. ευρώ που χαρακτηρίζει την οικονομία μας.

Τι σημαίνουν αυτά για την EUROBANK; Από τη δική σας οπτική γωνία, πού βρίσκεται η EUROBANK σήμερα και ποια είναι η επόμενη μέρα για αυτήν.

Η πρόσφατη εταιρική καμπάνια της Τράπεζας αποτυπώνει το όραμα για τη EUROBANK του 2030: Ανάπτυξη με κοινωνικό αποτύπωμα και τεχνολογίες αιχμής στην υπηρεσία ενός ανθρωποκεντρικού μοντέλου εξυπηρέτησης.

Με κύριο μέλημα την ανάπτυξη, υποστηρίζουμε τις ελληνικές οικογένειες και όλες τις επιχειρήσεις (μικρές, μεσαίες και μεγάλες) που θα αδράξουν τις ευκαιρίες είτε μέσω επιδοτούμενων προγραμμάτων με εθνικούς και κοινοτικούς πόρους είτε μέσω τραπεζικής χρηματοδότησης, για να αναπτυχθούν και να δημιουργήσουν αξία.

Είμαστε δίπλα και στις μικρότερες επιχειρήσεις προσφέροντας, εκτός από χορηγήσεις, συμβουλευτικές υπηρεσίες, συνέργειες με μεγάλες επιχειρήσεις για να γίνουν π.χ. ψηφιακά πιο ανταγωνιστικές, έξυπνες λύσεις με την τελευταία λέξη της τεχνολογίας, όπως η υπηρεσία Smart POS με την οποία επιχειρήσεις κάθε μεγέθους μετατρέπουν ένα κινητό σε POS, ώστε να δέχονται ανέπαφα πληρωμές. Επενδύουμε στην τεχνολογία, αξιοποιώντας την στην καθημερινότητα της δουλειάς μας και στην εξυπηρέτηση των πελατών μας.

Υιοθετούμε ένα νέο υβριδικό μοντέλο το οποίο ονομάζουμε Phygital, για να εκφράσουμε την ένωση του φυσικού (physical) με τον ψηφιακό κόσμο (digital).

Τι σημαίνει αυτό το νέο μοντέλο εξυπηρέτησης για τους πελάτες σας;

Επιδιώκουμε την απόλυτη ισορροπία μεταξύ ψηφιακού και φυσικού κόσμου ώστε να προσφέρουμε στους πελάτες μας μία ολοκληρωμένη και σύγχρονη εμπειρία.

Τόσο μέσω των φυσικών όσο και των ψηφιακών καναλιών, οι πελάτες μας έχουν τη δυνατότητα να αλληλοεπιδράσουν ψηφιακά με την Τράπεζα, απολαμβάνοντας το ίδιο επίπεδο εξυπηρέτησης με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο. Έτσι, μία συναλλαγή μπορεί να ξεκινήσει στο m-Banking και να ολοκληρωθεί μέσω ενός άλλου καναλιού, όπως το e-Banking ή το κατάστημα. Μια αίτηση στεγαστικού δανείου μπορεί για παράδειγμα να ξεκινήσει στο site της Τράπεζας και να συνεχιστεί με video κλήση με εξειδικευμένο στέλεχος.

Αναδιαμορφωνόμαστε και εσωτερικά, για απλούστερες εσωτερικές διαδικασίες με τη χρήση της τεχνολογίας προς όφελος των πελατών και των εργαζομένων.

Έχουμε δημιουργήσει υποδομές μειώνοντας τα έγγραφα που ζητούνται από τον πελάτη ενώ σε μεγάλο ποσοστό τα παραστατικά είναι πλέον ψηφιακά. Αξιοποιούμε τη ρομποτική ώστε να αυξήσουμε την ταχύτητα ανταπόκρισης και να απελευθερώσουμε χρόνο του προσωπικού μας για πιο σύνθετες και δημιουργικές εργασίες.

Αναζητάμε συνεχώς νέες ιδέες που αξιολογούμε μαζί με τους πελάτες μας στο Innovation & UX lab, ενώ αναπτύσσουμε συνεργασίες με εταιρείες Fintech, για ταχύτερη προσφορά νέων σύγχρονων εφαρμογών και υπηρεσιών στους πελάτες μας.

Θα μπορούσατε να αναφέρετε παραδείγματα τέτοιων υπηρεσιών με τεχνολογία «αιχμής» που έχετε ήδη θέσει στη διάθεση των πελατών σας και ποια είναι η ανταπόκρισή τους;

Οι πελάτες ζητούν με ολοένα μεγαλύτερη ένταση να ολοκληρώνουν τις καθημερινές τους συναλλαγές γρήγορα και απλά, ακόμη και εν κινήσει.

Μέσω του mobile app και εφαρμογών όπως apple pay, google pay, garmin pay, ο πελάτης μπορεί να κάνει με ασφάλεια πληθώρα συναλλαγών όπως αγορές, πληρωμές, ακόμη και ανάληψη μετρητών χωρίς χρήση φυσικής κάρτας.

Μέσω του EUROBANK mobile app οι πελάτες μας μπορούν να αποκτήσουν ακόμη και καταναλωτικό δάνειο: το Fast loan, με το οποίο ο πελάτης μπορεί να λάβει €5,000 σε λιγότερο από 5 λεπτά. Ήδη 65% των αιτήσεων καταναλωτικών δανείων γίνονται μέσω του mobile app μας.

Επιπλέον, από το e-Banking μας, οι πελάτες μπορούν να επιλέξουν να βλέπουν τους λογαριασμούς και τις κάρτες τους σε όλες τις τράπεζες, ενώ μέσω της υπηρεσίας “Payment Initiation” τους δίνεται η δυνατότητα να πραγματοποιούν χρηματικά εμβάσματα, χρεώνοντας λογαριασμούς που τηρούν και σε άλλες τράπεζες.

Πώς διαμορφώνεται ο ρόλος των ανθρώπων σας σε αυτό το μοντέλο;

Ο ρόλος των ανθρώπων μας εξελίσσεται, αποτελώντας ζωτικής σημασίας κομμάτι του νέου μοντέλου μας. Ο παράγοντας άνθρωπος βρίσκεται στο επίκεντρο του σχεδιασμού μας. Πελάτης και εργαζόμενος. Εργαζόμενος και πελάτης. Επενδύουμε στους ανθρώπους μας, όπως επενδύουμε και στην τεχνολογία.

Η τεχνολογία μαζί με τα τεχνολογικά επιτεύγματα που υπάρχουν διαθέσιμα και χρησιμοποιούμε μας βοηθάει να καλύψουμε σε μεγάλο βαθμό τις ανάγκες των πελατών μας, με τον πιο γρήγορο και αποτελεσματικό τρόπο. Πιστεύουμε στη συμπληρωματικότητα των συγκριτικών πλεονεκτημάτων σε κάθε κατηγορία.

Για παράδειγμα, εξ’ αποστάσεως μέσω Video καλύπτουμε σύνθετες ανάγκες πελατών, όπως ένα νέο στεγαστικό ή ένα νέο επαγγελματικό δάνειo που απαιτούν ζωντανή αλληλεπίδραση. Μια καλή πρακτική είναι σίγουρα η πρωτοποριακή μας υπηρεσία v-Βanking προς μικρομεσαίες επιχειρήσεις και ιδιώτες, μέσω της οποίας εξυπηρετούμε ήδη 40.000 πελάτες.

Όλες οι πρωτοποριακές υπηρεσίες και δυνατότητες που αναφέρετε, είναι διαθέσιμες online και αποτελούν μέρος της νέας «sofa-banking» εποχής. Πώς διαμορφώνεται ο ρόλος του Τραπεζικού καταστήματος σε αυτή τη νέα εποχή;

Όπως ανέφερα, επενδύουμε στο μοντέλο phygital. Στην άριστη ισορροπία ανθρώπινου παράγοντα και τεχνολογίας. Η αντίληψη αυτή αποτυπώνεται με τον καλύτερο τρόπο στα νέα μας καταστήματα που εγκαινιάσαμε στις 10 Νοεμβρίου, που ανασχεδιάστηκαν ενσωματώνοντας στο σχεδιασμό τους την προσέγγιση αυτή, η οποία φυσικά σηματοδοτείται και με την απόφασή μας να αλλάξουμε και το λογότυπό μας.

Τους δώσαμε το όνομα «καταστήματα νέας γενιάς» γιατί αποτυπώνουν τη νέα αντίληψη για τη σχέση μας με τους πελάτες, μέσα από όλες τις ψηφιακές και τεχνολογικές ευκολίες που ενσωματώνουν, αλλά και τον σχεδιασμό τους.

Το κατάστημα της «Νέας Εποχής» προσφέρει ένα φιλόξενο περιβάλλον, με ζεστά χρώματα, πρωτοποριακό και minimal σχεδιασμό με τη λογική του less is more, με φόρμες που ακολουθούν τις τελευταίες εξελίξεις στο design – άνεση, απλότητα, φιλικότητα ώστε να δημιουργούν το κατάλληλο κλίμα για τους εργαζόμενους και τους πελάτες, οι οποίοι αισθάνονται ότι εργάζονται και εξυπηρετούνται αντίστοιχα σε ένα περιβάλλον ‘beyond a bank’.

Ποιες είναι οι καινοτομίες που θα συναντήσει ο πελάτης στα νέα καταστήματα της EUROBANK, μέρος της νέας εμπειρίας τραπεζικής εξυπηρέτησης που θέλετε να προσφέρετε;

Έχοντας καταργήσει γκισέ και τείχη και με «ανοιχτή» οπτική πρόσβαση στο εσωτερικό του καταστήματος, υπογραμμίζουμε και σημειολογικά τη διαφάνεια που επιδιώκουμε στη σχέση με τους πελάτες μας. Η νέα γενιά καταστημάτων κατασκευάζεται με υλικά φιλικά προς το περιβάλλον, χωρίς χαρτιά, ενώ η εφαρμογή ψηφιακών μέσων δεν καθιστά απαραίτητες αφίσες και έντυπα.
Με την είσοδό του στο κατάστημα ο πελάτης «πλοηγείται» στο πώς μπορεί να κάνει απλές συναλλαγές σε πέντε λεπτά μέσω διαδραστικών service bars. Στο κέντρο του καταστήματος έχουν τοποθετηθεί φιλικές στη χρήση οθόνες, μέσα από τις οποίες ο πελάτης μπορεί να ενημερωθεί για προϊόντα & υπηρεσίες της Τράπεζας ή ακόμα και για νέα της τοπικής κοινωνίας.

Εφόσον ο πελάτης ενδιαφέρεται για κάποια πιο σύνθετη υπηρεσία, προσφέρουμε ειδικά σχεδιασμένα γραφεία που διευκολύνουν τη συνεργασία. Για το prime πελατολόγιο έχουμε διαμορφώσει ειδικά meeting rooms, όπου οι πελάτες έχουν τη δυνατότητα να συνομιλήσουν με τον εξειδικευμένο Σύμβουλό τους και να συζητήσουν για λύσεις στα μελλοντικά σχέδια τους.
Η ηλεκτρονική υπογραφή σε tablet και η αποστολή μέσω email όλων των εγγράφων των πελατών μας μηδενίζει την ανάγκη εκτύπωσης τραπεζικών παραστατικών.

Κοιτάζοντας μπροστά ποιοι είναι οι επόμενοι στόχοι όσον αφορά τη «νέα εποχή» που περιγράψατε;

Στόχος μας είναι να γίνουμε συνολικά ‘Phygital’ στην κουλτούρα μας. Για να το πετύχουμε αυτό θα βελτιώνουμε συνεχώς τα digital εργαλεία μας και το λειτουργικό μας μοντέλο. Επιπρόσθετα, πολύ σημαντικό είναι να μεταδώσουμε την ‘Phygital’ κουλτούρα στους ανθρώπους μας.

Σε όλο αυτό το ταξίδι οι άνθρωποι αποτελούν το πολυτιμότερο αγαθό μας και όταν σχεδιάζαμε το μέλλον, η ενδυνάμωσή τους σε όλα τα μέτωπα ήταν το μέλημά μας.

