Το Χρηματιστήριο Αθηνών δείχνει το δρόμο για την ανάπτυξη του fintech στην Ελλάδα, με την ίδρυση ενός μόνιμου innovation hub, σε συνεργασία με το Οικονομικό Πανεπιστήμιο.

Η πρόσκληση από το Χρηματιστήριο της Αθήνας, τον περασμένο Νοέμβρη, προς κάθε ενδιαφερόμενο από τους χώρους της έρευνας, της καινοτομίας και των νεοφυών να πάρουν μέρος στο Πρόγραμμα ATHEX Innovation, το οποίο υλοποιείται σε συνεργασία με το Κέντρο Επιχειρηματικότητας & Καινοτομίας (ACEin) του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, μπορεί να ξάφνιασε πολλούς, αλλά όχι όσους έχουν παρακολουθήσει τις ολοένα μεγαλύτερες επενδύσεις και τη συμβολή των τεχνολογιών αιχμής στην πορεία του, τα τελευταία χρόνια. Συμβολή που είχε ως αποτέλεσμα όχι μόνο την καλύτερη λειτουργία του ίδιου του Χρηματιστηρίου, αλλά και τη διάχυση της τεχνογνωσίας που απέκτησε, με τη μορφή ψηφιακών προϊόντων και υπηρεσιών, ακόμα και εκτός συνόρων, με σημαντικό όφελος στα έσοδα και το κύρος του. Το Πρόγραμμα και η μετεξέλιξή του σε Κόμβο Καινοτομίας είναι απλώς τα επόμενα βήματα στο πλαίσιο αυτής της πρωτοβουλίας, όπως φάνηκε καθαρά στη συζήτηση που είχε το Digital Finance με τους βασικούς συντελεστές της. “Η αποτελεσματική διαχείριση της τεχνολογίας και της καινοτομίας αποτελεί πάγιο στόχο του Ομίλου του Χρηματιστηρίου Αθηνών”, μας ξεκαθάρισε ευθύς εξαρχής ο Σωκράτης Λαζαρίδης, διευθύνων σύμβουλος του Ομίλου Χρηματιστηρίου Αθηνών. “Πέρυσι, δώσαμε ιδιαίτερη έμφαση στα πιθανά σενάρια εκσυγχρονισμού των συστημάτων και υποδομών μας και σ’ αυτό το πλαίσιο προέκυψε η ιδέα για διαμόρφωση ενός νέου προγράμματος καινοτομίας, του οποίου ο ρόλος δεν θα εξαντλείται στην εκπαίδευση νέων στελεχών και τη βράβευση κάποιων ιδεών και προτάσεων, αλλά θα επενδύει στη διαμόρφωση άμεσων σχέσεων συνεργασίας των συμμετεχόντων με το Χρηματιστήριο και την υποστήριξη των στρατηγικών μας στόχων.”

Έργο Ανοικτής Καινοτομίας
Στην προσπάθεια για την υλοποίηση της πρωτοβουλίας του ATHEX Innovation, καθοριστική ήταν η συμβολή του καθηγητή και μέλους του ΔΣ του Χρηματιστηρίου, Γιώργου Δουκίδη, αλλά και η συνεργασία με το ACEin, το οποίο έχει πλούσια εμπειρία στο σχεδιασμό και την υλοποίηση αντίστοιχων προγραμμάτων.

“Το Χρηματιστήριο Αθηνών είναι διεθνώς γνωστό για τη σημαντική τεχνογνωσία που έχει στα πληροφοριακά συστήματα, τα οποία προσφέρει ως υπηρεσίες και σε άλλα Χρηματιστήρια. Άρα, ως εξειδικευμένος διεθνής πάροχος ψηφιακών υπηρεσιών προβληματίζεται για το πώς θα συνεχίσει να είναι ανταγωνιστικός, αξιοποιώντας τις αναδυόμενες τεχνολογικές τάσεις, όπως τεχνητή νοημοσύνη, μεγάλα δεδομένα, υποδομές cloud, blockchain κλπ,” τόνισε στο Digital Finance ο κ. Δουκίδης. “Επειδή οι εξελίξεις γενικά στον χώρο των FinTech προχωρούν με μεγάλη ταχύτητα, αποφασίστηκε η υλοποίηση project ανοικτής καινοτομίας, ώστε το χρηματιστήριο να συνεργαστεί με startups που έχουν ήδη σχετική τεχνογνωσία και παρόμοια συστήματα/υπηρεσίες. Το Οικονομικό Πανεπιστήμιο διαθέτει σχετική τεχνογνωσία στην οργάνωση έργων ανοικτής καινοτομίας και ήταν πολύ λογικό να συνεργαστούν, προκειμένου να υλοποιηθεί με επαγγελματικό τρόπο αυτό το σημαντικό έργο.”

