Αυτόν τον μήνα, ο τίτλος της στήλης ίσως θα έπρεπε να είναι Emerging Dangers (ή και Emerging Catastrophes) αντί για Emerging Tech, αλλά είπα να μη φανώ εξαρχής απαισιόδοξος. Παρόλα αυτά, το πρόβλημα με την κλιματική κρίση όχι μόνο παραμένει, αλλά έχει αρχίσει πιά να μας δείχνει για τα καλά τα «δόντια» του. Οι φυσικές καταστροφές διαδέχονται η μια την άλλη, συχνά μας πλήττουν πολλές μαζί, όχι μόνο στη χώρα μας, αλλά παντού στον κόσμο. Και, φυσικά, πέρα από τις ανθρώπινες ζωές που χάνονται, τον πόνο και το χάος που προκαλούν, το τεράστιο κόστος για την αποκατάσταση των προβλημάτων (αν και όταν αυτό είναι δυνατό, έστω και σε βάθος χρόνου), αργά ή γρήγορα θα έλθει η ώρα του «ταμείου». Κάποιος (εμείς, δηλαδή, ποιος άλλος;) θα κληθεί να πληρώσει, άρα πρέπει να πάρουμε εγκαίρως τα μέτρα μας.
Αυτό ακριβώς ξεκίνησε να κάνει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, που ετοιμάζεται για τα χειρότερα. Το δήλωσε η ίδια η Christine Lagarde στο πλαίσιο πρόσφατης συζήτησής της με τον ιδρυτή του Οικονομικού Φόρουμ του Νταβός, Klaus Schwab, που δημοσιεύτηκε στο ΤΙΜΕ, τονίζοντας πως το Εκτελεστικό Συμβούλιο της ΕΚΤ υιοθέτησε ομόφωνα νέα στρατηγική για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, την οποία συναρτά πλέον με τη νομισματική πολιτική της. «Υπάρχουν κάποιοι παραδοσιακοί στοχαστές που πιστεύουν ότι οι Κεντρικές Τράπεζες πρέπει να μένουν μακριά από τέτοια θέματα (όπως η κλιματική κρίση), εστιάζοντας αποκλειστικά στον πληθωρισμό και τη σταθερότητα των τιμών. Εγώ διαφωνώ ριζικά!» εξομολογήθηκε.
Και δεν είναι η πρώτη φορά που παίρνει αυτή τη θέση: πέρυσι τον Ιούλιο είχε τονίσει, μιλώντας στους Financial Times, ότι οι πολιτικές κι όλες οι δραστηριότητες της ΕΚΤ (περιλαμβανομένου του προγράμματος αγοράς ομολόγων ύψους 2,8 τρις €) θα εστιάζουν πλέον στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Χρειάστηκαν, όμως, οι μεγάλες καταστροφές των τελευταίων μηνών, για να πετύχει την ομόφωνη απόφαση του Εκτελεστικού Συμβουλίου, με την οποία εγκρίνεται ο «οδικός χάρτης» για την «πράσινη» νομισματική πολιτική της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και τα μέτρα που θα λάβει, σε συνεργασία με τις Κεντρικές Τράπεζες των χωρών-μελών της ΕΕ.
Με βάση τα δεδομένα που συνεχίζουν να συγκεντρώνονται, μελετώνται νέοι δείκτες και εξετάζεται η ευπάθεια σε φυσικούς κινδύνους, ετοιμάζονται εκθέσεις για τη βιωσιμότητα του περιβάλλοντος μαζί με αναλύσεις κινδύνου για την κλιματική αλλαγή και τον αντίκτυπό της. Όλα αυτά θα τροφοδοτήσουν υφιστάμενα και νέα μακροοικονομικά μοντέλα που, με τη σειρά τους, θα στηρίξουν τις αποφάσεις για την πολιτική η οποία θα εφαρμοστεί. Οι ειδήμονες ήδη κάνουν λόγο για «ρήτρα κλιματικής κρίσης», βάσει της οποίας θα διαμορφώνονται στο εγγύς μέλλον τραπεζικά επιτόκια και αποδόσεις, ώστε να εξομαλυνθούν οι απότομες διακυμάνσεις.
Μια πρώτη «γεύση» από το τι μας περιμένει έδωσε στα τέλη Αυγούστου, με άρθρο της στο περιοδικό του ΔΝΤ, το μέλος του Εκτελεστικού Συμβουλίου της EKT, Isabel Schnabel, αποκαλύπτοντας ότι καίριο ρόλο στη διαμόρφωση αυτής της ρήτρας θα παίζουν «η ταξινόμηση των ‘πράσινων’ εργαλείων, το αποτύπωμα άνθρακα των χαρτοφυλακίων χρηματοοικονομικών οργανισμών, αλλά και η έκθεσή τους σε φυσικούς κινδύνους, σχετικούς με την κλιματική αλλαγή». Πότε θα δούμε τα πρώτα απτά δείγματα της επίδρασης αυτής της ρήτρας; Η κ. Schnabel το τοποθετεί στο πρώτο τρίμηνο του 2023, όμως ήδη από τον επόμενο χρόνο η ΕΚΤ θα ξεκινήσει stress tests του Ευρωσυστήματος και άλλους ελέγχους, προκειμένου να σταθμίσει τον βαθμό στον οποίο οι πιστωτικές αξιολογήσεις και οι εκτιμήσεις αξιών αντανακλούν τους σχετικούς με την κλιματική αλλαγή κινδύνους.
Ξαναγυρίζοντας στην Christine Lagarde, ο Klaus Schwab την ρωτάει σε κάποιο σημείο αν μάθαμε κάτι από την πανδημία. Κι εκείνη του απαντά «Αυτό που μάθαμε είναι ότι… We have to think big and act fast… Το ίδιο πρέπει να ισχύσει και για την κλιματική αλλαγή». Τα είπε όλα!