Ξεκινήσαμε από τις αρχές του 2020, μια ακαδημία ψηφιακών δεξιοτήτων για όλους τους υπαλλήλους της Τράπεζας, με στόχο την ευαισθητοποίηση σχετικά με τις δραστικές αλλαγές στον τραπεζικό κλάδο. Η ακαδημία βοηθά να αναπτύξουν προσαρμοστικότητα στην αλλαγή, ενώ παράλληλα προσφέρει δεξιότητες στη χρήση ψηφιακών εργαλείων και μέσων που παρέχει ο οργανισμός για ευέλικτο, πελατοκεντρικό τρόπο εργασίας.

Όπως ανέφερα και νωρίτερα, η νέα γενιά καταστημάτων είναι μέρος του αναπτυξιακού ανασχεδιασμού που έχει ξεκινήσει η Eurobank προς μια phygital εποχή τραπεζικής εξυπηρέτησης. Το ταξίδι προς τη νέα εποχή αγγίζει όλους τους τομείς της Τράπεζας: εξέλιξη των ψηφιακών μας καναλιών, βελτιστοποίηση της πιστωτικής μας διαδικασίας, αξιοποίηση των ευκαιριών στην αγορά μέσω της δημιουργίας οικοσυστημάτων και της προσφοράς, τραπεζικών και μη, πακέτων υπηρεσιών στους πελάτες μας.

Όλα αυτά συγκροτούν μια νέα τράπεζα έτοιμη να πρωτοπορήσει σε ένα νέο οικονομικό και κοινωνικό περιβάλλον, συγκροτούν τη «Νέα Εποχή» της Eurobank.

Ιωάννης Τοζακίδης: Οφείλουμε να προσαρμοζόμαστε εύκολα στις νέες συνθήκες

Με αφορμή τα Digital Finance Awards, ο Χρήστος Τοζακίδης αναλύει με λεπτομέρεια το νέο ρόλο που καλείται να διαδραματίσει στην σύγχρονη αγορά ο ασφαλιστικός σύμβουλος, ένας ρόλος που εξελίσσεται διαρκώς και πρέπει να συμβαδίζει με τις ανάγκες των νέων πελατών αλλά και τη διαθέσιμη τεχνολογία.

Συμμετέχετε στην κριτική επιτροπή Digital Insurance τι περιμένετε να δείτε από τις υποψηφιότητες και τι σημαίνουν αυτά τα βραβεία;

Με τα Digital Finance Awards υιοθετείται ένας νέος τρόπος επιβράβευσης εκείνων των επιχειρήσεων που έχουν δουλέψει αρκετά νωρίτερα για να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν το σημερινό περιβάλλον, τόσο από τη χρηματοοικονομική πλευρά όσο και του μάρκετινγκ. Τώρα όσο αφορά τα βραβεία, θεωρώ ότι είναι μια εξαιρετική πρωτοβουλία από την πλευρά σας, γιατί δεν έχει μέχρι τώρα γίνει κάτι ανάλογο από όσο γνωρίζω, να υπάρχει μια επιβράβευση που να μην μένει απλώς στα χαρτιά αλλά να βγει και προς τα έξω, δηλαδή προς το κοινό και να αναδείξει εταιρείες που έχουν δουλέψει πάνω στον ψηφιακό μετασχηματισμό στην ουσία, όχι απλώς για τα προϊόντα τους και την προβολή τους, αλλά και για την εξυπηρέτηση του καταναλωτή.

Για εμένα, ο ψηφιακός μετασχηματισμός είναι η υιοθέτηση μιας νέας κουλτούρας από την πλευρά των επιχειρήσεων, που έχει να κάνει με μια ολιστική προσέγγιση ως προς την οργάνωση της επιχείρησης με το προϊόν και την υπηρεσία που θα βγει στην αγορά, ενώ παράλληλα εξυπηρετείται ο καταναλωτής και ικανοποιούνται όσο το δυνατόν περισσότερο οι επιθυμίες του. Αυτό σημαίνει ότι δίνεται η ευκαιρία μέσω των βραβείων, στο χρηματοοικονομικό περιβάλλον να συμμετάσχουν όχι μόνο οργανισμοί και μεγάλα brand, αλλά κυρίως μικρομεσαίες επιχειρήσεις που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη να προβάλλουν το έργο τους μέχρι σήμερα.

Δίνεται λοιπόν αυτή η δυνατότητα, μέσω μια κριτικής επιτροπής που αποτελείται από ανθρώπους έμπειρους, να μπορεί κάθε επιχείρηση ειδικά η μικρομεσαία, που είναι και ο κορμός της ελληνικής οικονομίας, να έχει μεγαλύτερη αναγνωρισιμότητα. Επιπλέον, οι επιχειρήσεις θα κατανοήσουν τα περιθώρια βελτίωσης τους, διότι η διαδικασία αυτή είναι σαν να κοιτάνε τον εαυτό τους στον καθρέφτη, όπου στην προκειμένη περίπτωση ο καθρέφτης είναι η αγορά, οι καταναλωτές και μια κριτική επιτροπή, που μπορεί να αξιολογήσει βάση συγκεκριμένων δεδομένων. Αυτό βοηθάει νομίζω πάρα πολύ όπως και στο κομμάτι της προβολής και άρα να ενισχυθούν οι πωλήσεις.

Εκείνο όμως το οποίο περισσότερο νομίζω ότι στην εποχή μας παίζει σημαντικό ρόλο, είναι ότι έτσι αναδεικνύεται μέσω των βραβείων ότι ένα καλό αποτέλεσμα δεν είναι δουλειά ενός ανθρώπου, αλλά είναι ομάδων. Έτσι λοιπόν η διάκριση αυτή αναγνωρίζει όχι μόνο το brand αλλά και την αξία των ανθρώπων που είναι πίσω από όλα αυτά. Άρα η ομαδική εργασία νομίζω μέσω της επιβράβευσης αυτής και των βραβείων που θα δοθούν, θα δώσουν αυτοπεποίθηση σε ανθρώπους κυρίως νέους οι οποίοι θα φανεί το έργο τους και θα προσπαθήσουν ακόμα περισσότερο.

Έχετε μια επαγγελματική πορεία 42 χρόνων, πως έχετε δει να αλλάζει ο ρόλος του ασφαλιστκού διαμεσολαβητή και πια είναι τα χαρακτηριστικά που πρέπει να έχει κάποιος σήμερα για να επιτύχει στη θέση αυτή;

Ο ρόλος έχει αλλάξει αρκετά, σταδιακά φυσικά, σε σχέση με το παρελθόν. Εγώ θεωρώ ότι ο ασφαλιστικός διαμεσολαβητής -ο οποίος συμπεριλαμβάνει 3 κατηγορίες: των μεσιτών ασφαλίσεων, του συντονιστή ασφαλιστικών πρακτόρων και του ασφαλιστικού πράκτορα- θεωρώ ότι πλέον είναι πάρα πολύ επίκαιρος και άκρως απαραίτητος.

Γιατί το περιβάλλον με τις πολλές και γρήγορες αλλαγές που γίνονται δίπλα μας είναι πάρα πολύ δύσκολο, όπως και η υιοθέτηση της τεχνολογίας δεν είναι από όλη την αγορά τόσο εύκολη. Οι γρήγορες αυτές αλλαγές μαζί κυρίως με τις αλλαγές στη ζωή των ανθρώπων της οικογένειας, του επιχειρηματία, χρειάζεται πολύ περισσότερη συμβουλή και όχι προϊόντα. Η μέτρηση στην ουσία των οικονομικών κινδύνων που μπορεί να έχει ένας πελάτης και υποψήφιος αλλά και η ασφάλιση των αναγκών που θα έχει ξεφεύγει από την απλή σύγκριση των προϊόντων. Το να συγκρίνεις τιμές είναι το πιο εύκολο, το δύσκολο είναι να μπορείς να χαράξεις ένα business plan, μια πορεία ζωής ενός ανθρώπου που ενδιάμεσα υπάρχουν σταθμοί, με καλά που μπορούν να συμβούν, αλλά και δύσκολες καταστάσεις οι οποίες θα πρέπει να αντιμετωπιστούν. Αυτή η πρόβλεψη δεν μπορεί να γίνει ούτε από ψηφιακές πλατφόρμες ούτε από ένα μεμονωμένο προϊόν. Χρειάζεται σχεδιασμός, εξατομικευμένες λύσεις. Αυτή τη δουλειά σήμερα την προσφέρει σαν υπηρεσία ο ασφαλιστικός σύμβουλος σε ένα δύσκολο περιβάλλον, λόγω του ότι όλα αλλάζουν γρήγορα.

Η ταχύτητα των αλλαγών και της ζωής μας και της οικογένειας και των επαγγελματιών χρειάζεται έναν ειδικό. Γι’ αυτό και ο ασφαλιστικός διαμεσολαβητής για να υπάρξει σήμερα στην αγορά εκπαιδεύεται συνεχώς επίσημα, από την Τράπεζα Ελλάδος, κάθε χρόνο, ανανεώνει κάθε τρία χρόνια το πολύ την άδεια του και χρειάζεται πάρα πολλές πιστοποιήσεις. Ακριβώς γιατί έχει αντιληφθεί και η πολιτεία πόσο σημαντικό είναι το έργο του. Όσο αφορά τώρα το προφίλ που έτσι συνοπτικά είτε νέος, είτε έμπειρος πρέπει να έχει, το πρώτο είναι να είναι προσαρμοστικός. Να προσαρμόζεται γρήγορα στις νέες καταστάσεις που δημιουργούνται. Πρέπει να έχει γνώση που να ανανεώνεται συνεχώς. Πρέπει να υιοθετεί την τεχνολογία. Είναι αδύνατον σήμερα χωρίς την τεχνολογία κάποιος να μπορεί να είναι γρήγορος, αποτελεσματικός και χρήσιμος προς τους πελάτες. Να έχει συνεχώς τη διάθεση να εκπαιδεύεται, να έχει ατομική πειθαρχία και, θα μπορούσα να πω, ότι αυτά είναι αρκετά, μαζί με την ατομική κρίση και την ευρύτητα μυαλού, είναι βασικά στοιχεία πέραν μιας τυπικής άδειας.

Αναφερθήκατε στην τεχνολογία, ποιες είναι οι τεχνολογίες που πρέπει να έχει ένας τραπεζικός διαμεσολαβητής και πώς αξιοποιούνται;

Υπάρχουν σήμερα ευτυχώς πάρα πολλά εργαλεία που -ατομικά και όχι μέσω μεγάλων εταιρειών που χρειάζονται αρκετά χρήματα- μπορεί κάποιος να υιοθετήσει, όπως να ενοικιάσει πλατφόρμες. Θα πρέπει να υιοθετήσει το email marketing σε ένα επίπεδο αρκετά επαγγελματικό, θα πρέπει να έχει ένα website που να αναδεικνύει διαρκώς το έργο του όπου να μπορεί ένας πελάτης ή υποψήφιος να επισκέπτεται.

Ένα επαγγελματικό προφίλ στα social media μπορεί να δημιουργήσει μια κοινότητα από τους πελάτες τους οποίους έχει. Είναι άκρως απαραίτητο για την επικοινωνία με πελάτες για να γλιτώνουν και οι δύο πλευρές χρόνο. Στην εκπαίδευση να υιοθετούνται τα webinars, υπάρχει ένα αξιόπιστο που μπορεί να νοικιάσει κάποιος ένα CRS σύστημα για να παρακολουθεί τις ανάγκες των πελατών. Τώρα από εκεί και πέρα υπάρχουν κι άλλες δυνατότητες αλλά προχωρώντας σταδιακά. Μπορεί όμως σήμερα κάποιος να υιοθετήσει αυτά τα εργαλεία όπως και όλη την επικοινωνία, μέσα από πλατφόρμες όπως είναι το zoom, της Microsoft το Teams, τo Webex, δεν μπορεί αυτά να μην τα έχει μέσα στα εργαλεία του ούτως ώστε να μπορεί να έχει μια πιο αποτελεσματική επικοινωνία. Γιατί το να καλύψεις σήμερα αποστάσεις είναι χρονοβόρο και δαπανηρό. Σήμερα υπάρχουν πλατφόρμες οι περισσότερες από αυτές ακόμα και δωρεάν.