Από τη μεριά της, η αναπληρώτρια καθηγήτρια του ΟΠΑ, Κατερίνα Πραματάρη, επιστημονικά υπεύθυνη του Κέντρου ACEin, διευκρίνισε ότι “στα προγράμματα ανοιχτής καινοτομίας, μεγάλες επιχειρήσεις και οργανισμοί έρχονται σε αλληλεπίδραση με το οικοσύστημα καινοτομίας, το οποίο περιλαμβάνει νεοφυείς επιχειρήσεις και ερευνητικές ομάδες, αλλά κι ένα pool με ταλαντούχα άτομα και επιστήμονες που ενδιαφέρονται να αναπτύξουν καινοτόμα προϊόντα/υπηρεσίες, αξιοποιώντας τεχνολογίες αιχμής”. Σύμφωνα με την κ. Πραματάρη, σε αυτό το εγχείρημα το ACEin διαδραμάτισε κομβικό ρόλο, αφού ήταν ο συνδετικός κρίκος ανάμεσα στο Χρηματιστήριο Αθηνών και τις startups.

“Πέρα από τον αρχικό σχεδιασμό, είχαμε καθοριστικό ρόλο σ’ ό,τι αφορούσε στην εστιασμένη επικοινωνία και τον εντοπισμό (scouting) σχετικών νεοφυών επιχειρήσεων, ερευνητικών ομάδων και ταλαντούχων ατόμων από πολλά διαφορετικά πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα, οδηγώντας σε συμμετοχές-ρεκόρ στο πρόγραμμα,” είπε η κ. Πραματάρη. “Επιπλέον, η συμβολή μας ήταν καθοριστική στο σχηματισμό ομάδων και τον προσδιορισμό συγκεκριμένων έργων και αναγκών του Χρηματιστηρίου, πάνω στα οποία ξεκίνησε η συνεργασία του μ’ αυτές τις ομάδες και τις νεοφυείς επιχειρήσεις. Το Κέντρο ACEin, ως ενδιάμεσος συνεργάτης, παρέχει δοκιμασμένη μεθοδολογία για τον σχεδιασμό και τη διεξαγωγή ενός τέτοιου προγράμματος και υποστηρίζει τις ομάδες μέσα από μία συστηματική διαδικασία επιτάχυνσης. Επιπλέον, βοηθά τον ίδιο τον Οργανισμό και τα στελέχη του να αλληλοεπιδράσουν με τις ομάδες με οργανωμένο τρόπο, που εγγυάται μία win-win συνεργασία, εμπλέκοντας στη διαδικασία επιστήμονες και διδάκτορες του Κέντρου, εξειδικευμένους στην καθοδήγηση και υποστήριξη καινοτόμων ιδεών”.