Πως είδατε τον ασφαλιστικό κλάδο να προσαρμόζεται στις ανάγκες εσπευσμένου μετασχηματισμού που έφερε η πανδημία;

Στην αρχή φάνηκε αρκετά δύσκολο γιατί όπως κάθε τι καινούργιο που συμβαίνει μάς βγάζει σαφώς μέσα από συνήθειες. Ο χρόνος όμως κύλισε και θα έβαζα θετικό πρόσημο και ως προς τις αλλαγές που έγιναν με πολύ μεγαλύτερη ταχύτητα. Αυτά που έγιναν σε ενάμιση δύο χρόνια πιθανώς να γινόταν μετά 7-8 σταδιακά. Αυτά έγιναν πάρα πολύ γρήγορα και ο κλάδος τα πήγε πάρα πολύ καλά.

Ανταποκρίθηκε καλά για δύο βασικούς λόγους. Πρώτον γιατί η σκέψη ενός ασφαλιστικού διαμεσολαβητή, επειδή συνήθως ο διαμεσολαβητής είναι πολύ πρακτικό μυαλό, κατάλαβε ότι πρέπει να κινηθεί πάρα πολύ γρήγορα. Δόθηκε ο χρόνος με τις καραντίνες να μπορεί να μελετήσει πολύ περισσότερο και να προετοιμαστεί και όχι να μπει στην καθημερινότητα και να κάνει τις αλλαγές όλες μαζί. Το δεύτερο είναι ότι βεβαίως και οι ασφαλιστικές εταιρείες όπως και οι τράπεζες ανταποκρίθηκαν εξαιρετικά γρήγορα. Επειδή είναι συγκοινωνούντα δοχεία η διαμεσολάβηση με τις ασφαλιστικές εταιρείες βοήθησε ο ένας τον άλλο.

Γι’ αυτό έχουμε σήμερα στα αποτελέσματα του οκταμήνου του 2021 αύξηση του τζίρου 9,5%. Αυτό για τον κλάδο το δικό μας είναι σημαντικό επίτευγμα. Αυτό δεν έγινε μόνο του, ούτε οι καταναλωτές χτυπάνε την πόρτα του κάθε επαγγελματία και ζητούν να ασφαλιστούν. Αυτό σημαίνει ότι ήταν τα αντανακλαστικά πολύ γρήγορα. Έχει ξεπεράσει ακόμα και τις αρχικές προσδοκίες που υπήρχαν και όχι μόνο λόγω του αποτελέσματος αλλά και λόγω της προσαρμογής. Με αυτές όμως τις αλλαγές δημιουργήθηκαν και ευκαιρίες. Οι εργασιακές συνήθειες άλλαξαν πάρα πολύ. Εξοικονομήθηκε χρόνος στη μετακίνηση, ενώ η ταχύτητα διεκπεραίωσης, ιδίως στην εξυπηρέτηση του πελάτη βελτιώθηκε ιδιαίτερα. Παράλληλα αυξήθηκε η επικοινωνία με τον πελάτη και όχι μόνο με το τηλέφωνο, αλλά με το email, τις ψηφιακές πλατφόρμες με τις τηλεδιασκέψεις και μίκρυνε το κόστος για όλα αυτά, που είναι μικρότερο από ότι ήταν παλιότερα.

Έτσι λοιπόν θα έλεγα ότι ο ασφαλιστικός διαμεσολαβητής έχει σήμερα μια τεράστια ευκαιρία, αρκεί να υιοθετήσει ακόμα περισσότερο σαν μέσο εξυπηρέτησης και αύξησης εργασιών την τεχνολογία. Διότι πιστεύω πάρα πολύ ότι δεν μπορεί να αντικατασταθεί ο ασφαλιστικός διαμεσολαβητής από καμία ψηφιακή πλατφόρμα –υπάρχουν φυσικά και αυτές, αλλά για πολύ περιορισμένα προϊόντα «ανάγκης» όπως θα τα έλεγα. Ο ασφαλιστικός διαμεσολαβητής έχει τη δυνατότητα να έχει μια υβριδική επικοινωνία. Με μια ψηφιακή πλατφόρμα κάποιος πελάτης μπορεί να μπαίνει μέσα να συγκρίνει και να βλέπει κάτι, ενώ ο ασφαλιστικός διαμεσολαβητής χρησιμοποιεί και την τεχνολογία και την προσωπική επαφή. Γιατί αυτή η επαφή είναι εκείνη που διαφοροποιεί τις σχέσεις. Κανένα μηχάνημα δεν μπορεί να το κάνει. Η ανθρώπινη ζεστασιά, η παρουσία, το συναίσθημα είναι αλληλένδετα και ακολουθούν μια σχέση επαγγελματική με έναν άνθρωπο ο οποίος στον πόνο του ή στη χαρά του θέλει κάποιον να πάει να του το πει. Αν ο κίνδυνος είναι καλυπτόμενος, ο πελάτης θα πάει στον σύμβουλο του.

Εκείνο το οποίο θα έλεγα εκτός από την εμπειρία μου στο χώρο της ασφαλιστικής διαμεσολάβησης είναι ότι πρόκειται για το μόνο κλάδο που επίσημα και από την νομοθεσία ασχολείται με την ανάπτυξη επαγγελματιών.

Αυτό σημαίνει ότι ο ρόλος του μάνατζερ είναι διττός, δηλαδή είναι ταυτόχρονα και συντονιστής και ασφαλιστικός πράκτορας, γιατί δεν θα μπορούσε να γίνει αλλιώς, έχει δύο άδειες και ο σκοπός είναι ακριβώς η ανάπτυξη της αγοράς.

Για να αναπτυχθεί μια αγορά θα πρέπει ή οι πελάτες να πληρώνουν περισσότερα ασφάλιστρα, κάτι το οποίο δεν μπορεί να γίνει, γιατί οι οικονομικές συνθήκες δεν το επιτρέπουν και ο δεύτερος τρόπος είναι να ενισχυθεί η συνείδηση του καταναλωτή όσο το δυνατόν περισσότερο και να μπουν νέοι άνθρωποι και να παραμείνουν στην αγορά, ακριβώς για να μπορέσουν να βοηθήσουν, τώρα που η τεχνολογία βοηθάει ιδιαίτερα και την έχουν υιοθετήσει από την εφηβική ηλικία οι νέοι. Σχετικά με τις πιστοποιήσεις τις παρέχει η Τράπεζα Ελλάδος, αλλά υπάρχει και συνεχής εκπαίδευση δια βίου, με παγκόσμιους οργανισμούς οι οποίοι βοηθάνε την ανάπτυξη και είναι υιοθετημένες εδώ στην Ελλάδα όπως η Gamma Global Hellas, την οποία ο σύλλογος των συντονιστών την εκπροσωπεί για Ελλάδα και Κύπρο με τεράστιο έργο εκπαιδευτικό, σε μοντέρνα συστήματα προσαρμοσμένα στην ελληνική και κυπριακή αγορά.

Οι βασικοί πυλώνες ανάπτυξης της αγοράς είναι θα έλεγα πέντε. Στην κορυφή είναι ο καταναλωτής, άρα λοιπόν η διαφάνεια, η ποιότητα και η ταχύτητα της εξυπηρέτησης είναι από τα πρωταρχικά. Δεύτερον είναι τι κάνει η πολιτεία πως βοηθάει δηλαδή να μεταφερθεί το βάρος από τους φορολογούμενους στην ατομική κατά κάποιο τρόπο ευθύνη. Τι εννοώ: Δεν είναι δυνατόν σήμερα να μην φοροαπαλλάσσεται κάποιος για τα ασφάλιστρα υγείας και περιουσίας από φυσικές κατστραφορές, όταν βοηθάει γενικότερα το κρατικό σύστημα. Η πολιτεία να προσέχει και να εφαρμόζει τον νόμο. Δηλαδή ποιες εταιρείες μπαίνουν στην αγορά αλλά και να εφαρμόζεται η επάρκεια κεφαλαίων.

Ο άλλος πυλώνας είναι οι ίδιες οι ασφαλιστικές εταιρείες να σχεδιάζουν προϊόντα και λύσεις μακροπρόθεσμα και με όσο το δυνατόν λιγότερη μεταφορά αύξησης κόστους στον καταναλωτή. Ρόλο έχουν και οι τράπεζες γιατί ασχολούνται μέσω του bancassurance να σέβονται τον πελάτη, να μην επιβάλλουν τη γνώμη του. H ευθύνη της ασφαλιστικής διαμεσολάβησης, η οποία έχει ένα σημαντικό ρόλο και ο πιο σημαντικός είναι να προσέχει τον πελάτη, να ασχολείται με τον πελάτη, να νιώθει σιγουριά ο πελάτης, για να αυξηθεί και η ασφαλιστική συνείδηση.

Digital Euro: Το μεγάλο στοίχημα της Ευρωζώνης

Όσο τα κρυπτονομίσματα γίνονται μέρος της ζωής μας, όσο ασχολούμαστε περισσότερο με αυτά και εξοικειωνόμαστε μαζί τους, τόσο θα αυξάνουν και θα πληθαίνουν τα ερωτηματικά, σχετικά με τις μελλοντικές εξελίξεις. Πολύ περισσότερο, όταν η εμφάνιση ολοένα και περισσότερων ιδιωτικών stable coins ως μέσων πληρωμών, δίπλα και παράλληλα με το κρυπτοχρήμα, αυξάνει τον κίνδυνο άναρχης εξάπλωσής τους ως αποθεματικών νομισμάτων και «φλερτάρει» με μεγάλες ανατροπές (δεν είναι τυχαίες οι εκκλήσεις των ειδημόνων στις ΗΠΑ για την υπαγωγή των πρώτων σε κάποιο ρυθμιστικό πλαίσιο), υπονομεύοντας τις «κρατικές» προσπάθειες για τη δημιουργία ψηφιακού εναλλακτικού χρήματος, ως συμπλήρωμα των παραδοσιακών fiat. Κατά την McKinsey, η αξία των stable coins (Tether και USDC, για παράδειγμα) που διακινήθηκαν μόνο στο πρώτο εξάμηνο του 2021, άγγιξε τα 3 τρις $.

Από την άλλη πλευρά, οι λόγοι προσχώρησης στον ψηφιακό κόσμο, είναι σαφείς: σύμφωνα με το ΔΝΤ, τα CBDCs (Central Bank Digital Currencies) έχουν πολύ μικρότερο κόστος στις συναλλαγές τους σε σχέση με το φυσικό χρήμα, μπορούν να μειώσουν το χάσμα με τους μη-έχοντες τραπεζικό λογαριασμό αφού το ψηφιακό διακινείται με ασφάλεια μέσω του κινητού τους, μπορούν να συμβάλουν στη διαφάνεια στον χώρο με την παροχή κατάλληλων κινήτρων περιορίζοντας τις παράνομες δραστηριότητες και, τέλος, μπορούν να συμβάλουν στην ταχύτερη και καλύτερη υλοποίηση κάθε νομισματικής πολιτικής.

Εμείς, στην Ευρώπη, τι κάνουμε, λοιπόν; Όντως καθυστερούμε ή όχι; Η έρευνα που κάναμε, τις τελευταίες εβδομάδες, στη διεθνή βιβλιογραφία δεν δίνει σαφή εικόνα – περισσότερο «δηλώσεις προθέσεων» και προειδοποιήσεις καταγράψαμε εκ μέρους «αρμόδιων χειλέων», όπως η Christine Lagarde της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και οι αναλυτές της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών (BIS) – περισσότερα θα διαβάσετε στη συνέχεια. Την ίδια ώρα, μεγάλες (βλέπε, Κίνα) και περιφερειακές (βλέπε Σιγκαπούρη) δυνάμεις, αλλά και πολύ μικρότερες χώρες (βλέπε, Γκάνα, Νιγηρία και Ελ Σαλβαντόρ) δρομολογούν ψηφιακά νομίσματα, ξεκινώντας κάθε μια με τους δικούς της στόχους και τα δικά της κίνητρα. Παράλληλα με την έρευνα, ζητήσαμε και τη γνώμη μιας ιδιαίτερα έμπειρης οικονομολόγου, της Μαρίνας Νιφόρου, καθηγήτριας στο πολύ γνωστό HEC Business School του Παρισιού και παρατηρητή στο EU Blockchain Observatory, με σημαντική συμβολή στις τρέχουσες εξελίξεις, καθώς είναι μια από τους 24 experts τους οποίους κάλεσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να καταθέσουν απόψεις σ’ αυτό το μείζον θέμα, ώστε σταδιακά (και μέσα από πρωτοβουλίες, υποχωρήσεις και συμβιβασμούς, όπως γίνεται πάντα στα ευρωπαϊκά θέματα κοινής αποδοχής) να διαμορφωθεί η στρατηγική για το κοινό ψηφιακό μας νόμισμα.