Αριθμός-ρεκόρ συμμετοχών
Η κ. Πραματάρη είναι ενθουσιασμένη με τον αριθμό-ρεκόρ των συμμετοχών, που ξεπέρασαν τις 400. Τόνισε ότι στο μεγαλύτερο μέρος τους είναι φοιτητές και νέοι επιστήμονες με ισχυρό τεχνολογικό ή/και χρηματοοικονομικό υπόβαθρο που έδειξαν ενδιαφέρον να συμμετάσχουν σε ομάδες, να συνεργαστούν στενά με το Χρηματιστήριο και να αναπτύξουν καινοτόμες υπηρεσίες και μοντέλα βασισμένα στη χρήση ψηφιακών τεχνολογιών και αλγορίθμων, για τη χρηματιστηριακή διοίκηση και τις ευρύτερες ανάγκες της κεφαλαιαγοράς. Μάλιστα, οι συμμετοχές δεν προέρχονταν μόνο από το ΟΠΑ, αλλά από πολλά πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα της χώρας (22, συνολικά), ενώ σημαντική ήταν η συμμετοχή νεοφυών επιχειρήσεων, μεμονωμένων φοιτητών με υπόβαθρο στην Πληροφορική, την Επιστήμη των Δεδομένων και τα χρηματοοικονομικά, όσο και ερευνητικών ομάδων (33 ερευνητικές ομάδες και ερευνητές) οι οποίες αναπτύσσουν μοντέλα και τεχνολογίες που μπορούν να βρουν εφαρμογή στον ευρύτερο κλάδο του Χρηματιστηρίου και του fintech.

“Πολύ σημαντικό είναι το γεγονός ότι, μέσα από αυτή τη διαδικασία, νέες και νέοι με μεγάλο εύρος δεξιοτήτων μπορούν να προτείνουν λύσεις και να δουν άμεσα την ανταπόκριση της αγοράς, επιταχύνοντας έτσι την επιχειρηματική τους δραστηριότητα,” υπογράμμισε η κ. Πραματάρη. Από την πλευρά του ο Γιώργος Δουκίδης συμπλήρωσε ότι αυτό που παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, είναι η επιθυμία κορυφαίων ερευνητικών ομάδων από ελληνικά πανεπιστήμια να συνεργαστούν με το Χρηματιστήριο σε μακροπρόθεσμη βάση και να πειραματιστούν με εφαρμοσμένα ερευνητικά δεδομένα που θα τους δώσει. “Αυτό δίνει στο Χρηματιστήριο τη δυνατότητα να παίξει κομβικό ρόλο στην υποστήριξη της ερευνητικής κοινότητας των fintech, εξέλιξη που θεωρούμε ιδιαίτερα θετική στη συνεργασία των ΑΕΙ με την πραγματική οικονομία,” επεσήμανε ο κ. Δουκίδης.

Η συμμετοχή ξεπέρασε τις προσδοκίες
Ο κ. Λαζαρίδης υπογράμμισε πως αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε στη δεύτερη και κρισιμότερη φάση του προγράμματος, χαρακτηρίζοντας εντυπωσιακό γεγονός– το οποίο απέδωσε κυρίως στο όνομα και τη φήμη του Χρηματιστηρίου. Στην παρούσα δεύτερη φάση, έχουν περάσει οκτώ ομάδες από αυτές που δημιουργήθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος, οι οποίες προσπαθούν με τη βοήθεια μεντόρων από την πλευρά του Χρηματιστηρίου να διαμορφώσουν την τελική πρόταση στην οποία θα αξιολογηθούν. Μέσα στο επόμενο δίμηνο, οι ομάδες που έχουν προτάσεις με προστιθέμενη αξία και είναι σε θέση να τις υλοποιήσουν, αναμένεται να συνεργαστούν με τον Όμιλο, αφού διαμορφωθεί ένα πλαίσιο συνεργασίας, το οποίο ενδεχομένως να περιλαμβάνει και κάποιου είδους χρηματοδότηση. Πέρα από την εξειδικευμένη εκπαίδευση και ενημέρωση στα σύγχρονα θέματα των Χρηματιστηρίων, στις ομάδες δόθηκε υποστήριξη σ’ ό,τι αφορά στη σχεδίαση και ανάπτυξη ψηφιακών υπηρεσιών, αλλά και στην οργάνωση μιας startup εταιρείας από 10 και πλέον εξειδικευμένα στελέχη του Χρηματιστηρίου.

Ο διευθύνων σύμβουλος του Χρηματιστηρίου Αθηνών αποκάλυψε, επίσης, ότι ήδη συνεργάζονται με δυο startup, εξετάζοντας τα προϊόντα που προσφέρουν και την πιθανότητα τροποποίησής τους προς μια κατεύθυνση που εξυπηρετεί τον Όμιλο, ενώ προχωρούν οι συζητήσεις και με τις ερευνητικές ομάδες, προκειμένου να επιδιώξουν κοινούς στόχους και να ‘παντρέψουν’ τα δικά τους ερευνητικά ενδιαφέροντα με τις ανάγκες του business. “Όπως μπορείτε να φανταστείτε, η πανδημία δυσκόλεψε μεν το έργο μας, αλλά η ομάδα που ‘τρέχει’ το πρόγραμμα έχει καταφέρει να βρει δημιουργικές λύσεις και να φέρει τον κόσμο που συμμετέχει κοντά, δίνοντάς του κατάλληλη καθοδήγηση και εργαλεία,” είπε ο κ. Λαζαρίδης.

Αναζητώντας νέους συνεργάτες
Ο κ. Λαζαρίδης δεν κρύβει πως στόχος του ATHEX Innovation δεν είναι μονάχα η λειτουργία του ως παραδοσιακό πρόγραμμα καινοτομίας, στο πλαίσιο του οποίου ομάδες και νέοι δημιουργοί θα εξοικειωθούν με τις δραστηριότητες και τις ανάγκες της κεφαλαιαγοράς και θα συνεργαστούν μεταξύ τους, έχοντας στη διάθεσή τους έμπειρα στελέχη για να στηρίξουν τις προσπάθειες και τις ιδέες τους. “Κεντρικός στόχος και φιλοδοξία μας είναι να βρούμε τους νέους συνεργάτες που θα υποστηρίξουν τον Όμιλο άμεσα, στην προσπάθεια υλοποίησης των σκοπών του,” είπε ο κ. Λαζαρίδης. “Το πρόγραμμα δεν φιλοδοξεί απλώς να βραβεύσει κάποιες ομάδες με ενδιαφέρουσες προτάσεις, αλλά να δημιουργήσει τις συνθήκες για τη συνεργασία του Ομίλου με αυτές, πάνω σε συγκεκριμένους άξονες που μας ενδιαφέρουν.

Φιλοδοξεί, δηλαδή, να κατευθύνει νέους επιστήμονες με επιχειρηματικό δαιμόνιο να καταπιαστούν με κάποια από τα βασικότερα ζητήματα που αντιμετωπίζει η σύγχρονη κεφαλαιαγορά, αλλά και η ελληνική οικονομία, στην προσπάθειά της να χρηματοδοτήσει τις ελληνικές επιχειρήσεις. Μάλιστα, για να τροφοδοτήσουμε τους συμμετέχοντες και τις ομάδες με τα κατάλληλα ερεθίσματα για να καινοτομήσουν, φροντίσαμε να εντοπίσουμε τις βασικότερες προκλήσεις που αναμένεται να αντιμετωπίσει ο χώρος το επόμενο διάστημα και να εξετάσουμε πώς οι νέες τεχνολογίες θα μπορούσαν να δώσουν απαντήσεις σε αυτές.” O κ. Λαζαρίδης ανέφερε ότι στόχος για το ATHEX Innovation, είναι να καθιερωθεί ως μόνιμο innovation hub, και να αποτελεί ένα πυλώνα μέσω του οποίου ο Όμιλος θα δύναται να διατηρεί συνεχή επαφή με τις νέες τεχνολογίες και τις τελευταίες εξελίξεις στο χώρο, αλλά και να συνεισφέρει στον εντοπισμό ατόμων και ομάδων που χαρακτηρίζονται από ευρηματικότητα και επιχειρηματικότητα. “Πιστεύουμε βαθύτατα στην εξωστρέφεια και τις συνέργειες και ευελπιστούμε ότι μέσω αυτού θα γίνουμε πόλος έλξης για άτομα που θέλουν να πάνε την ελληνική οικονομία μπροστά, φέρνοντας σημαντική προστιθέμενη αξία,” τόνισε ο κ. Λαζαρίδης. “Εννοείται ότι θα το θεωρήσουμε τρομερή επιτυχία αν οι προτάσεις και τα project που θα προκύπτουν από το πρόγραμμα διευκολύνουν το άνοιγμα του Ομίλου σε νέα προϊόντα και υπηρεσίες. Η κατεύθυνση αυτή, δηλαδή η διεύρυνση των παρεχόμενων υπηρεσιών στους συμμετέχοντες στην κεφαλαιαγορά, πέρα από την αμιγώς συναλλακτική δραστηριότητα, αποτελεί συγκεκριμένο στρατηγικό προσανατολισμό του Ομίλου”.