Το διετές πείραμα της ΕΚΤ
Η Christine Lagarde μίλησε στις αρχές Σεπτέμβρη με τον Klaus Schwab, τον ιδρυτή του Οικονομικού Forum του Νταβός, για λογαριασμό αμερικανικού περιοδικού, πάνω σε ευρεία γκάμα θεμάτων, από τα οποία δεν θα μπορούσε να απουσιάζει το ψηφιακό Euro.

Σχετικά με αυτό και τις προοπτικές του, δήλωσε τότε πως «στην ΕΚΤ πιστεύουμε ότι πρέπει να είμαστε έτοιμοι, με την κατάλληλη τεχνολογία διαθέσιμη, για να ανταποκριθούμε στις απαιτήσεις των πελατών μας. Αν αυτοί προτιμούν να χρησιμοποιούν ψηφιακό χρήμα, αντί για μετρητά, θα πρέπει να τους το διαθέσουμε, αφού προηγουμένως βεβαιωθούμε ότι πρόκειται για μια λύση ευρωπαϊκή, ασφαλή, φιλική προς τον χρήστη, η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μέσο πληρωμών με λογικούς όρους και, επίσης, δεν υπονομεύει όλο το τραπεζικό μας σύστημα, το οποίο θα πρέπει να συμμετέχει σ’ αυτή την πρόταση».

Για να προσθέσει ότι «αυτός είναι ο λόγος που αποφασίσαμε (ΣΣ. τον περασμένο Ιούλιο) να προχωρήσουμε σε ένα διετές πείραμα, προκειμένου να εξασφαλίσουμε ότι πράγματι μπορούμε να ανταποκριθούμε σ’ αυτά τα ζητούμενα: διαθεσιμότητα, ανάλογη των μετρητών που είναι σήμερα και θα συνεχίσουν να είναι διαθέσιμα όσο τα προτιμούν οι καταναλωτές, φυσική και ψηφιακή ασφάλεια, φιλικότητα προς τον χρήστη, προσιτό κόστος και πραγματοποίηση συναλλαγών με τρόπο ο οποίος θα είναι αναγνωρίσιμος και αποδεκτός όχι μόνο στη ζώνη του Euro, αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο».

Πριν από αυτές τις δηλώσεις, είχαν προηγηθεί διαβεβαιώσεις της ΕΚΤ, σύμφωνα με τις οποίες το ψηφιακό Euro δεν θα αντικαταστήσει τα μετρητά, αλλά αντίθετα θα δώσει τη δυνατότητα στους πολίτες των 19 χωρών-μελών του Ευρωσυστήματος να αξιοποιήσουν έναν εναλλακτικό, ασφαλή και ρυθμιζόμενο τρόπο χρήσης του «παραδοσιακού» Euro. Το πρόβλημα είναι πως κάποιες από αυτές τις χώρες έχουν ήδη (με δεδομένες τις καθυστερήσεις στη διαμόρφωση κοινής πολιτικής) εκπονήσει σχέδια για μετάβαση στο δικό τους ψηφιακό νόμισμα (ανάμεσά τους η Γαλλία, η Αυστρία, η Ολλανδία και η Ισπανία) ενώ κάποιες άλλες (όπως η Γερμανία και η Ιταλία) στηρίζουν την κοινή πρωτοβουλία.

Το «καμπανάκι» της BIS
Αναλυτές της BIS επεσήμαναν σε έκθεσή τους, μόλις τον περασμένο μήνα, ότι η άνοδος των stable coins προκλήθηκε από την αδυναμία να δοθεί κάποια βιώσιμη λύση σε θέματα οικονομικής συμπερίληψης, αλλά και στα προβλήματα των διασυνοριακών πληρωμών στις αναδυόμενες και αναπτυσσόμενες οικονομίες.

Σημειώνουν, όμως, πως τέτοιες επιλογές δεν αποτελούν πανάκεια – μπορεί πρόσκαιρα να δώσουν λύση σε κάποια προβλήματα, αλλά ταυτόχρονα φέρνουν μαζί τους πολλές προκλήσεις σε θέματα μακρο-οικονομίας, ανάπτυξης και διασυνοριακών συναλλαγών τις οποίες αυτές οι χώρες θα συναντήσουν στην πορεία, αφού οι επιλογές τους δεν έχουν δοκιμαστεί διεξοδικά στην πράξη. Κάποιες άλλες χώρες, όμως, στρέφονται στη δημιουργία των δικών τους ψηφιακών νομισμάτων, τουλάχιστον ζυγίζοντας τα υπέρ και τα κατά.

Οι αναλυτές της BIS υπογραμμίζουν στη μελέτη τους ότι η διάκριση μεταξύ του token-based και του account-based χρήματος έχει λιγότερη σημασία από τη διάκριση μεταξύ του χρήματος που ελέγχεται από μια Κεντρική και μια μη-Κεντρική Τράπεζα. Θεωρούν δε ότι οι καινοτομίες, που κάποιες ιδιαίτερα ικανές fintech ενσωματώνουν σε υπάρχουσες χρηματοοικονομικές δομές, μπορούν να δώσουν λύσεις στα περισσότερα ζητήματα που αντιμετωπίζουν αυτές οι χώρες, όπως πχ. τα θέματα ταυτοποίησης, το ηλεκτρονικό χρήμα και το mobile banking.

Πρέπει να πάρεις συγκεκριμένη θέση
Η Μαρίνα Νιφόρου υποστηρίζει, από την πλευρά της, πως σε μείζονα θέματα, όπως τα CBDCs, πρέπει να πάρεις συγκεκριμένη θέση, έστω κι αν χρειαστεί «να σπάσεις αυγά». Να τι δήλωσε, μιλώντας πρόσφατα στο Digital Finance:

«Τα μεγάλα ερωτήματα είναι δυο: 1. Το τραπεζικό μας σύστημα είναι σήμερα έτοιμο για μια τέτοια πρωτοβουλία, για τέτοιου είδους μετάβαση 2. Έχουμε τον χρόνο να πράξουμε κάτι διαφορετικό; Βέβαια, άλλα jurisdictions (δικαιοδοσίες, από γεωπολιτική άποψη) ήδη μπαίνουν πολύ δυναμικά με τα δικά τους ψηφιακά νομίσματα, οπότε μπορεί να μην έχουμε κι άλλες επιλογές… Αυτή μάλλον είναι η μη-επίσημη θέση της Κεντρικής Τράπεζας.

Προχωρούν κάποιοι με πολύ συγκροτημένη στρατηγική επ’ αυτού του θέματος, την οποία εξασκούν στο πεδίο, όπως και άλλοι οι οποίοι δεν έχουν την ίδια επιθετικότητα, όπως πχ. η Σιγκαπούρη, που κάνει διάφορα tests με πολλή hands-on και go-to-market προσέγγιση…

Υπάρχουν jurisdictions που έχουν κάποιο παγκόσμιο σχέδιο κι άλλα που απλώς το κάνουν για τη δική τους επιβίωση, όμως προχωρούν γρήγορα. Το ερώτημα είναι, μπορεί η Ευρώπη να παραμείνει ανταγωνιστική, αν πίσω από το Euro δεν υπάρχει ένα εφάμιλλο ψηφιακό νόμισμα;

Μετά, βέβαια, μπαίνεις στα θέματα της εκτέλεσης: ποιες υποδομές θα διαλέξεις; Blockchain; Κάτι άλλο; Υπάρχουν 2-3 επιλογές και το πιο σημαντικό για μένα είναι ότι θέτονται πολύ σημαντικά οργανικά θέματα. Μαζί με τα digital currencies μπαίνουν και θέματα χρηματοοικονομικής φύσεως, τεχνικά, για παράδειγμα, ποιος είναι ο ρόλος του τραπεζικού συστήματος; θα διαφοροποιηθεί; δεν θα διαφοροποιηθεί; θα διατηρήσει όλες τις αρμοδιότητες που είχε στο παρελθόν ή μόνο ορισμένες, πχ. τη «χονδρική». Ποιος θα είναι ο ρόλος του; Ποιος θα αναλάβει πλέον τα ηνία και πού θα σταματήσει αυτό; Είναι αρκετά σθεναρό το ευρωπαϊκό σύστημα για να ανταπεξέλθει; γιατί έχει ήδη δεχθεί αρκετά χτυπήματα και, μετά τη Βασιλεία, έχει πολύ μεγαλύτερη ρύθμιση απ’ ό,τι οι άλλοι… Έχει γίνει lean;

Για να κοιτάξουμε και την πλευρά του banking –καθώς αυτό είναι σήμερα το κύριο χρηματοδοτικό όργανο που έχει η Ευρώπη– αν φάει κι άλλο χτύπημα, θα μείνουμε χωρίς plumbing, θα υπάρξει πρόβλημα! Βλέποντας τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι περισσότερες τράπεζες (έχοντας κάνει ορισμένα σεμινάρια με ελληνικές τράπεζες και άλλες επιχειρήσεις, όπου μιλάμε για ψηφιακό μετασχηματισμό, fintech και πώς να σκέφτεσαι σαν αυτές) μπορώ να πω ότι είμαστε πολύ μακριά και δεν σκέφτονται οργανικά, τι σημαίνει εσωτερικά αν γίνουν αυτά – για να μην μιλήσω για τις ελλείψεις σε θέματα δεξιοτήτων, όσον αφορά στο προσωπικό και τις δυνατότητες των στελεχών τους. Μιλάω γενικά, ούτε τα άλλα jurisdictions είναι ακριβώς έτοιμα για να κάνουν αυτά τα άλματα, αλλά η Ελλάδα έχει μεγαλύτερο πρόβλημα!

Η Lagarde έχει πάρει κάποιες πρωτοβουλίες, αλλά δεν έχει πάρει συγκεκριμένη θέση – το θεωρεί ένα σημαντικό project, το οποίο πρέπει να αναλάβει η Ευρώπη… Ανακοίνωσαν ανοιχτό διάλογο με την Επιτροπή, αλλά από τότε δεν έχει βγει κάτι περισσότερο – για παράδειγμα, ανέλαβε κάποια Γενική Διεύθυνση να κάνει μια ανοικτή δημόσια διαβούλευση, να πάρουν κάποια σχόλια; δεν έχω δει κάτι συγκεκριμένο, για το πώς θα προχωρήσουμε στο επόμενο βήμα. Η Επιτροπή προσπαθεί να συντονίσει τα πάντα, να συμβιβάσει πολλές διαφορετικές απόψεις, χωρίς τελικά να γίνεται κάτι…

Την ίδια ώρα, Κίνα, Νιγηρία, Γκάνα, Σαλβαντόρ κ.ά. προχωρούν για διαφορετικούς λόγους και με διαφορετικά κίνητρα κάθε μια, αλλά κάνουν αυτό το βήμα. Για παράδειγμα, Κίνα και Σιγκαπούρη διαφέρουν – η δεύτερη ψάχνει έναν μηχανισμό για τη δική της οικονομία, επειδή «ζει στη σκιά των μεγάλων ελεφάντων». Η Κίνα έχει άλλη οπτική γωνία, το διαχειρίζεται αλλιώς. Εμείς, στην Ευρώπη, ακόμα σκεφτόμαστε τι να κάνουμε…»

Η NEXI, τα TIPS και οι επιφυλάξεις
Μπορεί ακόμα να σκεφτόμαστε τι πρέπει να κάνουμε στην Ευρώπη, αλλά αυτές οι σκέψεις -απ’ ό,τι φαίνεται- περνούν μέσα από το φίλτρο της NEXI. Η εξ Ιταλίας ορμώμενη κορυφαία ευρωπαϊκή εταιρία πληρωμών συνεργάζεται -κατά τηλεοπτική δήλωση του CEO της, Paolo Bertoluzzo, στα τέλη Σεπτεμβρίου- με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα πάνω στην ανάπτυξη του ευρωπαϊκού CBDC. Δικαιολογώντας αυτή την επιλογή, ο κ. Bertoluzzo υπογράμμισε ότι «πρόκειται για μια νέα μορφή μετρητών, κι αυτός ακριβώς είναι ο λόγος της συνεργασίας μας με την ΕΚΤ». Η εταιρία του έχει μερίδιο της τάξεως του 70% στην ιταλική αγορά πληρωμών και αρκετές εξωστρεφείς δραστηριότητες, στις οποίες συγκαταλέγεται και η συμφωνία με τη δική μας Alpha Bank.