Ανάλογο ήταν και το σχόλιο του κ. Δουκίδη, σ’ ό,τι αφορά στην αξιοποίηση των αποτελεσμάτων του προγράμματος, καθώς τονίζει ότι το Χρηματιστήριο ενδιαφέρεται να αξιοποιήσει τις καινοτόμες υπηρεσίες, εφ’ όσον αποδειχτεί ότι αντιμετωπίζουν τις σύγχρονες προκλήσεις με αποδοτικό τρόπο. Επισημαίνει ότι στόχος τους είναι να βοηθηθούν οι συμμετέχουσες startup στα αρχικά τους βήματα, με καλά επαγγελματικά συμβόλαια ως τεχνολογικοί προμηθευτές και με τη δυνατότητα να προωθήσουν τις νέες υπηρεσίες τους διεθνώς.

Ο ψηφιακός μετασχηματισμός και η καινοτομία
Όταν έχεις στη διάθεσή σου τον διευθύνοντα σύμβουλο του Χρηματιστηρίου, που μάλιστα ομολογεί το τεράστιο ενδιαφέρον του Ομίλου για την τεχνολογία και την καινοτομία, δεν μπορείς να μην τον ρωτήσεις κάτι παραπάνω γι’ αυτή τη σχέση. Ο κ. Λαζαρίδης αποδέχεται την “πρόκληση”, τονίζοντας ότι η διαχείριση της τεχνολογίας και της καινοτομίας είναι κάτι που τους απασχολεί σοβαρά: “Ο Όμιλος διαθέτει πλούσια τεχνογνωσία, αναπτύσσει και επενδύει σημαντικά ποσά στα συστήματα του και τις τεχνολογίες του, γεγονός που του επιτρέπει να τις εκμεταλλεύεται εμπορικά και σε διεθνές επίπεδο. Δεν είναι άλλωστε τυχαία η πρόσφατη επιτυχία μας σε δύο διεθνείς διαγωνισμούς, αλλά και η καθοριστική συμβολή του Ομίλου στη δημιουργία του Χρηματιστηρίου Ενέργειας και της ανάλογης πλατφόρμας. Παρακολουθούμε από πολύ κοντά τα trends του χώρου, με σκοπό να αναζητούμε καινοτόμες λύσεις στα θέματα αυτά. Ενδεικτικά, αναφέρω τα SMEs funding & ESG – Roots & ESG – Το ATHEX Innovation προσπαθεί να στηρίξει και αυτά”.

Οι προσπάθειες για τον ψηφιακό μετασχηματισμό του Χρηματιστηρίου βρίσκονται στο επίκεντρο των εργασιών καθώς είναι αδήριτη ανάγκη να συμβαδίσει η ελληνική κεφαλαιαγορά με τις νέες τεχνολογίες και νοοτροπίες.