Αρκετούς μήνες νωρίτερα, πάντως, στα τέλη Ιανουαρίου, ο διοικητής της Banca d’ Italia και από τους κύριους διαμορφωτές της πολιτικής της ΕΚΤ, Ignazio Visco, είχε δηλώσει πως «αν και όταν παρουσιαστεί το ψηφιακό Euro, θα μπορούσε να αξιοποιήσει την υποδομή και τη λειτουργικότητα του TIPS (Target Instant Payments Settlement – δείτε περισσότερα γι’ αυτό το θέμα, στο προηγούμενο τεύχος του Digital Finance), η οποία ήδη προσφέρει μεταβιβάσεις ποσών σε πανευρωπαϊκό επίπεδο και σε πραγματικό χρόνο. Τότε, μάλιστα, είχε αποκαλύψει πως γίνονταν οι ανάλογες τεχνικές δοκιμές. Όμως, άλλες πηγές της Κεντρικής Τράπεζας της Ιταλίας διέρρευσαν ότι περισσότερο ψάχνουν για συνέργειες μεταξύ του TIPS και της τεχνολογίας DLT (Distributed Ledger Technology) – αποκεντρωμένου ψηφιακού συστήματος, το οποίο καταγράφει τις συναλλαγές σε διάφορες τοποθεσίες σε πραγματικό χρόνο, όπως το blockchain.

Πάντως, το γεγονός ότι ξεκίνησαν από τον περασμένο μήνα τα «πειράματα», καθόλου δεν σημαίνει ότι η δημιουργία κοινού ευρωπαϊκού ψηφιακού χρήματος είναι «τελειωμένη υπόθεση». Μιλώντας μόλις πριν από μερικές εβδομάδες, στο πλαίσιο σχετικού συνεδρίου, ο Jürgen Schaaf, ένας εκ των συμβούλων της διοίκησης της ΕΚΤ, υπογράμμισε ότι η τελική απόφαση θα εξαρτηθεί από τα συμπεράσματα τα οποία θα εξαχθούν κατά τη διετή περίοδο, κυρίως από το «εάν τα πλεονεκτήματα θα υπερισχύσουν των μειονεκτημάτων»… Κι ας ομολογούσε η Cristine Lagarde, πέρυσι, ότι η Ευρώπη έχει μείνει πίσω, σε σχέση με άλλες χώρες. «Δεν είμαστε κι οι τελευταίοι», διαμαρτυρήθηκε ο κ. Schaaf, καθώς “δεν έχει λογική να συγκρίνουμε ολόκληρη ΕΚΤ με την Κεντρική Τράπεζα στις Μπαχάμες, που έθεσε από πέρυσι σε κυκλοφορία το ψηφιακό Sand Dollar, ούτε με το Ελ Σαλβαντόρ, που κυκλοφόρησε με συνοπτικές διαδικασίες, τον Ιούνιο, το δικό του επίσημο ψηφιακό νόμισμα. Αυτό που θα κυκλοφορήσουμε εμείς, θα πρέπει να είναι στέρεο και ασφαλές – δεν παίζεις με την παροχή του χρήματος, γιατί μπορείς να προκαλέσεις μεγάλες ανατροπές στο σύστημα και την κοινωνία…»

Τα κριτήρια για την ψηφιακή μετάβαση
Ο Γερμανός οικονομολόγος θεωρεί ότι τα βασικά κριτήρια (και ταυτόχρονα οι αφορμές) για την έγκαιρη μετάβαση στο ψηφιακό νόμισμα είναι η ψηφιοποίηση των πληρωμών και άλλων χρηματοοικονομικών υπηρεσιών, η ολοένα μικρότερη χρήση μετρητών (καταλυτικό ρόλο σ’ αυτό έπαιξε, προφανώς, η πανδημία), καθώς και ο κίνδυνος να κερδίσουν πόντους στις αγορές άλλοι διεθνείς «παίκτες» που θα εμφανίσουν νωρίτερα δημοφιλή και επιτυχημένα ψηφιακά νομίσματα. Μια τέτοια εξέλιξη, ομολογεί ότι θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο τη σταθερότητα της ζώνης του Euro, χωρίς να αποκλείεται ακόμα και μαζική φυγή, ειδικά των εταιριών υψηλής τεχνολογίας, των οποίων ο ρόλος είναι κρίσιμος για την ομαλότητα στην Ευρώπη.

Προφανώς, ανάλογα κριτήρια (αλλά και σκοπιμότητες, που δεν λέγονται ούτε γράφονται, αλλά εννοούνται) ώθησαν το Πεκίνο στη δημιουργία του ψηφιακού γουάν, τον περασμένο Αύγουστο, το οποίο χρησιμοποιήθηκε αρχικά στις τοπικές προθεσμιακές αγορές, έπειτα από πολλές δοκιμές. Και δεν είναι το μόνο: σύμφωνα με την επίσημη ιστοσελίδα του Atlantic Council, του γνωστού αμερικανικού think tank στον χώρο των διεθνών σχέσεων, 87 χώρες (που αθροιστικά αντιπροσωπεύουν πάνω από το 90% του παγκόσμιου ΑΕΠ) ενδιαφέρονται σήμερα για τη δημιουργία CBDCs, σε σύγκριση με μόλις 35 πριν από 18 μήνες, τον Μάιο του 2020. Εκτός από τις επτά χώρες, στις οποίες ήδη κυκλοφορεί επίσημο ψηφιακό χρήμα, σε άλλες 17 πραγματοποιούνται πιλότοι, ενώ δεν λείπουν και κάποιες διασυνοριακές δοκιμές, όπως αυτή μεταξύ Νότιας Αφρικής, Μαλαισίας, Σιγκαπούρης και Αυστραλίας, καθώς όλοι κατανοούν πως ένα από τα μεγαλύτερα μελλοντικά προβλήματα θα είναι το χάος, που μοιραία θα παρουσιαστεί λόγω έλλειψης διαλειτουργικότητας στις συναλλαγές, αν δεν υπάρχουν κοινές προδιαγραφές.

Πάντως, αν εστιάσουμε μονάχα στις σημαντικές Κεντρικές Τράπεζες του δυτικού κόσμου (το αμερικανικό Federal Reserve, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, την Τράπεζα της Ιαπωνίας και την Τράπεζα της Αγγλίας), τα στοιχεία του Atlantic Council δείχνουν ότι λιγότερο προετοιμασμένο γι’ αυτή τη μετάβαση (ακόμα και από τους Ευρωπαίους) είναι το Fed. The Bells of (Digital) Freedom μάλλον πρέπει να ηχήσουν στην Ουάσιγκτον…

Εν ολίγοις
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα πρέπει να πάρει γρήγορα τις αποφάσεις της, για την έγκαιρη δημιουργία του δικού μας, κοινού ψηφιακού νομίσματος, το οποίο θα λειτουργήσει συμπληρωματικά ως προς το φυσικό χρήμα και θα δώσει εφικτές λύσεις στα σημεία όπου αυτό υστερεί. Η διετής περίοδος «πειραματισμού», που εξαγγέλθηκε, ίσως μας στοιχίσει ακριβά στον αδιάκοπο αγώνα δρόμου για την εξασφάλιση επιρροής στο παγκόσμιο χρηματοοικονομικό σύστημα.

Norbloc: Blockchain λύσεις για KYC προβλήματα

Με όλο και περισσότερους χρήστες, εταιρείες και οργανισμούς να συναλλάσσονται μέσω της ψηφιακής τους υπόστασης, η διαδικασίες ψηφιακής ταυτοποίησης άρχισαν να παρουσιάζουν ανάγκες, προκλήσεις αλλά και ευκαιρίες για όποιον θα μπορούσε να δώσει μια πραγματικά έξυπνη λύση. Ο Aστυάναξ Κανακάκης, διευθύνων σύμβουλος και συνιδρυτής της Norbloc, έχοντας ήδη εργαστεί μεταξύ άλλων στην Boston Consulting Group, την Lehman Brothers και την συμβουλευτική εταιρεία McKinsey, είδε στην τεχνολογία blockchain την λύση στο πρόβλημα του χρόνου, του κόστους και της ασφάλειας της διαδικασίας ταυτοποίησης στις συναλλαγές μέσω της ψηφιακής ταυτότητας, ανάμεσα σε χρήστες και οργανισμούς.

Έτσι ξεκίνησε την Norbloc το 2016, στον παράδεισο της startup επιχειρηματικότητας, τη Σουηδία, στήνοντας στην Ελλάδα το Development Hub που ανέλαβε το R&D της εταιρείας. «Η ιδέα να επικεντρώσουμε το ενδιαφέρον μας στο τομέα της ταυτοποίησης προσώπων και εταιρειών (Know-Your-Customer ή KYC) ήρθε από τους ίδιους τους μελλοντικούς πελάτες μας!» εξηγεί ο Αστυάναξ Κανακάκης καθώς αναρωτιόμαστε για το πώς ακριβώς προκύπτει μια τέτοια ιδέα. Με την εταιρεία να κάνει ακόμα τα πρώτα της βήματα, προσέφεραν επιμορφωτικά σεμινάρια για την τεχνολογία blockchain σε μεγάλες ευρωπαϊκές τράπεζες.

Στα πλαίσια αυτών τις ρώτησαν ποια είναι τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν και πιστεύουν ότι θα μπορούσε να τους λύσει η τεχνολογία αυτή. Το KYC ήταν πάντα μέσα στις πρώτες απαντήσεις. Και αυτοί είχαν την ικανότητα να ακούσουν πραγματικά προσεκτικά τις ανάγκες της αγοράς. «Κοιτώντας με μεγαλύτερη προσοχή το χώρο είδαμε ότι υποφέρει από παθογένειες που οφείλονται στην αδυναμία διαμοιρασμού πληροφοριών, που έχουν νομική ισχύ, μέσα σε ένα αποκεντροποιημένο δίκτυο. Έτσι αποφασίσαμε να φτιάξουμε εμείς την υποδομή για ένα τέτοιο δίκτυο” όπως λέει χαρακτηριστικά.

Το «βάσανο» των «συστάσεων» σε ένα ψηφιακό κόσμο
Όπως μας περιγράφει, σε παγκόσμια κλίμακα, οι τράπεζες πρέπει βάση νόμου να επαληθεύουν την ταυτότητα των πελατών τους και να επικαιροποιούν τα στοιχεία τους, ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Αν κάποιος είναι πελάτης σε τρεις τράπεζες, πρέπει να κάνει την ίδια διαδικασία ταυτοποίησης σε κάθε μια από αυτές. Αυτή η διαδικασία για εταιρικούς πελάτες μπορεί να πάρει έως και εβδομάδες. Σε διάστημα 5 ετών, μια εταιρεία μπορεί να σπαταλήσει μέχρι και 15-20 εβδομάδες σε αυτή τη διαδικασία. «Με τις πλατφόρμες μας, συνδέουμε τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, αλλά και κυβερνητικούς οργανισμούς και επιτρέπουμε σε ιδιώτες και επιχειρήσεις να δημιουργήσουν έναν ηλεκτρονικό φάκελο σε αυτό το οικοσύστημα, που μπορούν μετά να μοιραστούν με όποιον οργανισμό θέλουν. Οπότε τα στοιχεία τους πρέπει να τα δώσουν ή ανανεώσουν μία φορά, ανεξάρτητα από τον αριθμό των ιδρυμάτων με τα οποία συνεργάζονται.

Ουσιαστικά μειώνουμε την όλη διαδικασία για τους πελάτες, αλλά και για τις τράπεζες κατά 60%. Επιπροσθέτως, δημιουργούμε μεγαλύτερη διαφάνεια και έλεγχο στους πελάτες των τραπεζών, για το ποιος έχει πρόσβαση στα δεδομένα τους, ακριβώς ότι πρεσβεύει η GDPR νομοθεσία». Έτσι η Norbloc ξεχώρισε και αυτή τη στιγμή είναι η μονή εταιρεία στον κόσμο που έχει καταφέρει να δημιουργήσει ένα τέτοιο δίκτυο KYC πληροφοριών σε μεγάλη κλίμακα και χρήση. Αυτή τη στιγμή η πλατφόρμα της χρησιμοποιείται από περισσοτέρους από 360,000 εταιρικούς πελάτες και 11 τράπεζες και κυβερνητικούς οργανισμούς. Ο οίκος αξιολόγησης Moody’s χαρακτήρισε τα δίκτυά της ως “άκρως θετικά για την σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού χώρου” σε μια έκθεση του αρχές του 2020. Βρίσκεται μάλιστα, όπως μας λέει ο Αστυάναξ Κανακάκης, σε προχωρημένες συζητήσεις με κεντρικές τράπεζες και οργανισμούς σε 4 χώρες για την περαιτέρω δημιουργία KYC δικτύων. Παρόλα αυτά ο ίδιος αναγνωρίζει ότι αυτή η πορεία αυτή, παρότι εντυπωσιακή, είχε τις προκλήσεις της.

«Η τεχνολογία που χρησιμοποιούμε είναι άκρως πρωτοποριακή. Επιτρέπει τεράστια οφέλη και καινούργια επιχειρηματικά μοντέλα. Όσο θετικά και αν ακούγονται αυτά όμως, όταν οι πελάτες σου είναι μεγάλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, τα οποία είναι από την φύση τους συντηρητικά, απαιτούνται πολλαπλές συναντήσεις και συζητήσεις πριν οποιαδήποτε υλοποίηση». Ακόμα όπως μας εξηγεί, καθώς δημιουργούν δίκτυα, απαιτείται και ένας συντονισμός όλων των οργανισμών που συμμετέχουν, που πολλές φορές είναι και μεταξύ τους ανταγωνιστές. «Τα δύο αυτά χαρακτηριστικά του χώρου μας απαιτούν επίπονη προσπάθεια αλλά και υπομονή, που μόνο μεγάλες εταιρείες κατέχουν».

Η ανάγκη για ασφάλεια και το «κακόφημο» blockchain
Από την ίδρυσή της μέχρι σήμερα, η Νorbloc έχει συνολικές χρηματοδοτήσεις ύψους 3,9 εκατ. δολαρίων από τη Marathon VC και τη Venture Friends και μπήκε στη λίστα RegTech100 με τις 100 πιο καινοτόμες regtech startups παγκοσμίως. Πρόσφατα άνοιξαν το παράρτημα τους στο Ντουμπάι όπου συμμετέχουν εθνικό σύστημα για την ανταλλαγή επαληθευμένων δεδομένων KYC των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων. H Norbloc θεωρείται αυτή τη στιγμή πρωτοπόρα στον χώρο της σε παγκόσμιο επίπεδο, έχει υλοποιήσει ή συμβουλεύσει σε πιλοτικά προγράμματα στον χώρο, πάνω από 10 χώρες και συνεργάζεται με μερικές από τις μεγαλύτερες εταιρείες στο τομέα τραπεζικής τεχνολογίας παγκοσμιώς.

Ανάμεσα στα σχέδια και project τους για το μέλλον είναι η δημιουργία δικτύων για προσωπικά και εταιρικά δεδομένα μεταξύ τράπεζων και κυβερνήσεων σε τουλάχιστον τρεις χώρες τα επόμενα δύο χρόνια.«Ευελπιστούμε και προσπαθούμε να διατηρήσουμε αυτή τη θέση» σχολιάζει ο Αστυάναξ Κανακάκης πριν η συζήτηση περάσει στην επίδραση της τεχνολογίας blockchain στον χρηματοπιστωτικό τομέα. Όπως εξηγεί, η τεχνολογία blockchain μπορεί να είναι σε μεγάλο βαθμό συνδεδεμένη με τα κρυπτονομίσματα για μεγάλο μέρος του κόσμου, όμως οι χρήσεις της είναι πολλαπλές. Στον χρηματοπιστωτικό τομέα, εκτός από τον τομέα του KYC, υπάρχουν εφαρμογές στους τομείς των πληρωμών, του trade finance κτλ. Ήδη πολλές τράπεζες χρησιμοποιούν την τεχνολογία, ιδιαίτερα για εσωτερική χρήση για σύνδεση των θυγατρικών τους ανά τον κόσμο.

«Τα επόμενα 5 χρόνια θα δούμε ραγδαία εξάπλωση της τεχνολογίας με μεγάλα οφέλη για τους χρήστες, αλλά χωρίς αναγκαστικά να “διαφημίζεται” η χρήση της. Και αυτό είναι ένα δείγμα της ωρίμανσής της» μας λέει.

«Η μεγαλύτερη επίδραση της τεχνολογίας θα είναι στην δημιουργία αποκεντρωμένων επιχειρηματικών μοντέλων. Ήδη υπάρχει μεγάλη δυναμική σε αυτό τον τομέα, αλλά με την ωρίμανση των χρήσεων πιστεύω ότι θα περιοριστούν οι εφαρμογές σε αυτές που πραγματικά ωφελούνται από αποκεντροποίηση. Ταυτόχρονα, οι κυβερνήσεις και οι κεντρικές τράπεζες θα εκδώσουν τα δικά τους κρυπτονομίσματα, τα οποία ουσιαστικά θα είναι ψηφιακές εκδοχές των νομισμάτων που χρησιμοποιούμε σήμερα». Παρόλα αυτά από την εμπειρία του μας περιγράφει τη στάση του τραπεζικού και του ευρύτερου χρηματοπιστωτικού τομέα απέναντι σε τέτοιου είδους νέες τεχνολογίες να είναι τουλάχιστον συντηρητική και σε λίγες περιπτώσεις εχθρική. «Η τεχνολογία blockchain έχει συνδεθεί με κρυπτονομίσματα, που έχουν συνδεθεί με ξέπλυμα χρήματος. Είναι απλοϊκή αυτή η προσέγγιση. Ελπίζω όσο ωριμάζει η τεχνολογία να ωριμάζει και το κοινό της!”.

Ψηφιοποίηση με επίκεντρο τον πελάτη

Σταυρούλα Καμπουρίδου

Σταυρούλα Καμπουρίδου, CEO, DIAS Interbanking Systems SA
Το όραμα των άμεσων πληρωμών στην Ελλάδα αναμένεται να πάρει σάρκα και οστά από τα μέση Δεκέμβρη, όπου το 98% των τραπεζικών πελατών θα μπορεί να συναλλάσσεται διατραπεζικά μέσα σε λιγότερο από δέκα δευτερόλεπτα. Το σύστημα TIPS, το οποίο δουλεύουν οι ελληνικές τράπεζες υπό την καθοδήγηση της ΔΙΑΣ και την υποστήριξη της Κεντρικής Τράπεζας της Ελλάδας αλλά και της Αναπτυξιακής Τράπεζας, αναμένεται να αλλάξει άρδην την τραπεζική εμπειρία.
Οι πολίτες θα αποκτήσουν συναλλαγές έυκολες και γρήγορες, κι αυτό θα επηρεάσει και τη λειτουργία της αγοράς, η οποία εκτιμούμε ότι θα αναβαθμιστεί και θα λειτουργεί με καλύτερες συνθήκες και προϋποθέσεις.
Μέχρι στιγμής, οι περισσότερες τράπεζες έχουν ενταχθεί σε αυτό το σύστημα, ενώ από το Γενάρη του 2022, θα έχουν ενταχθεί και οι υπόλοιπες.
Πρόκειται για ένα project στο οποίο δούλεψαν σκληρά όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς, ήταν μια δουλειά που έγινε με τη βοήθεια όλων. Μάλιστα, η Κεντρική Τράπεζα της Ελλάδας θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο αφού θα λειτουργεί ως η τράπεζα του δημοσίου στις συναλλαγές του δημοσίου με τους πολίτες.
Οι άμεσες πληρωμές ήταν βασική προτεραιότητα το 2021, αφού η Ελλάδα θα πρέπει να εναρμονιστεί με το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα, και το πανευρωπαϊκό όραμα για άμεσες και φθηνές συναλλαγές.

Άκης Γιούχας

Άκης Γιούχας COO, Optima bank
Οι ελληνικές τράπεζες πρέπει να «αγκαλιάσουν» τις νέες τεχνολογίες, καθώς η ψηφιακή εποχή έχει μπει για τα καλά στην καθημερινότητα μας. Είναι δεδομένο ότι κάθε καινούρια συνθήκη προκαλεί ανασφάλεια σε έναν παραδοσιακό οργανισμό, αλλά πρέπει όλοι να βγουν από τη λεγόμενη «ζώνη ασφαλείας» τους, για να μπορέσουν να συμβαδίσουν με τις απαιτήσεις της νέας εποχής. Αν δεν γίνει κάτι τέτοιο, υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο να όχι απλά να μείνει πίσω ένας οργανισμός, αλλά και να υποστεί ανεπανόρθωτη ζημιά. Η Optima Bank όταν ξεκίνησε δεν είχε legacy συστήματα ούτε παλιά data warehouses, και αυτό της έδωσε ανταγωνιστικό πλεονέκτημα έναντι τραπεζών που είχαν παλιές τεχνολογίες και είτε δίσταζαν να κάνουν το άλμα προς την υιοθέτηση των νέων τεχνολογιών είτε δε μπορούσαν να εναρμονίσουν τις νέες τεχνολογίες με τα παλιά συστήματα. Το θέμα είναι να υπάρχει ένα καλό στρατηγική σχέδιο για την υιοθέτηση αυτών των τεχνολογιών. Δεν αρκεί να γίνονται σπασμωδικές κινήσεις, χρειάζεται ένα καλό ΙΤ πλάνο, το οποίο θα επιτρέψει στον εκάστοτε οργανισμό να εναρμονίσει τις διαδικασίες του και να εντάξει ομαλά τις νέες τεχνολογίες όπως το Cloud, στις εσωτερικές του λειτουργίες. Τέλος είναι πολύ σημαντικό να μη διστάζουν να ζητήσουν βοήθεια από εξωτερικούς εξειδικευμένους συνεργάτες, ενώ θα πρέπει να εκπαιδεύουν το προσωπικό τους, προκειμένου να εδραιώσουν μια νέα ψηφιακή κουλτούρα μέσα στην επιχείρηση.

Έφη Πρεσβεία

Έφη Πρεσβεία Chief Technology & Operating Officer, Attica Bank
Οι ανάγκες των τραπεζών δεν έχουν αλλάξει, απλώς έχουν αλλάξει οι τρόποι με τους οποίους θα πρέπει να τις ικανοποιήσουν. Πάντα οι τράπεζες είχαν τρεις κύριους άξονες που έπρεπε να προσέξουν. Την ικανοποίηση των πελατών τους, την εναρμόνιση με τα κανονιστικά πλαίσια και τον περιορισμό του κόστους τους. Όλα αυτά, πλέον γίνονται υπό το πρίσμα των νέων τεχνολογιών, οι οποίες ήρθαν για να βοηθήσουν την συνεχώς αυξανόμενη απαίτηση των πελατών για ψηφιακές υπηρεσίες και προϊόντα, αλλά και την συμμόρφωση με τους κανονισμούς. Οι νέες τεχνολογίες πλέον είναι απαραίτητο εργαλείο, καθώς γλιτώνουν χρόνο και κόστος για τις τράπεζες.

Η τεχνητή νοημοσύνη, τα data analytics και οι KYC τεχνολογίες παρέχουν στους χρηματοικονομικούς οργανισμούς πολύτιμη στήριξη, καθώς όχι μόνο αυτοματοποιούν τις διαδικασίες, αλλά βοηθούν και στην βελτίωση των υπηρεσιών.