“Έχοντας επενδύσει πρόσφατα στην αναβάθμιση των υπολογιστικών του υποδομών στα ιδιόκτητα Κέντρα Δεδομένων, το Χρηματιστήριο μπορεί να εξετάζει προσεκτικά τις επόμενες κινήσεις και επιλογές του που θα εξασφαλίσουν το επιθυμητό αποτέλεσμα για τον μετασχηματισμό όχι μόνο του ιδίου, αλλά και του οικοσυστήματος των συμμετεχόντων στις αγορές του,” ανέφερε ο κ. Λαζαρίδης. “Έχει γίνει αντιληπτό ότι τεχνολογίες όπως το cloud παίζουν κεντρικό ρόλο στον ψηφιακό μετασχηματισμό κάθε επιχείρησης, καθώς δίνουν τη δυνατότητα πρόσβασης σε τεχνολογίες που, χωρίς αυτό, θα είχαν δυσβάστακτο κόστος πρόσβασης, Επίσης, επιδιώκοντας να λειτουργεί ως πάροχος λύσεων με το μοντέλο SaaS, το Χρηματιστήριο αξιολογεί τις  εναλλακτικές λύσεις και τις δυνατότητες αυτών των τεχνολογιών και ήδη προγραμματίζει την αναβάθμιση των πληροφοριακών συστημάτων του προκειμένου να το επιτύχει. Είναι προφανές ότι το πρόγραμμα Ανοικτής Καινοτομίας μπορεί να συμβάλει με πολλούς τρόπους προς αυτή την κατεύθυνση, διότι φέρνει σε επαφή καινοτόμες ομάδες με ιδέες και δυνατότητες, ώστε να μπορέσουν να λύσουν σύνθετα προβλήματα των αγορών”. Η τελευταία ερώτηση ήταν εστιασμένη στο μέλλον των κεφαλαιαγορών. Διεθνώς, παρατηρούμε -αν και όχι με τόση έκπληξη, πια- την “επέλαση” των εταιρειών υψηλής τεχνολογίας και την επικράτησή τους στα “ταμπλό”, εις βάρος των εκπροσώπων πολλών άλλων κλάδων, που χάνουν έδαφος. Πώς το σχολιάζει αυτό, ρωτήσαμε τον κ. Λαζαρίδη, πώς βλέπει αυτή την τάση και τι συμβαίνει στα καθ’ ημάς;

“Τη δεκαετία του ΄90 συντελέσθηκε πραγματική επανάσταση τόσο σε συστήματα trading και post trading, όσο και σε συστήματα συγκέντρωσης εντολών. Οι αγορές θα πρέπει να αναγνωρίζονται  ως αποτελεσματικοί μηχανισμοί διαμόρφωσης τιμών και συγκέντρωσης κεφαλαίων. Και στις δύο αυτές διαστάσεις, καταλυτικό ρόλο παίζουν τα κανάλια πληροφόρησης του επενδυτικού κοινού και η συγκέντρωση του ενδιαφέροντος. Προφανώς, η χρήση και επίδραση της τεχνολογίας σε όλα τα παραπάνω, είναι κομβικής σημασίας,” ανέφερε ο κ. Λαζαρίδης.

Σύμφωνα με τον ίδιο, η τεχνολογία και η ραγδαία εξέλιξή της θα κρίνουν το μέλλον πολλών τομέων και χώρων, γιατί επιτρέπουν την επίλυση σημαντικών προβλημάτων και δημιουργούν προστιθέμενη αξία που είναι το βασικό ζητούμενο. Φυσικά, ένας χώρος που στόχο έχει να “παντρέψει” την προσφορά με τη ζήτηση, να διασφαλίσει την ομαλή και ασφαλή λειτουργία αυτής της επαφής και να διαμοιράσει την απαιτούμενη πληροφορία δεν είναι δυνατόν να μην επηρεαστεί από τις ευκαιρίες που προσφέρει η τεχνολογία για να κάνουμε τη δουλειά μας όλο και πιο αποτελεσματικά, εξ ου και μια ισχυρή τάση διεθνώς για “από-διαμεσολάβηση” (disintermediation).

“Βέβαια, όπως συμβαίνει και σε κάθε άλλο χώρο, η τεχνολογία δεν είναι πανάκεια, αλλά αναγκαίο εργαλείο, ιδιαίτερα την τρέχουσα εποχή. Χρειάζεται, όμως, να εστιάσουμε εμφατικά, όπως συμβαίνει σ’ όλη την Ευρώπη, από τη μία στο financial literacy κι από την άλλη στη διευκόλυνση των startuppers να εξασφαλίσουν τα κεφάλαια ανάπτυξης που χρειάζονται. Επομένως, το μέλλον του Χρηματιστηρίου δεν είναι δυνατό να είναι αμιγώς τεχνολογικό,” είπε ο διευθύνων σύμβουλος του ΧΑ.