Παράλληλα, είναι πολύ σημαντικό το θέμα της κυβερνοασφάλειας, καθώς λόγω της πανδημίας, τα δίκτυα έχουν αποκεντρωθεί, αφού υπάρχει το λεγόμενο work from home, και έτσι οι απειλές δεν εστιάζονται τόσο πολύ στο κεντρικό δίκτυο ενός οργανισμού αλλά στα home networks. Οι τεχνολογίες που καλύπτουν το σοβαρό θέμα του cybersecurity έχουν εξελιχθεί και οι τραπεζικοί οργανισμοί θα πρέπει να τις υιοθετήσουν για να αποφύγουν ενδεχόμενες επιθέσεις που θα κοστίσουν τόσο σε επίπεδο πελατών όσο και σε οικονομικό επίπεδο.

Kostas Tovil

Kostas Tovil, Senior Vice President, TBI Bank
Υπάρχει μια ειδοποιός διαφορά ανάμεσα σε ένα ψηφιοποιημένο οργανισμό και έναν ψηφιακό οργανισμό. Και αυτή είναι η κουλτούρα που διέπει το καθένα, καθώς και το mindset με το οποίο βλέπει κανείς την τεχνολογία. Για μια αμιγώς ψηφιακή τράπεζα, η τεχνολογία είναι το μέσο με το οποίο ο πελάτης θα έχει την καλύτερη δυνατή εμπειρία με την τράπεζα του, και ο βοηθός για να δημιουργήσει υπηρεσίες και προϊόντα που θα είναι ανταγωνιστικά και χρήσιμα για τον πελάτη. Στην ουσία, μια ψηφιακή τράπεζα δεν έχει θέμα να μειώσει τα κέρδη της προκειμένου να κρατήσει ευχαριστημένους τους πελάτες, μιας και γι’ αυτήν παίζει καθοριστικό ρόλο το customer engagement. Από την άλλη, επειδή ο στόχος δεν είναι απαραίτητα να εισπράξει όσο το δυνατόν περισσότερα, προσφέρει διευκολύνσεις σε σχέση με την αποπληρωμή των υπηρεσιών της, ενώ χρησιμοποιεί την τεχνολογία για να κάνει πολύ πιο αποτελεσματική την επικοινωνία μεταξύ της τράπεζας και του πελάτη. Υπάρχουν πολλές fintech εταιρείες οι οποίες μπορούν να βοηθήσουν μια τράπεζα να προχωρήσει στις απαραίτητες διαδικασίες ψηφιοποίησης, και να αξιοποιήσει εκείνες τις τεχνολογίες που θα της επιτρέψουν να βελτιώσει τις υπηρεσίες της αλλά και τις εσωτερικές της διαδικασίες.

Απλώς θα πρέπει να αλλάξει το βλέμμα της και να γίνει πιο δεκτική σε κάθε νέο που έρχεται να βοηθήσει τον χρηματοοικονομικό τομέα.

Παναγιώτης Διβριώτης

Παναγιώτης Διβριώτης, Chief Retail Officer, Attica Bank
Η φύση των τραπεζικών υποκαταστημάτων παραμένει η ίδια εδώ και πάρα πολλές δεκαετίες. Ωστόσο, με την πανδημία του κορωνοϊού καθώς και από πολλούς άλλους παράγοντες, όπως ο ψηφιακός μετασχηματισμός, θα δούμε σαρωτικές αλλαγές στο μέλλον σε ό,τι αφορά τα υποκαταστήματα. Δεν χωρά αμφιβολία πως όλες οι συναλλαγές που αφορούν σε χρήμα πλέον θα γίνονται μέσω κινητών ή άλλων συσκευών ψηφιακά. Ο ρόλος των υποκαταστημάτων δε θα αφορά πια την πρόσωπο με πρόσωπο συναλλαγή, αλλά θα έχει έναν συμβουλευτικό ρόλο προς τους πελάτες. Θα δούμε ότι τα ταμεία θα εκλείψουν και αναγκαστικά τα υποκαταστήματα θα μετατραπούν σε συμβουλευτικά κέντρα, εκεί όπου ο πελάτης θα μπορεί να συνομιλεί με τον εκπρόσωπο της τράπεζας, προκειμένου να λάβει πληροφορίες και συμβουλές για τα προϊόντα και τις υπηρεσίες τις οποίες χρησιμοποιεί από την τράπεζα. Έτσι λοιπόν, οι υπάλληλοι της τράπεζας θα μετατραπούν σε brand ambassadors. Υπάρχουν πολλά να γίνουν σχετικά με αυτό, ωστόσο δεν υπάρχει άλλη επιλογή από το να μετατραπεί το υποκατάστημα σε μια τέτοια νέα μορφή συμβουλευτικού κέντρου. Εκτός αυτού, τα υποκαταστήματα αναμένεται να χρησιμοποιούνται και για άλλους σκοπούς, όπως την παροχή meeting rooms, σε περίπτωση που εταιρικοί πελάτες θέλουν να συζητήσουν κάποιο ζήτημα με την τράπεζα τους ή επιθυμούν να χρησιμοποιησουν κάποια καινούρια υπηρεσία και ζητούν ενημέρωση για τις λεπτομέρειες και τις υποχρεώσεις τους.

Marian Ignat

Marian Ignat, Executive Director – Head of Retail Distribution, BCR
Η πανδημία άλλαξε τελείως τον τρόπο που δουλεύουμε, καθώς έπρεπε να εργαστούμε όλοι από το σπίτι μας. Αυτό σήμαινε πως θα έπρεπε να ανασχεδιάσουμε όλη μας τη στρατηγική και την τεχνολογική μας υποδομή, προκειμένου να ανταποκριθούμε στις ανάγκες μιας έκτακτης κατάστασης. Ωστόσο, γρήγορα καταλάβαμε πως αυτός ο μετασχηματισμός δε θα πρέπει να σχεδιαστεί για να ικανοποίηση κάτι έκτακτο, αντίθετα θα πρέπει να έχει μια μακροπρόθεσμη στρατηγική, καθώς όχι μόνο οι εργασιακές συνθήκες άλλαξαν, αλλά άλλαξε και ο τρόπος με τον οποίον συμπεριφέρονται οι πελάτες μας. Πλέον, η ζήτηση για μια πιο ψηφιοποιημένη τράπεζα έχει αυξηθεί δραματικά, και όλοι έχουμε εξοικειωθεί περισσότερο με την ψηφιακή πραγματικότητα. Ο κόσμος συνειδητοποίησε την ευκολία και την ταχύτητα με την οποία μπορούν να διεκπεραιώσουν τις υποχρεώσεις τους ψηφιακά, αλλά και να επωφεληθούν από τα ψηφιακά προϊόντα, καθώς γλιτώνουν χρόνο και χρήμα. Με αυτό στο μυαλό, ξεκινήσαμε έναν ψηφιακό μετασχηματισμό, προσπαθώντας να αξιοποιήσουμε όλες τις διαθέσιμες τεχνολογίες που θα μπορούσαν να μας βοηθήσουν για να πετύχουμε μια ομαλή μετάβαση προς μια ένα νέο ψηφιακό περιβάλλον. Πρέπει κανείς να λάβει υπόψη του ότι η χρήση των τεχνολογιών δεν μπορεί να γίνεται μόνο και μόνο για να λέμε ότι τις χρησιμοποιούμε. Πρέπει να έχουν ένα σκοπό, που δεν είναι άλλος από την εξυπηρέτηση τόσο το ίδιου του τραπεζικού οργανισμού όσο και του πελάτη. Και αυτό χρειάζεται προσεκτικό χειρισμό .

Andrzej Pyka

Andrzej Pyka, Chief Retail Transformation Officer, Santander Bank Polska
Το open banking είναι μια τάση η οποία φαίνεται ότι λειτουργεί και εξυπηρετεί τόσο τις τράπεζες όσο και πολλές επιχειρήσεις. Χρειάζεται ακόμα πολύς δρόμος και δουλειά προκειμένου να δείξει τις δυνατότητές του, ωστόσο βρίσκεται σε μια κατεύθυνση που ίσως για πολλούς λειτουργεί θετικά.

Είναι ένα ενδιαφέρον εγχείρημα το οποίο μετρά μόλις λίγα χρόνια ζωής, και φυσικά οι περισσότερες τράπεζες προσπαθούν να το ενσωματώσουν, προκειμένου να παρέχουν καλύτερες υπηρεσίες.
Είναι μια καλή ιδέα, που ίσως έχει υπερτιμηθεί από την αγορά. Ωστόσο, το concept του open banking βοηθά περισσότερο και κατά κύριο λόγο τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, να έχουν μια καλύτερη οικονομική εικόνα των πελατών τους, αλλά και συνεχή επικοινωνία με την τράπεζα τους.

Έχουν σε μια εφαρμογή όλα όσα χρειάζονται για να τρέξουν την επιχείρησή τους. Επιπλέον, είναι βολικό για έναν πελάτη να έχει το λεγόμενο home ecosystem, να χρησιμοποιεί δηλαδή μια ενιαία πλατφόρμα για τις οικονομικές του ανάγκες. Αλλά το πιο σημαντικό εργαλείο του είναι η χρηματοδότηση του e-commerce. Αυτό είναι μια πτυχή του open banking που εξερευνάται κυρίως από τις fintech εταιρείες και λιγότερο από τις τράπεζες, αλλά ίσως είναι η πιο χρήσιμη χρήση του open banking γιατί διευκολύνει πολύ τις συναλλαγές στο e-commerce.

Viktor Stoyanov

Viktor Stoyanov, Head of Remote Services and Digital Channels at UniCreditBulbank
Το μέλλον της τραπεζικής βρίσκεται στις εφαρμογές των κινητών συσκευών, ξεκάθαρα. Οι περισσότεροι πελάτες πια έχουν εξοικειωθεί με τα mobile apps, εκτελώντας τις συναλλαγές τους καθημερινά μέσω κινητού. Γι’ αυτό οι τράπεζες θα πρέπει να επικεντρωθούν στο να διαθέσουν μια εφαρμογή που να είναι εύχρηστη και λειτουργική για το χρήστη, που θα βελτιώσει την εμπειρία του με τις ηλεκτρονικές συναλλαγές. Ένα mobile app το οποίο λειτουργεί χωρίς προβλήματα θα πρέπει να είναι η πρώτη προτεραιότητα του ψηφιακού τομέα μιας τράπεζας, ο οποίος δε μπορεί να παρέχει μόνο τις βασικές υπηρεσίες συναλλαγών. Φτάνουμε σιγά σιγά στην εποχή, όπου μια τραπεζική εφαρμογή θα πρέπει να παρέχει όλες εκείνες τις υπηρεσίες που ο πελάτης βρίσκει στα υποκαταστήματα. Θα πρέπει να μπορεί να εκδίδει δάνειο με ένα κλικ, για παράδειγμα, ή να παρακολουθεί τα χαρτοφυλάκια των επενδύσεων του και να μπορεί να ενεργεί πάνω σε αυτά. Όσο η τεχνολογία εξελίσσεται, και όσο η ψηφιακός αλφαβητισμός αυξάνεται, τα mobile apps θα εξελιχθούν ακόμα περισσότερο, προσφέροντας μη τραπεζικές υπηρεσίες. Μπορεί να ακούγεται σενάριο επιστημονικής φαντασίας, αλλά δε βρισκόμαστε πολύ μακριά από το να προσφέρει μια τραπεζική εφαρμογή δυνατότητες E-shop, αφού ο χρήστης θα μπορεί να κάνει τις αγορές του όντας συνδεδεμένος με τον τραπεζικό του λογαριασμό, χωρίς να χάνει χρόνο να συμπληρώνει τα στοιχεία σε μια φόρμα.

Petr Baron

Petr Baron, CEO, TBI Bank
Έχει αλλάξει ριζικά η σχέση του κόσμου με την τράπεζα του. Είναι γεγονός πως πλέον ο πελάτης που επισκέπτεται ένα κατάστημα δεν περιμένει ούτε να κάνει κάποια κατάθεση, ούτε κάποια άλλη συναλλαγή, αλλά κυρίως για να διευθετήσει θέματα τα οποία δεν μπορεί να επιλύσει είτε τηλεφωνικά είτε μέσω το e-banking και του mobile banking.

Η εμπειρία έχει δείξει πως αυτή η τάση ξεκίνησε πολύ πριν την πανδημία του κορωνοϊού, ωστόσο από εκεί και μετά παρατηρήθηκε μια «έκρηξη» του φαινομένου, αφού τα lockdowns και ο φόβος της πανδημίας απέτρεψε πολλούς από το να επισκέπτονται κλειστούς χώρους. Είναι φυσικό και επόμενο, λοιπόν, τα υποκαταστήματα των τραπεζών να μετασχηματίζονται και αυτά.

Το πιο βιώσιμο μοντέλο είναι λειτουργίας για τους οργανισμούς είναι το phygital μοντέλο, το οποίο παρέχει ψηφιακά όλες τις υπηρεσίες και τα προϊόντα και χρησιμοποιεί τα υποκαταστήματα για έναν τελείως διαφορετικό ρόλο από αυτόν που έπαιζαν μέχρι τώρα.

Έναν ρόλο που έχει κυρίως υποστηρικτικό χαρακτήρα και ενισχύει το customer service, παρεμβαίνοντας εκεί που η ψηφιακή πραγματικότητα δείχνει να «τελματώνει».

Με άλλα λόγια, ψηφιοποίηση και υποκατάστημα γίνονται δυο συγκοινωνούντα και αλληλοσυμπληρούμενα στοιχεία της τράπεζας, που «κουμπώνουν» προκειμένου να παρέχουν τη βέλτιστη τραπεζική εμπειρία. Με αυτό το σχεδιασμό θα πρέπει να προχωρήσουν οι τράπεζες.

Alexander Boyko

Alexander Boyko, Deputy CEO, Altbank
Αυτό που οι τράπεζες πρέπει να λάβουν υπόψη τους είναι ότι οι πελάτες δεν νοιάζονται τόσο για τις διαδικασίες που πρέπει να γίνουν προκειμένου να εξυπηρετήσουν τις ανάγκες τους αλλά να γίνει η δουλειά τους αποτελεσματικά και χωρίς πολύ κόπο.

Με άλλα λόγια, οι διαδικασίες πρέπει να είναι απλές και να υπηρετούν το σκοπό για τον οποίο έχει επιλέξει ένας πελάτης την τράπεζα του. Αυτό σημαίνει ότι οι διαθέσιμες τεχνολογίες, όπως το open banking αλλά και πλήθος άλλων νεών τεχνολογιών, θα πρέπει να χρησιμοποιούνται με τέτοιο τρόπο έτσι ώστε να συντελούν στην δημιουργία ενός τελικού προϊόντος που θα είναι χρήσιμο για τον πελάτη.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε, πως οι τεχνολογίες δεν είναι εργαλεία για να διευκολύνουν μόνο τη δική μας επιχειρήση ή οργανισμό αλλά κυρίως και πρωτίστως για να μπορούμε να φέρουμε ένα διαφορετικό αποτελεσμα στον πελάτη. Ένα αποτέλεσμα το οποίο θα τον διευκολύνει στιις συναλλαγες του και θα αφήσει θετικό πρόσημο στην τραπεζική του εμπειρία.
Είναι σημαντικό η τράπεζα να χτίσει ένα οικοσύστημα το οποίο να είναι διαθέσιμο και έτοιμο για χρήση, και να περιλαμβάνει όλα τα εκείνα τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που ανταποκρίνονται στα ζητούμενα του κάθε πελάτη.

Η εξατομίκευση του οικοσυστήματος δίνει μια προστιθέμενη αξία στην τράπεζα και ισχυροποιεί του δεσμούς του με την πελατειακή του βάση.

Michel Léger

Michel Léger, EVP Innovation, Ingenico Groupυ
Πολλοί λένε ότι θέλουν να καινοτομήσουν, αλλά στην ουσία, δεν παρέχουν ούτε τα εργαλεία, ούτε τη χρηματοδότηση ούτε το χώρο για να αναπτυχθεί η καινοτομία στον οργανισμό τους.

Αυτό είναι ένα πολύ κλασικό πρόβλημα των μεγάλων παραδοσιακών τραπεζικών οργανισμών, οι οποίοι πιστεύουν ότι αν φτιάξουν ένα mobile app θα έχουν κάνει τη μεγαλύτερη καινοτομία παγκοσμίως. Είναι απόλυτα λογικό, ωστόσο, όταν επί δεκαετίες χρησιμοποιείται μια συγκεκριμένη δομή και λειτουργία που πηγαίνει καλά, να υπάρχει ο φόβος της αλλαγής και του καινούριου.

Αυτό που θα πρέπει να γίνει είναι να αλλάξει η κουλτούρα μέσα στις τράπεζες και να υιοθετηθεί ένα πολύ πιο ελεύθερο μοντέλο διακυβέρνησης σε σχέση με την καινοτομία.

Οι fintech εταιρείες πετυχαίνουν – και μερικές από αυτές εισέρχονται δυναμικά στις τραπεζικές υπηρεσίες – γιατί δεν φοβούνται να πειραματιστούν, γιατί ξέρουν και πως η αποτυχία είναι μέσα στο πρόγραμμα.

Οι τράπεζες που έχουν μια σταθερή δομή και λογική γενικώς την αποτυχία τη φοβούνται. Γι’ αυτό βλέπουμε πως μερικές εξ αυτών έχουν αντιληφθεί την αδυναμία τους και έχουν επιλέξει έναν τρίτο δρόμο, αυτό της συνεργασίας.

Η συνεργασία με μια fintech startup μπορεί πραγματικά να φέρει το επιθυμητό αποτέλεσμα για μια τράπεζα, χωρίς να χρειαστεί σαρωτικές αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί.

Radu Topliceanu

Radu Topliceanu, Deputy CEO, Head of Retail Banking, BRD – Groupe Societe Generale
Κάθε ψηφιακός μετασχηματισμός σε μία τράπεζα πρέπει να έχει ως επίκεντρο του την ικανοποίηση των αναγκών του πελάτη. Δεν μπορείς να κάνεις έναν μετασχηματισμό γιατί πρέπει να τον κάνεις, ή γιατί κάποιος άλλος σου λέει ότι πρέπει να χρησιμοποιήσεις την τελευταία τεχνολογία.

Το σχέδιο του ψηφιακού μετασχηματισμού πρέπει να είναι κομμένο και ραμμένο στις ανάγκες των πελατών. Για παράδειγμα, δεν μπορεί μια τοπική τράπεζα να έχει τους ίδιους πελάτες με έναν διεθνή όμιλο.

Έχουν διαφορετικό κοινό το οποίο έχει διαφορετικές ανάγκες. Φυσικά και η ψηφιοποίηση είναι καθολική αλλά οι υπηρεσίες που προσφέρεις θα πρέπει να ψηφιοποιηθούν με τέτοιο τρόπο έτσι ώστε να ταιριάζουν στο προφίλ των πελατών. Παράλληλα, θα πρέπει να γίνει εκπαίδευση του προσωπικού της τράπεζας, προκειμένου να εξοικειωθούν με την ψηφιακή πραγματικότητα, έτσι ώστε να μπορούν να βοηθήσουν τους πελάτες γρήγορα και αποτελεσματικά.

Η ψηφιακή κουλτούρα πρέπει να γίνει αναπόσπαστο κομμάτι, και αυτό ξεκινά από πάνω προς το κάτω. Ξεκινά δηλαδή από τα ανώτατα στελέχη μια τράπεζας και φτάνει μέχρι και τον τελευταίο υπάλληλο. Το μόνο σίγουρο είναι πως ενω οι αλλαγές φαίνονται δυσθεώρητες, υπάρχουν τρόποι για να την ενσωματούσμε στη λειτουργία της τράπεζας μας.

Marhaban

Με τον Khaled γνωριστήκαμε μέσω Couchsurfing λίγο πριν το ξέσπασμα της Αραβικής Άνοιξης. Ήρθε στην Ευρώπη από τη Συρία για μεταπτυχιακές σπουδές σε Πανεπιστήμιο του Λονδίνου, προτού η πατρίδα του βυθιστεί στον σπαρακτικό εμφύλιο που τη βασανίζει μέχρι και σήμερα. Στους δύο μήνες που τον φιλοξένησα στο σπίτι μου συνέβησαν δύο «μεγάλα» γεγονότα: πρώτον γίναμε φίλοι – αυτοκόλλητοι, και δεύτερον μου έμαθε πώς οι μουσουλμάνοι Άραβες δεν «αναγνωρίζουν» τη συμβατική δυτική τραπεζική και έχουν φτιάξει ένα δικό τους χρηματοοικονομικό σύστημα, αυτό που έμαθα ότι λέγεται Islamic Finance.

Το αμιγώς «δυτικότροπο» μυαλό μου αρνείτο κατηγορηματικά να συλλάβει πώς μπορεί μια τράπεζα να μην επιβάλλει τόκους σε ένα δανεισμό και αρχικά απέρριψα το σύστημα τους, κυρίως λόγω της «θεοκρατικής» φύσης του, αλλά και γιατί μου φαινόταν ένα ξεκάθαρα ουτοπικό εγχείρημα που είχε μόλις λίγες δεκαετίες ζωής προτού διαλυθεί ολοκληρωτικά.
Εν τω μεταξύ βέβαια, η Lehman Brothers είχε προ διετίας καταρρεύσει, η παγκόσμια – δυτική – οικονομία βάδιζε με μαθηματική ακρίβεια στην καταστροφή, και στην Ελλάδα ορδές ανθρώπων κατέκλυζαν τους δρόμους της Αθήνας εναντίον των μέτρων λιτότητας. Λεπτομέρειες. Τουλάχιστον, εμείς είχαμε τόκους.

Πέρα από τους αστεϊσμούς, η ιστορία αποδεικνύει πόσο δίκιο είχε ο Khaled σε έναν από τους ομηρικούς καβγάδες μας σχετικά με την πορεία της οικονομίας (διότι αν δε τσακωθείς με τον καλύτερο σου φίλο για την παγκόσμια τάξη και ιστορία, τότε με ποιον;), όταν υποστήριζε πως το Islamic Finance όχι μόνο δεν είναι φούσκα, αλλά θα γιγαντωθεί και εξαπλωθεί σε ολόκληρο τον μουσουλμανικό κόσμο. Όχι γιατί το θέλει ο Αλλάχ, αλλά γιατί είναι ένα σύστημα που αποσοβεί πιστωτικούς κινδύνους, τους οποίους ο δυτικός καπιταλισμός δε μπορεί να ελέγξει.

Ερχόμαστε, λοιπόν, στο σήμερα, όπου ως αρχισυντάκτης του Digital Finance, θέλησα να δω πώς πηγαίνει το Islamic Finance και φυσικά να αναδείξω ένα θέμα που έρχεται ως τάση στα παγκόσμιο τραπεζικό σύστημα. Η εξαιρετική έρευνα του Βαγγέλη Βαγγελάτου ήταν αποκαλυπτική.

Διαβάζουμε ότι: «Αυτή τη στιγμή το Islamic Finance περιλαμβάνει πάνω από 520 τράπεζες και 1700 mutual funds, σε 135 χώρες (από 70 το 2012). Τα assets ανέβηκαν από το 1.7 τρις δολάρια το 2012 στα 2.8 τρις δολάρια το 2019 και εκτιμάται να φτάσουν στα 3.7 τρις δολάρια ως το 2024. Ακόμη και εν μέσω πανδημίας το 2019, ο ρυθμός ανάπτυξης πέρασε στο 10%, ενώ σύμφωνα με εκτιμήσεις των Global Ratings της Standard & Poor’s, για το διάστημα 2021-22 θα ανέβει τουλάχιστον στο 12%.»

Από τη μία έχουμε μια έκρηξη του Islamic Finance, ενώ σιγά σιγά ξεθαρρεύει και το αντίστοιχο κομμάτι fintech, που έρχεται να «δέσει» με την οικονομική πραγματικότητα. Μάλιστα, το Islamic Fintech είναι ένας τομέας που ανθίζει ειδικά τα τελευταία δύο χρόνια, και ειδικά σε χώρες όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Μαλαισία, χώρες δηλαδή που αποτελούν τα hotspots της τεχνολογικής ανάπτυξης του μουσουλμανικού κόσμου.

Μπορεί να πέρασαν κάμποσα χρόνια από τότε, αλλά χρωστάω μια συγγνώμη. Khaled, είχες δίκιο. Ana Asaf, mate. Ana Asaf.